BMKTCN - ĐHXD - Cộng đồng công nghiệp New Lanark, South Lanarkshire, Scotland

Hỏi:

Em cảm thấy vô hướng quá

Em chào thầy ạ, em là 1 sinh viên đang theo học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội và cũng đang học trong lớp Kiến trúc Công nghiệp của thầy ạ. Em có 1 số vấn đề nội tâm rất mong muốn được thầy giúp đỡ và mách bảo ạ.
Vấn đề chính em đang gặp phải là em cảm thấy rất vô hướng như trong tiêu đề ạ. Em thấy bản thân mình không có tý năng lực nào để mai sau có thể hành nghề kiến trúc sư. Hiện tại em bị nản chí và cũng lo sợ nữa. Em vào trường cũng vì ước mơ có thể xây ngôi nhà do chính mình thiết kế và hành nghề. Nhưng em cảm thấy mình không đủ năng lực để có thể hành nghề, kiến thức trên trường là vô cùng lớn mà dù e đã học rồi nhưng lại bị quên lãng chỉ sau 1 học kỳ. Em cũng không giỏi vẽ và vẽ rất xấu nếu vẽ tay thì nhìn rất trẻ con và thiếu chuyên nghiệp, nhìn các bạn khác em cảm thấy rất tự ti, Em cũng không biết mình còn có thể đủ trình độ để đi thực tập không nữa. Chuyên môn của em em tự đánh giá là khá tệ, em rất suy sụp và cố gắng học những gì có thể mà chuyên ngành cần. Thầy có thể cho em xin ý kiến và liệu có giải pháp khắc phục không ạ, em rất sợ rằng nếu hành nghề thì bản thân không giỏi giang thì kinh tế làm ra sẽ bị thấp, không đủ sống. Vậy em phải làm sao ạ.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư.

Năng lực tự thân thời điểm này là kết quả của năng lực tự rèn luyện giai đoạn trước. Như em nêu trong thư, năng lực tự thân yếu, trước hết thể hiện:
i) Kiến thức chuyên môn còn nhiều khoảng trống và ngày càng rộng ra, do việc học không chăm chỉ;
ii) Trình bày bản vẽ kiến trúc xấu, do không cẩn thận khi thiết kế;
iii) Mất niềm tin vào chính mình, nản chí và dẫn đến lo sợ cho tương lai.
Phải thấy đó là điều không tốt đẹp do chính em gây ra, để có trách nhiệm mà sửa mình.
Được gia đình hỗ trợ, có sức khỏe và năng lực để học đến năm thứ 3, là may mắn lắm, khi so sánh với rất nhiều thanh niên người Việt khác.

Một số việc phải làm ngay:
i) Thay đổi ngay nhận thức cũ: Ta phải trở thành người tài với cả kỹ năng cứng và mềm phù hợp để cạnh tranh và hợp tác, không chỉ trong kiến trúc mà cả lĩnh vực liên quan khác mà xã hội đang cần và tạo ra giá trị gia tăng;
ii) Sử dụng thời gian hợp lý: Một ngày ngủ đủ 6- 7 tiếng để tái tạo sức lao động. Thời gian còn lại dành cho: Học ngoại ngữ và chuyển đổi số; Đi học đầy đủ và lắng nghe bài giảng; Đọc sách và tài liệu bổ sung kiến thức; Chủ động trao đổi chuyên môn với giảng viên và bạn bè;
iii) Chăm chỉ tự học tập: Lời chê ghê gớm nhất là Kẻ lười nhác. Từ Kẻ lười nhác đến Kẻ hèn hạ và vô dụng rất gần nhau. Không phải lúc nào cũng có người bên cạnh mà học hỏi, mà phải có kế hoạch tự học, từ trong sách vở đến mạng xã hội và thực tế;
iv) Mở ra với thế giới bên ngoài: Tìm người có đức, có tài mà chơi để học kiến thức và sự đồng thuận; Ra với môi trường tự nhiên mà hòa vào trong đó. Sẵn sàng trải nghiệm làm những điều tốt đẹp;
v) Còn 2 năm nữa mới ra trường. Phải học để tốt nghiệp đại học, điểm khởi đầu sự nghiệp của một người tri thức. Đây là thời gian đủ để em tìm lại sự cân bằng cảm xúc và tận tâm thay đổi chính mình.

Nếu có vấn đề gì về việc học tập có thể trao đổi với thày. Thày sẵn sàng đồng hành.

Ngày 4/11/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em kính chào thầy ạ.
Em đang đọc lần 2 quyển sách Nghĩ giàu làm giàu, xuất bản lần đầu năm 1937. Quyển sách được viết từ 90 năm trước nhưng nó vẫn đang phản ánh nhiều thực tế.
Em đã đọc được rằng "các cơ sở giáo dục cần có trách nhiệm hơn nữa trong việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên".
Em nghĩ đó là việc các thầy đang làm không ngừng.
Em viết mail này để cảm ơn công việc của thầy ạ.

Em cảm ơn thầy đã đọc ạ.
Sinh viên 60KD3

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Rất cám ơn về những dòng chia sẻ, động viên.
Định hướng nghề nghiệp cho sinh viên không chỉ liên quan đến việc đào tạo kỹ năng cứng mà còn phải là kỹ năng mềm, liên quan trước hết đến năng lực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Cuốn sách "Nghĩ giàu, làm giàu" chỉ là một trong những nội dung mà thế hệ trẻ quan tâm.
Điều lớn lao hơn là họ phải có năng lực tự thân và năng lực tự rèn luyện để hình thành sự nghiệp và trở thành người tốt cho gia đình, cộng đồng và xã hội, phù hợp với chuẩn mực chung của loài người trong thế kỷ 21.
Sinh viên là tương lai của thày.
Thày cùng các thày cô giáo khác đang nỗ lực hết sức để biến tương lai tốt đẹp đó thành hiện thực.
Thày đang viết một cuốn sách với tiêu đề: 'Nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho sinh viên (và cựu sinh viên) trong lĩnh vực xây dựng'. Dự kiến tháng 5/2023 xuất bản.
Chúc mọi điều tốt lành.
Ngày 8/3/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Thưa thầy, em xin gửi kết quả bigfive mới của bản thân, qua đây em cũng xin cảm ơn thầy vì thông qua bài khảo sát bigfive và những lời thầy nói, em đã cố gắng khắc phục những yếu điểm của bản thân và cũng như trau dồi thêm kiến thức để khai phá bản thân, và thực tế đã có những chuyển biến tích cực trong cuộc sống và công việc của em, tuy vậy bản thân em cũng vẫn còn những thiếu sót, những điều em chưa thay đổi đc, em mong thầy thông cảm và trân thành cảm ơn thầy đã lắng nghe em.

Sinh viên Khóa 53KD, Khoa Kiến trúc Quy hoạch, ĐHXD Hà Nội

Trả lời:

Đã nhận được kết quả Big Five. Nên ghép thêm kết quả của những sinh viên khác, người khác để có thể so sánh và rút ra được nhận xét ta là ai và từ đó tự sửa mình.

Kết quả cho thấy: Tính cách (hay kỹ năng mềm) thuộc loại trung bình. Yếu về tính hướng ngoại.

Từng bước, từng bước mà cố gắng hơn.

Ngày 3/2/2023, thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi: Em gửi thầy kết quả Big Five ạ.

Trả lời: Thày đã nhận được kết quả đánh giá Big Five của em.

Sau một năm tự nhìn nhận mình là ai và đã có những thay đổi .

Tính cách Tận tâm và Hướng ngoại được cải thiện so với trước.

Tính cách Cân bằng cảm xúc vẫn yếu như cũ. Theo các nghiên cứu mà thày được biết, tính cách Cân bằng cảm xúc là cốt lõi. Mọi năng lực hoạt động chuyên môn, xã hội của một con người đều dựa vào đây mà ra cả.

Ta có mặt trên đời này đều có nguyên cớ tốt đẹp nào đó. Phải tự tin hơn nữa vào chính mình, trước hết là từ công việc chuyên môn, nay chính là đồ án tốt nghiệp.

Thày sẽ hỗ trợ chuyên môn để em có kết quả tốt nhất trong việc thực hiện học phần Đồ án tốt nghiệp.

Ngày 10/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: E chào thầy ạ! E là Thắng ,sinh vien nhận đồ án tốt nghiệp nhóm thầy, nhóm mình có nhóm zalo riêng hay thế nào để trao đổi về đồ án k ạ ? Em tìm sđt thầy để add Zalo nhưng không được ạ! Em cảm ơn thầy.
Trả lời: Trao đổi trực tiếp với thày qua mail.

Một số nội dung chính thực hiện trong 4 tuần đầu tiên: :

1) Đọc kỹ các yêu cầu về nội dung Học phần đồ án tốt nghiệp của Khoa và Bộ môn KTCN; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành ngay trong tuần thứ 1)

2) Báo cáo về tên đề tài tốt nghiệp, vị trí cụ thể khu đất dự kiến theo tỷ lệ 1/500 (hoàn thành trong tuần thứ 1)

3) Chuản bị các quy định, tiêu chuẩn thiết kế có liên quan đến đề tài; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành trong tuần thứ 2)

4) Tìm 5 ví dụ trên thế giới về các công trình tương tự với loại hình dự kiến trong đề tài tốt nghiệp; nhận xét và đánh giá, kết luận rút ra để có thể ứng dụng cho đề tài (4 tuần phải hoàn thành);

5) Đọc lại các nguyên lý thiết kế kiến trúc đã được học (phải làm ngay và liên tục cho đến khi bảo vệ đề tài);

6) Nên tự đánh giá Ta là ai. Đánh giá theo phần mềm Big Five- tính cách sinh viên, để thày biết rõ hơn về sinh viên.

Phần mềm đánh giá: http://talaai.com.vn/ (talaai.com.vn)

Sau đó gửi ngay kết quả đánh giá tính cách cho thày, để có thể hỗ trợ.

Gặp nhau 2 tuần/lần. Mỗi lần gặp cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để có thể trao đổi tối đa những vấn đề liên quan đến đề tài tốt nghiệp mà không tự trả lời được.

Địa điểm gặp: Chiều thứ tư hàng tuần, từ 16h - 17h30 tại Văn phòng Bộ môn KTCN.

Đồ án tốt nghiệp là một sự kiện quan trọng của đời người lao động trí óc.

Phải nỗ lực hết sức và dành tất cả thời gian, nguồn lực cho đồ án. Từ đây mới có kết quả tốt nhất, để trải nghiệm, hình thành năng lực cần thiết chuẩn bị cho việc ra trường và làm việc với vô số những người tài khác trong xã hội.

2/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: Em chào bộ môn ạ, em là Hoàng Đức Dương lớp 66XD8 msv-0013966 đang làm bài tiểu luận về công trình dân dụng ạ em thấy bộ môn có đăng bài về công trình galaxy soho ở Trung Quốc vậy em muốn xin bộ môn cho em bài đăng đó được không ạ, em xin cảm ơn bộ môn,em chào bộ môn ạ.

Trả lời: Trang WEB bmktcn.com được thành lập với mục tiêu chính là phục vụ sinh viên. Đương nhiên là em được đăng lại các bài viết trên trang WEB này.

Chủ biên: TS. Phạm ĐÌnh Tuyển

Hỏi:

Em gửi thày bài Trắc nghiệm tính cách – Big Five (talaai.com.vn)

Trả lời:

Thày đã nhận được biểu tượng Big Five của em. Đây là Big Five rất điển hình của sinh viên. Em còn là người mạnh về Hướng ngoại, một tính cách rất được coi trọng trong Thời đại liên kết và hội nhập.
Do còn trong giai đoạn là sinh viên gắn với Học hỏi, Học tập là chính và chưa có Học hành, nên tính cách Tận tâm của em còn thiếu mạnh mẽ so với tính cách khác.
Khi làm việc trong doanh nghiệp hay tổ chức nào đó, người sử dụng lao động đánh giá trước hết tính cách Tận tâm và là kỹ năng mềm cơ bản của mỗi nhân viên.
Không đợi đến lúc ra trường, ngay từ bây giờ em dành quan tâm hơn cho tính cách này. Nếu làm được như vậy, sẽ thuận lợi hơn khi thử việc và nhiều cơ hội hơn trong sự nghiệp.
Khi trắc nghiệm Big Five, Tận tâm cũng là tính cách nổi trội của thày. Trong công việc, thày luôn có thiện cảm với những người Tận tâm.
Chúc em sớm trở thành con người thật sự Tận tâm.

Ngày 24/4/2021, Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi:

Em thưa thầy, thầy có thể cho em hỏi làm sao mình có thể kết nối làm quen với những người giỏi hơn mình ạ, em cảm ơn thầy.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Đối với một đất nước: Hiền tài như nguyên khí quốc gia. Mạnh hay yếu từ đó mà ra cả.
Đối với một cá nhân: Suốt cả đời gắn với việc học: Học cái gì và học thày nào. Và sự học luôn đi cùng với sự sang trọng và thịnh vượng.
Những người giỏi hay người hiền tài có thể thức tỉnh cho ta học cái gì một cách hiệu quả và qua đó họ cũng trở thành thày của ta.
Người tài giỏi là người làm những việc mang lại giá trị gia tăng cao mà người thường không làm được. Người hiền tài là người mang tài của mình ra giúp xã hội.
Vị thế xã hội cấp độ nào thì có người tài, người hiền tài cấp độ đó, ví như người tài giỏi trong lớp, trong trường, trong ngành, trong vùng, trong quốc gia và thế giới.
Mỗi người thường tìm và chơi với người giỏi phù hợp với vị thế của họ. Khi tiến bộ, sang một vị thế mới cao hơn, lại tìm thày giỏi tương xứng ở vị thế đó mà học.
Khi đã tài giỏi trong một vị thế, chính ta lại trở thành người thày để dẫn dắt những người khác chưa có điều kiện giỏi bằng ta. Từ đây ta cũng có được phẩm cách của người chủ và người lãnh đạo.
Khi đã hiểu được sự cần thiết của việc tìm người giỏi hay người hiền tài để học và hành, thì tất yếu ta sẽ tự thay đổi để tìm được cách kết nối với họ.
Những hiền tài luôn mong muốn làm những điều tốt đẹp. Vậy hãy thể hiện cho họ thấy tính cách của ta cũng luôn mạnh mẽ hướng về điều đó.
Là sinh viên, trước hết hãy tìm thày hay người giỏi trong lớp, khoa, trường; trong gia đình và dòng họ để học.
Thày chúc em sớm thành công.

Ngày 19/4/2021. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em thưa thầy (cô). Trong quá trình làm đồ án thì trong lớp có nhóm không hoà đồng được và bạn trong nhóm xin sang nhóm khác. Vậy bạn đó đề xuất chuyển nhóm với thầy trong buổi thông tới luôn được không ạ? Em cảm ơn ạ!

Trả lời:

Bộ môn đã nhận được thư của em.
Học kỹ năng mềm phối hợp với các thành viên có liên quan trong hoạt động tư vấn là một trong những mục tiêu của việc Làm đồ án theo nhóm.
Ai cũng phải nỗ lực tự học điều này để đình hình được nhận thức: Sức mạnh và vị thế của một tổ chức chủ yếu được xây dựng trên nền tảng của việc "Cùng nghĩ,Cùng làm".Từ đó mới mong công việc đạt được hiệu quả cao nhất.
23/4/2019. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em chào thầy, các câu trả lời của thầy khiến em thấy rất hữu ích. Em muốn hỏi thầy khi thầy gặp những bế tắc hay thất bại trong cuộc sống thầy đã tự khắc phục như thế nào, có khi nào thầy cảm thấy mệt mỏi với công việc của mình không. Hiện tại có những lúc em cảm thấy kém cỏi so với người khác, xin thầy cho em lời khuyên được không ạ?

Em cảm ơn thầy rất nhiều.
Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em
Chắc chắn trong cuộc đời không có ai chỉ toàn thành công cả.
Trong hoạt động chính trị, thất bại là gắn với tính mạng.
Trong hoạt động kinh tế, thất bại là gắn với thiệt hại về kinh tế và thời gian.
Trong hoạt động xã hội, thất bại là mất niềm tin và vị thế…

Trong thời đại hội nhập ngày nay, con người phải cạnh tranh với những đối thủ rất mạnh mà trong nhiều trường hợp ta còn chưa biết nhiều về họ; giống như đi thi Olimpic mà không biết sẽ phải thi môn gì; đến đó mới rõ.
Chính vì vậy, xã hội bây giờ cần những người: i) Tư tưởng tiến bộ; ii) Yêu tự do; iii) Hoạt động đa năng và biết liên kết với nhiều người để làm nhiều việc; trong đó đặc biệt với em là nhân tố thứ ba.

Nếu một người chỉ chăm chăm làm một việc; việc đó thất bại có nghĩa là mất tất cả.
Nếu một người làm ba việc; một việc thành công, hai việc thất bại, điều đó cũng chấp nhận được.
Nếu một người làm năm việc; ba việc thành công, hai việc thất bại, điều đó được coi như đã thành công.

Đã đi học được đến bậc đại học, chắc chắn em có cơ hội hơn rất nhiều người không có điều kiện đi học ngoài xã hội kia (thậm chí nhiều người còn khuyết tật).
Hãy học và rèn luyện trở thành người đa năng, nghĩa là tập làm nhiều việc một lúc (ưu tiên là việc theo chuyên môn giỏi nhất của mình, tiếp đến là việc mà xã hội đang cần và cuối cùng là việc mà mình yêu thích). Cũng chính từ đây em sẽ tìm được những mặt mạnh của mình.
Đối với những người tri thức, trong tâm thức của họ không có chỗ cho từ “bế tắc” và “mệt mỏi”, chỉ có từ “khó khăn” và “sáng tạo” để vượt qua mà thôi. (Tất nhiên, trong cuộc sống ai cũng phải chịu những nỗi đau buồn, ví như sự mất mát của người thân, bạn bè, đồng loại).
Một điều nữa em cũng cần biết: Sức mạnh để làm những điều khác biệt và sẽ thành công, không phải chỉ xuất phát từ bản thân em, từ thế giới thực tại này, mà còn được khởi nguồn từ sức mạnh tinh thần của tiền nhân, tổ tiên và dòng họ gia đình em. Vì vậy, phải tìm hiểu, học để phát huy cho được sức mạnh tinh thần này, thậm chí biến thành niềm tin cốt lõi của mình.

Chúc em trở thành con người đa năng và thành công.

Ngày 4/12/2018. Thày Phạm Đình Tuyển

Lịch sử Kiến trúc

Cộng đồng công nghiệp New Lanark, South Lanarkshire, Scotland

22/04/2016

Thông tin chung:
Công trình: Cộng đồng công nghiệp New Lanark (New Lanark, South Lanarkshire, Scotland)
Địa điểm: South Lanarkshire, Scotland, Vương quốc Anh (N55 39 48 W3 46 59)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 146 ha; Vùng đệm 667ha.
Năm thực hiện: 1785
Giá trị: Di sản thế giới (2001; hạng mục ii; iv; vi)

Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) thường được gọi là Vương quốc Anh (United Kingdom) nằm ở ngoài khơi bờ biển phía tây bắc lục địa châu Âu.
Vương quốc Anh bao gồm đảo Anh, phần đông bắc của đảo Ireland.
Vương quốc Anh bao gồm bốn quốc gia: Anh, Scotland, Wales và Bắc Ireland; thủ đô lần lượt là London, Edinburgh, Cardiff và Belfast.
Bắc Ireland có chung biên giới trên bộ với Ireland. Ngoài biên giới trên bộ, Vương quốc Anh được bao quanh bởi Đại Tây Dương, gồm biển Bắc ở phía đông, eo biển Manche ở phía nam, biển Celtic ở phía tây nam.
Vương quốc Anh có diện tích 243.610 km2; dân số 66,04 triệu người (năm 2017); thủ đô và thành phố lớn nhất của cả vương quốc là London.
Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len còn có một số lãnh thổ hải ngoại và các lãnh thổ còn đang tranh chấp.

Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len có một lịch sử phát triển lâu đời từ khoảng 30000 năm trước đây; là quốc gia công nghiệp hóa đầu tiên trên thế giới; cường quốc đứng đầu thế giới trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20.
Ngày nay, Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland vẫn là một đại cường quốc, với các ảnh hưởng đáng kể về kinh tế, văn hóa, quân sự, khoa học, và chính trị trên quy mô toàn cầu.

Bản đồ Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len

Cuộc cách mạng công nghiệp lần 1 bắt đầu vào khoảng 1750/1760 đến khoảng 1820/1840 diễn ra đầu tiên tại Vương quốc Anh. Đặc trưng nổi bật của cuộc cách mạng này là máy móc cơ khí ra đời và cải tiến thay thế sức lao động thủ công qua đó gia tăng sản lượng. Cuộc cách mạng này đánh dấu bằng các thành tựu nổi bật trong ngành dệt may, cơ khí, luyện kim và giao thông vận tải.

Vào năm 1770, Richard Arkwright (nhà phát minh người Anh, 1732- 1792) đã sáng chế ra khung dệt vải quay liên tục bằng sức nước (bánh xe nước), cho phép sản xuất vải bởi những công nhân không cần tay nghề cao, làm ra nhiều sản phẩm với giá thành cạnh tranh. Kỹ năng quản trị nhờ kết hợp sức mạnh công nghệ, máy móc, lao động bán lành nghề và nguyên liệu mới là bông để tạo ra sợi sản xuất hàng loạt, đã mang lại cho ông danh hiệu "Cha đẻ của hệ thống nhà máy công nghiệp hiện đại" thời CMCN lần 1. Năm 1771, Richard Arkwright xây dựng nhà máy sợi, dệt Cromford Mill tại Thung lũng Derwent, Derbyshire, Anh để tận dụng nguồn nước sông Derwent. Năm 1776-1777, ông xây dựng nhà máy sợi dệt thứ hai, lớn hơn tại đây. Từ đây "Hệ thống Arkwright" hay Thung lũng các nhà máy sợi, dệt Derwent, Anh với các tòa nhà công nghiệp kiểu mới và khu dân cư kèm theo đã dẫn đến việc hình thành mô hình Cộng đồng công nghiệp đầu tiên trong lịch sử nhân loại.

Vào năm 1785, David Dale (1739–1806, nhà sản xuất dệt may, thương gia và nhà từ thiện hàng đầu người Scotland) và Robert Owen (1771-1858, nhà sản xuất dệt may, nhà từ thiện, cải cách xã hội và duy tâm không tưởng) đã thiết lập một mô hình cộng đồng công nghiệp, gồm các nhà máy sợi, dệt; nhà ở công nhân và các công trình dịch vụ công cộng kèm theo tại New Lanark, một ngôi làng nhỏ thuộc tỉnh South Lanarkshire, Scotland.
Các nhà máy sợi, dệt tại đây hoạt động nhờ nguồn động lực từ bánh xe nước trên sông Clyde; tồn tại kéo dài đến tận năm 1968.

Khi xây dựng các nhà máy sợi dệt, người ta đã tiến hành xây dựng đồng thời nhà ở và các công trình dịch vụ công cộng cho người lao động và nhà quản lý, gồm 2500 người, trong đó có 500 trẻ em.

Vào thế kỷ 19, Cộng đồng công nghiệp sợi, dệt New Lanark, Scotland (cùng với Cộng động công nghiệp sợi, dệt Derwent, Anh) là một trong những Cộng đồng công nghiệp lớn nhất trên thế giới. Mô hình này sau đó đã lan rộng ra toàn thế giới trong thế kỷ 19 và 20.

Khác với mô hình mang tính thử nghiệm tai Cộng đồng công nghiệp Derwent, Anh, mô hình Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland đã được nhà tư tưởng, tiên phong trong việc đổi mới, là Robert Owen nâng lên thành tầm triết lý và lý thuyết để nhân rộng ra cả châu Âu và Hoa Kỳ.

Doanh nhân David Dale, người xây dựng Cộng đồng sợi, dệt New Lanark, Scotland.

Nhà tư tưởng Robert Owen, người xây dựng Cộng đồng sợi, dệt New Lanark, Scotland.

Mộ hình Cộng đồng công nghiệp sợi, dệt lan truyền sang Mỹ với Dự án tại New Harmony, Indiana , Hoa Kỳ, quy mô dân số trong Cộng đồng vào khoảng 500 -3000 người.

Mô hình Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland có một số nguyên tắc chính:
- Về công nghệ sản xuất: Ứng dụng động cơ nước thay thế sức người trong sản xuất sợi, dệt vải;
- Về giáo dục: Năm 1817, trường cho trẻ em được thành lập (từ 1 -10 tuổi). Trong trường không có sự trừng phạt, chỉ khuyến khích học tập và lòng tốt. Tại đây có 12 giáo viên dạy 194 em tại khối tiểu học và 7 giáo viên dạy 80 em khối nhà trẻ, mẫu giáo, được đánh giá là một tỷ lệ giáo viên/học sinh phù hợp với ngay cả tiêu chuẩn bây giờ;
- Cải thiện điều kiện sống của người lao động: Ngoài việc quy định ngày làm 8 giờ, xây dựng nhà ở, trường học, cơ sở tôn giáo, vườn cây, tại đây còn có cửa hàng của hợp tác xã dịch vụ, nơi người lao động có thể mua hàng hóa có chất lượng và là nơi giám sát việc bán rượu... Nguyên tắc này đã trở thành cơ sở cho việc định hình và phát triển hệ thống các cửa hàng hợp tác xã dịch vụ của Anh sau này.

Hệ thống kinh tế và xã hội trong mô hình Cộng đồng công nghiệp mà Robert Owen phát triển được coi là cấp tiến trong thời đại của ông, nhưng đã được chấp nhận rộng rãi trong xã hội hiện đại.

Cộng đồng công nghiệp New Lanark, South Lanarkshire, Scotland, Vương quốc Anh được UNESCO tôn vinh là Di sản văn hóa thế giới (năm 2001) với tiêu chí:

Tiêu chí (ii): Khi hệ thống nhà máy sản xuất sợi, dệt theo công nghệ mới của Richard Arkwright được đưa đến New Lanark đã xuất hiện nhu cầu rất lớn về nhà ở và các tiện nghi công cộng cho công nhân và người quản lý. Chính tại đây, David Dale và Robert Owen đã tạo ra một mô hình Cộng đồng công nghiệp, được lan rộng khắp thế giới trong thế kỷ 19 và 20.

Tiêu chí (iv): Tại Cộng đồng công nghiệp New Lanark, không chỉ có nhà ở cho công nhân được xây dựng và trạng bị tốt, mà còn có các công trình công cộng để cải thiện nhu cầu về tinh thần cũng như vật chất của người lao động.

Tiêu chí (vi): New Lanark đồng nghĩa với tên của Robert Owen và ý tưởng xã hội của ông trong các vấn đề như giáo dục tiến bộ, cải tiến công nghệ sản xuất, phương thức làm việc nhân đạo, hợp tác quốc tế và quy hoạch đô thị theo kiểu Thành phố vườn, đã có ảnh hưởng sâu sắc đến phát triển xã hội trong suốt thế kỷ 19 và cả sau này.

Một số địa điểm Di sản Thế giới tại Vương quốc Anh, được chồng lên bản đồ địa chất nền đơn giản; và vị trí của Di sản Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Phối cảnh tổng thể Di sản Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Khu vực Di sản có diện tích khoảng 146ha. Đến năm 2005 hầu hết các tòa nhà trong khu vực Di sản đã được được khôi phục lại. Tại đây hiện có khoảng 200 người sinh sống và là nơi đón khoảng 0,4 triệu du khách mỗi năm. Các hạng mục công trình chính trong Cộng đồng công nghiệp New Lanark gồm (trình bày theo trình tự của sơ đồ dưới đây):

Sơ độ vị trí các hạng mục công trình chính tại Di sản Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Cụm nhà ở cho người lao động và chủ doanh nghiệp
- Chung cư mang tên Braxfield Row (trong hình vẽ ký hiệu 1): Bao gồm 2 khối công trình, một khối cao 4- 5 tầng, và một khối cao cao 2 – 3 tầng. Hiện tại căn hộ vẫn còn đang sử dụng. Khối chung cư cao 2 – 3 tầng có căn hộ dạng thông tầng, gồm 5 phòng ngủ, phòng khách, phòng ăn, bếp, một phòng tắm, nhà vệ sinh, cầu thang nội bộ…và một vườn cây. Vào giữa thế kỷ 19, toàn bộ một gia đình có thế chỉ được bố trí trong một phòng đơn, trẻ em ngủ trên giường có bánh lăn, sử dụng chung khu vệ sinh, bếp…
- Chung cư Long Row (hình vẽ ký hiệu 2): Gồm một khối công trình cao 3 tầng, căn hộ dạng 3 phòng ngủ.
- Chung cư Broad Row (hình vẽ ký hiệu 3): Gồm hai khối công trình cao 5 tầng, nằm tại phía đối diện với bờ sông Clyde.
- Biệt thự Dale (Dales house, hình vẽ ký hiệu 4): Nhà của chủ doanh nghiệp David Dale; Công trình cao 2 tầng và một tầng áp mái.
- Biệt thự Manager (Managers houes, hình vẽ ký hiệu 5): Nhà của chủ doanh nghiệp Robert Owen, xây dựng năm 1790 – hiện được sử dụng như bảo tàng; Công trình cao 2 tầng và một tầng áp mái.

Phối cảnh chung cư Braxfield Row, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Chung cư Long Row, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Chung cư Broad Row bên phải, dọc theo Rosedale Street; bên trái là chung cư Long Row, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Sơ đồ mặt ;bằng căn hộ chung cư, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Mô hình nội thất căn hộ tại các chung cư, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Biệt thự của Robert Owen; Phía xa là biệt thự của chủ doanh nghiệp David Dale, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Cụm các phân xưởng sợi, dệt

Bao gồm 4 phân xưởng (hình vẽ ký hiệu 6,7,8,9), bố trí sát cạnh sông:

- Phân xưởng số 1 (No 1 Mill, hình vẽ ký hiệu 6): được xây dựng vào năm 1785 và bắt đầu hoạt động vào tháng 3 năm 1786. Công trình bị hỏa hoạn vào năm 1788, được xây dựng lại vào năm 1789. Năm 1802, phân xưởng này có tới 3 bánh xe động cơ nước (waterwheels), 6556 cọc sợi. Trong năm 1811, tại đây có 558 lao động, trong đó 408 phụ nữ. Năm 1945, hai tầng trên bị dỡ bỏ. Tòa nhà bị bỏ hoang và được trùng tu trở thành khách sạn vào năm 1998. Dãy kho hàng cao 1 và 2 tầng bên cạnh Phân xưởng 1, được xây dựng vào năm 1799-1818 hiện chuyển đổi thành căn hộ cho thuê.

- Phân xưởng số 2 (No 2 Mill, hình vẽ ký hiệu 7): được xây dựng năm 1788 – 1811, được mở rộng vào năm 1884 – 1885, có 3 bánh xe động cơ nước, sử dụng 486 lao động, trong đó có 283 phụ nữ. Công trình hiện sử dụng cho mục đích du lịch.

- Phân xưởng số 3 (No 3 Mill, hình vẽ ký hiệu 8): được xây dựng 1790-1792; là phân xưởng dệt - may. Công trình bị hỏa hoạn vào năm 1819, được xây dựng lại vào năm 1826- 1833. Năm 1811, tại đây có 398 lao động, trong đó có 286 phụ nữ. Hiện công trình được sử dụng cho mục đích du lịch. Kề liền có một trạm thủy điện cấp điện cho toàn bộ khu vực.

- Phân xưởng số 4 (No 4 Mill, hình vẽ ký hiệu 9): được xây dựng vào khoảng năm 1791-1793. Ban đầu được sử dụng như một nhà kho và nhà xưởng. Năm 1883, công trình bị hỏa hoạn và sau đó không được xây dựng lại. Tại vị trí của công trình, vào năm 1990, người ta phục hồi lại bánh xe nước.

Phối cảnh Phân xưởng số 1, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Mặt cắt Phân xưởng số 1, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Phối cảnh tổng thế Phân xưởng sợi dệt số 1, 2, 3 (Nhà hình chữ L), Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Bên trong phân xưởng sợi - Phân xưởng số 2, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Bánh xe nước, phần còn lại của Phân xưởng số 4, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Các hạng mục công trình khác:

- Kho bông và Phòng chuẩn bị (Cotton Stores and Perparation Rooms- hình vẽ ký hiệu 10): bố trí sát bờ sông, kề liền các phân xưởng sợi, dệt.

- Viện Nghiên cứu Mẫu quần áo (Institution for the Formation of Character – hình vẽ ký thiệu 11): được xây dựng vào năm 1816, cao 4 tầng; hiện được sử dụng cho mục đích du lịch và kinh doanh.

- Trường học (School - hình vẽ ký hiệu 12): được xây dựng vào năm 1817, cao 3 tầng, là một trong những ngôi trường đầu tiên cho con em người lao động ở Scotland. Công trình hiện trở thành bảo tàng.

- Xưởng cơ khí (Mechanics Workshop – hình vẽ ký hiệu 13): được xây dựng vào năm 1809, cao 3 tầng, là nơi sửa chữa, bảo hành các máy móc thiết bị của khu vực.

- Xưởng đúc sắt và đồng (Iron and Brass Foundry – hình vẽ ký hiệu 14) hoặc là phân xưởng nhuộm. Hiện tại sử dụng làm cửa hàng và trung tâm du khách.

- Trạm cung cấp ga (Gasworks – hình vẽ ký hiệu 15): được xây dựng vào năm 1851, có ống khói hình bát giác. Hiện công trình sử dụng làm cửa hàng.

- Cửa hàng và Lò bánh mỳ (Store and Bakehouse – hình vẽ ký hiệu 17): công trình cao 2 tầng, của hợp tác xã dịch vụ. Đây là nơi người lao động có thế mua các loại thực phẩm và đồ gia dụng với giá hợp lý. Thực phẩm tươi sống được lấy từ trang trại ở Bankhed, thuộc sở hữu của nhà máy và ngay tại các khu vườn trong Cộng đồng.

- Nhà mẫu giáo (Nursery Bulldings – hình vẽ ký hiệu 18): cao 4 tầng; ban đầu được sử dụng cho việc dạy nghề, sau trở thành nhà mẫu giáo. Khi các cháu chuyển sang học tiểu học, công trình trở thành nhà ở cho công nhân.

- Tòa nhà mới (New building – hình vẽ ký hiệu 19): được xây dựng vào năm 1789, cao 4 tầng. Công trình có chức năng là nơi sinh hoạt giải trí cho công nhân. Tầng thượng sử dụng cho mục đích tôn giáo gắn với một tháp chuông. Hiện nay, công trình được sử dụng như một bảo tàng và căn hộ cho thuê.

Ngoài ra tại đây còn có các hạng mục công trình như nhà thờ, đập chắn nước, kênh dẫn nước từ sông Clyde, nghĩa trang…

Phối cảnh Viện Nghiên cứu Thời trang, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Phối cảnh Trường học, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Nội thất phòng học bên trong Trường học tại Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Mặt đứng cửa hàng thuộc Hợp tác xã dịch vụ, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Nhà mẫu giáo; Phía xa là công trình New building (nơi sinh hoạt, nhà thờ) với tháp chuông trên mái, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Phối cảnh Xưởng cơ khí, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Phối cảnh Xưởng đúc sắt và đồng bên cạnh sông Clyde, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Kênh dẫn nước, Cộng đồng công nghiệp New Lanark, Scotland

Di sản Cộng đồng công nghiệp New Lanark, South Lanarkshire, Scotland, Vương quốc Anh với những nhà máy hoành tráng, khu nhà ở công nhân rộng rãi và được thiết kế tốt, học viện giáo dục và trường học trang nghiêm hiện vẫn tồn tại như những minh chứng cho Chủ nghĩa Nhân văn của Robert Owen. Mô hình Cộng đồng công nghiệp New Lanark đã truyền cảm hứng cho các nhà công nghiệp khác noi theo và đặt nền móng cho nghiên cứu của Ebenezer Howard (nhà quy hoạch đô thị người Anh, 1850-1928) trong việc tạo ra khái niệm và phong trào Thành phố Vườn (Garden City Movement).

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/429
https://en.wikipedia.org/wiki/United_Kingdom
https://en.wikipedia.org/wiki/New_Lanark
http://www.newlanark.org/
http://www.aboutscotland.co.uk/water/clydenl.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Owen
https://en.wikipedia.org/wiki/David_Dale
https://en.wikipedia.org/wiki/Ebenezer_Howard
https://en.wikipedia.org/wiki/Garden_city_movement
http://www.britainexpress.com/attractions.htm?attraction=1324
http://www.westlothian.org.uk/Linlithgow-Ac/files/newlanark/Store.htm

Xem video giới thiệu công trình tại đây

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi

Cập nhật ( 18/10/2020 )

Tin mới đưa:

Tin đã đưa:

Tất cả các tin »