BMKTCN - ĐHXD - Các phế tích của thành phố cổ Aksum, Tigrai, Ethiopia

Hỏi:

Em cảm thấy vô hướng quá

Em chào thầy ạ, em là 1 sinh viên đang theo học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội và cũng đang học trong lớp Kiến trúc Công nghiệp của thầy ạ. Em có 1 số vấn đề nội tâm rất mong muốn được thầy giúp đỡ và mách bảo ạ.
Vấn đề chính em đang gặp phải là em cảm thấy rất vô hướng như trong tiêu đề ạ. Em thấy bản thân mình không có tý năng lực nào để mai sau có thể hành nghề kiến trúc sư. Hiện tại em bị nản chí và cũng lo sợ nữa. Em vào trường cũng vì ước mơ có thể xây ngôi nhà do chính mình thiết kế và hành nghề. Nhưng em cảm thấy mình không đủ năng lực để có thể hành nghề, kiến thức trên trường là vô cùng lớn mà dù e đã học rồi nhưng lại bị quên lãng chỉ sau 1 học kỳ. Em cũng không giỏi vẽ và vẽ rất xấu nếu vẽ tay thì nhìn rất trẻ con và thiếu chuyên nghiệp, nhìn các bạn khác em cảm thấy rất tự ti, Em cũng không biết mình còn có thể đủ trình độ để đi thực tập không nữa. Chuyên môn của em em tự đánh giá là khá tệ, em rất suy sụp và cố gắng học những gì có thể mà chuyên ngành cần. Thầy có thể cho em xin ý kiến và liệu có giải pháp khắc phục không ạ, em rất sợ rằng nếu hành nghề thì bản thân không giỏi giang thì kinh tế làm ra sẽ bị thấp, không đủ sống. Vậy em phải làm sao ạ.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư.

Năng lực tự thân thời điểm này là kết quả của năng lực tự rèn luyện giai đoạn trước. Như em nêu trong thư, năng lực tự thân yếu, trước hết thể hiện:
i) Kiến thức chuyên môn còn nhiều khoảng trống và ngày càng rộng ra, do việc học không chăm chỉ;
ii) Trình bày bản vẽ kiến trúc xấu, do không cẩn thận khi thiết kế;
iii) Mất niềm tin vào chính mình, nản chí và dẫn đến lo sợ cho tương lai.
Phải thấy đó là điều không tốt đẹp do chính em gây ra, để có trách nhiệm mà sửa mình.
Được gia đình hỗ trợ, có sức khỏe và năng lực để học đến năm thứ 3, là may mắn lắm, khi so sánh với rất nhiều thanh niên người Việt khác.

Một số việc phải làm ngay:
i) Thay đổi ngay nhận thức cũ: Ta phải trở thành người tài với cả kỹ năng cứng và mềm phù hợp để cạnh tranh và hợp tác, không chỉ trong kiến trúc mà cả lĩnh vực liên quan khác mà xã hội đang cần và tạo ra giá trị gia tăng;
ii) Sử dụng thời gian hợp lý: Một ngày ngủ đủ 6- 7 tiếng để tái tạo sức lao động. Thời gian còn lại dành cho: Học ngoại ngữ và chuyển đổi số; Đi học đầy đủ và lắng nghe bài giảng; Đọc sách và tài liệu bổ sung kiến thức; Chủ động trao đổi chuyên môn với giảng viên và bạn bè;
iii) Chăm chỉ tự học tập: Lời chê ghê gớm nhất là Kẻ lười nhác. Từ Kẻ lười nhác đến Kẻ hèn hạ và vô dụng rất gần nhau. Không phải lúc nào cũng có người bên cạnh mà học hỏi, mà phải có kế hoạch tự học, từ trong sách vở đến mạng xã hội và thực tế;
iv) Mở ra với thế giới bên ngoài: Tìm người có đức, có tài mà chơi để học kiến thức và sự đồng thuận; Ra với môi trường tự nhiên mà hòa vào trong đó. Sẵn sàng trải nghiệm làm những điều tốt đẹp;
v) Còn 2 năm nữa mới ra trường. Phải học để tốt nghiệp đại học, điểm khởi đầu sự nghiệp của một người tri thức. Đây là thời gian đủ để em tìm lại sự cân bằng cảm xúc và tận tâm thay đổi chính mình.

Nếu có vấn đề gì về việc học tập có thể trao đổi với thày. Thày sẵn sàng đồng hành.

Ngày 4/11/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em kính chào thầy ạ.
Em đang đọc lần 2 quyển sách Nghĩ giàu làm giàu, xuất bản lần đầu năm 1937. Quyển sách được viết từ 90 năm trước nhưng nó vẫn đang phản ánh nhiều thực tế.
Em đã đọc được rằng "các cơ sở giáo dục cần có trách nhiệm hơn nữa trong việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên".
Em nghĩ đó là việc các thầy đang làm không ngừng.
Em viết mail này để cảm ơn công việc của thầy ạ.

Em cảm ơn thầy đã đọc ạ.
Sinh viên 60KD3

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Rất cám ơn về những dòng chia sẻ, động viên.
Định hướng nghề nghiệp cho sinh viên không chỉ liên quan đến việc đào tạo kỹ năng cứng mà còn phải là kỹ năng mềm, liên quan trước hết đến năng lực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Cuốn sách "Nghĩ giàu, làm giàu" chỉ là một trong những nội dung mà thế hệ trẻ quan tâm.
Điều lớn lao hơn là họ phải có năng lực tự thân và năng lực tự rèn luyện để hình thành sự nghiệp và trở thành người tốt cho gia đình, cộng đồng và xã hội, phù hợp với chuẩn mực chung của loài người trong thế kỷ 21.
Sinh viên là tương lai của thày.
Thày cùng các thày cô giáo khác đang nỗ lực hết sức để biến tương lai tốt đẹp đó thành hiện thực.
Thày đang viết một cuốn sách với tiêu đề: 'Nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho sinh viên (và cựu sinh viên) trong lĩnh vực xây dựng'. Dự kiến tháng 5/2023 xuất bản.
Chúc mọi điều tốt lành.
Ngày 8/3/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Thưa thầy, em xin gửi kết quả bigfive mới của bản thân, qua đây em cũng xin cảm ơn thầy vì thông qua bài khảo sát bigfive và những lời thầy nói, em đã cố gắng khắc phục những yếu điểm của bản thân và cũng như trau dồi thêm kiến thức để khai phá bản thân, và thực tế đã có những chuyển biến tích cực trong cuộc sống và công việc của em, tuy vậy bản thân em cũng vẫn còn những thiếu sót, những điều em chưa thay đổi đc, em mong thầy thông cảm và trân thành cảm ơn thầy đã lắng nghe em.

Sinh viên Khóa 53KD, Khoa Kiến trúc Quy hoạch, ĐHXD Hà Nội

Trả lời:

Đã nhận được kết quả Big Five. Nên ghép thêm kết quả của những sinh viên khác, người khác để có thể so sánh và rút ra được nhận xét ta là ai và từ đó tự sửa mình.

Kết quả cho thấy: Tính cách (hay kỹ năng mềm) thuộc loại trung bình. Yếu về tính hướng ngoại.

Từng bước, từng bước mà cố gắng hơn.

Ngày 3/2/2023, thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi: Em gửi thầy kết quả Big Five ạ.

Trả lời: Thày đã nhận được kết quả đánh giá Big Five của em.

Sau một năm tự nhìn nhận mình là ai và đã có những thay đổi .

Tính cách Tận tâm và Hướng ngoại được cải thiện so với trước.

Tính cách Cân bằng cảm xúc vẫn yếu như cũ. Theo các nghiên cứu mà thày được biết, tính cách Cân bằng cảm xúc là cốt lõi. Mọi năng lực hoạt động chuyên môn, xã hội của một con người đều dựa vào đây mà ra cả.

Ta có mặt trên đời này đều có nguyên cớ tốt đẹp nào đó. Phải tự tin hơn nữa vào chính mình, trước hết là từ công việc chuyên môn, nay chính là đồ án tốt nghiệp.

Thày sẽ hỗ trợ chuyên môn để em có kết quả tốt nhất trong việc thực hiện học phần Đồ án tốt nghiệp.

Ngày 10/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: E chào thầy ạ! E là Thắng ,sinh vien nhận đồ án tốt nghiệp nhóm thầy, nhóm mình có nhóm zalo riêng hay thế nào để trao đổi về đồ án k ạ ? Em tìm sđt thầy để add Zalo nhưng không được ạ! Em cảm ơn thầy.
Trả lời: Trao đổi trực tiếp với thày qua mail.

Một số nội dung chính thực hiện trong 4 tuần đầu tiên: :

1) Đọc kỹ các yêu cầu về nội dung Học phần đồ án tốt nghiệp của Khoa và Bộ môn KTCN; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành ngay trong tuần thứ 1)

2) Báo cáo về tên đề tài tốt nghiệp, vị trí cụ thể khu đất dự kiến theo tỷ lệ 1/500 (hoàn thành trong tuần thứ 1)

3) Chuản bị các quy định, tiêu chuẩn thiết kế có liên quan đến đề tài; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành trong tuần thứ 2)

4) Tìm 5 ví dụ trên thế giới về các công trình tương tự với loại hình dự kiến trong đề tài tốt nghiệp; nhận xét và đánh giá, kết luận rút ra để có thể ứng dụng cho đề tài (4 tuần phải hoàn thành);

5) Đọc lại các nguyên lý thiết kế kiến trúc đã được học (phải làm ngay và liên tục cho đến khi bảo vệ đề tài);

6) Nên tự đánh giá Ta là ai. Đánh giá theo phần mềm Big Five- tính cách sinh viên, để thày biết rõ hơn về sinh viên.

Phần mềm đánh giá: http://talaai.com.vn/ (talaai.com.vn)

Sau đó gửi ngay kết quả đánh giá tính cách cho thày, để có thể hỗ trợ.

Gặp nhau 2 tuần/lần. Mỗi lần gặp cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để có thể trao đổi tối đa những vấn đề liên quan đến đề tài tốt nghiệp mà không tự trả lời được.

Địa điểm gặp: Chiều thứ tư hàng tuần, từ 16h - 17h30 tại Văn phòng Bộ môn KTCN.

Đồ án tốt nghiệp là một sự kiện quan trọng của đời người lao động trí óc.

Phải nỗ lực hết sức và dành tất cả thời gian, nguồn lực cho đồ án. Từ đây mới có kết quả tốt nhất, để trải nghiệm, hình thành năng lực cần thiết chuẩn bị cho việc ra trường và làm việc với vô số những người tài khác trong xã hội.

2/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: Em chào bộ môn ạ, em là Hoàng Đức Dương lớp 66XD8 msv-0013966 đang làm bài tiểu luận về công trình dân dụng ạ em thấy bộ môn có đăng bài về công trình galaxy soho ở Trung Quốc vậy em muốn xin bộ môn cho em bài đăng đó được không ạ, em xin cảm ơn bộ môn,em chào bộ môn ạ.

Trả lời: Trang WEB bmktcn.com được thành lập với mục tiêu chính là phục vụ sinh viên. Đương nhiên là em được đăng lại các bài viết trên trang WEB này.

Chủ biên: TS. Phạm ĐÌnh Tuyển

Hỏi:

Em gửi thày bài Trắc nghiệm tính cách – Big Five (talaai.com.vn)

Trả lời:

Thày đã nhận được biểu tượng Big Five của em. Đây là Big Five rất điển hình của sinh viên. Em còn là người mạnh về Hướng ngoại, một tính cách rất được coi trọng trong Thời đại liên kết và hội nhập.
Do còn trong giai đoạn là sinh viên gắn với Học hỏi, Học tập là chính và chưa có Học hành, nên tính cách Tận tâm của em còn thiếu mạnh mẽ so với tính cách khác.
Khi làm việc trong doanh nghiệp hay tổ chức nào đó, người sử dụng lao động đánh giá trước hết tính cách Tận tâm và là kỹ năng mềm cơ bản của mỗi nhân viên.
Không đợi đến lúc ra trường, ngay từ bây giờ em dành quan tâm hơn cho tính cách này. Nếu làm được như vậy, sẽ thuận lợi hơn khi thử việc và nhiều cơ hội hơn trong sự nghiệp.
Khi trắc nghiệm Big Five, Tận tâm cũng là tính cách nổi trội của thày. Trong công việc, thày luôn có thiện cảm với những người Tận tâm.
Chúc em sớm trở thành con người thật sự Tận tâm.

Ngày 24/4/2021, Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi:

Em thưa thầy, thầy có thể cho em hỏi làm sao mình có thể kết nối làm quen với những người giỏi hơn mình ạ, em cảm ơn thầy.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Đối với một đất nước: Hiền tài như nguyên khí quốc gia. Mạnh hay yếu từ đó mà ra cả.
Đối với một cá nhân: Suốt cả đời gắn với việc học: Học cái gì và học thày nào. Và sự học luôn đi cùng với sự sang trọng và thịnh vượng.
Những người giỏi hay người hiền tài có thể thức tỉnh cho ta học cái gì một cách hiệu quả và qua đó họ cũng trở thành thày của ta.
Người tài giỏi là người làm những việc mang lại giá trị gia tăng cao mà người thường không làm được. Người hiền tài là người mang tài của mình ra giúp xã hội.
Vị thế xã hội cấp độ nào thì có người tài, người hiền tài cấp độ đó, ví như người tài giỏi trong lớp, trong trường, trong ngành, trong vùng, trong quốc gia và thế giới.
Mỗi người thường tìm và chơi với người giỏi phù hợp với vị thế của họ. Khi tiến bộ, sang một vị thế mới cao hơn, lại tìm thày giỏi tương xứng ở vị thế đó mà học.
Khi đã tài giỏi trong một vị thế, chính ta lại trở thành người thày để dẫn dắt những người khác chưa có điều kiện giỏi bằng ta. Từ đây ta cũng có được phẩm cách của người chủ và người lãnh đạo.
Khi đã hiểu được sự cần thiết của việc tìm người giỏi hay người hiền tài để học và hành, thì tất yếu ta sẽ tự thay đổi để tìm được cách kết nối với họ.
Những hiền tài luôn mong muốn làm những điều tốt đẹp. Vậy hãy thể hiện cho họ thấy tính cách của ta cũng luôn mạnh mẽ hướng về điều đó.
Là sinh viên, trước hết hãy tìm thày hay người giỏi trong lớp, khoa, trường; trong gia đình và dòng họ để học.
Thày chúc em sớm thành công.

Ngày 19/4/2021. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em thưa thầy (cô). Trong quá trình làm đồ án thì trong lớp có nhóm không hoà đồng được và bạn trong nhóm xin sang nhóm khác. Vậy bạn đó đề xuất chuyển nhóm với thầy trong buổi thông tới luôn được không ạ? Em cảm ơn ạ!

Trả lời:

Bộ môn đã nhận được thư của em.
Học kỹ năng mềm phối hợp với các thành viên có liên quan trong hoạt động tư vấn là một trong những mục tiêu của việc Làm đồ án theo nhóm.
Ai cũng phải nỗ lực tự học điều này để đình hình được nhận thức: Sức mạnh và vị thế của một tổ chức chủ yếu được xây dựng trên nền tảng của việc "Cùng nghĩ,Cùng làm".Từ đó mới mong công việc đạt được hiệu quả cao nhất.
23/4/2019. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em chào thầy, các câu trả lời của thầy khiến em thấy rất hữu ích. Em muốn hỏi thầy khi thầy gặp những bế tắc hay thất bại trong cuộc sống thầy đã tự khắc phục như thế nào, có khi nào thầy cảm thấy mệt mỏi với công việc của mình không. Hiện tại có những lúc em cảm thấy kém cỏi so với người khác, xin thầy cho em lời khuyên được không ạ?

Em cảm ơn thầy rất nhiều.
Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em
Chắc chắn trong cuộc đời không có ai chỉ toàn thành công cả.
Trong hoạt động chính trị, thất bại là gắn với tính mạng.
Trong hoạt động kinh tế, thất bại là gắn với thiệt hại về kinh tế và thời gian.
Trong hoạt động xã hội, thất bại là mất niềm tin và vị thế…

Trong thời đại hội nhập ngày nay, con người phải cạnh tranh với những đối thủ rất mạnh mà trong nhiều trường hợp ta còn chưa biết nhiều về họ; giống như đi thi Olimpic mà không biết sẽ phải thi môn gì; đến đó mới rõ.
Chính vì vậy, xã hội bây giờ cần những người: i) Tư tưởng tiến bộ; ii) Yêu tự do; iii) Hoạt động đa năng và biết liên kết với nhiều người để làm nhiều việc; trong đó đặc biệt với em là nhân tố thứ ba.

Nếu một người chỉ chăm chăm làm một việc; việc đó thất bại có nghĩa là mất tất cả.
Nếu một người làm ba việc; một việc thành công, hai việc thất bại, điều đó cũng chấp nhận được.
Nếu một người làm năm việc; ba việc thành công, hai việc thất bại, điều đó được coi như đã thành công.

Đã đi học được đến bậc đại học, chắc chắn em có cơ hội hơn rất nhiều người không có điều kiện đi học ngoài xã hội kia (thậm chí nhiều người còn khuyết tật).
Hãy học và rèn luyện trở thành người đa năng, nghĩa là tập làm nhiều việc một lúc (ưu tiên là việc theo chuyên môn giỏi nhất của mình, tiếp đến là việc mà xã hội đang cần và cuối cùng là việc mà mình yêu thích). Cũng chính từ đây em sẽ tìm được những mặt mạnh của mình.
Đối với những người tri thức, trong tâm thức của họ không có chỗ cho từ “bế tắc” và “mệt mỏi”, chỉ có từ “khó khăn” và “sáng tạo” để vượt qua mà thôi. (Tất nhiên, trong cuộc sống ai cũng phải chịu những nỗi đau buồn, ví như sự mất mát của người thân, bạn bè, đồng loại).
Một điều nữa em cũng cần biết: Sức mạnh để làm những điều khác biệt và sẽ thành công, không phải chỉ xuất phát từ bản thân em, từ thế giới thực tại này, mà còn được khởi nguồn từ sức mạnh tinh thần của tiền nhân, tổ tiên và dòng họ gia đình em. Vì vậy, phải tìm hiểu, học để phát huy cho được sức mạnh tinh thần này, thậm chí biến thành niềm tin cốt lõi của mình.

Chúc em trở thành con người đa năng và thành công.

Ngày 4/12/2018. Thày Phạm Đình Tuyển

Lịch sử Kiến trúc

Các phế tích của thành phố cổ Aksum, Tigrai, Ethiopia

14/05/2018

Thông tin chung:
Công trình: Các phế tích của thành phố cổ Aksum (Aksum)
Địa điểm: Tigray, Ethiopia; N14 7 48.684 E38 43 6.996
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản
Năm thực hiện: Thế kỷ 1 đến thế kỷ 10 sau Công nguyên
Giá trị: Di sản thế giới (1980; hạng mục i, iv)

Ethiopia là một quốc gia nằm tại vùng Sừng Châu Phi, có chung biên giới với Eritrea tại phía Bắc và Đông Bắc, Djibouti và Somalia ở phía Đông, Sudan và Nam Sudan về phía Tây và Kenya về phía Nam.
Với hơn 102 triệu dân (năm 2016), Ethiopia là quốc gia không giáp biển đông dân nhất thế giới, có diện tích khoảng 1.104.300 km2. Thủ đô và thành phố lớn nhất là Addis Ababa. Ngôn ngữ chính thức là tiếng Amharic.

Ethiopia sử dụng hệ thống chữ Ge'ez cổ đại, là một trong những bảng chữ cái cổ nhất còn được sử dụng trên thế giới. Lịch Ethiopia, muộn hơn lịch phổ biến (Gregorian Calendar) khoảng 7 năm 3 tháng.

Bắt nguồn từ thiên niên kỷ thứ 2 trước Công nguyên (TCN), hệ thống chính quyền của Ethiopia là chế độ quân chủ trong phần lớn lịch sử của nó. Truyền thuyết kể rằng chế độ quân chủ được thành lập bởi Triều đại Solomonic (Solomonic Dynasty) với vị vua đầu tiên là Menelik I (vào thế kỷ 10 TCN).

Trong những thế kỷ đầu tiên, Vương quốc Aksum (Kingdom of Aksum, tồn tại năm 80 TCN - 940 sau Công nguyên) duy trì được một nền văn minh thống nhất trong khu vực.

Tiếp đó là triều đại Zagwe (Zagwe Dynasty, tồn tại 940 - 1270) khởi nguồn từ miền bắc Ethiopia. Vương quốc còn có tên là Begwena, kinh đô đặt tại thành phố Lalibela. Vị vua nổi tiếng nhất của Vương triều Zagwe là hoàng đế Gebre Mesqel Lalibela (trị vì năm 1181 - 1221), người đã xây dựng Quần thể các nhà thờ bằng đá nguyên khối ở Lalibela (Di sản thế giới).

Tiếp theo là Đế chế Ethiopia (Ethiopian Empirem, tồn tại năm 1270–1974) thống trị Ethiopia.

Trong cuộc tranh giành cuối thế kỷ 19 ở châu Phi, Ethiopia là một trong những quốc gia duy trì được chủ quyền, thoát khỏi ách thực dân châu Âu. Sức mạnh của Ethiopia dựa vào bản sắc văn hóa dân tộc gắn với vai trò lịch sử và đương đại của Cơ đốc giáo và Hồi giáo, cũng như truyền thống mạnh mẽ từ các vương quốc Ethiopia cổ xưa.

Ngày nay, Ethiopia được phân thành 10 bang và 2 thành phố đặc biệt.

Bản đồ Ethiopia và vị trí thành phố cổ Aksum, bang Tigray

Vào giai đoạn từ năm 80 TCN đến năm 940 sau Công nguyên, tại miền Bắc Ethiopia tồn tại Vương quốc Aksum (Empire Aksumite). Vương quốc có diện tích khoảng 1.250.000 km2; thủ đô là Aksum (còn gọi là Axum); ngôn ngữ chính là Ge'ez; Tôn giáo đa thần cho đến đầu thế kỷ thứ 4, tiếp đó là Do Thái giáo và Kito giáo.
Vương quốc này nằm ở ngã ba của Châu Phi, Ả rập và Thế giới Hy Lạp-La Mã, là quốc gia hùng mạnh giữa Đế chế La Mã và Ba Tư. Vương quốc Aksum kiểm soát tuyến thương mại vận chuyển hàng hóa giữa Đế quốc La Mã và Ân Độ, xuất khẩu ngà voi, mai rùa, vàng, ngọc lục bảo và nhập khẩu lụa, gia vị. Vị trí gần Biển đỏ (Red Sea) và vùng Thượng sông Nile (Upper Nile) đã tạo điều kiện cho Vương quốc này phát triển một lực lượng hải quân hùng mạnh để kiểm soát dòng hàng hóa lưu thông trên sông, biển và trở thành một đế chế thương mại, được cho là một trong 4 đế chế hùng mạnh trên thế giới thời bấy giờ: Ba Tư, Roma và Trung Quốc.
Đế chế Aksum là một trong những quốc gia châu Phi đầu tiên có kinh nghiệm và đầy tham vọng về chính trị, đủ để phát hành đồng tiền của mình. Tiền được đúc bằng vàng, bạc và đồng. Sự hiện diện của đồng tiền làm đơn giản hóa thương mại, là công cụ hữu ích cho việc tuyên truyền và một nguồn lợi nhuận cho Đế chế.
Vương quốc Aksum có ngôn ngữ và chữ viết riêng, tiếng Ge'ez. Ngày nay Ge'ez vẫn là ngôn ngữ chính được sử dụng trong các giáo hội chính thống Ethiopia và một số cộng đồng dân tộc bản địa.
Vương quốc Aksum đạt tới đỉnh cao thời vua Ezana, cai trị Vương quốc Aksum vào những năm 320 – 360 sau Công nguyên. Đây cũng là vị vua đầu tiên của Vương quốc theo Cơ đốc giáo.
Có nhiều nguyên chỉ ra sự sụp đổ của Vương quốc Aksum, một trong số đó là do khí hậu thay đổi và sự chuyển hướng của các tuyến thương mại.

Vương quốc Aksum (Axum) và các chính thể khác vào thế kỷ thứ 6 sau Công nguyên

Tuyến đường tơ lụa (Silk Road) trên đất liền và trên biển. Tuyến trên biển đi qua Vương quốc Aksum

Đế chế Aksum đã phát triển một nền kiến trúc và nghệ thuật độc đáo với các bia đá, cung điện, đền thờ, nhà thờ…tạo thành phong cách kiến trúc Aksum (Aksumite architecture). Phong cách nghệ thuật, kiến trúc này chuyển tiếp sang triều đại Zagwe kế tiếp vào thế kỷ 12 (Zagwe dynasty, tồn tại vào năm 900 – 1270) và các triều đại tiếp theo tại Ethiopia.
Một trong những đặc trưng tiêu biểu nhất của di sản kiến trúc Aksumite là các bia đá và cột đá nguyên khối.
Bia đá (stelae) là một phiến đá hoặc cột đá có chức năng đánh dấu vị trí mộ, hầm mộ. Quy mô, chiều cao, trang trí của tấm bia tương xứng với mức độ hoành tráng của mộ, hầm mộ dưới lòng đất và thể hiện vị thế của người chôn trong mộ.
Cột đá (obelisk) là một cấu trúc thường có mặt cắt ngang hình chữ nhật và đầu kim tự tháp, được thiết kế như một tượng đài hoặc cột mốc đánh dấu sự kiện lịch sử.
Tại đây có nhiều cấu trúc đá có vai trò vừa là cột đá biểu tượng vừa là bia mộ. Nhiều cột đá có trang trí theo kiểu một tòa tháp nhiều tầng với cánh cửa ra vào (giả) đặt tại tầng dưới tháp, tầng trên là các cửa sổ (giả). Trên các bia đá hoặc cột đá được trang trí hoa văn, biểu tượng và chữ viết.
Hầu hết các công trình kiến trúc mang phong cách Aksumite, như cung điện, nhà thờ, nhà ở được xây dựng kết hợp giữa đá và gỗ. Các công trình thường được xây dựng trên một bệ, bằng đá mềm với vữa bùn. Các góc nhà được làm bằng đá granite đẽo gọt công phu. Các bức tường được xây bằng các lớp đá to nhỏ xen kẽ, và nhỏ dần lại theo chiều cao. Trên bề mặt tường có các dấm gỗ nhô ra. Đầu dầm được trang trí. Cấu trúc này còn được đặt tên là đầu khỉ - "monkey heads".
Đá granite còn được sử dụng cho các chi tiết kiến trúc đặc biệt: móng, cột, không gian trung tâm, khuôn cửa, nền, vòi nước (thường có hình dạng sử tử) cũng như lan can cầu thang.
Cửa và cửa sổ dạng vòm, có khung cửa bằng đá hoặc gỗ, được liên kết tại các góc bằng chốt vuông hình đầu khỉ. Cung điện thời Aksumite thường có một không gian trung tâm, được bao quanh bởi sân và các phòng phụ.

Cấu trúc xây dựng tường đá với hệ thống các khung gỗ có đầu dầm nhô ra, được trang trí gọi là " đầu khỉ"

Thành phố cổ Aksum, thủ đô của Vương quốc Aksum, nằm tại phía Bắc của Ethiopia; ngày nay thuộc khu vực Mehakelegnaw, bang Tigray, gần chân núi lửa Adwa, có độ cao 2131m. Thành phố tượng trưng cho sự giàu có và tầm quan trọng của nền văn minh Aksumite cổ xưa; là trung tâm nghi lễ với các khu dân cư và nghĩa trang nhỏ bao quanh.
Đây cũng là nơi còn lưu giữ lại nhiều nhất các công trình kiến trúc nổi bật của nền văn minh Aksumite.
Phía Đông của thành phố cổ là một trung tâm tôn giáo và nghĩa địa hoàng gia với các cột đá, bia đá khổng lồ và các hầm mộ. Các tàn tích này tập trung tại Công viên Northern Stelae (Northern Stelae Park) với 120 di tích.
Các cung điện, ví dụ như:Enda Mikael, Ta'akha Maryam, Dungur, và Enda Sem'on, tất cả được xây dựng trước thế kỷ thứ bảy, nằm tại khu dân cư phía Tây thành phố cổ. Các cung điện được xây dựng theo cấu trúc điển hình của kiến trúc Aksum. Ngoài ra còn có khoảng 600 di tích nằm tại phía Tây thành phố, tại Cánh đồng Gudit (Gudit Field) một nghĩa địa của thế kỷ thứ 2 đến thứ 4.

Quảng trường trung tâm tại đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Khu phố và đường lát đá tại đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Công viên Northern Stelae, nơi tập trung các tàn tích Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Phế tích các cột đá, bia đá nằm xen kẽ với khu dân cư, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Tập hợp các phế tích kiến trúc đài tưởng niệm, bia mộ, lăng mộ hoàng gia, nhà thờ, lâu đài, biệt thự…tại thành phố cổ Aksum, vùng Tigrai, Ethiopia được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 1980) với tiêu chí:

Tiêu chí (i): Các cột đá được chạm khắc tinh xảo vào thế kỷ thứ 3 và 4 là những tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người.

Tiêu chí (iv): Khu đô thị cổ với các lăng mộ, lâu đài hoàng gia, nhà thờ…là một trong những ví dụ nổi bật về một quần thể kiến trúc cảnh quan, thể hiện sự phát triển vượt bậc phản ánh sự giàu có và sức mạnh của nền văn minh Aksumite trong thiên niên kỷ đầu tiên sau Công nguyên.

Cột đá và bia đá
Nổi tiếng nhất trong số các cột đá tại đô thị cổ Aksum là 3 cột đá mang tên: Cột đá lớn (Great Stela); cột đá Aksum (Obelisk of Axum) và cột đá của vua Ezana (King Ezana's Stela); 3 cột đá này nằm tại Công viên Northern Stelae (Northern Stelae Park), thành phố cổ Aksum.

Cột đá lớn
Cột đá lớn (Great Stela – Stela 1) được phân thành 13 tầng với chiều cao đến 33m, tiết diện lớn nhất rộng 3,84m, dài 2,35m, nặng 520 tấn. Cột do vua Remhai (King Remhai) xây dựng vào thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên. Great Stela là một trong những tảng đá nguyên khối lớn nhất mà con người dựng đứng thẳng.
Cột hiện chỉ còn tàn tích với các khối cột, gãy rời nằm trên mặt đất. Nguyên nhân được cho là bị hư hại trong quá trình xây dựng hoặc bị phá đổ khi vương quốc suy giảm vị thế vào cuối thế kỷ thứ 6.
Kề liền Great Stela là một lăng mộ đá mang tên Nefas Mawcha (tomb of Nefas Mawcha), bao gồm phần nổi với các tấm đá khổng lồ che bên trên, các giếng để lấy ánh sáng và không khí cho 10 phòng bên dưới mộ, nơi đặt mộ và kho chứa các vật phẩm quý giá chôn cùng.

Tàn tích cột đá lớn (Great Stela), Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Hầm mộ bên dưới Great Stela, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Sơ đồ vị trí Great Stela và khu vực hầm mộ, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Cột đá Aksum
Cột đá Aksum (Obelisk of Axum - Stela 2) có chiều cao 24,6m, tiết diện lớn nhất rộng 2,32m, dài 1,36m, nặng khoảng 170 tấn. Obelisk of Axum cũng được trang trí phân thành các tầng. Tầng 1 có cửa giả, các tầng trên có cửa sổ giả. Cột được kết thúc bởi một phần bán tròn, trên mặt trang trí biểu tượng mặt trăng.
Cột bị đổ, gãy thành nhiều đoạn do những người tìm kho báu dưới lòng đất đã đào làm hư hại móng của cột.
Năm 1935, người Ý chiếm đóng nơi đây. Năm 1937, thực dân Ý đã chuyển các phần của cột đá về Ý và lắp dựng tại Rom với ý nghĩa như một thành tựu của việc chinh phục thuộc địa. Năm 1947, người Ý chấp thuận trả lại cột đá cho Ethiopia. Song đến mãi năm 2005, các mảnh vỡ của cột đá 1700 năm tuổi mới được chuyển trả lại cho Ethiopia và được lắp dựng lại tại vị trí ban đầu vào năm 2008.

Hình ảnh lắp dựng lại Cột đá Aksum, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Cột đá Aksum sau khi phục dựng, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Chi tiết tầng dưới của Cột đá Aksum, trang trí cửa ra vào giả, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Cột đá của vua Ezana
Cột đá to lớn cuối cùng được dựng lên ở Aksum có lẽ là cột đá mang tên vua Ezana (King Ezana's Stela - Stela 3). Vua Ezana cai trị Vương quốc Aksum vào những năm 320 – 360 sau Công nguyên, là vị vua đầu tiên của Vương quốc theo Cơ đốc giáo. Cột đứng trên một bệ thấp, có chiều cao khoảng 20,6m, tiết diện lớn nhất rộng 2,65m, dài 1,18m, nặng 160 tấn. Cột cũng được trang trí phân thành câc tầng và có các cửa giả.

Cột đá của vua Ezana, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Bia đá Ezana
Ngoài ba cột đá nổi tiếng trên, tại Công viên Northern Stelae còn có bia đá mang tên Ezana (Ezana Stone), được dựng vào thời vua Ezana trị vì. Từ năm 330 đến năm 356, vua Ezana đã chiến đấu chống lại người Nubians. Để kỷ niệm chiến thắng, vua đã cho khắc trên bia đá những lời ca ngợi Thiên chúa. Ngôn ngữ trên bia bao gồm cả tiếng Ge'ez, Sabaean (Nam Ả Rập) và Hy Lạp .

Bia đá Ezana, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Các công trình kiến trúc khác

Nhà thờ Debre Damo
Nhà thờ Debre Damo (Debre Damo Church) được hình thành vào thế kỷ thứ 6, thuộc triều đại vua Gebre Meskel. Công trình nằm trên một ngọn núi nhỏ có kích thước mặt bằng 1000m x 400m, tại độ cao 2216m so với mực nước biển. Tiếp cận nhà thờ (chỉ dành cho nam giới ) phải trèo qua vách đá cao 15m.
Nhà thờ nổi tiếng với bộ sưu tập các bản thảo để xây dựng nhà thờ sớm nhất châu Âu.
Nhà thờ hiện vẫn còn hoạt động cho đến ngày nay với tu viện có khoảng 150 tu sĩ, sống hoàn toàn tự túc, qua việc trồng cây, chăn nuôi gia súc. Nguồn nước từ các hồ chứa nước sâu vào trong đá.

Nhà thờ Debre Damo, công trình tiêu biểu của phong cách kiến trúc Aksum, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Leo lên Nhà thờ Debre Damo, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Nhà thờ Đức Mẹ Mary Zion
Nhà thờ Đức Mẹ Mary Zion (Old Church of Our Lady Mary of Zion) được xây dựng dưới triều đại vua Ezana, thế kỷ thứ 4 sau Công nguyên. Tương truyền, đây là địa điểm cất giấu Rương thánh (Ark of the Covenant), bên trong chứa 2 phiến đá khắc 10 điều răn của Đấng tối cao.
Công trình bị phá hủy vào thế kỷ thứ 10, được xây dựng lại. Sau đó lại bị phá hủy vào thế kỷ 16. Dưới thời Hoàng đế Fasilides, trị vì trong giai đoạn 1632- 1667, nhà thờ Đức Mẹ Maria Zion được xây dựng lại và mở rộng thêm nhà nguyện. Đây trở thành địa điểm tổ chức trao vương miện cho các hoàng đế Ethiopia. Năm 1950, hoàng đế Haile Selassie đã xây dựng một Nhà thờ Đức Mẹ Maria Zion mới hiện đại, mở cửa cho cả nam và nữ bên cạnh Nhà thờ Đức Mẹ Maria Zion cũ.

Nhà thờ Đức Mẹ Mary Zion (nhà thờ cũ), Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Nhà nguyện của nhà thờ Đức Mẹ Mary Zion, được cho là nơi cất giấu Rương thánh (Ark of the Covenant)

Quần thể nhà thờ Đức Mẹ Mary Zion, từ trái sang: Nhà thờ cũ, Nhà nguyện và Nhà thờ mới với tháp chuông

Tàn tích cung điện Dungur
Dungur là một tòa lâu đài (Dungur palace) nổi tiếng tại Aksum. Đây là một dinh thự của một quan chức cao cấp, được xây dựng vào giai đoạn thế kỷ thứ 4- 6. Công trình chỉ còn lại tàn tích với các bức tường tầng 1 và phần bệ của nhà. Tổ hợp công trình có diện tích khoảng 3250m2. Các công trình trong tổ hợp bố cục bao quanh sân và một công trình trung tâm.

Tàn tích lâu đài Dungur, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Hình vẽ mặt bằng và phối cảnh lâu đài Dungur, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Ngôi mộ của vua Kaleb & Gebre Meskel
Ngôi mô của vua Kaleb và con trai ông là Gebre Meskel (Tombs of Kings Kaleb & Gebre Meskel), được xây dựng vào thể kỷ thứ 6.
Ngôi mộ Gebre Meskel là một ngôi mộ được xây dựng bằng đá không cần vữa, là cấu trúc xây dựng độc đáo không có tại bất cứ nơi nào trong thành phố cổ Aksum. Ngôi mộ gồm một không gian trung tâm và năm phòng nhỏ. Bên trong hầm mộ có 3 chiếc quan tài (sarcophagi), trong đó có một chiếc được trang trí bằng một cây thánh giá.
Mộ vua Kaleb cũng tương tự như lăng mộ Gebre Meskel, vào bên trong thông qua một cầu thang thẳng và dài.

Lối vào hầm mộ vua Kaleb, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Bên trong ngôi mộ Gebre Meskel, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Lăng mộ với vòm gạch
Lăng mộ (Tomb of the Brick Arches) là một ngôi mộ của tầng lớp thượng lưu Aksumite.
Lối vào hầm mộ là một cầu thang với 18 bậc đá. Các cửa ra vào hầm mộ được xây dựng bởi vòm gạch. Ngôi mộ có ý nghĩa khảo cổ học to lớn, vì chứa một lượng lớn vật liệu khảo cổ như thủy tinh, kim loại, ngà voi, gốm, tiền xu...thể hiện các hàng hóa nhập khẩu từ bên ngoài.

Tàn tích của một lăng mộ với cửa vào dạng vòm, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Ngôi mộ với cửa giả
Ngôi mộ (Tomb of False Door) nằm tại cuối phía Tây của Công viên Northern Stelae. Ngôi mộ được đặt theo tên của một tấm bia phía trên mộ có chạm khắc một cửa giả tương tự như cửa giả của các cột đá khổng lồ.
Ngôi mộ được cho là xây dựng vào cuối thế kỷ thứ 4, đầu thế kỷ thứ 5, có nhiều điểm tương đồng với lăng mộ đá Nefas Mawcha. Lăng mộ gồm hai phòng và một hành lang riêng biệt. Phòng đặt mộ có kích thước 4m x 2,3m. Ngôi mộ hiện đã trống rỗng do bị cướp phá.

Tàn tích Ngôi mộ với bia mộ trang trí một cánh cửa giả, Di sản đô thị cổ Aksum, Tigray, Ethiopia

Di sản Các tàn tích tại thành phố cổ Aksum, tại Tigray, cùng với Di sản Nhà thờ tạc vào đá tại Lalibela; Các tàn tích Tiya, tại Sodo là những tuyệt tác về tài năng sáng tạo của loài người, niềm tự hào to lớn của người dân quốc gia Ethiopia.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://whc.unesco.org/en/list/15
https://en.wikipedia.org/wiki/Ethiopia
https://en.wikipedia.org/wiki/Silk_Road
https://en.wikipedia.org/wiki/Architecture_of_Ethiopia
https://en.wikipedia.org/wiki/Axum
https://en.wikipedia.org/wiki/Kingdom_of_Aksum
https://en.wikipedia.org/wiki/Obelisk_of_Axum
https://en.wikipedia.org/wiki/King_Ezana%27s_Stela
https://en.wikipedia.org/wiki/Debre_Damo
https://en.wikipedia.org/wiki/Tablets_of_Stone
https://en.wikipedia.org/wiki/Dungur
https://en.wikipedia.org/wiki/Ezana_Stone
https://www.metmuseum.org/toah/hd/aksu_3/hd_aksu_3.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/Gudit
https://debanderic.wordpress.com/2014/03/18/travelling-through-history-1-axum/

https://new-faces-new-places.com/2017/04/17/tomb-raiding-in-axum-aksum-travel-blog/

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi

Cập nhật ( 22/08/2020 )

Tin mới đưa:

Tin đã đưa:

Tất cả các tin »