|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Thị trấn mỏ Sewell, Cachapoal, Chile |
14/05/2016 |

Thông tin chung:
Công trình: Thị trấn mỏ Sewell (Sewell Mining Town)
Địa điểm: Thành phố Machali, tỉnh Cachapoal, vùng Libertador General Bernardo O'Higgins, Chile (S34 5 4 W70 22 58)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 17,2ha; Vùng đệm 33 ha.
Năm hình thành: 1905
Giá trị: Di sản thế giới (2006; hạng mục ii)
Chile là một quốc gia Nam Mỹ, nằm trên một dải hẹp giữa dãy núi Andes về phía Đông và Thái Bình Dương về phía Tây; phía Bắc giáp với Peru, phía Đông Bắc giáp Bolivia; phía Đông giáp Argentina, và về phía Nam giáp eo biển Drake (Drake Passage, phân cách 2 lục địa Nam Mỹ và châu Nam Cực).
Chile có diện tích khoảng 756.096,3 km2, bao gồm các hòn đảo ở Thái Bình Dương như Juan Fernández, Salas y Gómez, Desventuradas và Rapa Nui (đảo Phục Sinh); dân số khoảng 18 triệu người (năm 2016); thủ đô là thành phố Santiago, ngôn ngữ quốc gia là tiếng Tây Ban Nha.
Người Tây Ban Nha xâm chiếm Chile vào giữa thế kỷ 16, thay thế cho Đế chế Inca (đế chế lớn nhất tại châu Mỹ vào thời kỳ tiền Columbica với trung tâm tại Cusco ở Peru hiện đại, tồn tại trong khoảng thời gian từ năm 1438-1533). Song người Tây Ban Nha chỉ chiếm được miền Bắc và Trung Chile, không chinh phục được miền Nam Chile, nơi cộng đồng dân cư Mapuche sinh sống (bao gồm cả Tây Nam Argentina ngày nay).
Ngày 18/9/1810, Chile tuyên bố độc lập từ Tây Ban Nha.
Chile ngày nay chia thành 16 vùng và 56 tỉnh.

Bản đồ Chile và vị trí vùng Libertador General Bernardo O'Higgins
Thị trấn mỏ Sewell thuộc thành phố Machalí, tỉnh Cachapoal, vùng Libertador General Bernardo O'Higgins, Chile.
Thị trấn nằm tại cao độ 2200m trong dãy Andes, là một trong những môi trường khí hậu khắc nghiệt, khô cằn nhất trên thế giới.
Năm 1905, chính phủ Chile cho phép kỹ sư mỏ người Mỹ William Braden khai thác tại Sewell, nơi có mỏ đồng ngầm El Teniente với trữ lượng lớn nhất thế giới.
Mỏ đồng El Teniente được cho là phát hiện vào năm 1800 và việc khai mỏ bắt đầu vào năm 1819. Mỏ có hơn 3000 đường hầm lò vào trong các ngọn núi cao đến 2300m (so với mực nước biển).
Công ty Barden (Braden Copper Company) đã xây dựng đường giao thông, nhà máy và một tuyến đường sắt dài 60km nối đến thành phố Rancagua.
Vào năm 1908, công suất khai thác tại đây đã khoảng 3000 tấn quặng đồng mỗi ngày. Mỏ ngày càng được mở rộng và áp dụng các công nghệ khai thác mới. Vào năm 1940, tại đây công suất khai thác đạt 20000 tấn mỗi ngày và đến năm 1967,đã sản xuất được 63000 tấn mỗi ngày.
Sau khai thác, quặng được chuyển bằng đường sắt tới nhà máy nghiền và tinh luyện quặng tại lân cận.
Tại khu vực mỏ đồng El Teniente đã dần hình thành một điểm dân cư cho người lao động và được đặt tên là Sewell (lấy tên theo Barton Sewell, người đồng sáng lập công ty Braden).
Thị trấn mỏ Sewell thuộc sở hữu của các công ty Mỹ cho đến năm 1971, khi ngành công nghiệp khai thác và chế biến đồng đã được quốc hữu hóa và trở thành tài sản của Nhà nước. Từ năm 1971, thị trấn mỏ Sewell thuộc sở hữu của Teniente Division El, là một thành viên của Tổng công ty đồng quốc gia Chile - Codelco Chile.
Thị trấn Sewell mở rộng đến 17,5 ha với 15000 lao động vào thời điểm cực thịnh năm 1968.
Vào những năm sau này, từ năm 1970, do có nhiều biến động về tổ chức sản xuất (phải khai thác quặng tại vị trí sâu hơn, vào tầng đá cứng hơn; phải đầu tư cho công nghệ mới với các thiết bị mới…dẫn đến tăng lượng tiêu thụ điện và chi phí sản xuất cao), dân cư sống trong thị trấn chuyển dần đi sống tại thành phố Rancagua. Nhà ở trong thị trấn đa phần bị tháo dỡ, chỉ còn lại khoảng 38% công trình nhà ở (và khoảng 80% cơ sở công nghiệp so với thời kỳ 1968).
Các tòa nhà hình thành trung tâm của thị trấn đều được xây dựng vào giữa thế kỷ 20.

Tổng mặt bằng thị trấn mỏ Sewell (công trình tô màu đen là dịch vụ công cộng)

Phối cảnh tổng thể thị trấn mỏ Sewell
Thị trấn mỏ Sewell, Chile được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 2006) với tiêu chí:
Tiêu chí (ii): Thị trấn Sewell là một ví dụ nổi bật mang tính toàn cầu của các công động công nhiệp thành lập trong vùng xa xôi của thế giới; về một sự hợp nhất của lao động địa phương với các nguồn lực từ các quốc gia đã công nghiệp hóa, nhằm khai thác các tài nguyên mỏ có giá trị cao. Thị trấn Sewell có vai trò đóng góp sự phổ biến các công nghệ khai thác mỏ quy mô lớn trên toàn thế giới.
Thị trấn mỏ Sewell nằm trên một địa hình sườn núi dốc, bố cục thành các bậc địa hình, cao dần lên lưng chừng núi, vì vậy nơi đây còn được gọi là thị trấn bậc thang (Ciudad de las Escaleras). Phía bắc của thị trấn là khu dân cư, phía Nam là các cơ sở công nghiệp.
Để di chuyển lên xuống các bậc địa hình, tại đây có hệ thống đường sắt vận chuyển quặng và người lao động đến nơi khai thác quặng và hệ thống đường dốc có bậc cho người đi bộ tại các khu vực dân cư.
Không gian trung tâm của thị trấn bố trí dọc theo tuyến cầu thang bộ. Hai bên tuyến đi bộ này là những ngôi nhà bằng gỗ (được sơn màu rực rỡ xanh lá, vàng và đỏ), vườn cây và các không gian công cộng.
Các công trình công nghiệp và dân dụng trong thị trấn mỏ Sewel cho thấy sự sáng tạo tuyệt vời về cách thức sử dụng gỗ và thép với hình thức kiến trúc đơn giản, hiện đại nhằm đáp ứng các yêu cầu đòi hỏi đặc biệt của điều kiện địa hình, khí hậu…

Phạm vi Di sản Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Hệ thóng các cơ sở công nghiệp bố trí treo các bậc địa hình, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Cầu thang máy vận chuyển người lao động đến các nơi làm việc tại các bậc địa hình, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Ga đường sắt - vị trí bậc địa hình thấp nhất tại khu dân cư, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Hiện tại, ga và đường sắt đã bị dỡ bỏ, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Cầu thang bộ tới các bậc địa hình bố trí các tòa nhà tại khu dân cư, Thị trấn mỏ Sewell, Chile
Thị trấn mỏ Sewell bao gồm các hạng mục công trình chính:
- Các công trình công nghiệp: bố trí lợi dụng độ nghiêng của sườn đồi cho dây chuyền công nghệ nghiền khoáng sản. Sản phẩm quặng đồng được đưa xuống dưới sườn núi, nơi được xếp lên các toa xe chở hàng và vận chuyển bằng đường sắt (khổ hẹp) đến nơi tinh luyện quặng.

Các cơ sở khai thác quặng, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Hệ thống đường hầm vận chuyển quặng, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Cầu đỡ băng tải vận chuyển quặng qua khe núi, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Khu vực đặt các bể tinh luyện quặng, Thị trấn mỏ Sewell, Chile
- Các công trình nhà ở: bố trí theo kiểu trên ở, tầng trệt là cửa hàng dịch vụ. Ban đầu tại đây chỉ có nhà tập thể dành cho lao động nam, tiếp sau đó mới xuất hiện các nhà ở cho các hộ gia đình.
- Các công trình dịch vụ, không gian công cộng: Tại đây có đầy đủ các công trình công cộng của một thị trấn thông thường như: Nhà thờ, trung tâm thương mại, cửa hàng, rạp chiếu phim, sân chơi, bệnh viên, trạm cứu hỏa, câu lạc bộ…
- Cơ sở hạ tầng cấp điện, cấp và thoát nước.
- Hệ thống giao thông: Tuyến giao thông đường sắt và tuyến bậc thang cho người đi bộ.
- Mạng lưới các dạng băng tải, đường ống.

Nhà tập thế cho người lao động, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Tòa chung cư 152, Sewell có bố cục hình khối dật cấp theo địa hình; bên trái là cầu đỡ băng tải vận chuyển quặng, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Các chung cư và dịch vụ công cộng bố trí xung quanh đường dốc bậc - nhìn từ trên xuống, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Nhà thờ gỗ mang tiên Iglesia San Lorenzo, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Nội thất nhà thờ, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Bảo tàng Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Công trình bệnh viện, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Công trình bưu điện và chơi bowling, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Phòng chơi bowling, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Tòa nhà câu lạc bộ, Thị trấn mỏ Sewell, Chile

Khu vực Di sản hiện là nơi thu hút đông đảo khách thăm quan.
Di sản Thị trấn mỏ Sewell, thành phố Machalí, tỉnh Cachapoal, vùng Libertador General Bernardo O'Higgins, Chile.ngày nay được bảo tồn, tôn tạo và là nơi thu hút các hoạt động du lịch.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/1214
https://en.wikipedia.org/wiki/Sewell,_Chile
https://en.wikipedia.org/wiki/El_Teniente
https://es.wikipedia.org/wiki/Mina_El_Teniente
http://www.timetravelturtle.com/2012/03/sewell-mining-town-chile/ http://www.revistaurbanismo.uchile.cl/index.php/RU/article/view/5062/4944
http://www.cyburbia.org/forums/showthread.php?t=23634
http://www.sole.org.uk/sewelltown.htm
Xem video giới thiệu công trình tại đây
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|
Cập nhật ( 28/08/2020 )
|
Tin mới đưa:- Trung tâm lịch sử San Gimignano, Ý
- Tu viện Daphni, Tu viện Hosios Loukas và Tu viện Nea Moni tại Chios, Hy Lạp
- Nhà thờ Đức Bà, Tu viện cổ Saint-Remi và Cung điện Tau, Reims, Pháp
- Quần thể kiến trúc Kizhi Pogost, Medvezhjegorskij, Karelian, Nga
- Trung tâm lịch sử Saint Petersburg và các nhóm di tích liên quan, Nga
- Cung điện và Công viên tại Potsdam và Berlin, Đức
- Quần thể di tích Phật giáo tại Sanchi, Ấn Độ
- Địa điểm khảo cổ học Olympia, Hy Lạp
- Thành phố cổ Salamanca, Tây Ban Nha
- Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
- Nhà thờ Canterbury, Tu viện St Augustine và Nhà thờ St Martin, Kent, Anh
- Di tích Paleochristian và Byzantine tại Thessalonika, Hy Lạp
- Meteora tại Trikala, Hy Lạp
- Núi Athos, Hy Lạp
- Khu bảo tồn Asklepios tại Epidaurus, Hy Lạp
Tin đã đưa:- Cơ sở khai thác và sản xuất phân bón tại Humberstone và Santa Laura, Chile
- Di sản công nghiệp Rjukan – Notodden, Telemark, Na Uy
- Cộng đồng công nghiệp Crespi d'Adda, Lombardy, Ý
- Mỏ Rammetlsberg, Thị trấn lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz, Niedersachsen, Đức
- Mỏ muối tại Wieliczka và Bochnia, Ba Lan
- Các địa điểm Cải cách Công nghiệp Minh Trị tại Nhật Bản: Sắt thép, Đóng tàu và Khai mỏ
- Mỏ bạc Iwami Ginzan và cảnh quan văn hóa xung quanh, Honshu, Nhật Bản
- Cộng đồng công nghiệp Saltaire, West Yorkshire, Anh
- Cộng đồng công nghiệp New Lanark, South Lanarkshire, Scotland
- Nhà máy sợi tơ Tomioka và khu vực liên quan, Gunma, Nhật
- Tu viện Galati, Kutaisi, Georgia
- Lăng mộ Khoja Ahmed Yasawi, Turkestan, Kazakhstan
- Pháo đài cổ Masada, Israel
- Qal'at al-Bahrain - Cảng và đô thị cổ Dilmun, Bahrain
- Thành cổ Sigiriya, Sri Lanka
|