Tuần 29 - Ngày 17/02/2025
|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Mỏ Rammetlsberg, Thị trấn lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz, Niedersachsen, Đức |
03/05/2016 |

Thông tin chung:
Công trình: Mỏ Rammetlsberg, Thị trấn lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz (Mines of Rammelsberg, Historic Town of Goslar and Upper Harz Water Management System).
Địa điểm: Niedersachsen, Đức (N51 49 12 E10 20 24)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Phạm vi Di sản 1009,89ha; vùng đệm 5654,69
Năm hình thành: Thế kỷ 10-11
Giá trị: Di sản thế giới (1992, mở rộng năm 2010; hạng mục i, ii, iv)
Đức (Deutschland) là một quốc gia nằm tại miền Trung Tây Âu, có diện tích 357.021 km2, dân số khoảng 82 triệu người. Thủ đô là thành phố Berlin.
Từ thời Cổ đại, phần phía Bắc nước Đức đã có nhiều bộ tộc người Đức sinh sống. Theo thời gian, các bộ tộc Đức mở rộng về phía Nam. Vào những năm 100 sau Công nguyên, đã tồn tại một khu vực có tên là " Germania” tại phía Bắc miền trung châu Âu với đa số là người Đức.
Bắt đầu từ thế kỷ thứ 10, tại vùng lãnh thổ nước Đức đã dần hình thành một phần trung tâm của Đế quốc La Mã Thần thánh hay Thánh chế La Mã (tiếng Latinh: Sacrum Romanum Imperium; tiếng Đức: Heiliges Römisches Reich; tiếng Ý: Sacro Romano Impero; tiếng Anh: Holy Roman Empire).
Đây là một phức hợp lãnh thổ rộng lớn đa sắc tộc, trong đó chủ yếu là người Đức, tồn tại từ năm 962 – 1806. Tên của Đế quốc bắt nguồn từ yêu sách của Hoàng đế La Mã Đức vào thời Trung cổ, muốn tiếp tục truyền thống của Đế chế La Mã cổ và hợp pháp hóa quyền cai trị như là thánh ý của Thiên Chúa.
Vào thời kì thịnh vượng trong thế kỷ 12, Đế quốc La Mã Thần thánh bao trùm một vùng lãnh thổ rộng lớn, gồm nước Đức, Áo, Thụy Sĩ, miền Đông nước Pháp, Bỉ, Hà Lan, miền Tây Ba Lan, Cộng hòa Séc và Ý hiện nay.
Vào thế kỷ 15 – 16, Đế quốc này trở thành Đế quốc La Mã Thần Thánh Dân tộc Đức (Heiliges Römisches Reich Deutscher Nationen).
Đế quốc La Mã Thần thánh là một dạng siêu quốc gia. Quyền lực cai trị của Đế quốc không nằm hoàn toàn trong tay Hoàng đế hay Hội đồng hầu tước (Kurfürst/Prince-Elector- những người trong Hội đồng bầu ra Hoàng đế của Đế quốc), mà còn nằm trong tay các lãnh chúa (với các tước hiệu như quốc vương, phó vương, công tước, hầu tước, bá tước, tử tước, nam tước…được thừa kế, cai trị các công quốc hay các vùng lãnh thổ nhỏ, to khác nhau. Trong một số giai đoạn, Hoàng đế La Mã Thần thánh còn kiêm nhiệm vai trò Đại công tước Áo, Quốc vương của Bohemia và Hungary).
Đế quốc La Mã Thần Thánh Dân tộc Đức tan vỡ khi Hoàng đế Franz II (1792-1806) từ bỏ Đế miện vào ngày 6/8/1806 để trở thành Hoàng đế của Đế quốc Áo.
Dưới triều đại của các dòng họ Habsburg (nắm quyền từ năm 1276 đến năm 1918), thủ đô của Đế chế là thành phố Viên (thủ đô của nước Áo hiện nay).
Trong thế kỷ 16, các vùng phía Bắc nước Đức đã trở thành trung tâm của Cải cách Tin lành, được khởi xướng bởi nhà thần học người Đức Martin Luther (10/11/1483 – 18/2/1546).
Sau sự sụp đổ của Đế chế La Mã Thần Thánh Dân tộc Đức, năm 1815, Liên bang Đức được thành lập. Năm 1871, Đức trở thành một quốc gia trong Đế quốc Đức - Phổ (Phổ - Preußen, là một quốc gia trong lịch sử Cận đại phát sinh từ vùng Brandenburg, một lãnh thổ trong suốt nhiều thế kỉ đã có ảnh hưởng lớn đến lịch sử nước Đức và châu Âu, đóng vai trò quan trọng trong lịch sử thế giới. Kinh đô cuối cùng của vương quốc Phổ là Berlin).
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất và Cách mạng Đức 1918-1919, Đế quốc Đức - Phổ bị thay thế bằng Cộng hòa Weimar theo chế độ nghị viện. Chế độ độc tài Quốc xã được hình thành vào năm 1933, dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ hai và nạn diệt chủng.
Sau giai đoạn Đồng Minh chiếm đóng, nước Đức phân thành Đông Đức và Tây Đức.
Ngày 3/10/1990, Đức tái thống nhất.
Đức hiện được chia thành 16 bang.

Bản đồ nước Đức và vị trí vùng Harz, bang Niedersachsen, phía tây bắc nước Đức
Mỏ kim loại màu (kẽm, chì, đồng, bạc, vàng) tại Rammelsberg, vùng Harz, bang Niedersachsen (Lower Saxony), Đức đã hình thành từ thế kỷ 11 và hoạt động liên tục đến những năm 1980. Mỏ là một minh chứng nổi bật về việc khai thác, chế biến khoáng sản tại Châu Âu, đặc biệt là vào thời kỳ Trung cổ và Phục hưng.
Nằm gần Mỏ Rammelsberg là Thị trấn lịch sử Goslar. Thị trấn được hình thành từ thế kỷ thứ 10, nơi có nhiều công trình cổ được bảo tồn hoàn hảo với 1500 nhà khung gỗ được xây dựng từ thế kỷ 15-19.
Liên quan trực tiếp đến Mỏ Rammelsberg và Thị trấn lịch sử Goslar là Hệ thống quản lý nước Upper Harz, bao gồm đập, hồ, kênh có vai trò thoát nước và cung cấp nước cho sản xuất và sinh hoạt từ thời kỳ Trung cổ đến cuối thế kỷ 20.

Tranh vẽ Khu vực Mỏ Rammetlsberg, Thị trấn lịch sử Goslar, Đức vào năm 1574
Mỏ Rammetlsberg, Thị trấn lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz, bang Niedersachsen, Đức được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (1992, mở rộng năm 2010) với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Mạng lưới khai thác lịch sử của Mỏ Rammelsberg, Thị trấn Lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz tạo thành một trong những khu phức hợp khai thác và luyện kim loại màu lớn nhất ở châu Âu. Tồn tại từ thời Cổ đại, tổ hợp đã được sử dụng liên tục từ thời Trung cổ, ban đầu dưới sự thúc đẩy của các tu sĩ dòng Xitô (Cistercian Monks),tiếp sau là sự kiểm soát của các Lãnh chúa (Regional Princes) và của Đế chế La Mã Thần thánh (Holy Roman Empire), trong đó Goslar là một trong những các thủ phủ. Quần thể là một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người trong các lĩnh vực kỹ thuật khai thác và quản lý nước công nghiệp.
Tiêu chí (ii): Mạng lưới khai thác lịch sử của Mỏ Rammelsberg, Thị trấn Lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz thể hiện sự giao lưu quan trọng giữa các giá trị của nhân loại, trong lĩnh vực khai thác và kỹ thuật quản lý nước, từ thời Trung cổ cho đến thời kỳ Hiện đại và Đương đại ở Châu Âu. Nó là nguồn cảm hứng cho Georgius Agricola (học giả người Đức, nhà khoáng vật và luyện kim, 1494- 1555) viết cuốn De re metallica (xuất bản 1556, là một văn bản mang tính thẩm quyền nhà nước về: Tìm kiếm, khoanh vùng, khai thác mỏ; Thiết bị khai thác mỏ; Phương pháp tinh luyện quặng, sản xuất kim loại, muối mỏ…và có ý nghĩa to lớn trong lịch sử hóa học) trong thời kỳ Phục hưng.
Tiêu chí (iv): Mạng lưới khai thác lịch sử của Mỏ Rammelsberg, Thị trấn Lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz tạo thành một Tổ hợp công nghệ nổi bật và rất toàn diện trong các lĩnh vực kỹ thuật khai thác, luyện kim màu và quản lý nước để thoát nước và cấp điện. Mức độ và thời gian hoạt động liên tục của Tổ hợp là đặc biệt. Nó cũng cung cấp một ví dụ đặc trưng về tổ chức hành chính và thương mại trong thời Trung cổ và thời kỳ Phục hưng, thông qua những gì còn lại của tu viện Walkenried và quy hoạch của Thị trấn lịch sử Goslar.

Phạm vi Di sản tại khu vực Mỏ Rammelsberg, Thị trấn Lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức

Phạm vi Di sản tại khu vực Hệ thống quản lý nước Upper Harz, bang Niedersachsen, Đức
Mỏ Rammetlsberg
Mỏ Rammelsberg (Mines of Rammelsberg) là một khu vực núi cao đến 635 mét, nằm tại rìa phía bắc của vùng Harz, phía nam của Thị trấn lịch sử Goslar, tại bang Niedersachsen, Đức.
Mỏ kim loại màu (kẽm, chì, đồng, bạc, vàng) tại đây hình thành từ thế kỷ 11. Quyền sở hữu của mỏ chủ yếu chuyển từ đời hoàng tộc này sang đời hoàng tộc khác. Năm 1866, mỏ thuộc quyền sở hữu của Vương quốc Phổ. Mỏ được mở rộng đáng kể vào những năm 1936-1937. Sau khoảng 1000 năm với khoảng 30 triệu tấn quặng được khai thác, Mỏ Rammelsberg đã ngừng hoạt động vào năm 1988.
Trong thời kỳ hoàng kim, Mỏ Rammelsberg là một trong những mỏ sâu nhất thế giới. Vào những năm 1700, độ sâu trục mỏ đã vượt qua giới hạn 300m so với mực nước biển. Khoảng năm 1830, độ sâu khai thác đến 600 mét và vào năm 1900, độ sâu khai thác đã đạt tới 1.000m.
Năng lượng khai thác, vận chuyển cho các mỏ được cung cấp bởi Hệ thống quản lý nước Upper Harz.
Sự phát triển của mỏ Rammelsberg là cơ sở cho định hình lịch sử và phát triển của Thị trấn Goslar trong vùng Harz.
Mỏ Rammetlsberg ngày nay đã thành một viện bảo tàng để bảo tồn di sản, lưu giữ lịch sử và hiện vật của mỏ. Bảo tàng Rammetlsberg đã trở thành một trong những điểm đến quan trọng trên Con đường di sản công nghiệp châu Âu. Di sản Mỏ Rammetlsberg hiện được đánh giá là một trong những địa điểm được yêu thích nhất tại Đức.

Mỏ Rammelsberg hiện đã trở thành bảo tàng. Ghi chú tuyến thăm quan: 1) Lối vào; 2) Sân trong; 3) Phòng thông tin, bán vé; 4) Cửa hàng; 5) Nhà ăn; 6) Vị trí bắt đầu chuyến thăm quan ; 7) Nhà bảo tàng thiết bị tinh luyện; 8) Nhà bảo tàng trưng bày tư liệu) 9) Nhà bảo tàng trưng bày thiết bị động lực; 10 Schwerspatraum 11) Trưng bày 12) Phân xưởng luyện kim; 13) Cổng phụ - kết thúc tuyến thăm quan

Phối cảnh phía trên của Mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức

Phối cảnh các công trình nhà xưởng tinh luyện quặng, Mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức

Phối cảnh xưởng luyện kim, Mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức

Nội thất phòng thay quần áo cho lao động tại Mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức

Đường hầm lò trong mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức

Bánh xe nước là nguồn động lực để vận chuyển quặng, Mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức

Xe vận chuyển quặng, Mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức

Bên trong phòng trưng bày tư liệu, hiện vật tại Bảo tàng Rammelsberg, Mỏ Rammelsberg, bang Niedersachsen, Đức
Thị trấn lịch sử Goslar
Thị trấn lịch sử Goslar (Historic Town of Goslar) là một thành phố thủ phủ của vùng Goslar, thuộc bang Niedersachsen, Đức.
Di sản Mỏ Rammelsberg và Thị trấn lịch sử Goslar có tổng diện tích khoảng 363.3 ha; tổng diện tích vùng đệm là 376,1ha.
Goslar là một thành phố thủ phủ của vùng Goslar, thuộc bang Niedersachsen, Đức, có diện tích khoảng 16371ha, nằm tại sườn tây dãy núi Harz. Thị trấn lịch sử Goslar là một phần của thành phố Goslar.
Cùng với việc phát hiện và khai thác quặng từ dãy núi Harz, năm 922, thị trấn Goslar đx được hình thành từ những khu định cư tại rìa dãy núi Harz. Thị trấn trải qua các thời kỳ phát triển gắn với các công trình trong Di sản:
- Thời kỳ Đế quốc La Mã (1009-1253): Đây là thời kỳ xuất hiện công trình nổi tiếng - Lâu đài Hoàng gia Goslar (Imperial Palace of Goslar/ Königspfalz Goslar). Tổ hợp công trình có diện tích khoảng 34 ha, là nơi ở của hoàng gia, nhà nguyện, nhà thờ. Đây là một trong những cung điện hoàng gia được xây dựng vào thế kỷ 11 được bảo quản tốt nhất tại Đức, bao gồm các công trình chính:
. Lâu đài hoàng tộc (Imperial Palace/ Kaiser House): được xây dựng vào giữa năm 1040 và 1050, là một công trình kiến trúc độc đáo, nơi diễn ra các sự kiện lịch sử 200 năm của nước Đức và châu Âu. Công trình dài 54m, rộng 18m, là một trong những tòa nhà lâu đài lớn nhất nước Đức thời bấy giờ. Trung tâm của lâu đài là một hội trường cao hai tầng, với chiều dài đến 47m, rộng 15m. Hai đầu của lâu đài là các phòng ở…Vào cuối thế kỷ 19, cung điện được cải tạo lại với nội thất được trang trí bằng các bức tranh tường hoành tráng.
. Tu viện St. Peter (Peterstift) được xây dựng vào năm 1045.
. Nhà thờ Thánh Simon và Thánh Jude đã được thành lập năm 1050, sau đó phát triển thành một trung tâm đào tạo các giám mục.
- Thời kỳ Trung cổ (1219-1523): Các làng của thợ khai thác mỏ đã trở thành một phần của thị trấn. Vào thế kỷ 14, thị trấn Goslar là một trong số rất ít các thị trấn trên thế giới có hệ thống cấp nước sinh hoạt đến tận nhà của các hộ gia đình. Vào khoảng năm 1520, Goslar đã trở thành một thị trấn thịnh vượng nhờ thu nhập từ khai thác mỏ.
- Thời kỳ Cải cách 1523-1552 đến Hiệp ước Riechenberg 1552-1803: Thị trấn không có nhiều thay đổi. Năm 1728 và 1780 thị trấn bị hỏa hoạn, một số công trình bị phá hủy và được phục hối sau đó. Một trong những công trình nổi tiếng tại đây xây dựng trong giai đoạn này (1548) là tháp tròn Maltermeisterturm. Ban đầu tháp được sử dụng để giám sát các mỏ, từ năm 1578 được sử dụng như là một tháp chuông. Ngày nay công trình trở thành bảo tàng.
- Giai đoạn 1803- 1918 và 1918 - 1945: Thị trấn mất dần vai trò kinh tế vào những năm 1930 và được phục hồi vào những năm trước chiến tranh thế giới thứ 2. May mắn, trong chiến tranh thế giới thứ 2 thành phố không bị phá hủy.
- Giai đoạn sau năm 1945: Khu mỏ và thị trấn được phục hồi. Các mỏ quặng được đóng cửa vào năm 1988 và trở thành bảo tàng. Trong thị trấn vẫn còn lưu lại tới 47 nhà thờ và nhà nguyện, hội trường thành phố, tòa thị chính, các tháp và các ngôi nhà bằng gỗ, được chạm khắc trang trí phản ánh sự giàu có và thanh lịch của người dân nơi đây.
.jpg)

Hình ảnh tòa thị chính tại trung tâm Thị trấn lịch sử Goslar, năm 1890 và ngày nay,

Lâu đài hoàng tộc (Imperial Palace - 1040), Thị trấn lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức

Tranh tường trong phòng họp tại Lâu đài hoàng tộc, Thị trấn lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức

Tàn tích mái hiên cổ của một nhà thờ (1050), Thị trấn lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức

Tàn tích tháp tròn Maltermeisterturm (1548), Thị trấn lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức

Trung tâm Thị trấn lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức

Nhà cổ dọc theo tuyến phố trong Thị trấn lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức
Hệ thống quản lý nước Upper Harz
Hệ thống quản lý nước Upper Harz (Oberharzer Wasserregal) là một hệ thống các đập, hồ chứa nước, kênh mương và các cấu trúc khác, phần lớn được xây dựng trong thế kỷ 16-19.
Diện tích di sản và diện tích vùng đệm bao trùm cả khu vực Thị trấn lịch sử Goslar.
Hệ thống quản lý nước Upper Harz là một trong di tích lịch sử lớn nhất và quan trọng nhất về hệ thống quản lý và khai thác nguồn nước trên thế giới thời bấy giờ.
Hệ thống quản lý nước Upper Harz có diện tích lưu vực thu gom nước khoảng 200km2, 143 hồ chứa, 500 km đường mương và 30km đường hầm dẫn nước (với lợi thế rút ngắn khoảng cách, không bị đóng băng vào mùa đông…). Vào thời điểm bấy giờ, công nghệ xây dựng không cho phép đắp đập cao quá 15m, nên tại đây có nhiều hồ chứa nhỏ. Vào năm 1868 trong Hệ thống đã có tới 198 bánh xe nước với tổng công suất lên đến 3000 mã lực.
Ngày nay, 65 hồ chứa, 70km mương và 20km đường hầm dẫn nước vẫn còn hoạt động. Khi hoạt động khai thác mỏ ngừng lại, nước trong hệ thống được dử dụng cho thủy điện và cung câp nước sinh hoạt cho cả các khu dân cư lân cận.
Hệ thống quản lý nước Upper Harz được coi là một trong những kiệt tác của kỹ thuật, tạo nên những vẻ đẹp cảnh quan mới cho vùng Harz.


Hệ thống hồ chứa và đập, Hệ thống quản lý nước Upper Harz, bang Niedersachsen, Đức

Bánh xe nước, Hệ thống quản lý nước Upper Harz, bang Niedersachsen, Đức

Hệ thống mương trong Thị trấn lịch sử Goslar, bang Niedersachsen, Đức
Mỏ Rammetlsberg, Thị trấn lịch sử Goslar và Hệ thống quản lý nước Upper Harz tại Lower Saxony, Đức là một ví dụ về cuộc cách mạng trong khai thác khoáng sản, tạo thành một tổng thể công nghệ xuất sắc và rất toàn diện trong các lĩnh vực kỹ thuật khai thác mỏ, luyện kim màu và quản lý nước trong một thời gian dài và liên tục. Khu vực Di sản cũng là một ví dụ đặc trưng của tổ chức tôn giáo, hành chính và thương mại trong thời Trung cổ và Phục hưng thông qua các tàn tích kiến trúc của tu viện Walkenried, quy hoạch xây dựng và kiến trúc của Thị trấn lịch sử Goslar.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/623
https://en.wikipedia.org/wiki/Germany
https://en.wikipedia.org/wiki/Rammelsberg
http://www.germany.travel/en/towns-cities-culture/unesco-world-heritage/mines-of-rammelsberg-historic-town-of-goslar-and-upper-harz-water-management-system.html
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Goslar
https://en.wikipedia.org/wiki/Imperial_Palace_of_Goslar
https://en.wikipedia.org/wiki/Upper_Harz_Water_Regale
https://en.wikipedia.org/wiki/De_re_metallica
Xem video giới thiệu về công trình tại đây
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|
Cập nhật ( 12/04/2021 )
|
Tin mới đưa:- Di tích Um er-Rasas (Kastrom Mefa'a), Madaba, Amman, Jordan
- Cố đô Pasargadae, Pars, Iran
- Quần thể Takht-e Soleyman, Western Azerbaijan, Iran
- Các thị trấn Baroque muộn tại Val di Noto, Sicily, Ý
- Samarkand – Ngã tư văn hóa, Uzbekistan
- Hang động Vân Cương, Đại Đồng, Sơn Tây, Trung Quốc
- Công trình Villa d'Este, Tivoli, Rome, Ý
- Cột Chúa Ba Ngôi ở Olomouc, Czech
- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
- Vương cung thánh đường San Francesco và địa điểm khác của Dòng Phanxicô tại Assisi, Ý
Tin đã đưa:- Mỏ muối tại Wieliczka và Bochnia, Ba Lan
- Các địa điểm Cải cách Công nghiệp Minh Trị tại Nhật Bản: Sắt thép, Đóng tàu và Khai mỏ
- Mỏ bạc Iwami Ginzan và cảnh quan văn hóa xung quanh, Honshu, Nhật Bản
- Cộng đồng công nghiệp Saltaire, West Yorkshire, Anh
- Cộng đồng công nghiệp New Lanark, South Lanarkshire, Scotland
- Nhà máy sợi tơ Tomioka và khu vực liên quan, Gunma, Nhật
- Tu viện Galati, Kutaisi, Georgia
- Lăng mộ Khoja Ahmed Yasawi, Turkestan, Kazakhstan
- Pháo đài cổ Masada, Israel
- Qal'at al-Bahrain - Cảng và đô thị cổ Dilmun, Bahrain
- Thành cổ Sigiriya, Sri Lanka
- Khu Khảo cổ Al-Hijr- Madain Salih, Saudi Arabia
- Thành cổ Hatra, Ninawa, Iraq
- Di chỉ khảo cổ Tchogha Zanbil, Khuzestan, Iran
- Khu phố cổ Walled với Cung điện Shirvanshah và Tháp Maiden, Baku, Azerbaijan
|