
Thông tin chung:
Công trình: Tu viện Alcobaça (Monastery of Alcobaça)
Địa điểm: Alcobaça – Leiria, Bồ Đào Nha (N39 32 60 W8 58 36.012)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô:
Năm hình thành: Thế kỷ 12
Giá trị: Di sản thế giới (1989; hạng mục i, iv)
Bồ Đào Nha (Portugal) là một quốc gia nằm trên Bán đảo Iberia ở Tây Nam Châu Âu.
Đây là quốc gia nằm tại cực tây của lục địa Châu Âu, phía tây và nam giáp Đại Tây Dương, phía bắc và phía đông giáp Tây Ban Nha. Lãnh thổ của Bồ Đào Nha cũng bao gồm 2 quần đảo tự trị Azores và Madeira ở Đại Tây Dương.
Bồ Đào Nha có diện tích 92.212 km2, dân số 10,3 triệu người (năm 2019). Ngôn ngữ chính thức là tiếng Bồ Đào Nha. Thủ đô và thành phố lớn nhất là Lisbon.
Bồ Đào Nha là quốc gia lâu đời nhất trên bán đảo Iberia và là một trong những quốc gia lâu đời nhất ở châu Âu.
Bồ Đạo Nha là vùng đất liên tục được định cư và tranh giành giữa các bộ tộc từ thời Tiền sử.
Năm 868, Thị quốc Bồ Đào Nha (County of Portugal, gồm 2 Thị quốc Braga và Porto, phía bắc Bồ Đào Nha, tồn tại năm 868–1139) được thành lập. Đây là cơ sở để vào năm 1139 hình thành Vương quốc Bồ Đào Nha (Kingdom of Portugal) tồn tại lâu dài đến năm 1910.
Trong thế kỷ 15 và 16, Bồ Đào Nha đã trở thành đế chế hàng hải và thương mại toàn cầu đầu tiên, một trong những nền kinh tế, chính trị và quân sự lớn nhất thế giới.
Trong thời kỳ này, Thời đại khám phá (Age of Discovery), các nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha đã đi tiên phong trong việc khám phá hàng hải, trong đó có việc tìm ra địa điểm sau này trở thành Brazil vào những năm 1500.
Cũng trong thời kỳ này, Bồ Đào Nha còn độc quyền buôn bán gia vị và cùng với Đế quốc Tây Ban Nha (Spanish Empire) phân chia các vùng đất mới được phát hiện bên ngoài châu Âu (Crown of Castile) theo Hiệp ước Tordesillas (Treaty of Tordesillas, năm 1494). Ngoài ra, Bồ Đào Nha còn tiến hành các chiến dịch quân sự chinh phục các vùng đất ở châu Á.
Sự kiện động đất tại Lisbon năm 1755, sự thất bại trong các cuộc chống chiến tranh xâm lược của Napoléon (Napoleonic Wars, năm 1803–1815) và việc Brazil tuyên bố độc lập (năm 1822)...đã xóa bỏ phần lớn vị thế trước đây của Vương quốc Bồ Đào Nha.
Bồ Đào Nha trở thành nước cộng hòa vào năm 1910.
Bồ Đào Nha đã để lại ảnh hưởng sâu sắc về văn hóa, kiến trúc và ngôn ngữ trên toàn cầu với di sản của khoảng 250 triệu người nói tiếng Bồ Đào Nha và nhiều người gốc Bồ Đào Nha.
Bồ Đào Nha hiện nay chia thành 18 tỉnh và hai khu tự trị (quần đảo tại Đại Tây Dương).

Bản đồ Bồ Đào Nha và vị trí quận Leiria
Alcobaça là một thị trấn thuộc quận Leiria, tỉnh lịch sử Estremadura, cách Thủ đô Lisbon khoảng 120 km về phía bắc. Thị trấn phát triển dọc theo thung lũng của hai con sông Alcoa và Baça (tên gọi thị trấn bắt nguồn từ đây); diện tích 408,18km2, dân số vào khoảng 5,6 vạn người (năm 2011).
Vào năm 1153, tại thị trấn Alcobaça, một tu viện Dòng Xitô (Order of Cistercians/ Xitô) đã được thành lập, sau khoảng 25 năm khi các tu sĩ Dòng Xitô đầu tiên đến định cư. Đây có thể coi như một món quà từ vị vua Bồ Đào Nha đầu tiên Afonso I (Afonso Henriques, trị vì năm 1139 – 1185) cho tu sĩ Bernard of Clairvaux (năm 1090 – 1153), nhà lãnh đạo chính trong việc hồi sinh Dòng tu công giáo Benedictines (Biển Đức, là một tập hợp các tu viện tự trị). Việc thành lập tu viện cũng là một phần trong chiến lược lớn của Vua Afonso I, nhằm khẳng định quyền lực của mình và thúc đẩy việc thuộc địa hóa các vùng đất đã chinh phục được từ người Moor (người Hồi giáo tại Maghreb, Bán đảo Iberia, Sicily và Malta trong thời Trung cổ. Thuật ngữ Moors ban đầu dùng để chỉ người Berber, sau đó mở rộng cho người Ả Rập và người Iberia Ả Rập).
Cũng trong thời gian này, Vua Afonso I quyết định xây dựng một nhà thờ tại Tu viện Alcobaça để kỷ niệm Cuộc chinh phạt Santarém (Conquest of Santarém) diễn ra vào năm 1147, khi quân đội của Vương quốc Bồ Đào Nha dưới sự lãnh đạo của Vua Afonso I đã giành được thành phố Santarém khỏi Vương triều Almoravid (Almoravid Dynasty, triều đại Hồi giáo Berber, tập trung trên lãnh thổ của Maroc ngày nay, tồn tại năm 1050 – 1147).
Quần thể Tu viện được xây dựng từ năm 1178 cho đến cuối thế kỷ 13. Nhà thờ của Tu viện được thánh hiến vào năm 1252.
Tu viện Alcobaça là một trong những tu viện thời Trung cổ quan trọng nhất ở Bồ Đào Nha.
Tu viện Alcobaça và nhà thờ của Tu viện là công trình kiến trúc Gothic đầu tiên ở Bồ Đào Nha (cùng với Tu viện Augustinian ở Santa Cruz, Coimbra, Bồ Đào Nha), đại diện cho sự xuất hiện của phong cách này ở Bồ Đào Nha. Nhà thờ của Tu viện là nhà thờ lớn nhất ở Bồ Đào Nha vào thời điểm hoàn thành.
Vào cuối thế kỷ 13, tại Tu viện Alcobaça, Vua Denis I (Denis of Portugal, trị vì năm 1279–1325) ra lệnh xây dựng Nhà tu D. Dinis (Cloister of D. Dinis/ King Dinis Cloister), còn được gọi là “Nhà tu im lặng” (Cloister of Silence). Đây là một trong những công trình kiến trúc Gothic đẹp nhất của Bồ Đào Nha.
Vào thế kỷ 13, Nhà thờ của Tu viện, có bố cục tương tự như Nhà thờ tại Tu viện Pontigny (Pontigny Abbey, Burgundy, Pháp; thành lập năm 1114) được nâng cấp cùng với các tòa nhà tráng lệ khác bên trong Tu viện. Từ đây, tầm ảnh hưởng về trí tuệ và chính trị của Tu viện đã lan rộng khắp vùng phía tây của bán đảo Iberia. Tu viện Alcobaça đã trở thành một trung tâm nghiên cứu và giáo lý tôn giáo - trường học tu viện quan trọng nhất của Vương quốc Bồ Đào Nha với sức mạnh của một giáo đoàn giàu có. Vị Tổng giám mục trụ trì có ảnh hưởng trong một vùng rộng lớn. Tu viện sở hữu và phát triển nhiều khu đất nông nghiệp. Một trường học công lập đã được mở ra tại đây vào năm 1269.
Các tu sĩ trong Tu viện Alcobaça không chỉ dành cả cuộc đời cho việc thiền định tôn giáo mà còn tạo ra các bản thảo có minh họa (Illuminated manuscript, với các trang trí đường viền và hình minh họa thu nhỏ). Các bản thảo bao gồm văn bản tôn giáo và văn bản thế tục như tuyên ngôn, luật, điều lệ, bản kiểm kê, chứng thư. Việc sao chép này có ý nghĩa đặc biệt trong việc giữ gìn và lan truyền các tài liệu chính thống trong điều kiện chưa có máy in. Các tu sĩ trong Tu viện đã tạo ra một lịch sử ban đầu về Bồ Đào Nha trong một loạt sách. Các văn bản tôn giáo được xuất bản tại Tu viện Alcobaça còn được Giáo hội Công giáo La Mã sử dụng trong các lễ cầu nguyện.
Thư viện tại Tu viện Alcobaça là một trong những thư viện thời Trung cổ lớn nhất của Bồ Đào Nha. Thư viện bị người Pháp cướp phá vào năm 1810. Nhiều vật phẩm bị đánh cắp trong một cuộc bạo động chống giáo sĩ vào năm 1834, khi các dòng tu Bồ Đào Nha bị giải thẻ. Những di sản còn lại trong Thư viện của Tu viện Alcobaça, bao gồm hàng trăm bản thảo thời Trung cổ, hiện được lưu giữ trong Thư viện quốc gia của Bồ Đào Nha (Biblioteca Nacional de Portugal) ở Lisbon.
Tu viện Alcobaça sau khi thành lập đã phát triển mối quan hệ đặc biệt với chế độ quân chủ Bồ Đào Nha trong suốt bảy thế kỷ. Nhiều vị vua đã được chôn cất ở đây trong thế kỷ 13 và 14, đặc biệt là lăng mộ nổi tiếng của Vua Pedro I (Peter I, trị vì năm 1357 – 1367) và tình nhân của ông, Inês de Castro (năm 1325 – 1355). Thiết kế đặt cao của một cỗ quan tài cùng với tượng của những linh vật nâng đỡ quan tài, thiên thần trông nom quan tài, tạo cho lăng mộ không chỉ là dấu hiệu hữu hình của Vua Pedro I, mà còn trở thành một trong những tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời. Hai ngôi mộ này đã truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ sau này như nhà thơ Luís Vaz de Camões (năm 1524/1525 – 1580, nhà thơ vĩ đại nhất của Bồ Đào Nhà và ngôn ngữ Bồ Đào Nha; ngày mất của ông 10/6/1580 trở thành ngày Quốc khánh của Bồ Đào Nha); nhà văn Velez de Guevara (nhà viết kịch và tiểu thuyết gia nổi tiếng người Tây Ban Nha, năm 1597- 1644), nhiều tác giả và nhà làm phim khác.
Vào đầu thế kỷ 16, trong triều đại của Vua Manuel I (Manuel I of Portugal, trị vì năm 1495- 1521), Thánh đường Manueline của Hoàng tử Dom Afonso (Infante Dom Afonso/Afonso de Portugal, năm 1509–1540, trụ trì Tu viện Alcobaça vào năm 1505) được João de Castilho (kiến trúc nổi tiếng người Bồ Đào Nha, năm 1470 – 1552) xây dựng theo phong cách Hậu Gothic đặc trưng của Bồ Đào Nha (Portuguese late Gothic Style), còn gọi là Manueline.
Trong thời kỳ Baroque (thế kỷ 17- 18), vào đầu thế kỷ 18, mặt tiền và phần chính của Ký túc xá trong Tu viện được xây dựng theo kiểu Baroque và Phòng của nhà vua (Kings 'Hall) là những thiết kế kiến trúc và nghệ thuật tạo hình đặc biệt đáng chú ý.
Tại đây xuất hiện các tác phẩm điêu khắc miêu tả các vị tu sĩ nổi tiếng.
Trang trí của Nhà thờ còn được làm công phu bởi những viên gạch gốm (Tile), đá lát trên tường và ban thờ. Chất lượng và phong cách của các trang trí điêu khắc tại đây là những biểu tượng hấp dẫn, gợi lên số phận con người, cái chết và hy vọng của người Kitô giáo về cuộc sống vĩnh cửu.
Trận động đất lớn ở Lisbon năm 1755 không gây ra thiệt hại đáng kể cho Tu viện, mặc dù một phần của Nhà thờ và một số tòa nhà nhỏ đã bị phá hủy. Thiệt hại lớn hơn nhiều do người Pháp xâm lược vào đầu thế kỷ 19 khi xảy ra Chiến tranh Bán đảo (Peninsular War, năm 1807–1814), giữa liên minh Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Vương quốc Anh tại Bán đảo Iberia chống lại lực lượng xâm lược của Đế chế Pháp thứ nhất (First French Empire, tồn tại năm 1804 – 1815) trong Chiến tranh Napoléon (Napoleonic Wars). Ngoài việc phá thư viện, người Pháp còn cướp các ngôi mộ, cướp bóc và đốt cháy một phần trang trí bên trong của Nhà thờ.
Năm 1834, theo một đạo luật do Joaquim António de Aguiar (Thủ tướng Bồ Đào Nha, tại vị năm 1841 - 1842, 1860 và 1865 – 1868) ban hành, hơn 500 tu viện tại Bồ Đào Nha đã bị quốc hữu hóa. Các tu sĩ cuối cùng rời Tu viện.
Tu viện Alcobaça tại Leiria, Portugal được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 1989) với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Nhờ kích thước tráng lệ, sự rõ ràng của phong cách kiến trúc, vẻ đẹp của vật liệu được sử dụng và sự cẩn thận khi xây dựng, Tu viện Alcobaça là một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người, kiệt tác của nghệ thuật Gothic dòng Xito (Gothic Cistercian Art).
Tu viện là minh chứng cho sự lan rộng của một phong cách thẩm mỹ đã từng phát triển ở Burgundy (Pháp) vào thời St Bernard (Bernard of Clairvaux, năm 1090 – 1153, nhà lãnh đạo chính trong việc hồi sinh Dòng tu công giáo Benedictines) và sự tồn tại của lý tưởng khổ hạnh vốn đặc trưng cho các tu viện ban đầu của Dòng Xitô như Tu viện Fontenay (Abbaye de Fontenay, Bourgogne, Pháp; được St Bernard thành lập năm 1118, là một trong những tu viện Xitô lâu đời nhất ở Châu Âu; Di sản thế giới năm 1981).
Các ngôi mộ của Dom Pedro và Dona Inês de Castro bên trong Tu viện Alcobaça là những ví dụ tuyệt đẹp về các tác phẩm điêu khắc theo phong cách Gothic.
Tiêu chí (iv): Tu viện Alcobaça là một ví dụ nổi bật về một kiểu kiến trúc Tu viện dòng Xitô, minh họa cho một giai đoạn có ý nghĩa trong lịch sử nhân loại với cơ sở hạ tầng độc đáo gồm hệ thống thủy lực và các tòa nhà chức năng. Nổi tiếng đặc biệt là nhà bếp thế kỷ 18, bổ sung thêm chức năng cho nhóm các tòa nhà tu viện từ thời Trung cổ (nhà tu và nhà rửa tay, nhà chương, phòng khách, ký túc xá, phòng của các tu sĩ và nhà ăn).

Sơ đồ phạm vi Di sản Tu viện Alcobaça (Monastery of Alcobaça), Bồ Đào Nha

Tổng mặt bằng Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Sơ đồ Tu viện Alcobaça, Leiria, Bồ Đào Nha :
1- Nhà thờ (Church); 2- Kho thánh tích thời Trung cổ (Mediaeval Sacristy); 3- Nhà chương (Chapter House); 4- Phòng khách (Parlatório); 5- Cầu thang ký túc xá (Dormitory stairs); 6- Ký túc xá của tu sĩ (Monk's Room); 7- Nhà bếp (Kitchen); 8- Nhà ăn (Refectory); 9- Nhà rửa tay (Lavabo); 10- Nhà tu D. Dinis (Cloister of D. Dinis); 11- Nhà tu D. Afonso VI (Cloister of D. Afonso VI); 12- Phòng tuyên bố (Sala das Conclusões); 13- Phòng của các vị vua (Kings 'Hall); 14-, 15- Đền hoàng gia (Royal Pantheon), 16- Nhà nguyện Senhor dos Passos (Chapel Senhor dos Passos); 17- Kho đồ lễ thánh (Sacristy), 18- Nhà nguyện Nossa Senhora do Desterro (Chapel Nossa Senhora do Desterro); 19-, 20- Nhà tu Rachadoiro (Cloister Rachadoiro), 21- Thư viện (Library).

Phối cảnh phía tây Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Phối cảnh phía nam Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Mặt tiền chính của Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Tu viện Alcobaça là một quần thể, gồm các công trình chính sau:
Nhà thờ của Tu viện
Nhà thờ (Church, hình vẽ ký hiệu 1, tại Sơ đồ Tu viện Alcobaça) của Tu viện Alcobaça nằm tại trung tâm của quần thể, có bố cục theo hướng đông – tây. Lối vào chính từ phía tây.
Mặt bằng Nhà thờ
Phía tây của Nhà thờ là Sảnh hiên (Narthex) không có mái che, nằm trên 3 bệ nền với các bậc thang lên từ 3 mặt.
Gian Hội trường (Nave) gồm 12 bước cột và 3 nhịp nhà. Giới hạn nhịp giữa và nhịp hai bên là hai hàng 12 cột.
Gian Hội trường (Nave) và Gian Hợp xướng (Choir) giao với Gian ngang (Transept) tạo cho mặt bằng Nhà thờ có hình một cây Thánh giá (chữ thập). Gian ngang cũng có 3 nhịp tương tự như Gian Hội trường với hàng 6 cột.
Tại đầu của Gian ngang phía nam (South Wing of the Transept) là Đền thờ Hoàng gia (Royal Pantheon).
Trung tâm Nhà thờ là gian Chính điện (Presbytery) và Ban thờ (High Altar).
Bao quanh Ban thờ là một hành lang tròn (Ambulatory) được giới hạn bởi hàng các nhà nguyện nhỏ, được phân chia bởi các vách trụ tường (Buttess Pies), thuộc hệ khung sườn (Flying Buttress, nhận tải trọng xiên từ mái vòm và chuyển thành tải trọng đứng, truyền xuống móng thông qua các vách trụ tường). Bao quanh Hành lang tròn (Ambulatory) là 9 nhà nguyện có mặt bằng hướng tâm. Hành lang được bao phủ bởi mái vòm kiểu Gothic đơn giản.
Phía sau dãy nhà nguyện là không gian dẫn tới Kho đồ lễ thánh (Manueline Sacristy).

Sơ đồ mặt bằng Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Mặt đứng Nhà thờ
Mặt tiền của Nhà thờ tại phía tây, rộng 43m, là sự pha trộn của nhiều phong cách, trong đó có sự thay đổi từ năm 1702 - 1725 với các yếu tố của phong cách Baroque.
Cửa chính và cửa sổ hoa hồng ở phía trên là một phần của nhà thờ theo phong cách Gothic ban đầu, trong khi hai tháp chuông hai bên kiểu Baroque và các bức tượng được thêm vào vào đầu thế kỷ 18. Các bức tường bên của nhà thờ có đỉnh tường trang trí như dạng lỗ châu mai kiên cố tại các pháo đài. Tại Gian Chính điện phía đông của Nhà thờ có 8 hệ khung sườn (Flying Buttress), một đặc điểm tiêu biểu của kiến trúc Gothic.

Mặt đứng chính Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Chi tiết trang trí trên mặt đứng chính Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nội thất Nhà thờ
Nhà thờ là một tòa nhà có cấu trúc hình chữ thập La Mã với 3 nhịp chính, cùng với độ mảnh mai tương đối của nhà thờ (17m) và chiều dài lớn (106m) mang lại ấn tượng về sự hoành tráng.
Theo các giới luật của Dòng Xitô, các tòa nhà tu viện được xây dựng theo các đường nét kiến trúc tinh tế, các cột và tường không có trang trí. Nội thất được chiếu sáng rực rỡ bởi các hàng cửa sổ trên tường và cửa sổ hoa hồng ở Mặt đứng chính và tại Gian ngang.
Những chiếc ghế trong Gian Hợp xướng là hàng ghế mới lắp lại sau lần bị thiêu rụi vào năm 1810, trong lần xâm lược thứ 3 của người Pháp.

Bên trong Gian Hội trường nhìn về phía Chính điện của Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Bên trong hai gian bên của Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Ban thờ và hành lang (Ambulatory) bao quanh, Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Chi tiết trang trí bên trong Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Những ngôi mộ Hoàng gia bên trong Nhà thờ
Những ngôi mộ Hoàng gia (Royal Tombs) nổi tiếng bên trong Nhà thờ có lăng mộ của Vua Pedro I (trị vì năm 1357 – 1367) và tình nhân của ông, Inês de Castro (năm 1325 – 1355).
Sau khi trở thành vua Bồ Đào Nha, Pedro đã ra lệnh chuyển hài cốt của người mình yêu đến lăng mộ ở Nhà thờ Alcobaça.
Ngôi mộ Vua Pedro I (Tomb of King Pedro I) nằm tại đầu phía nam của Gian ngang (South Wing of the Transept). Mộ được đỡ bởi 6 con sư tử; được trang trí lộng lẫy với những bức phù điêu thể hiện những cảnh trong cuộc đời của Thánh Bartholomew (một trong 12 Sứ đồ của Chúa Giê-su), cũng như những cảnh trong cuộc đời của Vua Pedro I và Inês de Castro.
Ngôi mộ của Inês de Castro (Tomb of D. Inês de Castro) nằm tại đầu phía bắc của Gian ngang (North Wing of the Transept). Mộ được đỡ bởi những con nửa người, nửa thú (ám chỉ những kẻ ám hại cô). Ngôi mộ được trang trí với những cảnh trong cuộc đời của Chúa Giê-su.
Cặp lăng mộ Hoàng gia tại Nhà thờ Alcobaça, là một trong những tác phẩm điêu khắc Gothic được bảo tồn tốt nhất ở Bồ Đào Nha.

Gian ngang Nhà thờ Alcobaça, hai đầu đặt mộ Vua Pedro I và mộ Inês de Castro, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Ngôi mộ Vua Pedro I tại Nhà thờ thuộc Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha; Trang trí vòng tròn tại đầu hồi ngôi mộ mang tên “Bánh xe cuộc sống”.

Ngôi mộ Inês de Castro tại Nhà thờ thuộc Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà tu D. Dinis
Nhà tu D. Dinis (Cloister of D. Dinis/ King Dinis Cloister) còn gọi là “Nhà tu im lặng” (Cloister of Silence), nằm tại phía bắc của Nhà thờ. Đây là một trong những công trình kiến trúc Gothic đẹp nhất của Bồ Đào Nha.
Vào thời Trung cổ, Nhà tu D. Dinis là nhà tu duy nhất ở Tu viện Alcobaça. Công trình được xây dựng dưới thời trị vì của Vua Bồ Đào Nha Dinis (trị vì năm 1279 – 1325) vào năm 1308 – 1311. Khi Vua Manuel I lên ngôi (trị vì năm 1495-1521), Trụ trì Tu viện đã cho xây thêm một tầng bên trên.
Nhà tu là trung tâm tinh thần của toàn bộ Tu viện và là điểm dừng trên đường đến tất cả các phòng của Tu viện. Đây cũng là nơi để đọc sách và tu tập.

Sân trong Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha; nhìn về phía tây

Sân trong Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha; nhìn về phía nam với khối Nhà rửa tay (Lavabo) nhô ra sân.
Nhà tu gồm Sân trong (Hình vẽ ký hiệu 10) và các công trình bao quanh:
Kho thánh tích thời Trung cổ
Kho thánh tích thời Trung cổ (Mediaeval Sacristy, hình vẽ ký hiệu 2): Nằm tại phía đông Sân trong Nhà tu D. Dinis, sát cạnh Gian ngang (Transept) của Nhà thờ.
Nhà chương
Nhà chương (Chapter House/ Sala do Capítulo, hình vẽ ký hiệu 3): Nằm tại phía đông Sân trong Nhà tu D. Dinis, cạnh Kho thánh tích thời Trung cổ và Phòng khách. Đây là căn phòng quan trọng nhất sau Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça; là nơi các tu sĩ tụ họp để thảo luận những vấn đề hàng ngày liên quan đến Tu viện. Buổi tụ họp hàng ngày của tu sĩ bắt đầu bằng việc nghe đọc một chương trong Quy tắc của Thánh Benedict.
Căn phòng có mặt bằng hình vuông, 17,5m x 17,5m, cho 200 tu sĩ hội họp.
Giữa phòng có 4 cột đỡ các vòm trần.
Lối vào Nhà chương thông qua một cổng kiểu Romanesque. Căn phòng hiện chứa đầy những bức tượng Baroque do các tu sĩ tạo ra. Sàn của Nhà chương phủ là nơi đặt các tấm bia mộ của các vị trụ trì Tu viện.


Bên trong Nhà chương tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Bia mộ đặt trên nền Nhà chương tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Phòng khách
Phòng khách (Parlatório, hình vẽ ký hiệu 4): Nằm tại phía đông Sân trong Nhà tu D. Dinis, cạnh Nhà chương. Chỉ tại đây các tu sĩ mới được phép nói chuyện với cấp trên của họ. Về nguyên tắc, các tu sĩ buộc phải im lặng, ngoại trừ việc cầu nguyện và chỉ những thông tin rất cần thiết mới được truyền đi. Vì vậy, nhiều tu sĩ sử dụng ngôn ngữ dạng ký hiệu.
Ký túc xá của tu sĩ
Ký túc xá của tu sĩ (Monk's Room, hình vẽ ký hiệu 6): Nằm tại phía bắc Sân trong Nhà tu D. Dinis.
Ký túc xá là một căn phòng lớn kiểu Gothic, nơi các vị tu sĩ ngủ chung; chỉ có trụ trì mới được phép có phòng riêng. Vào thế kỷ 16, không gian được chia thành các ô riêng lẻ. Vào những năm 1930, các bức tường ngăn chia phòng đã bị phá bỏ. Tòa nhà Ký túc xá hiện tại cao 2 tầng. Mặt tiền quay ra hướng bắc.

Mặt tiền phía bắc Ký túc xá, tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Bên trong tầng dưới Ký túc xá, tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Bên trong tầng trên Ký túc xá, tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà bếp
Nhà bếp (Kitchen, hình vẽ ký hiệu 7): Nằm tại phía bắc Sân trong Nhà tu D. Dinis, nằm giữa Nhà ăn (hình vẽ ký hiệu 8) và Phòng của tu sĩ (hình vẽ ký hiệu 6).
Công trình bị phá hủy vào thế kỷ 17, khi Nhà tu Afonso VI (Afonso VI Cloister, hình vẽ ký hiệu 11) được xây dựng và chỉ còn lại cánh cửa thời La Mã.
Nhà bếp cao 2 tầng hiện tại được xây dựng vào thế kỷ 18, Giữa Nhà bếp có một ống khói khổng lồ cao 18m, được hỗ trợ bởi 8 cột sắt và phủ bằng gạch tráng men. Các bức tường bên trong cũng được lát gạch men. Phía sau Bếp có một bể nước với nguồn nước do hệ thống kênh dẫn vào.
Tại đây, các tu sĩ chỉ nấu đồ ăn chay.

Ống khói bên trong Nhà bếp tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Đường ống dẫn nước vào bể chứa, bên trong Nhà bếp tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà ăn
Nhà ăn (Refectory, hình vẽ ký hiệu 8): Nằm tại phía bắc Sân trong Nhà tu D. Dinis, cạnh nhà bếp, là một phòng rộng, nơi các tu sĩ dùng bữa hàng ngày. Trong khi họ ăn, một trong những tu sĩ đọc to những đoạn Kinh thánh từ bục giảng, được gắn trên một bức tường. Lối lên bục giảng qua cầu thang hình vòm.
Nhà ăn có hai lối đi: Một lối đi trực tiếp đến Nhà bếp thời Trung cổ ban đầu, hiện không còn tồn tại, và một lối đi khác dẫn đến sân trong.
Nhà ăn là một không gian ấn tượng nhờ kích thước, kiến trúc tỉ mỉ và phức tạp về cấu trúc. Nội thất bao gồm ba gian vòm kiểu Gothic sớm (Early Gothic), được chia bởi hai hàng 4 cột, tạo cho căn phòng sự hài hòa và thống nhất về không gian.
Bục giảng là một trong những chi tiết kiến trúc hài hòa, trang nhã nhất của Tu viện.

Bên trong Nhà ăn tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Lối lên Bục giảng tại Nhà ăn, Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà rửa tay
Nhà rửa tay (Lavabo, hình vẽ ký hiệu 9): là một khối nhà nhô ra phía bắc Sân trong Nhà tu D. Dinis. Đây là nơi các tu sĩ rửa tay trước khi bước vào Nhà ăn (Refectory, hình vẽ ký hiệu 8). Chính giữa Phòng rửa tay là một bồn chứa nước hình lục giác. Bồn nước được trang trí lộng lẫy với những bức phù điêu tuyệt đẹp theo phong cách Phục hưng.
Nhà rửa tay có hình thức theo phong cách Gothic, với 2 lớp cửa theo chiều cao, trông bên ngoài như nhà 2 tầng.

Bồn nước bên trong Nhà rửa tay tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà tu D. Afonso VI
Nhà tu nhỏ D. Afonso VI (Cloister of D. Afonso VI, hình vẽ ký hiệu 11): Nằm tại phía bắc Sân trong Nhà tu D. Dinis. Chính giữa có một sân trong nhỏ hình chữ nhật.

Mặt tiền Nhà tu D. Afonso, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Phòng tuyên bố
Phòng tuyên bố (Sala das Conclusões, hình vẽ ký hiệu 12): Nằm tại phía bắc Sân trong Nhà tu D. Dinis.
Phía bắc của Phòng tuyên bố có một sân trong nhỏ hình vuông với hành lang bao quanh.
Phòng của các vị vua
Phòng của các vị vua (Kings 'Hall/ Sala dos Reis, hình vẽ ký hiệu 13): Nằm tại phía tây Sân trong Nhà tu D. Dinis, kề liền với lối vào Nhà thờ. Tại đây có một loạt các bức tượng thế kỷ 17-18 đại diện cho các vị vua của Bồ Đào Nha. Trên trần phòng có gắn quốc huy của các vị vua Bồ Đào Nha. Các bức tường được trang trí bằng gạch từ thế kỷ 18 màu xanh-trắng kể về lịch sử của Tu viện Alcobaça, kể từ khi thành lập.

Bên trong Phòng của các vị vua, tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Phòng của các vị vua với các quốc huy gắn trên trần, tại Nhà tu D. Dinis, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Đền Hoàng gia
Đền Hoàng gia (Royal Pantheon) gồm 2 đền:
Đền (hình vẽ ký hiệu 14) nằm tại phía nam của Sảnh hiên (Narthex) có mặt bằng hình chữ nhật kéo dài.
Đền (hình vẽ ký hiệu 15) nằm cạnh Gian ngang (Transept) phía nam, có mặt bằng hình vuông. Đây là nơi đặt mộ các vị vua, hoàng hậu, hoàng tử Bồ Đào Nha.

Bên trong Đền Hoàng gia với lăng mộ phía trước của Hoàng hậu Urraca (mất năm 1220), Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà nguyện Senhor dos Passos
Nhà nguyện Senhor dos Passos (Chapel Senhor dos Passos, hình vẽ ký hiệu 16), nằm tại phía nam Nhà thờ. Đây là một ngôi nhà nhỏ, có lối vào từ hành lang tròn (Ambulatory) bao quanh Ban thờ.

Lối vào Nhà nguyện Senhor dos Passos từ Nhà thờ thuộc Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Kho đồ lễ thánh
Kho đồ lễ thánh (Sacristy, nơi lưu giữ lễ phục và những thứ khác được sử dụng cho việc thờ phụng, hình vẽ ký hiệu 17) nằm tại phía đông Nhà thờ. Công trình là một hình chữ nhật kéo dài. Tại đầu phía đông có một hốc tròn, nhô ra tương tự như đầu phía đông của Nhà thờ.
Công trình có lối vào từ hành lang tròn (Ambulatory) bao quanh Ban thờ (cùng chung với Nhà nguyện Senhor dos Passos).
Đây hiện là nơi trưng bày các bức tranh sơn dầu có niên đại từ thế kỷ 17, trong đó có những bức tranh lớn cao đến 3m miêu tả các sự tích Kinh thánh và và cuộc đời của các vị thánh.
Công trình được mở cửa lại vào năm 2006 với trang trí lộng lẫy kiểu Baroque.

Lối vào Kho đồ lễ thánh, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Bên trong Kho đồ lễ thánh, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà nguyện Nossa Senhora do Desterro
Nhà nguyện Nossa Senhora do Desterro (Chapel Nossa Senhora do Desterro, hình vẽ ký hiệu 18), là một tòa nhà nhỏ, nằm tách biệt tại phía đông của Nhà thờ.
Đây là một nhà nguyện theo phong cách Baroque, được xây dựng vào năm 1716.

Mặt đứng Nhà nguyện Nossa Senhora do Desterro, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà tu Levada và Rachadoiro
Phía đông Nhà thờ tại Tu viện Alcobaça có Nhà tu Levada và Nhà tu Rachadoiro.
Nhà tu Levada
Nhà tu Levada (Levada Cloister/ Cloister of the Novice/ Cloister of the Cardinal, hình vẽ ký hiệu 19) nằm tại phía đông Nhà thờ, là một tổ hợp các công trình bao quanh một sân trong.
Từ thế kỷ 16, rất nhiều hoạt động xây dựng đã được thực hiện, bắt nguồn từ các chức năng mới của Giáo đoàn Xitô Bồ Đào Nha. Những công trình xây dựng này liên quan đến cả việc cải tạo và tu sửa các phần còn tồn tại của Tu viện và xây dựng thêm các nhà tu mới.
Nhà tu Levada được hoàn thành vào năm 1636.
Tại Sân trong của Nhà tu có một Kênh dẫn nước (Levada), là một loại kênh hoặc cầu dẫn nước đặc trưng tại Bồ Đào Nha. Kênh này là một nhánh nhân tạo của sông Alcoa, đã được chuyển hướng và chảy qua phía đông của Nhà thờ, đi vào Nhà tu bằng một hệ thống đường hầm dưới lòng đất dài hơn 3,2km với độ dốc 0,25%. Hệ thống kênh này tạo phục vụ cho hoạt động cho các bánh xe, nguồn động lực của các thiết bị bên trong tòa nhà.
Bao quanh là các công trình cao 2 – 3 tầng. Tầng 1 là phòng của trợ lý vị trụ trì, các xưởng, lò nướng bánh. Tầng trên là nơi ở của các vị tu sĩ.

Sân trong Nhà tu Levada, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha

Mặt đứng phía bắc Nhà tu Levada và Nhà tu Rachadoiro, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Nhà tu Rachadoiro
Nhà tu Rachadoiro (Cloister Rachadoiro, hình vẽ ký hiệu 20): Nằm tại phía đông Nhà tu Levada, là một tổ hợp công trình cao 3 – 4 tầng bao quanh một sân trong. Nằm tại mặt phía nam của Sân trong Nhà tu Rachadoiro là Thư viện (Library, hình vẽ ký hiệu 21).

Mặt đứng phía đông Nhà tu Rachadoiro, Tu viện Alcobaça, Bồ Đào Nha
Di sản Tu viện Alcobaça, tại Leiria, Bồ Đào Nha, nằm ở trung tâm Bồ Đào Nha, gắn liền với sự khởi đầu của chế độ quân chủ Bồ Đào Nha. Trải qua nhiều thế kỷ, Di sản đã đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình nền văn hóa Bồ Đào Nha.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://whc.unesco.org/en/list/505/
https://en.wikipedia.org/wiki/Portugal
https://en.wikipedia.org/wiki/Alcoba%C3%A7a,_Portugal
https://en.wikipedia.org/wiki/Alcoba%C3%A7a_Monastery
https://pt.wikipedia.org/wiki/Mosteiro_de_Alcoba%C3%A7a
https://www.destimap.com/index.php?act=attraction&a=Monastery-of-Alcobaca%2C-Alcobaca%2C-Portugal
https://pt.wikipedia.org/wiki/Capela_de_Nossa_Senhora_do_Desterro
https://www.destimap.com/index.php?act=attraction&a=Monastery-of-Alcobaca%2C-Alcobaca%2C-Portugal
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|