Thông tin chung:
Công trình: Cầu Mehmed Pasa Sokolovic (Mehmed Pasa Sokolovic Bridge in Visegrad)
Địa điểm: Visegrad, Republika Srpska, Bosna và Hercegovina (N43 46 53,2 E19 17 16,89)
Thiết kế kiến trúc: KTS. Mimar Sinan
Quy mô: Phạm vi Di sản 1,5ha; phạm vi vùng đệm 13,5ha
Năm thực hiện: 1571- 1577
Giá trị: Di sản thế giới (2007; hạng mục ii, iv)

Bosna và Hercegovina là một quốc gia ở Nam và Đông Nam Châu Âu, nằm trong vùng Balkan. 
Bosnia và Herzegovina giáp với Serbia về phía đông, Montenegro về phía đông nam, Croatia ở phía bắc và tây nam. Về phía nam, quốc gia này có một bờ biển hẹp trên Biển Adriatic.
Bosna và Hercegovina có diện tích khoảng 51.129 km2, dân số khoảng 3,3 triệu người (năm 2019).
Sarajevo là thủ đô và thành phố lớn nhất. 

Bosnia và Herzegovina là vùng đất được định cư từ Thời kỳ Đồ đá cũ và là nơi định cư lâu dài của con người vào Thời kỳ đồ đá mới.
Về mặt văn hóa, chính trị và xã hội, vùng đất này có một lịch sử phong phú nhưng phức tạp.
Vào thế kỷ thứ 6 – 9, đây là nơi định cư của các dân tộc South Slavs.
Vào thế kỷ 12, Vương quốc Banate of Bosnia được thành lập (tồn tại năm 1154 – 1377), phát triển thành Vương quốc Bosnia (Kingdom of Bosnia, tồn tại năm 1377 – 1436) và sau đó bị sát nhập vào Đế chế Ottoman (Ottoman Empire, tồn tại năm 1299–1922). Tiếp theo là sự sáp nhập vào Chế độ quân chủ Áo-Hung (Austria-Hungary, tồn tại năm 1867–1918), kéo dài cho đến Thế chiến thứ nhất.
Trong thời kỳ giữa hai cuộc Chiến tranh thế giới, Bosnia và Herzegovina là một phần của Vương quốc Nam Tư (Kingdom of Yugoslavia, tồn tại năm 1918–1941). Sau Thế chiến 2, Nam Tư trở thành nước cộng hòa.
Khi Nam Tư giải thể, Bosna và Hercegovina tuyên bố độc lập vào năm 1992.
Ngày nay, Bosnia và Herzegovina phân thành 2 thực thể: Republika Srpska và Federation of Bosnia and Herzegovina và 10 khu vực.  

Thời kỳ thuộc Đế chế Ottoman đánh dấu một kỷ nguyên mới trong lịch sử và tạo ra những thay đổi mạnh mẽ nhiều quan điểm văn hóa và xã hội tại Bosna và Hercegovina.
Người Ottoman đã đưa Hồi giáo đến khu vực; đưa ra những thay đổi trong quản lý chính trị, xã hội và lãnh thổ, bao gồm việc tổ chức lại các đơn vị hành chính, hình thành một hệ thống sở hữu đất đai mới và phân hóa xã hội phức tạp theo giai cấp và tôn giáo. 
Bốn thế kỷ cai trị của Ottoman có tác động mạnh mẽ đến cấu trúc dân số của Bosnia, vốn đã thay đổi nhiều lần do các cuộc chinh phạt của đế chế, các cuộc chiến tranh thường xuyên với các cường quốc châu Âu, các cuộc di cư cưỡng bức và kinh tế, và dịch bệnh. 
Tại đây, các cộng đồng Hồi giáo nói tiếng Slav bản địa nổi lên; các nhà thờ Bosnia bản địa biến mất hoàn toàn.
Trong những thành phố Bosna và Hercegovina, nhiều Sultan Ottoman khác nhau đã tài trợ cho việc xây dựng các công trình kiến trúc như thư viện đầu tiên của đất nước, trường học Hồi giáo (madrassas), trường Triết học, tháp đồng hồ, những cây cầu và các nhà thờ Hồi giáo.
Trong thời kỳ này, xuất hiện một số người Hồi giáo Bosnia với vị thế ảnh hưởng nhất định trong lịch sử văn hóa và chính trị của Đế chế Ottoman.


Bản đồ Bosna và Hercegovina và vị trí thành phố Visegrad  

Cầu Mehmed Pasa Sokolovic ở Visegrad, bắc qua sông Drina tại miền đông Bosna và Hercegovina được xây dựng vào thế kỷ 16, dưới thời kỳ Đế chế Ottoman.
Cầu dài 179,5m, có 11 mái vòm xây với các nhịp từ 11 m đến 15 m, và một đoạn đường dẫn ở góc vuông với bốn mái vòm ở tả ngạn sông. 
Cầu tọa lạc tại một vị trí địa chiến lược quan trọng cho giao lưu văn hóa giữa các nước vùng Balkans, Đế chế Ottoman và khu vực Địa Trung Hải; giữa Kitô giáo và Hồi giáo trong suốt một quá trình lịch sử lâu dài.
Công trình còn được cho là biểu hiện của quyền lực chính trị và văn hóa liên quan đến các quốc gia Áo-Hungary,  Nam Tư, Bosnia và Herzegovina. 




Cầu Mehmed Pasa Sokolovic qua sông Drina, Bosna và Hercegovina

Cầu được xây dựng bởi kiến ​​trúc sư hoàng gia Mimar Sinan theo lệnh của Tể tướng Mehmed Paša Sokolović (1506- 1579) của Đế chế Ottoman (Ottoman Empire, tồn tại năm 1299–1922).
Mimar Sinan (1490-1588) là kiến trúc sư và kỹ sư nổi tiếng của Đế chế Ottoman, cùng thời kỳ Phục Hưng Ý (Renaissance, một giai đoạn lịch sử châu Âu đánh dấu chuyển đổi từ thời Trung cổ sang Hiện đại, thế kỷ 15 và 16). Mimar Sinan cũng là người thiết kế công trình nổi tiếng Nhà thờ Hồi giáo Selimiye Mosque, Edirne, Turkey (Di sản thế giới năm 2011).
Kiến trúc sư Mimar Sinan là người chịu trách nhiệm xây dựng hơn 300 công trình kiến trúc lớn của Đế chế. Các tác phẩm của ông có thể so sánh với các công trình nổi tiếng của thời Phục Hưng Ý thời bấy giờ.
Sự sang trọng, độc đáo về tỷ lệ và sự quý phái hoành tráng của công trình là minh chứng cho sự vĩ đại của phong cách kiến ​​trúc Mimar Sinan. 


KTS. Mimar Koca Sinan

Cầu Mehmed Pasa Sokolovic là một công trình kiến trúc đồ sộ của Đế chế Ottoman; đại diện cho một giai đoạn quan trọng trong lịch sử xây dựng dân dụng và kiến ​​trúc cầu, được dựng lên bởi một trong những nhà xây dựng nổi tiếng nhất của Đế chế Ottoman.
Cây cầu đặc biệt chứng kiến ​​sự lưu truyền và thích ứng của các kỹ thuật trong quá trình lịch sử lâu dài; là minh chứng cho sự giao lưu văn hóa quan trọng giữa các khu vực của các nền văn minh khác nhau. 
Cầu Mehmed Pasa Sokolovic còn là đại diện đặc biệt của kiến ​​trúc Ottoman, trở thành biểu tượng quan trọng về thương mại, thịnh vượng và văn hóa trong suốt quá trình lịch sử, đặc biệt là trong nhiều cuộc xung đột diễn ra vào thế kỷ 20. 
Giá trị văn hóa của cây cầu đã vượt qua phạm vi quốc gia. 


Cầu Mehmed Pasa Sokolovic trên sông Drina bị phá hủy một phần trong Thế chiến 1, năm 1915

Cầu Mehmed Pasa Sokolovic tại Visegrad, vùng Republika Srpska, Bosna và Hercegovina được UNESCO tôn vinh là Di sản văn hóa (năm 2007) với tiêu chí: 

Tiêu chí (ii): Nằm ở vị trí địa chiến lược quan trọng, cây cầu là nhân chứng cho sự giao lưu văn hóa quan trọng giữa vùng Balkan, Đế chế Ottoman và thế giới Địa Trung Hải, giữa Cơ đốc giáo và Hồi giáo, trong suốt quá trình lịch sử lâu dài. Việc quản lý và sửa chữa cây cầu cũng liên quan đến các quyền lực chính trị và văn hóa khác nhau, từ người Ottoman đến người Áo-Hung, Nam Tư và Bosnia và Herzegovina. 

Tiêu chí (iv): Cầu Mehmed Pasa Sokolovic tại Visegrad là một minh chứng nổi bật về một kiểu kiến ​​trúc xây dựng đáng chú ý cho thời kỳ Cổ điển của Đế chế Ottoman, một thời kỳ có những giá trị và thành tựu đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong lịch sử loài người.


Sơ đồ phạm vi Khu vực Di sản Cầu Mehmed Pasa Sokolovic tại Visegrad, Bosna và Hercegovina

Phạm vi Di sản bao gồm cây cầu, đoạn đường dẫn và hai bờ sông Drina, ở thượng lưu và hạ lưu.
Về tổng thể, kỹ thuật xây dựng, nét cân xứng và thanh nhã của cây cầu này là bằng chứng về sự tuyệt vời của sáng tạo kỹ thuật, phong cách kiến trúc, được đánh giá là có thể sánh ngang với các công trình xây dựng vĩ đại thời Phục Hưng.
Việc xây dựng cây cầu diễn ra từ năm 1571 đến năm 1577. Các đợt tu bổ lớn của cây cầu đã diễn ra vào các năm 1664, 1875, 1911, 1940 và 1950–52.
Cầu bao gồm 11 vòm với độ dốc nhẹ về phía giữa và có một đoạn dốc thấp dần về phía tả ngạn, tổng chiều dài là 179,5 m, chiều cao so với mực nước sông bình thường là 15,40 m và chiều rộng của cầu là 6,30 m Có phần mở rộng phía trên trụ thứ sáu ở cả hai bên cầu.
3 trong số 11 vòm cầu đã bi phá hỏng trong Thế chiến thứ nhất và 5 vòm khác bị hư hại trong Thế chiến thứ hai nhưng sau đó đã được tu sửa lại.
Ở giữa cây cầu, một chiếc ghế được xây dựng để du khách nghỉ ngơi. Đối diện với chiếc ghế sofa một tấm bia bằng đá. Trên bảng có hai tấm biển bằng đá cẩm thạch trắng khắc những dòng chữ tiếng Ả Rập, nói về người xây dựng và năm xây dựng.


Bản vẽ xây dựng cầu Mehmed Pasa Sokolovic tại Visegrad, Bosna và Hercegovina


Hình dạng cầu Mehmed Pasa Sokolovic với đường dẫn tại một phía bờ sông


Bề mặt cầu Mehmed Pasa Sokolovic tại Visegrad, Bosna và Hercegovina


Tấm bia đá giữa cầu, bề mặt có bảng ghi về các sự kiện liên quan đến xây dựng cầu


Vòm trụ cầu Mehmed Pasa Sokolovic tại Visegrad, Bosna và Hercegovina




Cầu Mehmed Pasa Sokolovic là một thành tựu đặc biệt về kỹ thuật xây dựng và kiến trúc thế kỷ 16

Di sản Cầu Mehmed Pasa Sokolovic tại Visegrad, vùng Republika Srpska, Bosna và Hercegovina là một minh chứng về lịch sử và đại diện cho một giai đoạn quan trọng trong lịch sử kiến trúc và kỹ thuật cầu dân sự. Cây cầu không chỉ nổi tiếng về giải pháp kỹ thuật đáp ứng nhu cầu sử dụng lâu dài, mà còn là biểu hiện cho sự giao lưu văn hóa giữa các khu vực có nền văn minh khác nhau.
Cầu Mehmed Pasa Sokolovic ở Visegrad, Bosna và Hercegovina là một trong các công trình tiêu biểu của kiến trúc sư Mimar Sinan.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/1260
https://en.wikipedia.org/wiki/Bosnia_and_Herzegovina
https://en.wikipedia.org/wiki/Ottoman_Empire
https://en.wikipedia.org/wiki/Vi%C5%A1egrad
https://en.wikipedia.org/wiki/Mehmed_Paša_Sokolović_Bridge
https://en.wikipedia.org/wiki/Mimar_Sinan
https://www.qwant.com/?p=4&q=Mehmed Paša Sokolovic Bridge in Višegrad&lang=en_gb
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Bridge_on_the_Drinahttp://visegradturizam.com/en/atrakcije/na-drini-cuprija/

Xem video giới thiệu công trình tại đây

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương     

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu

Danh sách và bài viết  về Di sản thế giới tại châu Mỹ         

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi