Tuần 28 - Ngày 11/02/2025
|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Khu mỏ than chính tại Wallonia, Bỉ |
07/01/2016 |

Thông tin chung:
Công trình: Khu mỏ than chính tại Wallonia, Bỉ (Major Mining Sites of Wallonia)
Địa điểm: Wallonia, Bỉ (N50 26 7 E3 50 18)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích Di sản 118,07; diện tích vùng đệm 344,7ha
Năm hình thành: Thế kỷ 19
Giá trị: Di sản thế giới (2012; hạng mục ii, iv)
Bỉ (Belgium) là một quốc gia ở Tây Âu, giáp với Hà Lan ở phía bắc, Đức về phía đông, Luxembourg về phía đông nam, Pháp về phía tây nam, và Biển Bắc ở phía tây bắc.
Bỉ có diện tích 30.689 km2, dân số hơn 11,5 triệu người (năm 2020). Ngôn ngữ chính thức: Hà Lan, Pháp, Đức.Thủ đô và thành phố lớn nhất là Bruxelles.
Về mặt lịch sử, Bỉ nằm tại một khu vực được gọi là Các vùng đất thấp (Nederlanden).
Khu vực này được gọi là Belgica trong tiếng Latinh theo tên tỉnh Gallia Belgica của Cộng hòa La Mã (Roman Republic, tồn tại năm 509 TCN – 27 TCN).
Từ cuối thời Trung cổ cho đến thế kỷ 17, khu vực này là một trung tâm thương nghiệp và văn hoá thịnh vượng mang tầm thế giới.
Năm 1830, Bỉ độc lập từ Hà Lan. Khu vực này trở thành chiến trường giữa các cường quốc chính tại châu Âu, do đó được mệnh danh là "Chiến trường của châu Âu" (Battlefield of Europe), đặc biệt trong hai thế chiến của thế kỷ 20. Ngày nay, Bỉ là một quốc gia gia phát triển và là một trong những quốc gia hòa bình nhất trên thế giới.
Về mặt hành chính, Bỉ chia thành 3 vùng (bang) và 10 tỉnh.

Bản đồ Bỉ và vị trí Khu vực Wallonia với thành phố thủ phủ Namur, phía nam Bỉ
Trong cuộc cách mạng công nghiệp vào thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, khai thác mỏ và các ngành công nghiệp nặng dựa vào than đá được hình thành, phát triển mạnh mẽ trở thành một phần quan trọng của nền kinh tế Bỉ.
Tại Bỉ, hầu hết các ngành công nghiệp khai thác mỏ tập trung thành các thung lũng công nghiệp. Một trong những địa điểm tập trung các khu mỏ là khu vực Wallonia, miền nam nước Bỉ.
Khu vực Wallonia là một trong 3 vùng (hay bang: Flemish Region; Wallonia Region và Brussels Capital Region) của Bỉ. Vùng này chiếm 55% lãnh thổ của Bỉ, nhưng chỉ chiếm một phần ba dân số. Thủ phủ của Wallonia là Namur; và thành phố đông dân nhất là Liège.
Trong cuộc cách mạng công nghiệp, Wallonia chỉ đứng sau Vương quốc Anh về công nghiệp hóa, do tận dụng được lượng lớn than, sắt và mang lại sự giàu có cho khu vực.
Khu vực Wallonia có hàng trăm mỏ than, là một trong những khu vực khai thác than lâu đời nhất và mang tính biểu tượng nhất của cuộc cách mạng công nghiệp trên lục địa Châu Âu.
Ngày nay, tại Khu vực Wallonia chỉ có 4 di tích khu mỏ còn tương đối nguyên vẹn: Khu mỏ Grand Hornu; Khu mỏ Bois-du-Luc; Khu mỏ Bois du Cazier và Khu mỏ Blegny-Mine.
4 địa điểm trên đại diện cho những nơi khai thác than được bảo tồn tốt nhất ở Bỉ, từ đầu thế kỷ 19 đến nửa sau thế kỷ 20. Đây là những địa điểm còn lưu lại được các di tích kỹ thuật và công nghiệp, liên quan đến cả ngành công nghiệp khai thác than trên bề mặt và dưới lòng đất, kiến trúc công nghiệp gắn với mỏ, nhà ở công nhân, quy hoạch đô thị thị trấn mỏ và các giá trị xã hội và nhân văn gắn liền với lịch sử của chúng, đặc biệt ký ức về thảm họa Bois du Cazier (vào 8/8/1956, tại hầm mỏ này đã xảy ra một vụ hoả hoạn, làm chết 262 thợ mỏ, chỉ có 13 người sống sót. Đây là vụ tại nạn khai thác mỏ tồi tệ nhất trong lịch sử Bỉ).
4 mỏ than chính: Khu mỏ Grand Hornu; Khu mỏ Bois-du-Luc; Khu mỏ Bois du Cazier và Khu mỏ Blegny-Mine tại Wallonia, Bỉ, được UNESCO công nhận là Di sản thể giới (năm 2012) với tiêu chí:
Tiêu chí (ii) : Nằm trong số những mỏ khai thác sớm nhất và lớn nhất ở châu Âu, 4 mỏ than tại Walloon là bằng chứng cho việc phổ biến sớm những đổi mới kỹ thuật, xã hội và đô thị của cuộc cách mạng công nghiệp. Sau đó, các mỏ than này đã đóng một vai trò mẫu mực về cấp độ kỹ thuật và xã hội cho đến thời gian gần đây. Cuối cùng, những mỏ than này là một trong những địa điểm quan trọng nhất của chủ nghĩa đa văn hóa phát sinh từ ngành công nghiệp đại chúng thông qua sự tham gia của công nhân từ các khu vực khác của Bỉ, Châu Âu và sau đó là Châu Phi.
Tiêu chí (iv) : Quần thể 4 địa điểm khai thác Walloon cung cấp một ví dụ điển hình và hoàn chỉnh về thế giới khai thác công nghiệp ở lục địa Châu Âu, trong các giai đoạn khác nhau của cuộc cách mạng công nghiệp. 4 địa điểm này là minh chứng quan trọng cho các thành phần công nghiệp và công nghệ, các lựa chọn đô thị và kiến trúc, và các giá trị xã hội của nó, đặc biệt là sau thảm họa Bois-du-Cazier (1956).

Vị trí 4 Khu mỏ Di sản tại vùng (bang) Wallonia, Bỉ
4 Di sản mỏ than tạo thành một dải từ đông sang tây, dài khoảng 170km, rộng 3-15km, gồm:
Khu mỏ Grand Hornu
Di sản Khu mỏ Grand Hornu (N50 26 7.00 E3 50 18.00) có diện tích 15, 86ha; diện tích vùng đệm 47,81ha.
Khu mỏ khai thác than Grand Hornu nằm ở thị trấn Hornu, thuộc tỉnh Hainaut, vùng Wallonia, Bỉ.
Khu mỏ mang phong cách Tân cổ điển, là một trong những kiến trúc đẹp nhất của thời đại công nghiệp và một trong số những thị trấn công nghiệp lâu đời nhất thế giới.
Khu mỏ được hình thành vào năm 1816 bởi nhà doanh nghiệp Henri De Gorge, đi vào vận hành vào năm 1831.
Mỏ than bao gồm 12 hầm lò với độ sâu đến 998m, sản xuất được khoảng 120.000 tấn than mỗi năm, với khoảng 1500 công nhân.
Sau năm 1954, hoạt động khai thác than bị ngừng trệ và bị bỏ hoang. Đến năm 1971, kiến trúc sư Henri Guchez Hornu mua lại và cải tạo, phục hồi di sản công nghiệp này.
Từ năm 2002, Khu mỏ Grand Hornu được sử dụng như là một bảo tàng nghệ thuật đương đại của Liên đoàn Wallonia-Brussels (cộng đồng nói tiếng Pháp tại Bỉ).
Tổ hợp công trình bố cục xung quanh một sân hình bầu dục, gồm: trung tâm thương mại, lò nấu kim loại, lò luyện than cốc, nhà văn phòng, kho, chuồng ngựa. Năm 1854, tại trung tâm của sân đặt một bức tượng của Henri De Gorge – người khai sinh ra khu mỏ.
Vào năm 1822, xung quanh sân đã có tới 425 ngôi nhà, tạo thành một khu đô thị mỏ. Mỗi ngôi nhà đều có bếp với lò nướng bánh mỳ, giếng nước và vườn. Tại đây còn có một trường học, bệnh viện, công trình cộng đồng và vườn cây.

Sơ đồ phạm vi Di sản Khu mỏ Grand Hornu, tỉnh Hainaut, vùng Wallonia, Bỉ

Phối cảnh tổng thể Di sản Khu mỏ Grand Hornu, Wallonia, Bỉ

Cổng chính vào khu vực sân trong của Khu mỏ Grand Hornu, Wallonia, Bỉ

Tượng nhà doanh nghiệp Henri De Gorge, Khu mỏ Grand Hornu, Wallonia, Bỉ

Phối cảnh một mặt bên ngoài của Khu mỏ Grand Hornu, Wallonia, Bỉ

Di tích gian nhà chứa máy với phong cách kiến trúc Tân cổ điển, Khu mỏ Grand Hornu, Wallonia, Bỉ
Khu mỏ Bois-du-Luc
Di sản Khu mỏ Bois-du-Luc (N50 28 17.00 E4 8 58.00) có diện tích 62,55ha; diện tích vùng đệm 100,21ha.
Bois-du-Luc là một trong những mỏ than lâu đời nhất tại Bỉ, nằm tại thị trấn Houdeng-Aimeries thuộc tỉnh Hainaut, vùng Wallonia, Bỉ.
Khu mỏ Bois-du-Luc được coi là trung tâm của vùng than trải dài từ khu vực Borinage tới Basse Sambre.
Khu mỏ được xây dựng từ năm 1838-1853. Từ đây thị trấn Houdeng-Aimeries đã phát triển nhanh chóng gắn với hoạt động khai thác than, giao thông vận tải, đầu tư, gia tăng dân số...
Khu mỏ Bois-du-Luc là nơi được cho là tích hợp tất cả các thành tựu kỹ thuật, công nghệ và xã hội có được ở một mỏ than tại Bỉ.
Khu mỏ gồm các giếng lò đứng được xây dựng vào năm 1913; Khu vực văn phòng với các phòng của giám đốc, nhân viên, phòng họp; Các cơ sở phụ trợ khác như tòa nhà cho các thợ cả, công trình phục vụ sinh hoạt.
Tại đây, từ năm 1685, đã sử dụng công nghệ máy hơi nước để bơm nước ra khỏi giếng lò ở độ sâu 112m.
Năm 1838, tại Khu mỏ đã hình thành một khu phố mỏ nhằm đáp ứng nhu cầu ở của người lao động. Ý tưởng quy hoạch khu dân cư được cho là lấy từ Khu mỏ Grand Hornu. Ngoài nhà ở, trong thị trấn có công trình như trung tâm thương mại, trường học, y tế, tôn giáo, văn hóa…
Việc khai thác than ngừng hoạt động vào năm 1973, thay vào đó là các ngành công nghiệp khác như: thủy tinh, gốm sứ, cơ khí, thực phẩm, dệt.
Hiện nay di tích Khu mỏ Bois-du-Luc được bảo tồn và trở thành tài sản văn hóa quan trọng của khu vực.

Sơ đồ phạm vi Di sản Khu mỏ Bois-du-Luc, Wallonia, Bỉ

Phối cảnh tổng thể Di sản Khu mỏ Bois-du-Luc, Wallonia, Bỉ

Phối cảnh cổng vào Khu mỏ Bois-du-Luc, Wallonia, Bỉ

Di tích đầu máy hơi nước và nhà xưởng, Khu mỏ Bois-du-Luc, Wallonia, Bỉ

Di tích nhà thờ St Barbara trong thị trấn mỏ, Khu mỏ Bois-du-Luc, Wallonia, Bỉ

Bệnh viên trong thị trấn mỏ, Khu mỏ Bois-du-Luc, Wallonia, Bỉ

Khu dân cư trong thị trấn mỏ, Khu mỏ Bois-du-Luc, Wallonia, Bỉ
Khu mỏ Bois du Cazier
Di sản Khu mỏ Bois du Cazier (N50 22 40.00 E4 26 27.00) có diện tích 26,88ha; diện tích vùng đệm 104,06ha.
Bois du Cazier là một mỏ than ở Marcinelle, Charleroi, Bỉ.
Mỏ than được hình thành vào năm 1822. Sau năm 1898, mỏ than được điều hành bởi công ty TNHH than Bois du Cazier.
Mỏ có hai giếng lò đạt độ sâu 765m và 1035m. Năm 1956, giếng lò thứ 3 được hình thành.
Vào thời điểm năm 1955, sản lượng khai thác hàng năm tại mỏ là 170.557 tấn với tổng số 779 công nhân. Nhiều công nhân làm việc tại mỏ là lao động nhập cư chủ yếu từ Ý.
Vào ngày 8/8/1956, một đám cháy lớn đã phá hủy mỏ, làm chết 263 người. Mỏ chính thức đóng cửa vào năm 1967.
Năm 2002, mỏ Bois du Cazier trở thành công viên rừng với đài tưởng niệm những người thợ mỏ, các tháp giếng mỏ, một bảo tàng công nghiệp than và một bảo tàng thủy tinh.

Sơ đồ phạm vi Di sản Khu mỏ Bois du Cazier, Wallonia, Bỉ

Phối cảnh tổng thể Di sản Khu mỏ Bois du Cazier, Wallonia, Bỉ

Di tích tháp vận chuyển than từ các giếng lò và phân xưởng tuyển than, Khu mỏ Bois du Cazier, Wallonia, Bỉ

Di tích kiến trúc nhà xưởng xây gạch với tháp xây bằng khung BTCT chèn gạch, Khu mỏ Bois du Cazier, Wallonia, Bỉ

Nội thất bên trong xưởng máy, Khu mỏ Bois du Cazier, Wallonia, Bỉ

Di tích nhà xưởng và tuyến đường sắt vận chuyển than, Khu mỏ Bois du Cazier, Wallonia, Bỉ
Khu mỏ Blegny-Mine
Di sản Khu mỏ Blegny-Mine (N50 41 10.00 E5 43 21.00) có diện tích 12,78ha; diện tích vùng đệm 92,62ha.
Blegny-Mine là mỏ than nằm ở Blegny, gần Liège, Bỉ.
Mỏ được hình thành vào năm 1860, bao gồm 2 giếng lò khai thác ở độ sâu 530 mét. Tại đây động cơ đốt trong và động cơ điện đã được sử dụng.
Đây là mỏ than cuối cùng ở lưu vực Liège. Mỏ than đã dừng hoạt động khai thác và thương mại vào năm 1980 và mở cửa cho công chúng tham quan như là một địa danh du lịch.

Sơ đồ phạm vi Di sản Khu mỏ Blegny-Mine, Wallonia, Bỉ

Phối cảnh tổng thể Di sản Khu mỏ Blegny-Mine, Wallonia, Bỉ

Di tích các tuyến đường sắt vận chuyển than đến phân xưởng tuyển than, Khu mỏ Blegny-Mine, Wallonia, Bỉ

Di tích phân xường tuyển than xây dựng bằng khung thép chèn gạch, Khu mỏ Blegny-Mine, Wallonia, Bỉ

Bên trong phân xưởng tuyển than, Khu mỏ Blegny-Mine, Wallonia, Bỉ

Di tích hầm lò hiện trỏ thành các địa danh du lịch, Khu mỏ Blegny-Mine, Wallonia, Bỉ
Di sản 4 Khu mỏ tại Wallonia, Bỉ là một trong những ví dụ xuất sắc và đầy đủ nhất về công nghiêp khai thác mỏ, cũng như quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa… tại thế kỷ 19 và 20 ở lục địa châu Âu. Ngày nay, 4 khu mỏ được bảo tồn như một Di sản công nghiệp và khu trưng bày mỏ; là một điểm dừng trên Con đường Di sản Công nghiệp của Châu Âu (European Route of Industrial Heritage), đi qua 13 quốc gia.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/1344
https://en.wikipedia.org/wiki/Belgium
https://en.wikipedia.org/wiki/Wallonia
https://en.wikipedia.org/wiki/Major_Mining_Sites_of_Wallonia
https://en.wikipedia.org/wiki/Grand-Hornu
https://en.wikipedia.org/wiki/Bois-du-Luc
https://en.wikipedia.org/wiki/Bois_du_Cazier
https://en.wikipedia.org/wiki/Blegny-Mine
https://en.wikipedia.org/wiki/European_Route_of_Industrial_Heritage
Xem video giới thiệu công trình tại đây
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|
Cập nhật ( 03/10/2020 )
|
Tin mới đưa:- Cố đô Pasargadae, Pars, Iran
- Quần thể Takht-e Soleyman, Western Azerbaijan, Iran
- Các thị trấn Baroque muộn tại Val di Noto, Sicily, Ý
- Samarkand – Ngã tư văn hóa, Uzbekistan
- Hang động Vân Cương, Đại Đồng, Sơn Tây, Trung Quốc
- Công trình Villa d'Este, Tivoli, Rome, Ý
- Cột Chúa Ba Ngôi ở Olomouc, Czech
- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
- Vương cung thánh đường San Francesco và địa điểm khác của Dòng Phanxicô tại Assisi, Ý
- Công trình Villa Adriana, Tivoli, Rome, Ý
Tin đã đưa:- Khu phức hợp Nhà - Xưởng - Bảo tàng Plantin- Moretus, Antwerp, Bỉ
- Gò mộ, Bia đá và Nhà thờ Jelling, Vejle, Đan Mạch
- Cung điện và Công viên Fontainebleau, Seine-et-Marne, Pháp
- Nhà thờ Đức Bà Chartres, Eure-et-Loir, Pháp
- Nhà máy Van Nelle, Rotterdam, Hà Lan - KTS. Leendert van der Vlugt
- Biệt thự Rietveld Schröder, Utrecht, Hà Lan - KTS. Gerrit Rietveld
- Nhà thờ Hòa Bình ở Jawor và Swidnica, Lower Silesia, Ba Lan
- Khu vực bến cảng Bryggen, Bergen, Nauy
- Lâu đài và Công viên Schönbrunn, Viên, Áo
- Di sản Weimar cổ điển, Thuringen, Đức
- Các công trình của trường Bauhaus tại Weimar, Dessau và Bernau, Đức
- Liên hợp khai thác, tuyển than và sản xuất than cốc Zollverein ở Essen, Đức
- Các ngôi nhà do KTS. Victor Horta thiết kế ở Bruxelles, Bỉ
- Di tích nhà máy sản xuất gang thép tại Engelsberg, Thụy Điển
- Stonehenge, Avebury và các di tích liên quan, Wiltshire, Anh
|