Tuần 24 - Ngày 16/01/2025
|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Nhà thờ Hòa Bình ở Jawor và Swidnica, Lower Silesia, Ba Lan |
24/12/2015 |
Thông tin chung:
Công trình: Nhà thờ Hòa Bình ở Jawor và Swidnica (Churches of Peace in Jawor and Świdnica)
Địa điểm: tỉnh Lower Silesia, Ba Lan (N51 3 15,4 E16 11 45,4)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích Di sản 0,23ha; diện tích vùng đệm 11,8ha.
Năm hoàn thành: Nhà thờ Jawor năm 1655; Nhà thờ Świdnica năm 1657
Giá trị: Di sản thế giới (2001; hạng mục iii, iv, vi)
Ba Lan (Poland) là một quốc gia nằm ở Trung Âu có diện tích 312.696km2, dân số khoảng 38,4 triệu người (năm 2019). Ba Lan giáp với Biển Baltic, Lithuania và Núi lửa Kaliningrad của Nga ở phía bắc, Belarus và Ukraine ở phía đông, Slovakia và Séc ở phía nam, Đức ở phía tây. Thủ đô và thành phố lớn nhất của Ba Lan là Warsaw.
Lịch sử hoạt động của con người trên vùng đất Ba Lan đã có từ hàng ngàn năm. Trong suốt cuối Thời kỳ cổ đại, hoạt động này trở nên đa dạng với nhiều nền văn hóa của các bộ tộc khác nhau định cư trên vùng đồng bằng Bắc Trung Âu rộng lớn (North European Plain). Tuy nhiên, chính những người Polans (western) đã thống trị và đặt tên cho khu vực là Poland.
Nhà nước Ba Lan được thành lập vào năm 966.
Các Vương quốc Ba Lan (Kingdom of Poland, tồn tại năm 1025–1385) được thành lập vào năm 1025.
Vào năm 1385, Vương quốc Ba Lan và Đại Công quốc Litva tham gia vào một Liên minh mang tên Krewo (Union of Krewo, tồn tại 1385–1569).
Vào năm 1569, Liên minh Krewo chuyển đổi thành Liên minh Lublin (Union of Lublin). Liên minh này là một trong những liên minh có quy mô diện tích hơn 1.000.000 km2 và dân số lớn hàng đầu châu Âu vào thế kỷ 16 và 17.
Thời hoàng kim của Ba Lan (Polish Golden Age) qua đi, đất nước này bị chia cắt bởi các quốc gia láng giềng vào cuối thế kỷ 18, và giành lại độc lập vào năm 1918 với Hiệp ước Versailles (Treaty of Versailles).
Sau một loạt các cuộc xung đột lãnh thổ, Ba Lan đa sắc tộc dần khôi phục vị thế và trở thành một nhân tố quan trọng trong chính trường châu Âu.
Năm 1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bắt đầu với cuộc xâm lược Ba Lan của người Đức.
Khoảng 6 triệu công dân Ba Lan, trong đó có 3 triệu người gốc Do Thái đã chết trong chiến tranh.
Sau thời gian dài của thời kỳ Chiến tranh lạnh toàn cầu (Cold War, năm 1947- 1991), năm 1989, nước Cộng hoà Ba Lan được thành lập.
Ba Lan ngày nay được chia thành 16 tỉnh hành chính.
Bản đồ Ba Lan và vị trí tỉnh Lower Silesia (tây nam Ba Lan)
Vào những năm 1618 – 1648, tại Trung Âu đã diễn ra một cuộc chiến tranh kéo dài 30 năm (Thirty Years' War), được đánh giá như một thời kỳ thảm khốc của lịch sử châu Âu với khoảng 8 triệu người thiệt mạng.
Đây là cuộc chiến tôn giáo của các quốc gia có liên quan đến Đế chế La Mã Thần thánh (Holy Roman Empire, tồn tại năm 800/962- 1806), giữa một bên là người Habsburgs (Habsburg Monarchy, cai trị Áo và Tây Ban Nha) và các đồng minh Công giáo (Catholic Church) chiến đấu với các cường quốc theo đạo Tin lành (Protestantism, hình thức lớn thứ 2 của Kito giáo sau Công giáo) như Thụy Điển, Đan Mạch và các quốc gia khác, cùng liên minh với Pháp (theo Công giáo nhưng chống lại người Habsburg).
Cuộc chiến tôn giáo này kết thúc với các Hòa ước Hòa bình Westphalia (Peace of Westphalia), là tên gọi chung cho các hiệp ước được ký vào tháng 10/1648 tại Westphalia thành phố Osnabrück (Lower Saxony, Đức) và Münster (North Rhine-Westphalia, Đức) giữa 109 phái đoàn đại diện cho các quốc gia, tổ chức có liên quan và mang lại hòa bình cho Đế quốc La Mã Thần thánh.
Sau này, các Hòa ước Hòa bình Westphalia trở thành nguyên tắc quan trọng trong quan hệ quốc tế hiện đại, bao gồm quyền bất khả xâm phạm về biên giới và không can thiệp vào công việc nội địa của các quốc gia có chủ quyền.
Silesia là một khu vực lịch sử của Trung Âu, phần lớn thuộc Ba Lan, một phần nhỏ thuộc Séc và Đức. Silesia được chia thành hai tiểu vùng chính, Lower Silesia ở phía tây và Upper Silesia ở phía đông. Silesia có một nền văn hóa đa dạng, bao gồm kiến trúc, trang phục, ẩm thực, truyền thống và ngôn ngữ Silesian .
Ranh giới và liên kết quốc gia của vùng Silesia thay đổi theo thời gian. Vào thế kỷ 14, vùng đất này thuộc Vương triều Bohemian (Bohemian Crown) dưới thời Đế chế La Mã Thần thánh, được chuyển giao cho Chế độ quân chủ Habsburg của Áo vào năm 1526 và sát nhập vào Vương quốc Phổ (Kingdom of Prussia) vào năm 1742.
Năm 1945, sau Thế chiến thứ hai, hầu hết Silesia được chuyển giao cho Ba Lan theo Hiệp định Potsdam.
Silesia nằm dọc sông Oder, trải dài theo dãy núi Sudeten. Khu vực này có nhiều địa danh lịch sử và Di sản Thế giới được UNESCO công nhận.
Các nhà thờ Hòa bình (Churches of Peace) tọa lạc tại các thị trấn Jawor và Świdnica, tại tỉnh Lower Silesia, tây nam Ba Lan. Đây là những tòa nhà giáo hội được xây dựng theo phong cách Baroque với cấu trúc bằng khung gỗ lớn nhất ở châu Âu.
Nhà thờ Hòa bình hình thành vào giữa thế kỷ 17 với quy mô và độ phức tạp ít thấy trong kiến trúc bằng gỗ của châu Âu, được xây dựng tuân theo các quy định của Hiệp ước Hòa bình Westphalia. Tên của nhà thờ cũng còn được gọi theo tên của hiệp ước này.
Theo điều khoản của Hiệp ước, việc xây dựng Nhà thờ Tin lành tại một số vùng sẽ bị kiểm soát theo các điều kiện đặc biệt nghiêm ngặt: Các nhà thờ phải nằm ngoài ranh giới thị trấn, trong một khu vực được xác định bởi các quan chức hoàng gia; Công trình phải được xây dựng bằng gỗ và đất sét; Không có tòa tháp; Việc xây dựng chỉ được kéo dài trong vòng một năm.
Kiến trúc sư kiêm kỹ sư Albrecht von Säbisch (người Ba Lan 1610-1688) đã phải dung hòa những quy định này với sự mong đợi của một cộng đồng Tin lành lớn.
Bằng cách sử dụng vật liệu và công nghệ truyền thống, các kiến trúc sư, kỹ sư và cộng đồng dân cư nơi đây đã tạo ra 3 tòa nhà đại diện cho đỉnh cao của công nghệ xây dựng khung gỗ:
Nhà thờ Chúa Thánh Thần ở Jawor (Church of the Holy Spirit) được xây dựng vào năm 1654–1655, một vương cung thánh đường 3 gian (three-aisled basilica) với mặt bằng chữ nhật nhỏ gọn.
Nhà thờ Chúa Ba Ngôi ở Świdnica (Church of the Holy Trinity) được xây dựng vào năm 1656–1657, một vương cung thánh đường 3 gian (three-aisled basilica) với mặt bằng hình chữ thập kiểu Hy Lạp.
Nhà thờ thứ ba trong số các Nhà thờ Hòa bình được xây dựng ở Głogów vào năm 1652, nhưng bị thiêu rụi vào một trăm năm sau đó.
Bức tranh cổ vẽ Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor, Lower Silesia, Ba Lan
Bức tranh cổ vẽ Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica, Lower Silesia, Ba Lan
Bức tranh cổ vẽ Nhà thờ Hòa Bình tại Głogów, Lower Silesia, Ba Lan; Nhà thờ hiện đã không còn
.
Cả hai Nhà thờ Hòa Bình còn sót lại đều có không gian nhiều tầng, nhờ đó sức chứa của tòa nhà được mở rộng thêm.
Mặc dù bị giới hạn bởi thời gian và vật liệu, song với truyền thống xây dựng kết cấu gỗ lâu đời đã cho phép những người thợ mộc dựng lên các công trình tôn giáo có thể tồn tại đến hàng trăm năm.
Cả 3 nhà thờ được xây dựng theo kiểu khung sườn gỗ, tường bằng đất sét trộn với rơm rạ (dạng fachwerk).
Bên trong nhà thờ, phong cách trang trí phong phú và được bổ sung trong nhiều thập kỷ tiếp theo đã tích hợp được hình thức Baroque hoa mỹ vào khung cảnh kiến trúc gỗ một cách độc đáo, qua đó tôn vinh sự cùng tồn tại của nghệ thuật Baroque và thần học Lutheran (Lutheran theology), đồng thời phản ánh hệ thống phân cấp xã hội thời bấy giờ.
Nhà thờ Hòa bình ở Jawor và Swidnica, tại tỉnh Lower Silesia, Ba Lan là những kiệt tác của nghề thủ công lành nghề. Với sự phức tạp về công nghệ và quy mô, Nhà thờ Hòa bình là không thể sao chép và tồn tại cho đến ngày nay mà không có công trình tôn giáo bằng kết cấu gỗ nào có thể so sánh.
Nhà thờ Hòa Bình ở Jawor và Swidnica tại tỉnh Lower Silesia, Ba Lan được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 2001) với tiêu chí:
Tiêu chí (iii): Các Nhà thờ Hòa bình là minh chứng nổi bật cho hành động khoan dung đặc biệt của Hoàng đế Công giáo Habsburg đối với các cộng đồng Tin lành ở Silesia trong giai đoạn sau Chiến tranh Ba mươi năm ở Châu Âu.
Tiêu chí (iv): Do các điều kiện áp đặt bởi Chính thể Công giáo Habsburg, các Nhà thờ Hòa bình được thực hiện với các giải pháp xây dựng có quy mô và độ phức tạp chưa từng được biết trong kiến trúc bằng gỗ. Sự thành công của giải pháp xây dựng có thể thấy được qua sự tồn tại của công trình cho đến tận ngày nay.
Tiêu chí (vi): Các Nhà thờ Hòa bình là minh chứng đặc biệt về sức mạnh tinh thần và sự cam kết to lớn trong phát triển chính trị ở Châu Âu vào thế kỷ 17.
Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor
Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor (Lutheran Church of Peace under the invocation of the Holy Ghost) nằm tại thị trấn Jawor, tỉnh Lower Silesia, Ba Lan (N51 3 15.40 E16 11 45.400); diện tích Di sản 0,12ha; diện tích vùng đệm 7,5ha.
Nhà thờ Hòa Bình hay Nhà thờ Chúa Thánh Thần tại Jawor, có kích thước dài 43,5m, rộng 14m và cao 15,7m, diện tích sàn 1180m2, chứa được 5.500 người, được xây dựng bởi kiến trúc sư Albrecht von Saebisch.
Công trình hoàn thành trong 1655, xây dựng trong vòng 1 năm.
Bên trong nhà thờ có khoảng 200 bức tranh bằng keo sơn mầu trên gỗ do Georg Flegel vẽ từ năm 1671–1681.
Bục giảng được xây dựng vào năm 1670 bởi Matthew Legnica.
Bàn thờ được làm năm 1672 bởi Martin Schneider.
Đàn organ nguyên thủy do J. Hoferichter làm năm 1664 và được thay thế năm 1855–1856 bởi Adolf Alexander Lummert.
Vào năm 1707, tháp đồng hồ được xây dựng bổ sung; 1708 xây dựng thêm tháp chuông.
Sơ đồ phạm vi Di sản Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor, Lower Silesia, Ba Lan
Phối cảnh Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor, Lower Silesia, Ba Lan
Nội thất Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor, Lower Silesia, Ba Lan
Nội thất khu vực bàn thờ, Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor, Lower Silesia, Ba Lan
Nội thất với hệ thống đàn organ, Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor, Lower Silesia, Ba Lan
Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica
Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica (Lutheran Church of Peace under the invocation of the Holy Trinity) nằm tại thị trấn Świdnica, tỉnh Lower Silesia, Ba Lan (N50 50 39.20 E16 29 40.40); Diện tích Di sản 0,11ha; diện tích vùng đệm 4,3ha.
Nhà thờ Hòa Bình hay Nhà thờ Chúa Ba Ngôi ở Świdnica được hoàn thành vào năm 1657, chứa được 7500 người, diện tích khoảng 1090m2. Công trình được thiết kế bởi kiến trúc sư Albrecht von Saebisch.
Nội thất của nhà thờ được thiết kế theo phong cách Baroque.
Các bức tranh trên trần do Christoph Kalicki và Christian Süßenbach thực hiện vào năm 1696.
Năm 1708, nhà thờ được xây dựng bổ sung thêm tháp chuông, nằm cách nhà thờ khoảng 50m, bên trong treo 3 quả chuông. Năm 1714, bổ sung thêm một quả chuông nhỏ.
Nhà thờ có hệ thống đàn organ đặc biệt nổi tiếng về chất lượng âm thanh.
Kể từ năm 2000, nhà thờ đã được chọn là nơi tổ chức Liên hoan hàng năm âm nhạc Jan Sebastian Bach.
Phạm vi Di sản Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica, Lower Silesia, Ba Lan
Sơ đồ mặt bằng Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica, Lower Silesia, Ba Lan
Phối cảnh Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica, Lower Silesia, Ba Lan
Nội thất khu vực bàn thờ, Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica, Lower Silesia, Ba Lan
Trang trí trên trần nhà thờ, Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica, Lower Silesia, Ba Lan
Nội thất nhà thờ nhin về phía đàn organ, Nhà thờ Hòa Bình tại Świdnica, Lower Silesia, Ba Lan
Di sản Nhà thờ Hòa Bình tại Jawor và Świdnica, tỉnh Lower Silesia, Ba Lan là minh chứng cho sự phát triển chính trị đặc biệt tại châu Âu trong thế kỷ 17, thể hiện qua sự hòa hợp, khoan dung của chế độ quân chủ Hasburg hướng tới cộng đồng Tin Lành ở vùng Silesia; là minh chứng cho sức mạnh tinh thần tuyệt vời của cộng đồng đạo Tin Lành, nỗ lực phi thường của các nhà kiến trúc xây dựng trong điều kiện bị áp đặt về thời gian và vật liệu, đã sáng tạo thành công các công trình kiến trúc tôn giáo bằng gỗ với quy mô lớn, phức tạp và vô cùng đẹp đẽ với nội thất được trang trí lộng lẫy bởi các bức tranh, tượng, bục giảng, đàn organ…
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/1054
https://en.wikipedia.org/wiki/Poland
https://en.wikipedia.org/wiki/Silesia
https://en.wikipedia.org/wiki/Churches_of_Peace
https://en.wikipedia.org/wiki/Peace_of_Westphalia
https://en.wikipedia.org/wiki/Holy_Roman_Empire
https://en.wikipedia.org/wiki/Catholic_Church
https://en.wikipedia.org/wiki/Protestantism
https://en.wikipedia.org/wiki/Evangelicalism
https://de.wikipedia.org/wiki/Friedenskirche_(Jauer)
https://de.wikipedia.org/wiki/Friedenskirche_(Schweidnitz)
Xem video giới thiệu công trình tại đây
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|
Cập nhật ( 25/10/2020 )
|
Tin mới đưa:- Các thị trấn Baroque muộn tại Val di Noto, Sicily, Ý
- Samarkand – Ngã tư văn hóa, Uzbekistan
- Hang động Vân Cương, Đại Đồng, Sơn Tây, Trung Quốc
- Công trình Villa d'Este, Tivoli, Rome, Ý
- Cột Chúa Ba Ngôi ở Olomouc, Czech
- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
- Vương cung thánh đường San Francesco và địa điểm khác của Dòng Phanxicô tại Assisi, Ý
- Công trình Villa Adriana, Tivoli, Rome, Ý
- Địa điểm khảo cổ Mycenae và Tiryns tại Argolis, Hy Lạp
- Di tích Thời kỳ Đồ đá mới ở Orkney, Scotland, Vương quốc Anh
Tin đã đưa:- Khu vực bến cảng Bryggen, Bergen, Nauy
- Lâu đài và Công viên Schönbrunn, Viên, Áo
- Di sản Weimar cổ điển, Thuringen, Đức
- Các công trình của trường Bauhaus tại Weimar, Dessau và Bernau, Đức
- Liên hợp khai thác, tuyển than và sản xuất than cốc Zollverein ở Essen, Đức
- Các ngôi nhà do KTS. Victor Horta thiết kế ở Bruxelles, Bỉ
- Di tích nhà máy sản xuất gang thép tại Engelsberg, Thụy Điển
- Stonehenge, Avebury và các di tích liên quan, Wiltshire, Anh
- Di tích nhà máy sản xuất gang thép Volklingen, Saarland, Đức
- Cảnh quan vùng mỏ Cornwall và West Devon, Anh
- Các nhà máy sợi, dệt ở thung lũng Derwent, Anh
- Cảnh quan công nghiệp ở Blaenavon, Torfaen, Wales, Vương quốc Anh
- Cung điện Changdeokgung, Hàn Quốc
- Các thị quốc Pyu, Myanmar
- Thành phố lịch sử Melaka và George Town tại eo biển Malacca, Malaysia
|