
Thông tin chung:
Công trình: Các di tích tại Oviedo và Công quốc Asturias (Monuments of Oviedo and the Kingdom of the Asturias)
Địa điểm: Cộng đồng tự trị Asturias, Spain (N43 21 45,432 W5 50 34,908)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích Di sản: 0,2 ha; Diện tích vùng đệm: 657,01 ha
Năm hình thành:
Giá trị: Di sản thế giới (năm 1985, hạng mục i, ii, iv)
Tây Ban Nha (Spain) là một quốc gia ở Tây Nam Châu Âu với một số vùng lãnh thổ tại eo biển Gibraltar và Đại Tây Dương.
Lãnh thổ lục địa châu Âu của Tây Ban Nha nằm trên Bán đảo Iberia (Iberian Peninsula, góc tây nam châu Âu, gồm Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Andorra, một phần nhỏ của Pháp và Gibraltar, lãnh thổ hải ngoại của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland).
Tây Ban Nha cũng bao gồm hai quần đảo: Quần đảo Canary ngoài khơi Bắc Phi và Quần đảo Balearic ở Địa Trung Hải. Các vùng đất châu Phi gồm Ceuta, Melilla và Peñón de Vélez de latylesra, khiến Tây Ban Nha trở thành quốc gia châu Âu duy nhất có biên giới thực với một quốc gia châu Phi (Maroc).
Một số hòn đảo nhỏ ở Biển Alboran cũng là một phần của lãnh thổ Tây Ban Nha.
Đất liền của Tây Ban Nha giáp với phía nam và đông biển Địa Trung Hải; về phía bắc và đông bắc giáp Pháp, Andorra và Vịnh Biscay; về phía tây và tây bắc lần lượt là Bồ Đào Nha và Đại Tây Dương.
Tây Ban Nha có diện tích 505.990 km2; dân số 47,43 triệu người (năm 2020); Thủ đô và thành phố lớn nhất là Madrid.
Con người hiện đại đầu tiên đến Bán đảo Iberia vào khoảng 35.000 năm trước.
Nền văn hóa Iberia cùng với các nền văn hóa Phoenicia, Hy Lạp (Ancient Greece), Celts và Carthage (Carthaginian Iberia) cổ đại đã phát triển trên bán đảo cho đến khi nằm dưới sự cai trị của La Mã vào khoảng năm 200 trước Công nguyên (TCN).
Vào cuối thời kỳ Đế chế Tây La Mã (Western Roman Empire, tồn tại năm 395–476/480), người Germanic và các bộ tộc liên minh đã di cư từ Trung Âu đến xâm chiếm Bán đảo Iberia và thiết lập những vương quốc tương đối độc lập ở phía tây của bán đảo. Một trong số họ là người Visigoth, đã hợp nhất tất cả các lãnh thổ độc lập còn lại trên bán đảo, bao gồm cả tỉnh Byzantine của Spania vào Vương quốc Visigothic (Visigothic Kingdom, tồn tại năm 418 – 721).
Vào đầu thế kỷ 8, Vương quốc Visigothic đã bị chinh phục bởi Vương quốc Hồi giáo Umayyad (Umayyad Caliphate, tồn tại năm 661–750, thủ đô là Damascus, Syria, Tây Á ngày nay). Một trong những Tiểu vương quốc của Vương quốc Hồi giáo Umayyad là Tiểu vương quốc Cordoba (Emirate of Cordoba, tồn tại năm 756–929), sự thành lập của Tiểu vương quốc này đánh dấu sự khỏi đầu của bảy trăm năm thống trị của người Hồi giáo tại vùng đất Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ngày nay.
Một số vùng đất Cơ đốc giáo ở phía bắc Bán đảo Iberia nằm ngoài sự cai trị của người Hồi giáo, cùng với sự xuất hiện của Đế chế Carolingian (Carolingian Empire, tồn tại năm 800–888) đã dẫn đến sự hình thành các tiểu vương quốc Cơ đốc giáo như León, Castile, Aragon, Navarre và Bồ Đào Nha.
Hơn bảy thế kỷ, sự mở rộng về phía nam Bán đảo Iberia của các vương quốc này lên đến đỉnh điểm với việc Cơ đốc giáo xóa bỏ chính thể Hồi giáo cuối cùng, Vương quốc Granada (Emirate of Granada, tồn tại năm 1230–1492) vào năm 1492, cùng năm Christopher Columbus (nhà thám hiểm người Ý, 1451- 1506) đến Tân Thế giới.
Quá trình tập hợp chính trị giữa các tiểu vương quốc Cơ đốc giáo cũng diễn ra ngày sau đó. Vào cuối thế kỷ 15, chứng kiến sự hợp nhất giữa các tiểu vương quốc Castile và Aragon thành Vương quốc Công giáo Tây Ban Nha (Catholic Monarchs of Spain). Sự thống nhất với tiểu vương quốc Navarre diễn ra vào năm 1512.
Đế chế Tây Ban Nha (Spanish Empire/ Chế độ quân chủ Thiên chúa giáo Tây Ban Nha, tồn tại năm 1492–1976) đã liên minh với Vương quốc Bồ Đào Nha (Kingdom of Portugal, tồn tại năm 1139–1910) để thành lập Vương triều Hapsburg (Habsburg Spain, tồn tại năm 1516–1700).
Các nhà cai trị Habsburg đã đạt đến đỉnh cao về ảnh hưởng và quyền lực: Kiểm soát lãnh thổ bao gồm Châu Mỹ, Đông Ấn; các nước Spanish Netherlands, Bỉ, Luxembourg và một phần lãnh thổ hiện thuộc Ý, Pháp và Đức ở Châu Âu; Vương quốc Bồ Đào Nha (từ năm 1580 - 1640) và nhiều vùng lãnh thổ nhỏ khác như Ceuta và Oran ở Bắc Phi.
Giai đoạn lịch sử Tây Ban Nha này còn được gọi là " Thời đại khám phá " (Age of Discovery).
Vào đầu thời kỳ hiện đại, Tây Ban Nha là một trong những đế chế lớn nhất trong lịch sử, cũng như là một trong những đế chế toàn cầu đầu tiên; tạo ra một di sản văn hóa và ngôn ngữ lớn với hơn 570 triệu người Hispanophones), khiến tiếng Tây Ban Nha trở thành ngôn ngữ (tiếng mẹ đẻ), được nói nhiều thứ hai trên thế giới sau tiếng Quan Thoại Trung Quốc (Mandarin Chinese).
Tây Ban Nha là nơi có số lượng Di sản Thế giới được UNESCO công nhận lớn thứ tư thế giới. Tính đến tháng 7 năm 2021, Tây Ban Nha có tổng số 49 địa điểm được ghi trong danh sách, chỉ đứng sau Ý (58), Trung Quốc (56), Đức (51) và cùng với Pháp (49).
Ngày nay, Tây Ban Nha được chia thành 17 cộng đồng tự trị và 2 thành phố tự trị. Các cộng đồng tự trị (vùng, bang) được chia thành 50 tỉnh (khu vực).
Bản đồ Tây Ban Nha và vị trí của vùng Asturias với thủ phủ là thành phố Oviedo
Asturias hay Công quốc Asturias (Principado de Asturias/Principality of Asturias), cũng là tỉnh Asturias, là một cộng đồng tự trị ở tây bắc Tây Ban Nha và là một phần của Công quốc Asturias lớn hơn vào thời Trung cổ.
Cộng đồng tự trị Asturias giáp Cantabria về phía đông, León (Castile và León) về phía nam, Lugo (Galicia) ở phía tây và biển Cantabria ở phía bắc. Asturias được chia thành 8 quận (comarcas). Thành phố quan trọng nhất là tỉnh lỵ Oviedo.
Công quốc Asturias (Kingdom of Asturias, tồn tại năm 718/722 – 924) là một vương quốc nhỏ ở bán đảo Iberia,được thành lập bởi quý tộc Pelagius (năm 685 – 737, người Visigothic) vào năm 718. Đây là thực thể chính trị Cơ đốc giáo đầu tiên được thành lập sau khi Pelagius đánh bại quân đội của Vương quốc Hồi giáo Umayyad (Umayyad Caliphate) vào năm 718/722.

Vị trí của Công quốc Asturias và các nước láng giềng vào năm 800 sau Công nguyên
Công quốc Asturias chuyển đổi thành Tiểu vương quốc León vào năm 924.
Trong suốt thế kỷ thứ 9, ngọn lửa của Cơ đốc giáo đã được duy trì ở bán đảo Iberia thuộc Công quốc Asturias nhỏ bé, nơi phong cách kiến trúc Tiền Romanesque (Pre-Romanesque) đã được tạo ra và đóng một vai trò quan trọng trong phát triển kiến trúc tôn giáo của bán đảo.
Nghệ thuật Tiền Romanesque là giai đoạn lịch sử nghệ thuật diễn ra vào năm 500, được đặc trưng bởi sự du nhập và kết hợp các loại hình nghệ thuật Địa Trung Hải và Cơ đốc giáo cổ điển, sáng tạo ra các hình thức nghệ thuật mới, dẫn đến sự xuất hiện nghệ thuật Romanesque vào thế kỷ 11.
Phong cách Asturian Pre-Romanesque (kiểu Asturian thời kỳ Tiền Romanesque) được hình thành vào cuối thế kỷ 8, thể hiện rõ nét nhất trong các tòa nhà công cộng La Mã cổ đại.
Những tòa nhà này là nơi tổ chức hội họp, thường là khối nhà hình chữ nhật với 3 gian (basilicas); gian giữa được bao quanh bởi hai hoặc nhiều lối đi; mái có hai cấp, cao ở gian giữa và thấp hơn ở gian hai bên. Có một không gian bán vòm (apse) ở một đầu, nơi đặt sân khấu hay bục cao cho các nhà lãnh đạo thuyết giảng. Đền, nhà thờ thiết kế theo mô hình này thường được gọi là vương cung thánh đường.
Theo phong cách Asturian Pre-Romanesque, các công trình này được làm bằng đá với mái vòm (vòm thùng), một đặc điểm kiến trúc không phổ biến ở phần còn lại của châu Âu thời bấy giờ.
6 ví dụ tiêu biểu nhất của công trình theo phong cách Asturian Pre-Romanesque gồm:
Nhà thờ Santa Maria del Naranco (xây dựng dưới thời vua Ramiro I, trị vì năm 842–850);
Nhà thờ San Miguel de Lillo (xây dựng dưới thời Ramiro I);
Nhà thờ Santa Cristina de Lena (xây dựng dưới thời Ramiro I);
Nhà nguyện Camara Santa tại Oviedo (được xây dựng dưới thời vua Alphonse II, trị vì năm 791- 842);
Đài phun nước (La Foncalada) tại Oviedo (được xây dựng dưới thời vua Alfonso III, trị vì năm 866- 910).
Nhóm 6 công trình tiêu biểu này là minh chứng cho truyền thống văn hóa của Công quốc Asturias; tạo thành một quần thể đại diện cho phong cách nghệ thuật Pre-Romanesque và được bảo tồn tại Cộng đồng tự trị Asturias.
Các di tích tại Oviedo và Công quốc Asturias; địa điểm: tỉnh và Cộng đồng tự trị Asturias, Tây Ban Nha được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Kiến trúc Asturian thời kỳ Tiền Romanesque (Pre-Romanesque) đại diện cho một thành tựu nghệ thuật độc đáo, một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người; không phải là sự biến đổi của Nghệ thuật Cơ đốc giáo sơ khai (Paleo-Christian) cũng không mang đặc điểm của nghệ thuật vương triều Carolingian (Carolingian Empire, tồn tại năm 800–888). Những công trình này được bố trí theo kiểu tòa nhà công cộng (basilical layout), có mái vòm và sử dụng cột thay hệ thống trụ; có kiểu dáng phong phú lấy cảm hứng từ các yếu tố Ả Rập và gợi nhớ tới những di tích nổi bật tại khu vực Tiểu Á (Asia Minor, thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay).
Tiêu chí (ii): Các di tích Asturian đã có ảnh hưởng quyết định đến sự phát triển của kiến trúc thời Trung cổ ở bán đảo Iberia.
Tiêu chí (iv): Cung điện và nhà thờ ở tại Oviedo cung cấp minh chứng nổi bật về nền văn minh của Công quốc Cơ đốc giáo Asturias (Christian Kingdom of the Asturias) nhỏ bé trong thời kỳ huy hoàng của Tiểu vương quốc Cordoba (Emirate of Cordoba).
Các hạng mục công trình chính tại Di sản gồm:
Nhà thờ thánh Michael tại Lillo
Nhà thờ thánh Michael tại Lillo (San Miguel de Lillo) là nhà thờ Công giáo La Mã, được xây dựng trên núi Naranco, gần Nhà thờ Santa María del Naranco ở Asturias (N43 22 49,20 W5 52 6,10); Diện tích Di sản 0,009 ha; Diện tích vùng đệm 306,26 ha.
Công trình được hoàn thành vào năm 842, được vua Ramiro I (trị vì năm 842–850) và vợ Paterna thánh hiến vào năm 848.
Ban đầu Nhà thờ được dành riêng cho Thánh Mary cho đến khi sự tôn thờ này được chuyển đến cung điện gần đó vào thế kỷ 12, để lại nhà thờ này cho Thánh Michael.
Nhà thờ nằm trong một thung lũng nhỏ (cao độ 383,83m so với mực nước biển), có mặt bằng nằm chếch theo hướng đông – tây, hướng về phía tây.
Công trình có chiều dài 12m, chiều rộng 10m; tường đá.
Ban đầu, nhà thờ có 3 gian (basilical) với một mái vòm hình thùng.
Cấu trúc ban đầu đã biến mất khi tòa nhà sụp đổ trong thế kỷ 12 hoặc 13 và được xây dựng lại sau đó.
Ngày nay, công trình vẫn bảo tồn được nửa phía tây từ khi xây dựng, cùng với một số chi tiết như: Tiền sảnh; Trang trí cửa sổ tại bức tường phía nam, được điêu khắc từ một tấm đá.
Nửa phía sau của tòa nhà là một khối nhà có mặt bằng hình vuông, thấp, được xây dựng bổ sung giai đoạn sau này.
Những di tích còn lại của Nhà thờ thánh Michael tại Lillo là một trong những minh chứng về tác phẩm kiến trúc và nghệ thuật gốc đầu tiên của Công quốc Asturias.

Phạm vi Di sản Nhà thờ thánh Michael tại Lillo và Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

Phối cảnh Nhà thờ thánh Michael tại Lillo (bên trái ảnh) và Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

Sơ đồ mặt bằng, mặt cắt và mặt đứng Nhà thờ thánh Michael tại Lillo, Asturias, Tây Ban Nha

Mặt chính hướng tây, Nhà thờ thánh Michael tại Lillo, Asturias, Tây Ban Nha

Mặt bên hướng nam, Nhà thờ thánh Michael tại Lillo, Asturias, Tây Ban Nha

Nội thất bên trong sảnh với hiên tại tầng 2, Nhà thờ thánh Michael tại Lillo, Asturias, Tây Ban Nha

Cửa sổ tại bức tường phía nam, được điêu khắc từ một tấm đá, Nhà thờ thánh Michael tại Lillo, Asturias, Tây Ban Nha
Nhà thờ Thánh María tại Naranco
Nhà thờ Thánh María tại Naranco (Santa Maria del Naranco), cách Oviedo 3 km (N43 22 44,80 W5 51 57,80); Diện tích Di sản 0,13 ha; Diện tích vùng đệm 306,26 ha.
Công trình nằm tại phía đông nam của Nhà thờ thánh Michael tại Lillo, cách khoảng 235m, trên một sườn đồi, tại cao độ 357m so với mực nước biển.
Đây là một tòa nhà của Công quốc Asturian, thời Tiền Romanesque. Vua Ramiro I (trị vì năm 842–850) đã ra lệnh xây dựng công trình như một cung điện hoàng gia, một phần của khu phức hợp lớn hơn, bao gồm cả nhà thờ San Miguel de Lillo.
Vương cung thánh đường được hoàn thành vào năm 842 và có một phần chức năng tôn giáo, được thánh hiến vào năm 848.
Nhà thờ Thánh María tại Naranco là một trong những di tích quan trọng tại châu Âu, không giống bất kỳ nhà thờ đương đại nổi tiếng nào trước đó.
Công trình được cho là điểm mốc báo hiệu một cuộc thay đổi đáng kể về phong cách, hình thái, kiểu xây dựng và trang trí của thời kỳ Tiền Romanesque, bổ sung những nguồn tài nguyên sáng tạo mới và thể hiện một bước nhảy vọt so với những thời kỳ trước đó. Không chỉ kiến trúc, công trình còn đại diện cho sự đổi mới các quy cách, thói quen kinh nghiệm cũ trong lĩnh vực hội họa, trang trí, nghệ thuật dệt may.
Nhà thờ Thánh María tại Naranco bố cục chiều dài theo hướng đông – tây.
Công trình có mặt bằng hình chữ nhật; chia thành 3 khối, khối chính giữa cao 2 tầng, 2 khối đầu hồi như hàng hiên (mirador) cao thông 2 tầng.
Tầng dưới tại khối chính giữa khá thấp, có một buồng trung tâm gồm 5 gian, được đỡ bởi 4 vòm thùng. Các cuộc khai quật vào năm 1930 – 1934 cho thấy sự tồn tại của một phòng tắm.
Tầng trên được tiếp cận thông qua cầu thang bên ngoài tiếp giáp với mặt tiền phía bắc và nam. Hiện còn cầu thang phía bắc, phía nam chỉ còn lại tàn tích tường và móng.
Hội trường tại khối chính giữa gồm 7 gian, được đỡ 6 vòm thùng được làm bằng đá. Bước gian của tầng trên khác với bước gian của tầng dưới.
Các vòm thùng được tựa trên các cột có hình xoắn ốc, điển hình của thời kỳ Tiền Romanesque.
Trang trí phong phú tập trung ở hai khối hiên và hội trường tầng trên. Đáng chú ý là các đầu cột hình lăng trụ lập phương với khung dây.trang trí (từ truyền thống địa phương) hình thang và hình tam giác, bên trong có điêu khắc các hình dạng động vật, thực vật và con người. Đây là một phong cách kế thừa truyền thống từ thời Visigoth và Byzantine. Tại đây cũng xuất hiện một cây thánh giá Hy Lạp được điêu khắc như một biểu tượng của chế độ quân chủ Asturian, đồng thời cũng là biểu tượng cho đức tin trong cộng đồng trong việc bảo vệ tòa nhà khỏi mọi các tác động của điều ác.

Sơ đồ mặt bằng, mặt cắt ngang và mặt đứng hướng tây, Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

Sơ đồ mặt cắt dọc, Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

Mặt đứng hướng đông, Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

Mặt đứng hướng bắc, Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

Mặt đứng hướng tây và nam, Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

Nội thất tầng dưới của khối chính, Nhà thờ Thánh María tại Naranco, Asturias, Tây Ban Nha

|