Thông tin chung:
Công trình: Trung tâm lịch sử thành phố Pienza (Historic Centre of the City of Pienza)
Địa điểm: Tỉnh Siena, vùng Tuscany, Italia (N43 4 37 E11 40 43)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích Di sản 4,41ha;
Năm hình thành:
Giá trị: Di sản thế giới (năm 1996; hạng mục i, ii, iv) 

Ý (Italia) là một quốc gia bao gồm một bán đảo được giới hạn bởi dãy Alps và một số hòn đảo xung quanh. 
Ý nằm ở trung tâm Nam Âu và được coi là một phần của Tây Âu, có chung biên giới trên bộ với Pháp, Thụy Sĩ, Áo, Slovenia và các khu vực bao quanh của Thành phố Vatican và San Marino. Ý còn có vùng lãnh thổ ở Campione, Thụy Sĩ và Lampedusa (vùng biển Tunisia). 
Quốc gia này có diện tích 301.340 km2, dân số 60,317 triệu người (năm 2020), thủ đô là Rome. 

Do vị trí địa lý trung tâm ở Nam Âu và Địa Trung Hải, Ý là nơi sinh sống của vô số dân tộc và nền văn hóa. 
Vào thời Cổ đại (năm 750 - 200 trước Công nguyên/TCN), đây là nơi cư trú chủ yếu của các dân tộc nói ngôn ngữ Ấn-Âu (Indo-European language, có nguồn gốc từ từ Tây và Nam Á - Âu).
Bắt đầu từ thời Cổ điển (thế kỷ 8 TCN - thế kỷ 6 sau Công nguyên, chủ yếu gồm nền văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại), người Phoenicia (tồn tại năm 2500 TCN – 539 TCN) và người Carthage (Đế chế Carthage, tồn tại năm 814 TCN – 146 TCN) đã thành lập các thuộc địa chủ yếu ở khu vực nội địa Ý.
Người Hy Lạp (Ancient Greece) đã thành lập các khu định cư Magna Graecia tại miền nam nước Ý, trong khi người Etruscans (tồn tại năm 900 TCN –27 TCN) và người Celt lần lượt sinh sống ở miền trung và miền bắc nước Ý. 
Một bộ tộc người Ý, được gọi là người Latins (Italic tribe), đã thành lập Vương quốc La Mã (Roman Kingdom, tồn tại năm 753 TCN – 509 TCN) vào thế kỷ thứ 8 TCN, sau này trở thành nước Cộng hòa La Mã (Roman Republic, tồn tại năm 509 TCN – 27 TCN).
Cộng hoà La Mã ban đầu chinh phục và đồng hóa các nước láng giềng trên bán đảo Ý, cuối cùng mở rộng và chinh phục các vùng đất của Châu Âu, Bắc Phi và Châu Á. 
Vào thế kỷ 1 TCN, Đế chế La Mã (Roman Empire, tồn tại năm 27 TCN - 476 sau Công nguyên) nổi lên như một quyền lực thống trị khu vực Địa Trung Hải và trở thành một trung tâm văn hóa, chính trị và tôn giáo hàng đầu, hình thành nền văn minh La Mã Cổ đại (Pax Romana), một giai đoạn hơn 200 năm phát triển của luật pháp, công nghệ, kinh tế  nghệ thuật và văn học Ý.
Trong suốt thời kỳ Trung Cổ, Ý vẫn là quê hương của con người và Đế chế La Mã, mà di sản của nó về văn hóa, thể chế, Kitô giáo và tiếng Latinh lan truyền khắp toàn cầu.
Vào đầu thời kỳ Trung Cổ, Ý phải chịu đựng sự sụp đổ của Đế chế Tây La Mã (Western Roman Empire, tồn tại vào năm 395–476/480), với việc lãnh thổ bị phân chia thành các tiểu quốc và các cuộc di dân của các bộ tộc Germanic, Huns, Slavs (Early Slavs) và Pannonian Avars.

Tại miền bắc và một phần miền trung nước Ý, vào thế kỷ 11, nhiều thị quốc (Italian City-states) và nước cộng hòa hàng hải (Maritime Republics) đã vươn lên thịnh vượng thông qua thương mại và ngân hàng, đặt nền móng cho chủ nghĩa tư bản hiện đại. Các thị quốc độc lập này đóng vai trò là trung tâm giao lưu thương mại chính của châu Âu với châu Á và Cận Đông, thường được hưởng một mức độ dân chủ cao hơn so với các quốc gia phong kiến trong các chế độ quân chủ đang thịnh hành khắp châu Âu thời bấy giờ. Một phần miền trung nước Ý nằm dưới sự kiểm soát của các quốc gia Giáo hoàng (Papal States; thần quyền Nhà nước của Giáo hội).

Phần lớn miền nam nước Ý vẫn là chế độ phong kiến ​​cho đến thế kỷ 19. Đây là kết quả của sự kế thừa nền văn minh của người Byzantine, Arab, Norman, Angevin, Aragonese và từ các cuộc chinh phục của các quốc gia bên ngoài.  

Tại miền đông nước Ý, tồn tại Đế quốc Byzantine hay Đế chế Đông La Mã (Byzantine Empire/ Eastern Roman Empire, tồn tại năm 330/395–1453), là sự tiếp nối của Đế chế La Mã trong thời kỳ Hậu Cổ đại và Trung cổ, khi thủ đô của nó là Constantinople (Thổ Nhĩ Kỳ). Trong khi phần phía tây của Đế chế La Mã đã trải qua quá trình Latinh hóa, thì phần phía đông của Đế chế (Byzantine) vẫn duy trì ở mức độ lớn nền văn hóa Hy Lạp. Sự sụp đổ của Đế chế Byzantine vào tay người Ottoman (Ottoman Empire, tồn tại năm 1299 – 1922) đôi khi được dùng để đánh dấu sự kết thúc của thời Trung cổ và sự khởi đầu của thời kỳ Hiện đại.

Thời kỳ Phục hưng (Renaissance, một giai đoạn lịch sử châu Âu, chuyển đổi từ thời Trung cổ sang Hiện đại, vào thế kỷ 15, 16) bắt đầu ở Ý và lan sang phần còn lại của châu Âu, mang lại mối quan tâm mới về chủ nghĩa nhân văn, khoa học, văn học và nghệ thuật. 
Nền văn hóa Ý phát triển mạnh mẽ, sản sinh ra các nhà khoa học, nghệ sĩ và tư tưởng nổi tiếng. 
Trong thời Trung cổ, các nhà thám hiểm người Ý đã khám phá ra những tuyến đường mới đến Viễn Đông và Tân thế giới, mở ra Kỷ nguyên Khai sáng (Age of Discovery) của Châu Âu. 

Sau nhiều thế kỷ can thiệp và chinh phục từ bên ngoài cùng với sự cạnh tranh giữa các thị quốc nội bộ, nước Ý bị chia rẽ về mặt chính trị, tiếp tục bị chinh phục và phân chia bởi nhiều cường quốc châu Âu.
Vào giữa thế kỷ 19, chủ nghĩa dân tộc của Ý đã trỗi dậy.
Sau nhiều thế kỷ bị ngoại bang thống trị và chia rẽ, Ý gần như hoàn toàn thống nhất vào năm 1861, cùng với việc thành lập Vương quốc Ý (Kingdom of Italy, tồn tại năm 1861–1946).
Từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, miền bắc nước Ý nhanh chóng công nghiệp hóa, giúp quốc gia này trở thành một Đế quốc thuộc địa. Trong khi đó, tại miền nam nước Ý, phần lớn vẫn là cảnh nghèo đói. Sau Chiến tranh thế giới 2, Ý bãi bỏ chế độ quân chủ, thành lập chính thể cộng hòa dân chủ và trở thành một quốc gia phát triển.  

Ý ngày nay được phân thành 20 khu vực (vùng) và 107 tỉnh, thành phố.  

Bản đồ Italia và vị trí của thành phố Pienza

Thành phố Pienza, nhìn từ phía nam, thung lũng Val d'Orcia 

Pienza là một thị trấn ở tỉnh Siena, vùng Tuscany, Ý; có diện tích 122,96km2, dân số khoảng 2 ngàn người (năm 2017), nằm trên độ cao 491m so với mực nước biển.
Pienza ngự trên đỉnh một ngọn đồi nhìn ra thung lũng Val d'Orcia, cách thành phố Siena 53 km về phía đông nam. Lịch sử của Pienza không giống như lịch sử của các đô thị lân cận, được đặc trưng bởi những sự kiện và chiến tranh thời Trung cổ. Trên thực tế, thành phố chỉ là một ngôi làng nhỏ cho đến năm 1462, được biết đến với cái tên Corsignano. 
Sự kiện làm thay đổi vận mệnh của Pienza là sự ra đời vào năm 1405 của nhà nhân văn Enea Silvio Piccolomini, người 53 năm sau trở thành Giáo hoàng Pius II (trị vì năm 1458- 1464).
Một chuyến đi của Giáo hoàng tới Mantua đã đưa ông tới nơi sinh của mình. Sự xuống cấp mà ông nhận thấy đã khiến ông quyết định xây dựng lại ngôi làng cổ Corsignano, tạo thành một thị trấn lý tưởng thời Phục hưng. Thị trấn sau đó đã được đổi tên thành Pienza ("thành phố của Pius").  
Cái chết sớm của Giáo hoàng Pius II cũng khép lại lịch sử của thị trấn, gần như không thay đổi kể từ đó.

Các khái niệm quy hoạch đô thị thời Phục hưng lần đầu tiên được đưa vào thực hiện khi Giáo hoàng Pius II mời Bernardo Rossellino (kiến trúc sư, nhà điêu khắc người Ý, năm 1409 - 1464) cải tạo lại thị trấn. 
Để thực hiện, kiến trúc sư Rossellino đã áp dụng các quan điểm của Leon Battista Alberti (năm 1404- 1472, kiến trúc sư, nhà toán học, nghệ sĩ, nhà thơ, linh mục, nhà ngôn ngữ học, nhà triết học và nhà mật mã người Ý. Triết lý của ông là điểm khởi nguồn cho việc quy hoạch đô thị thời kỳ Phục hưng). 

Ngoài ra, Giáo hoàng còn bị ảnh hưởng bởi triết gia người Đức, Hồng y Nicolà Cusano (năm 1410- 1464) và truyền thống Gothic của Đức trong việc cải tạo thị trấn. Điều này được chứng minh trong nội thất của Nhà thờ Pienza (Pienza Cathedral), điển hình cho phong cách Gothic muộn của các nhà thờ miền nam nước Đức, trong khi bên ngoài thuần túy thời Phục hưng. Tháp chuông của Nhà thờ cũng là sự pha trộn các hình thức Gothic và Phục hưng.

Tầm nhìn mới về không gian đô thị đã được hiện thực hóa tại quảng trường hình thang tuyệt vời được gọi là Piazza Pio II. Việc xây dựng các tòa nhà lớn mới xung quanh quảng trường bắt đầu vào năm 1459, bao gồm: Thánh đường Pienza (Duomo di Pienza), Cung điện Giáo hoàng Piccolomini (Piccolomini Palace), Cung điện Borgia (Borgia Palace), Tòa thị chính (Town Hall), Dinh thự Ammannati (Ammannati Palace), Dinh thự Trưởng lão (Presbytery)…

Trong quá trình quy hoạch lại, đô thị thời Trung cổ phần lớn được tôn trọng, một con đường trục chính mới, Corso Rosselino, được xây dựng để nối hai cổng chính trong bức tường thời trung cổ. 
Kế hoạch của Giáo hoàng Pius II, nhằm phát triển thị trấn thành cung điện mùa hè của mình, liên quan đến việc xây dựng hoặc tái thiết khoảng 40 tòa nhà, công cộng và tư nhân, điều này đã biến thị trấn thời Trung cổ thành một công trình kiến ​​tạo của thời Phục hưng Ý. 

Giáo hoàng Pius II được miêu tả trong Bức bích họa năm 1507 của Pinturicchio (họa sĩ Ý, năm 1454- 1513), tại Nhà thờ Siena, Ý 

Là ứng dụng đầu tiên của khái niệm thiết kế đô thị của Chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng, thị trấn chiếm một vị trí quan trọng trong quá trình phát triển khái niệm "Thành phố lý tưởng" (ideal town) được quy hoạch và đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển đô thị tiếp theo ở Ý và quốc gia khác. 

Trung tâm lịch sử của thành phố Pienza, tỉnh Siena, vùng Tuscany, Italia được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 1996) với tiêu chí: 

Tiêu chí (i): Việc áp dụng nguyên tắc “Thành phố lý tưởng” thời Phục hưng ở Pienza, và đặc biệt là ở nhóm tòa nhà xung quanh quảng trường trung tâm, đã tạo nên một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người. 

Tiêu chí (ii): Trung tâm Lịch sử Pienza, là ứng dụng đầu tiên của khái niệm quy hoạch đô thị theo chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng, đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đô thị tiếp theo ở Ý và các quốc gia khác. 

Tiêu chí (iv): Các tòa nhà xung quanh quảng trường trung tâm của Pienza (Pienza’s central square) là một ví dụ nổi bật về thiết kế Phục hưng Nhân văn (Humanist Renaissance), minh họa cho một giai đoạn có ý nghĩa trong lịch sử nhân loại. 

Sơ đồ phạm vi Di sản Trung tâm lịch sử của thành phố Pienza, Italia 

Di sản Trung tâm lịch sử của thành phố Pienza nằm trên một gò núi, chạy dài theo hướng đông tây, được giới hạn bởi các bức tường thời Trung cổ và 4 con đường thời hiện đại.
Phía nam và đông của khu vực Di sản là các bức tường chắn đất bằng đá, cao và dày. Phía dưới thấp là những mảnh vườn trên các ngọn đồi thoải của thung lũng Val d’Orcia, lưu vực của sông Orcia.
Phía bắc và tây là khu dân cư liền kề, cùng nằm trên gò núi. 

Tổng mặt bằng Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Phối cảnh tổng thể phía bắc Trung tâm lịch sử Pienza, Italia


Phối cảnh tổng thể phía nam Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Phối cảnh tổng thể phía đông Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Phối cảnh tổng thể phía tây Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Tường chắn đất phía nam của Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Trục không gian chính của Trung tâm lịch sử của thành phố Pienza là tuyến phố Corso Rossellino.
Đầu của tuyến phố, tại phía đông, gắn với tường thành là Cổng Ciglio (Porta del Ciglio). Tại phía tây là Cổng Murello (Porta al Murello) hay Cổng Prato (Porta al Prato). Trên đỉnh vòm cổng có một bức tranh tường miêu tả cảnh các Đức Trinh Nữ bảo vệ Pienza. 

Phối cảnh Cổng Ciglio, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia  

Phối cảnh Cổng Murello hay Cổng Prato, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Bức tranh trên vòm Cổng Prato, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Điểm trung tâm của tuyến phố Corso Rossellino là Quảng trường Pio II (Piazzo Pio II), đặt theo tên Giáo hoàng Pius II.
Quảng trường là không gian trung tâm của một đô thị thời Phục hưng, có mặt bằng hình thang, giao của 5 ngõ phố. Tuyến phố trung tâm Corso Rossellino nằm tại phía bắc Quảng trường.
Hầu hết các công trình chính, được xây dựng theo phong cách đẹp nhất thời bấy giờ, đều tập trung quanh Quảng trường.
Phía tây của Quảng trường Pio II (cạnh Cung điện Piccolomini) có một giếng nước cổ (Well), được xây dựng vào năm 1462. Giếng mang biểu tượng của gia đình Giáo hoàng Piccolomini. Giếng được sao chép rộng rãi ở vùng Tuscany trong thế kỷ tiếp theo.  

Phối cảnh tổng thể Quảng trường Pio II, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Giếng nước cổ tại Quảng trường Pio II, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia  

Các hạng mục công trình chính trong Khu vực Di sản (hình vẽ có màu đỏ và đánh số thứ tự 1- 15) gồm: 

Sơ đồ vị trí 15 hạng mục công trình chính tại Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Thánh đường Pienza  
Thánh đường Pienza (Duomo di Pienza; hình vẽ ký hiệu 1) nằm tại phía nam của Quảng trường Pio II. Thánh đường (cùng với Cung điện Giáo hoàng kề liền) là công trình có quy mô lớn nhất trong Khu vực Di sản.
Công trình được xây dựng vào năm 1459 – 1462, bởi Bernard Rossellino (kiến trúc sư, nhà điêu khắc người Ý, năm 1409- 1464), trong quá trình đổi mới thành phố theo mô hình Thành phố lý tưởng của Giáo hoàng Pius II.
Nhà thờ Pienza có bố cục theo hướng bắc nam, lối vào chính từ phía bắc (hướng ra Quảng trường Pio II). Đây là một cấu trúc bất thường so với các nhà thờ khác, được xây dựng chủ yếu theo hướng đông tây. Việc mở về phía bắc, hướng tới Quảng trường, tạo sự gắn kết đô thị và mở về phía nam, ra thung lũng, tạo sự gắn kết với môi trường cảnh quan tự nhiên xung quanh. 

Nhà thờ có 3 nhịp. Nhịp giữa rộng, nhịp hai bên hẹp, song có chiều cao tương tự nhau.  
Thánh đường không có tiền sảnh, mà chỉ có 3 cửa vào trực tiếp từ Quảng trường, qua một bệ thấp.
Gian Hội trường chỉ có 2 bước cột.
Gian ngang, gồm 2 bước cột, giao với Gian Hội trường tạo thành khối nhà hình chữ thập (Crucero). Hai đầu của Gian ngang không có cửa ra vào. Tại đầu phía đông của Gian ngang là một Tháp chuông thanh mảnh, vươn cao.  
Tháp chuông bị hư hại do trận động đất năm 1545 và được phục hồi vào năm 1570. Trong tháp treo 4 quả chuông.
Gian Hậu đường với Ban thờ đặt trên một bệ thấp. Phia sau của Ban thờ là một không gian dạng một nửa hình bát giác, tạo thành 3 nhà nguyện. Nhà nguyện lớn nhất bố trí dàn hợp xướng và một Nhà nguyện dành cho Thánh San Giovanni (John the Baptist).
Khối Hậu đường (Apse) nằm sát với vách tường đá, phía dưới là thung lũng.  

Thánh đường Pienza là một trong những di tích quan trọng nhất của thời kỳ Phục hưng Ý. Nhưng đối với một số chi tiết như mái đầu hồi và mái che trung tâm, công trình vẫn gợi nhớ đến các nhà thờ Gothic của dòng Phanxicô (Ordine francescano), cũng như nhà thờ dạng hội trường (Hallenkirchen, với 3 nhịp cao bằng nhau) của Đức mà Giáo hoàng Piô II đã chứng kiến trong nhiều chuyến đi của mình. Thánh đường (cũng như một số công trình trong Di sản Trung tâm lịch sử) phản ánh ảnh hưởng của kiến trúc sư Leon Battista Alberti (năm 1404- 1472, nhà thông thái học; triết lý của ông là điểm khởi nguồn cho việc quy hoạch đô thị thời kỳ Phục hưng). 
Thánh đường là một trong những công trình có mặt tiền được thiết kế sớm nhất theo phong cách Phục hưng tại Ý. Mặt tiền công trình được xây dựng bằng đá vôi.
Mặt tiền chính phía bắc của Thánh đường mặc dù được phân chia thành 3 phần theo 3 nhịp bên trong là thông thường, song việc sử dụng các trụ cột, đặt trên bệ tường cao (dado), hai bên trụ được nhấn mạnh bởi các cột trang trí và được liên kết bằng các mái vòm là điều mới lạ vào thời điểm đó. Mặt tiền được nhấn mạnh bởi 3 cửa ra vào. Cửa chính giữa rộng và cao, cửa hai bên hẹp và nhỏ. Phía trên cửa giữa được nhấn mạnh bởi một cửa sổ tròn. Phía trên cửa hai bên là trang trí hình cửa sổ. Phần tường đầu hồi dạng tam giác được nhấn mạnh bởi biểu tượng của Tòa thánh, hình tròn. 
Mặt tiền phía đông, tây và nam có cửa sổ kiểu Gothic, cho phép ánh sáng chiếu sâu vào bên trong. 

Nội thất của Nhà thờ vẫn còn gợi đến phong cách Gothic, được chia thành 3 nhịp với cùng chiều cao. Hai hàng cột đỡ mái, là cột có hình dạng tương tự như một cụm 4 cột. Đầu cột đơn giản là các khối bệ đỡ vòm mái, dạng cong 4 phía.  
Nội thất Nhà thờ được trang trí phong phú bởi những bức tranh do Giáo hoàng Piô II ủy quyền cho những nghệ sĩ người Ý nổi tiếng nhất thời bấy giờ, như các bức tranh thờ từ Trường phái Sienese (Sienese School) của Sano di Pietro (họa sĩ, năm 1405–1481), Matteo di Giovanni (họa sĩ, năm 1430 – 1495), Vecchietta (họa sĩ, nhà điêu khắc, thợ kim hoàn, kiến trúc sư, năm 1410 – 1480) và Giovanni di Paolo (họa sĩ, năm 1403- 1482). 
Sơ đồ mặt bằng Thánh đường và các công trình bao quanh Quảng trường Pio II, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Mặt tiền phía bắc Thánh đường (về phía quảng trường), Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Một góc phía nam Thánh đường (về phía thung lũng), Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Nội thất Thánh đường (nhìn về phía nam), Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Cấu trúc xây dựng mái vòm của nhà nguyện phía sau Hậu đường của Thánh đường, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Bức tranh của họa sĩ Matteo di Giovanni, Thánh đường Pienza, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Cung điện Giáo hoàng Piccolomini 
Cung điện Piccolomini (Palazzo Piccolomini; hình vẽ ký hiệu 2) hay Cung điện Giáo hoàng Piccolomini, nằm tại phía tây của Quảng trường Pio II. Công trình có quy mô lớn như Thánh đường Pienza, là một trong những ví dụ sớm nhất về kiến ​​trúc Phục hưng, được xây dựng bắt đầu từ năm 1459 theo thiết kế của Bernardo Rossellino (kiến trúc sư, nhà điêu khắc người Ý, năm 1409 - 1464) và được ủy quyền bởi Giáo hoàng Piô II.
Cung điện có mặt bằng gần như vuông, bố cục chính theo hướng bắc – nam. Lối vào chính từ phía bắc và mở ra phía nam, ra phía thung lũng Val d’Orcia.
Cung điện bao gồm các tòa nhà bố trí dọc theo 3 phía của sân trong, trừ phía nam.
Công trình cao 3 tầng, xây dựng bằng đá được gia công tinh xảo. Bề mặt tường được phân chia bởi các hàng cột với cửa sổ đôi tại tầng 1 và 2. Tầng trệt chỉ có cửa sổ hẹp và nhỏ.
Mặt sau của Cung điện, về phía nam, là một hành lang ngoài trên cả 3 tầng, nhìn ra khu vườn Phục hưng Ý khép kín 3 mặt bởi các tường đá và hướng ra thung lũng. Khu vườn được chia thành 4 ô vườn, chính giữa là một giếng nước hình bát giác. Dọc theo 3 bức tường bao là hàng cây ăn quả.  
Bên dưới khu vườn này là một chuồng ngựa mái vòm cho 100 con ngựa. 

Tòa nhà hiện là một bảo tàng, nơi lưu giữ và giới thiệu vũ khí cổ xưa, phòng làm việc của Đức Giáo hoàng Piô II, phòng ngủ, bộ sưu tập nghệ thuật và tác phẩm điêu khắc mà ông đã xây dựng.  

Phối cảnh phía đông Cung điện Piccolomini, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Phối cảnh phía nam Cung điện Piccolomini với khu vườn Phục hưng; Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Mặt đứng phía đông Cung điện Piccolomini, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Mặt đứng phía bắc Cung điện Piccolomini, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia


Sơ đồ mặt cắt Cung điện Piccolomini, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Sân trong Cung điện Piccolomini, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Dinh thự Borgia và Jouffroy
Dinh thự Borgia và Jouffroy (Palazzo Borgia e Jouffroy; hình vẽ ký hiệu 3) hay Tòa giám mục Pienza (Palazzo Vescovile Pienza), nằm tại phía tây Quảng trường Pio II.
Tòa giám mục Pienza là một dinh thự Gothic cổ kính được Giáo hoàng Pius II tặng cho Hồng y Rodrigo Borgia (Giáo hoàng tương lai Alexander VI, trị vì năm 1429 – 1503), người vào thời điểm đó là cộng tác viên thân cận nhất của ông với chức vụ phó thủ tướng của Nhà nước Giáo hội.
Giáo hoàng tương lai Alexander VI đã tái cấu trúc công trình trong thế kỷ 15 để biến nó thành nơi ở của mình.
Dinh thự cao 3 tầng, có mặt bằng hình chữ nhật, kéo dài dọc theo phố Corso del Rossellino, hai bên là dãy phòng dọc theo hành lang giữa kết hợp với một sân trong nhỏ.
Công trình có mặt tiền trang nhã được đặc trưng bởi cổng thanh mảnh tại tầng trệt và hai hàng cửa sổ tại tầng 1 và 2.
Ở góc đối diện với phố Corso del Rossellino, có thể thấy huy hiệu của gia tộc Borgia.

Dinh thự Borgia hiện trở thành Bảo tàng Nghệ thuật Thánh của Giáo phận Pienza (Diocesan Museum of Sacred Art of Pienza). Bảo tàng là nơi lưu giữ các tác phẩm nghệ thuật từ các nhà thờ trong khu vực Pienza và các đô thị lân cận. Bộ sưu tập trưng bày tại đây là những bằng chứng quan trọng về nghệ thuật tượng hình của người Sien thế kỷ 14 và 15. Ngoài tranh vẽ, đồ dệt tại đây còn lưu giữ các đồ vật kim hoàn từ thế kỷ 13 – 19, là những đồ vật quý giá do Giáo hoàng Pius II tặng cho các nhà thờ (thảm trang trí, lễ phục, gậy phép, hộp đựng thánh tích…). Tại đây lưu giữ các tác phẩm nổi bật của thế kỷ 14 như Đức mẹ và đứa trẻ (Madonna with Child) của Pietro Lorenzetti (họa sĩ người Ý, năm 1280/1285 – 1348); Bức tranh Đức mẹ của lòng thương xót (Madonna della Misericordia) của Bartolo di Fredi (họa sĩ người Ý, năm 1330- 1410); Bức tranh về Madonna (Madonna of Mercy and Saints Sebastian and Bernardino da Siena) của Luca Signorelli (họa sĩ người Ý, năm 1441/1445 – 1532). 

Phối cảnh phía tây Dinh thự Borgia và Jouffroy, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Bên trong Bảo tàng Nghệ thuật Thánh của Giáo phận Pienza, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Bức tranh Đức mẹ và đứa trẻ (Madonna with Child) của Pietro Lorenzetti, Bảo tàng Nghệ thuật Thánh của Giáo phận Pienza, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia


Bức tranh Đức mẹ của lòng thương xót (Madonna della Misericordia) của Bartolo di Fredi, Bảo tàng Nghệ thuật Thánh của Giáo phận Pienza, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia


Bức tranh về Madona của họa sĩ Luca Signorelli, Bảo tàng Nghệ thuật Thánh của Giáo phận Pienza, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Tòa thị chính Pienza
Tòa thị chính (Palazzo Pubblico/ Town Hall; hình vẽ ký hiệu 4), nằm tại phía đông bắc Quảng trường Pio II, đối diện với Thánh đường. Công trình là một không gian dân sự nằm giữa không gian tôn giáo trước nhà thờ và không gian chợ thế tục ở phía sau.
Trước đây, công trình là nơi ở của các tu sĩ. 
Tòa nhà được thiết kế bởi Bernardo Rossellino (kiến trúc sư, nhà điêu khắc người Ý, năm 1409- 1464), đã được tu sửa lại vào năm 1900.
Công trình cao 2 tầng, được xây dựng bằng đá tự nhiên travertine.  
Tại tầng trệt, Công trình được đặc trưng bởi hàng hiên với ba mái vòm nằm trên các cột theo phong cách Ionic.
Tại tầng 1, mặt tiền phía nam hướng ra Quảng trường, có 4 của sổ dạng vòm tròn. Giữa cửa sổ được phân làm đôi bởi một cột mảnh.
Phía đông của Tòa nhà là một tháp đồng hồ được xây dựng bằng gạch nung, thấp hơn so với tháp chuông của Thánh đường Pienza. 

Tòa thị chính, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Quảng trường nhìn từ hiên của Tòa thị chính, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Tòa nhà Canonica
Tòa nhà Canonica (Canonica, hình vẽ ký hiệu 6), hay Dinh thự trưởng lão (Presbytery) nằm tại phía nam của Dinh thự Borgia và Jouffroy, phía đông nam của Quảng trường Pio II và phía đông của Thánh đường Pienza.
Công trình nằm sát với tường đá, ngăn cách với thung lũng phía dưới.
Tòa nhà cao 2 tầng. Mặt chính quay về phía tây, phía Thánh đường. 

Phối cảnh phía nam Tòa nhà Canonica, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Dinh thự Del Tesoriere và Dinh thự Lolli
Dinh thự Del Tesoriere (Palazzo Del Tesoriere; hình vẽ ký hiệu 5) nằm kề liền phía đông của Dinh thự Borgia e Jouffroy và phía tây của Dinh thự Lolli, dọc theo phố trung tâm Corso Rossellino.
Công trình cao 3 tầng. 

Dinh thự Lolli (Palazzo Lolli; hình vẽ ký hiệu 7), nằm tại phía đông của Dinh thự Del Tesoriere, dọc theo phố trung tâm Corso Rossellino. Công trình cao 3 tầng. 

Dinh thự Del Tesoriere và Dinh thự Lolli, dọc theo ngõ phố Corso Rossellino, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Thư viện cộng đồng, Hội trường thành phố và Trung tâm triển lãm
Thư viện cộng đồng, Hội trường thành phố và Trung tâm triển lãm tạo thành một cụm công trình nằm tại rìa phía đông của khu vực Di sản. 

Thư viện cộng đồng và Hội trường thành phố (Biblioteca Comunale e Sala Corvegeri, hình vẽ ký hiệu 8), nằm tại phía bắc của cụm công trình, kề liền bức tường thành bao quanh khu vực Di sản.
Công trình cao 2 tầng, có mặt bằng hình chữ L, ôm lấy một sân trong. Góc phía đông nam của Công trình là một tháp canh hình tròn. 

Trung tâm triển lãm (Polo Espositivo, hình vẽ ký hiệu 9), nằm tại phía bắc của cụm công trình. Công trình cao 2 tầng. 

Tổng mặt bằng cụm công trình Thư viện cộng đồng, Hội trường thành phố và Trung tâm triển lãm, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Phối cảnh phía nam của cụm công trình Thư viện cộng đồng, Hội trường thành phố và Trung tâm triển lãm, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Sân trong Thư viện cộng đồng và Hội trường thành phố, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Dãy nhà Case Nuove
Dãy nhà Case Nuove (edizia popolare sec. XV; hình vẽ ký hiệu 10) nằm tại phía đông bắc khu vực Di sản.
Đây là một loạt 12 nhà liên kế cao 2 tầng, chạy dọc theo một ngõ phố hẹp. Dãy nhà được xây dựng theo lệnh của Giáo hoàng và bởi nhà thầu xây dựng người Sienese. 

Phối cảnh tổng thể Dãy nhà Case Nuove, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Phổi cảnh mặt tiền Dãy nhà Case Nuove, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Dinh thự Tommaso Piccolomini
Dinh thự Tommaso Piccolomini (Palazzo Tommaso Piccolomini; hình vẽ ký hiệu 11), tại phía bắc Quảng trường Pio II, tại góc giao giữa phố trung tâm Corso Rossellino và một ngõ nhỏ.
Công trình có quy mô nhỏ, cao 3 tầng, đóng góp một phần cho không gian Quảng trường. 

Phối cảnh Dinh thự Tommaso Piccolomini, bên trái ảnh; Bên phải ảnh là Tòa thị chính với tháp đồng hồ; Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Dinh thự Ammannati và Dinh thự Salomone Piccolomini
Dinh thự Ammannati và Dinh thự Salomone Piccolomini nằm tại phía tây bắc Quảng trường Pio II, dọc theo phía bắc của phố trung tâm Corso Rossellino. 
Dinh thự Ammannati (Palazzo Ammannati; hình vẽ ký hiệu 12), nằm tại góc giao giữa phố trung tâm Corso Rossellino và một ngõ nhỏ.
Dinh thự được đặt theo tên của Hồng y Jacopo Piccolomini-Ammannati (người Ý, năm 1422 – 1479), một nhà nhân văn thời Phục hưng.
Công trình gồm 2 khối nhà: Khối cao 3 tầng tại phía đông và khối cao 4 tầng tại phía tây. 

Dinh thự Salomone Piccolomini (Palazzo Salomone Piccolomini; hình vẽ ký hiệu 13), nằm tại phía tây của Dinh thự Ammannati và nằm tại góc giữa phố trung tâm Corso Rossellino và một ngõ nhỏ.
Công trình cao 3 tầng. 

Sơ đồ mặt đứng Dinh thự Salomone Piccolomini (bên trái ảnh); bên phải ảnh là Dinh thự Ammannati, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia


Phối cảnh tầng trệt Dinh thự Ammannati, dọc theo phố trung tâm Corso Rossellino; Trung tâm lịch sử Pienza, Italia


Phối cảnh Dinh thự Salomone Piccolomini (chính giữa ảnh), dọc theo phố trung tâm Corso Rossellino; Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Nhà thờ và Tu viện S. Francesco
Nhà thờ và Tu viện S. Francesco (Chiesa e Chiostro di S. Francesco; hình vẽ ký hiệu 14), nằm tại phía tây của Cung điện Piccolomini.
Đây là một tổ hợp nhà thờ và tu viện.
Nhà thờ S. Francesco nằm dọc theo một ngõ phố, đối diện với Cung điện Piccolomini. Công trình có nguồn gốc từ thế kỷ 13, là di tích quan trọng duy nhất còn sót lại của ngôi làng cổ Corsignano.
Nhà thờ có mặt bằng điển hình của nhà thờ dòng tu Franciscan (Ordine dei frati minori/ Dòng Khất sĩ) với một gian giữa duy nhất và một vòm chéo tại gian Hậu đường. Ngay mặt tiền cũng hết sức đơn giản như sự khổ hạnh của một vị khất sĩ, chỉ có cổng vào.
Nội thất chứa những bức bích họa (fresco, là một kỹ thuật vẽ tranh tường được thực hiện trên vữa thạch cao mới trát của tường) từ thế kỷ 14, trong đó có bức mô tả cuộc đời Thánh Francis. Những bức bích họa được vẽ bởi Cristofano di Bindoccio (năm 1360- 1409) và Meo di Pero (năm 1356 – 1407), những nghệ sĩ người Ý của Trường phái Sienese.

Tu viện S. Francesco gồm các dãy nhà cao 2- 4 tầng bao quanh một sân trong hình chữ nhật. Dọc theo 4 mặt sân trong là một hành lang 1 tầng với mái vòm chéo. 

Phối cảnh tổng thể phía bắc Nhà thờ và Tu viện S. Francesco, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Mặt tiền phía bắc Nhà thờ S. Francesco, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Nội thất Nhà thờ Francesco, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia

Phối cảnh Sân trong Tu viện S. Francesco, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Ngõ hẻm Serve Smarrite
Ngõ hẻm Serve Smarrite (Vicolo Delle Serve Smarrite; hình vẽ ký hiệu 15) nằm tại góc tây nam khu vực Di sản.
Trung tâm lịch sử của thành phố Pienza có nhiều ngõ hẻm. Mỗi ngỏ hẻm tại đây dường như đều có một câu chuyện riêng về lịch sử hình thành. Một trong số đó là Ngõ hẻm Serve Smarrite (Ngõ hẻm của những người hầu đã mất).
Ngõ hẹp, xuyên từ phía tuyến đường phía nam lên quảng trường nhỏ phía bắc. Hai bên ngõ là dãy nhà cao 2- 3 tầng. Cạnh ngõ là một cầu thang. Ngõ đi xuyên qua tầng trệt của ngôi nhà tại phía bắc của ngõ. 

Ngõ hẻm Serve Smarrite, Trung tâm lịch sử Pienza, Italia 

Trung tâm lịch sử của thành phố Pienza, tỉnh Siena, vùng Tuscany, Italia được coi là sự mở đầu của Chủ nghĩa đô thị nhân văn thời Phục Hưng (Touchstone of Renaissance urbanism) và là một trong những thành tựu quan trọng nhất của phát triển đô thị vào thế kỷ 15 ở Ý, tạo động lực cho quy hoạch các thị trấn và thành phố khác của Ý và cuối cùng lan sang các trung tâm châu Âu khác. 

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn:
https://whc.unesco.org/en/list/789/
https://en.wikipedia.org/wiki/Italy
https://en.wikipedia.org/wiki/Pienza
https://it.wikipedia.org/wiki/Duomo_di_Pienza
https://it.wikipedia.org/wiki/Urbanistica_di_Pienza
https://en.wikipedia.org/wiki/Palazzo_Piccolomini,_Pienza
https://it.wikipedia.org/wiki/Palazzo_Piccolomini
https://it.wikipedia.org/wiki/Palazzo_Vescovile_(Pienza)
https://it.wikipedia.org/wiki/Museo_diocesano_d%27arte_sacra_(Pienza)
https://it.wikipedia.org/wiki/Palazzo_Comunale_(Pienza)
https://it.wikipedia.org/wiki/Chiesa_di_San_Francesco_(Pienza)
http://www.travelingintuscany.com/engels/pienza.htm
http://www.poderesantapia.com/album/sur31apienzapiazzapio.htm
 

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương     

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu

Danh sách và bài viết  về Di sản thế giới tại châu Mỹ            

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi