Thông tin chung:
Công trình: Cảnh quan Văn hóa Lednice-Valtice (Lednice-Valtice Cultural Landscape)
Địa điểm: Quận Breclav, Vùng South Moravian, Czech (N48 46 32.988 E16 46 30)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích Di sản 14320ha
Năm thực hiện:
Giá trị: Di sản thế giới (1996; hạng mục i, ii, iv)
Czech là một quốc gia không giáp biển ở Trung Âu giáp với Áo, Đức, Ba Lan và Slovakia.
Czech có diện tích rộng 78.866 km2; dân số 10,69 triệu người (năm 2020); thủ đô là thành phố Praha.
Vào năm 1002, Công quốc Bohemia (Duchy of Bohemia/ Czech Duchy) một phần của Đế chế Moravia (Great Moravia, tồn tại năm 833 – c. 907) đã được chính thức công nhận như một quốc gia thành phần (Imperial Estate) của Đế quốc La Mã thần thánh (Holy Roman Empire, tồn tại năm 800/962 –1806) và vào năm 1198 trở thành Vương quốc Bohemia (Kingdom of Bohemia, tồn tại 1198–1918).
Vào năm 1562, toàn bộ vùng đất của Vương quốc Bohemia bị tích hợp dần vào Đế chế Habsburg (Habsburg Monarchy, tồn tại năm 1282–1918).
Với sự tan rã của Đế quốc La Mã thần thánh (Holy Roman Empire) vào năm 1806, vùng đất của Vương quốc Bohemia trở thành một phần của Đế quốc Áo (Austrian Empire, tồn tại năm 1804–1867).
Sau sự sụp đổ của Đế chế Áo – Hung (Austria Hungary, tồn tại năm 1867–1918) trong Thế chiến thứ I, Czech trở thành một phần của Tiệp Khắc. Năm 1993, Tiệp Khắc giải thể, phân thành hai quốc gia độc lập là Czech và Slovakia.
Kể từ năm 2000, Czech được chia thành 13 khu vực và thành phố thủ đô Praha.

Bản đồ Czech, vị trí quận Breclav, vùng South Moravian
Thung lũng Lednice-Valtice nằm ở quận Breclav, vùng South Moravian, Cộng hòa Séc. Thủ phủ của vùng là thành phố Brno.
Cảnh quan Văn hóa Lednice–Valtice (Lednice-Valtice Cultural Landscape) bao gồm các thị trấn Lednice, Valtice và Hlohovec và vùng nông thôn Břeclav. Với diện tích 143 km2, Cảnh quan Văn hóa Lednice-Valtice là độc nhất vô nhị vì các đặc điểm kiến trúc, sinh học và cảnh quan đã được định hình theo thời gian.
Gia tộc Liechtenstein (House of Liechtenstein) trị vì Công quốc Liechtenstein (Principality of Liechtenstein/ Fürstentum Liechtenstein), là một tiểu quốc dạng gia đình trị, nằm trên dãy núi Alps giữa Áo và Thụy Sĩ. Đây là quốc gia nhỏ thứ tư của Châu Âu với diện tích chỉ hơn 160 km2 và dân số 39 ngàn người (năm 2019), thủ phủ là Vaduz. Gia tộc bắt nguồn từ Lâu đài Liechtenstein ở Lower Austria, Áo.
Gia tộc Liechtenstein lần đầu tiên đến Lednice vào giữa thế kỷ 13. Đến cuối thế kỷ 14, họ đã mua được điền trang Valtice gần đó. Những tài sản này đã trở thành hạt nhân trong khối tài sản phong phú của Gia tộc. Hai điền trang sau đó được hợp nhất với điền trang Břeclav lân cận để tạo thành một tổng thể hữu cơ, phục vụ nhu cầu giải trí của gia đình công tước và là bằng chứng vật chất cho uy tín của họ.
Việc thực hiện thiết kế hoành tráng này bắt đầu vào thế kỷ 17 với việc tạo ra các con đường nối Valtice với các phần khác của khu đất. Công việc này tiếp tục trong suốt thế kỷ 18 cùng với việc xây dựng một mạng lưới các con đường và những con đường mòn tuyệt đẹp, áp đặt trật tự cho thiên nhiên theo cách của các nghệ sĩ và kiến trúc sư người Anh thời Phục hưng.
Những năm đầu của thế kỷ 19, tại đây đã chứng kiến việc Công tước Jan Josef I (Duke Jan Josef I, trị vì năm 1805- 1836) đã áp dụng các triết lý về công viên cảnh quan của người Anh, trước hết là chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi công trình của Lancelot “Capability” Brown (nhà làm vườn, kiến trúc sư cảnh quan, năm 1715 – 1783; đã thay đổi bộ mặt nước Anh với việc thiết kế điền trang và biệt thự ở nông thôn, di chuyển những ngọn đồi, tạo ra hồ nước và dòng sông, hình thành một thế giới màu xanh kỳ diệu) tại Stowe (Buckinghamshire, Anh) và những nơi khác ở Anh.
Từ đây, các dự án tạo cảnh quan khổng lồ trong khuôn viên của Gia tộc đã dần được thực hiện, bao gồm việc nâng cấp Công viên Lednice (Lednice Park), đào một con kênh mới cho sông Dyje (Dyje River); Các công viên nhỏ hơn được thiết kế và đào ba hồ lớn.
Trong thế kỷ 19, các vị Công tước Liechtenstein tiếp tục biến khu vực này thành một công viên cảnh quan truyền thống rộng lớn kiểu Anh với các lâu đài và tòa nhà nhỏ hơn theo kiến trúc kiểu Baroque và tân Gothic.
Năm 1918, khu vực này trở thành một phần của Tiệp Khắc, sau này thuộc về Nhà nước Séc.
Bố cục cảnh quan Cảnh quan Văn hóa Lednice–Valtice dựa trên hai lâu đài Lednice và Valtice.
Lâu đài Valtice (Chateau Valtice / Zámek Valtice), có nền móng từ thời Trung cổ, nhưng đã trải qua nhiều lần tu sửa theo phong cách Phục hưng (Renaissance), Mannerist (một trào lưu nghệ thuật xuất phát từ Ý, khoảng năm 1520 – 1580, tiếp sau thời kỳ Phục hưng) và quan trọng nhất là phong cách Baroque.
Diện mạo Baroque hiện tại của Lâu đài được thực hiện bởi nhiều kiến trúc sư, đáng chú ý là Johann Bernard Fischer von Erlach (kiến trúc sư, nhà điêu khắc, sử học người Áo, năm 1656- 1732; kiến trúc Baroque của ông ảnh hưởng sâu sắc và định hình thị hiếu của Đế chế Habsburg, Áo. Cuốn sách của ông là A Plan of Civil and Historical Architecture là một trong những nghiên cứu so sánh đầu tiên và phổ biến nhất về kiến trúc thế giới), Domenico Martinelli (kiến trúc sư người Ý, năm 1650- 1718, nổi bật trong việc khắc họa phong cách Baroque ở Bắc dãy núi Alps) và Anton Johann Ospel (kiến trúc sư người Áo, năm 1677 – 1756, nhà xây dựng bậc thầy thời Baroque).
Cùng với Nhà thờ Giả định của Đức Trinh Nữ Maria (Church of the Assumption of the Virgin Mary) theo phong cách Baroque, Lâu đài Lednice (Chateau Lednice / Zámek Lednice) bắt nguồn từ một biệt thự thời Phục hưng vào khoảng năm 1570, sau đó dần dần được thay đổi và tu sửa để phản ánh thời trang Baroque, Cổ điển (Classical) và Gothic Revival. Chính việc tu sửa theo phong cách Gothic Revival (Phục hưng Gothics còn được gọi là Tân Gothic/Neo -Gothic) năm 1850 đã khiến Lâu đài Lednice hài hòa với Chủ nghĩa lãng mạn (Romanticism) đang thịnh hành. Công viên của Lâu đài Lednice bao gồm cả các kiến trúc như Nhà kính (Palm house), Tháp quan sát (Minaret) và các cấu trúc nhỏ khác.
Sự pha trộn và tác động lẫn nhau của các yếu tố Baroque và Lãng mạn đã tạo cho Khu vực có một nét đặc biệt: kiến trúc và cảnh quan có mối liên hệ mật thiết với nhau.
Tất cả các tòa nhà đều được bố trí hết sức cẩn thận tại các gò đất, như trường hợp của Đài tưởng niệm Rajsna (Reistna/ Kolonáda na Rajstně); Đền thờ Diana (Temple of Diana) hay Cổng hẹn (Rendezvous); Nhà trên hồ (Pond House/ Rybniční zámeček); Nhà nghỉ săn bắn Pohansko (Zámeček Pohansko); Đài tưởng niệm Obelisk tại giao lộ của các tuyến đường chính hay Nhà Biên giới (Border House / Hraniční Zámeček). Tầm nhìn và khung cảnh trong Khu vực cũng được liên kết với nhau. Nổi bật là Tháp Minaret và Đài tưởng niệm Rajsna (Reistna/ Kolonáda na Rajstně), nhưng cũng có những kết nối trực quan đáng kể giữa các công trình khác như: Đền thờ Apollo (Apollo Temple /Apollónův chrám); Lâu đài Belvedere (Zámeček Belvedere), Tàn tích lâu đài John (John's Castle / Janohrad/ Janův hrad), Đền Ba nữ thần (Temple of the Three Graces / Tři Grácie Nový Dvur) và Tháp cầu nguyện St Hubert (Kaple svatého Huberta/ St. Hubert Chapel)…
Một yếu tố quan trọng trong sự xuất hiện của toàn bộ khu vực này là rất nhiều loài cây bản địa và ngoại lai được trồng. Sự đa dạng lớn nhất được tìm thấy ở các công viên bao quanh Lâu đài Lednice, Lâu đài Valtice và dọc theo bờ hồ giữa Lednice và Valtice.
Nhà nghỉ săn bắn Pohansko (Zámeček Pohansko) được xây dựng trên địa điểm của một pháo đài quan trọng của thời kỳ Đại Moravian (Great Moravian) có từ thế kỷ thứ 8. Tại đây, 2km thành lũy khổng lồ bao quanh diện tích 28 ha vẫn còn nhìn thấy được. Các cuộc khai quật đã khám phá dinh thự của người cai trị, một nhà thờ, một số ngôi nhà lớn và một nghĩa địa.
Cảnh quan văn hóa Lednice-Valtice quận Breclav, vùng South Moravian, Czech là một ví dụ đặc biệt về cảnh quan văn hóa được thiết kế, gây ấn tượng bởi số lượng và sự đa dạng của các yếu tố văn hóa và tự nhiên mà nó chứa đựng.
Cảnh quan Văn hóa Lednice-Valtice, quận Breclav, vùng South Moravian, Czech được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Cảnh quan văn hóa Lednice-Valtice là một sáng tạo nghệ thuật nổi bật, đã thành công trong việc kết hợp hài hòa những di tích văn hóa từ các thời kỳ kế tiếp và cả các yếu tố tự nhiên bản địa để tạo nên một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người.
Tiêu chí (ii): Bằng cách kết hợp phong cách kiến trúc Baroque, Cổ điển, Tân Gothic và biến đổi cảnh quan theo nguyên tắc lãng mạn của Anh, khu vực Lednice-Valtice đã trở thành hình mẫu giao lưu các giá trị về thiết kế kiến trúc, cảnh quan của nhân loại trên khắp vùng sông Danube.
Tiêu chí (iv): Cảnh quan văn hóa Lednice-Valtice là một ví dụ nổi bật về cảnh quan văn hóa được thiết kế và tạo ra có chủ đích bởi một gia tộc duy nhất trong thế kỷ Khai sáng (century of Enlightenment), thời kỳ Lãng mạn (Romantic period) và sau này.

Sơ đồ phạm vi Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice-Valtice, South Moravian, Czech
Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice-Valtice được hình thành trong thời kỳ chuyển đổi từ phong cách Phục hưng sang Baroque.
Phục hưng là một phong trào văn hóa bắt đầu ở Ý và lan sang phần còn lại của châu Âu vào thế kỷ 16. Các học giả thời Phục hưng đã sử dụng phương pháp nhân văn trong nghiên cứu và tìm kiếm chủ nghĩa hiện thực cũng như cảm xúc của con người trong nghệ thuật. Kiến trúc Phục hưng (Renaissance architecture) nối tiếp kiến trúc Gothic và được kế tục bởi kiến trúc Baroque. Phong cách Phục hưng nhấn mạnh vào tính đối xứng, tỷ lệ, hình học và tính đều đặn của các bộ phận, như được thể hiện trong kiến trúc cổ điển và đặc biệt là kiến trúc La Mã cổ đại. Sự sắp xếp có trật tự của cột, mái vòm hình bán nguyệt, hình bán cầu đã thay thế hệ thống kết cấu phức tạp với mặt cắt không đều của các tòa nhà thời trung cổ.
Kiến trúc Phục hưng thể hiện văn hóa trật tự, thống nhất của chế độ tập quyền phong kiến, quý tộc và tôn giáo.
Baroque là một phong cách kiến trúc, âm nhạc, khiêu vũ, hội họa, điêu khắc, thơ ca và các nghệ thuật khác. Phong cách này phát triển mạnh mẽ ở châu Âu từ đầu thế kỷ 17. Phong cách này tiếp nối nghệ thuật Phục hưng và đi trước phong cách Rococo và Tân cổ điển (Neoclassicism). Kiến trúc Baroque (Baroque architecture) sử dụng các yếu tố cơ bản của kiến trúc Phục hưng, bao gồm hệ thống cột và mái vòm, làm cho chúng cao hơn, hoành tráng hơn, được trang trí đẹp mắt hơn và ấn tượng hơn bởi các bức tranh tường kết hợp điêu khắc, chiếu sáng trực tiếp và tản xạ, cầu thang lớn trở thành yếu tố trung tâm…Kiến trúc Baroque thể hiện sự chuyển đổi sang văn hóa đua tranh, đa dạng và phong phú của chế độ tư bản gắn với hệ thống kinh tế dựa trên quyền sở hữu tư nhân và khai thác thuộc địa.

Sơ đồ vị trí một số di tích chính trong Khu vực Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice-Valtice, Czech
Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice-Valtice gồm các di tích sau:
Cảnh quan văn hóa Khu vực thị trấn Lednice
Lednice là một thị trấn thuộc huyện Břeclav, vùng South Moravian, Czech. Điểm dân cư này được lần đầu tiên đề cập đến vào năm 1222. Vào giữa thế kỷ 13, vùng đất thuộc sở hữu của gia tộc (địa chủ) Liechtenstein và gắn liền với các thành viên của gia đình quý tộc này.
Thị trấn Lednice (Town of Lednice) có diện tích 31,27km2, nằm trên độ cao 173m so với mực nước biển; dân số khoảng 2,2 ngàn người (2023), hiện được biết đến với nghề sản xuất rượu vang.

Quảng trường thị trấn Lednice, Czech
Thị trấn Lednice nằm tại phía bắc Khu vực Di sản, gồm các hạng mục cảnh quan văn hóa chính sau:
Lâu đài Lednice
Lâu đài Lednice (Lednice Castle/ Zamek Lednice) nằm tại trung tâm thị trấn Lednice.
Lâu đài Lednice ban đầu là một biệt thự thời Phục hưng. Vào thế kỷ 17, nó trở thành nơi ở mùa hè của các Công tước Liechtenstein.
Lâu đài do các kiến trúc sư baroque Johann Bernhard Fischer von Erlach (người Áo, năm 1656- 1732), Domenico Martinelli (người Ý, năm 1650- 1718) và Anton Johan Ospel (người Áo, năm 1677 – 1756) thiết kế và trang bị nội thất.
Vào năm 1846–1858, Lâu đài được xây dựng lại theo phong cách tân Gothic; vườn xung quanh được bố trí theo phong cách vườn kiểu Anh và chứa một loạt tác phẩm Lãng mạn của Joseph Hardtmuth (kiến trúc sư, nhà phát minh, nhà công nghiệp và xây dựng người Áo, năm 1758- 1816).
Lâu đài là một tổ hợp công trình, có bố cục theo hướng chếnh bắc nam, hướng về phía nam.
Khối nhà chính có bố cục hình chữ U, cao 3 tầng, có sân trong mở về phía nam.
Từ khối nhà chính có các nhánh nhà cao 2 tầng phát triển ra xung quanh.

Tổng mặt bằng Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Phối cảnh phía bắc Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech


Phối cảnh phía nam Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Phối cảnh phía đông Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech; phía dưới ảnh là Nhà kính

Phối cảnh phía tây Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Phía bắc, nam và đông của Lâu đài là công viên.
Vào đầu thế kỷ 19, khu vườn được mở rộng và xây dựng lại thành một công viên cảnh quan tự nhiên kiểu Anh (English landscape garden), là một phong cách khu vườn phong cảnh xuất hiện ở Anh vào đầu thế kỷ 18 và lan khắp châu Âu, thay thế cho kiểu vườn trang trọng, đối xứng kiểu Pháp (French formal garden).
Công viên bao gồm hệ thống hồ nước, bãi cỏ kết hợp với các lùm cây, nhà kính (Palm house) và những công trình kiến trúc nhỏ khác, như Tháp quan sát (Minaret).
Tháp được xây dựng theo phong cách Phục hưng Moorish (Moorish Revival style) cao 62m, nằm tại phía bắc khu vườn Lâu đài Lednice, thực hiện vào năm 1802. Đây là ngọn tháp cao nhất bên ngoài thế giới Hồi giáo, cung cấp tầm nhìn ra toàn bộ cảnh quan. Vào những ngày đẹp trời, từ Tháp có thể nhìn thấy Đồi Pálava (Pálava Hills) và Dãy núi Malé Karpaty (Malé Karpaty Mountains) xung quanh.
Tháp được xây bằng những khối đá, trên một hệ thống 500 cọc gỗ dài đến 17m đóng trên trên nền đất đầm lầy. Tầng trệt bỏ trống. Tầng 1 có 8 phòng với trần, tường và sàn được trang trí phong phú bởi các đồ vật phương Đông. Trên cùng là ngọn tháp, được phân thành 3 đoạn với hàng lan can bao quanh. 2 đoạn dưới có mặt bằng hình bát giác, đoạn trên có mặt bằng hình tròn. Mái tháp là một vòm tròn.

Sơ đồ Công viên xung quanh Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Nhà kính bên cạnh Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Tháp quan sát (Minaret), Lâu đài Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Đài tưởng niệm Obelisk
Đài tưởng niệm Obelisk (còn được gọi là Facka) nằm tại phía bắc của Lâu đài Lednice, bên trong Công viên bao quanh Lâu đài.
Ban đầu tại đây có 4 đài tưởng niệm, Obelisk là công trình còn lại.
Đài tưởng niệm đặt trên một bệ hình vuông, là một cột cao 23m, trên đỉnh là một kim tự tháp với một ngôi sao 6 cánh, tượng trưng cho sự Khai sáng và tin vào sức mạnh của lý trí.
Đài tưởng niệm Obelisk được xây dựng theo mô hình tượng đài cột độc lập, phổ biến ở Ai Cập cổ đại, được dựng lên để tưởng nhớ hiệp ước hòa bình giữa Pháp và Áo tại Campo Formio diễn ra vào năm 1797. Tác giả của Đài tưởng niệm là Josef Hardtmuth (kiến trúc sư, nhà phát minh, nhà công nghiệp và xây dựng người Áo, năm 1758- 1816).

Đài tưởng niệm Obelisk, Công viên Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Tàn tích lâu đài John
Tàn tích lâu đài John (John's Castle / Janohrad/ Janův hrad) nằm tại phía đông Lâu đài Lednice, ẩn mình giữa những khu rừng ngập nước trên mũi đất của sông Stará Dyje. Nối hai bên bờ có một cây cầu nhỏ tại phía đông nam Lâu đài.
Công trình là một tàn tích nhân tạo (umělá zřícenina /künstliche Ruine) bắt chước một tàn tích lâu đài (theo chủ nghĩa lãng mạn thời bấy giờ) với phong cách Gothic Revival (Tân Gothic), được hoàn thành vào năm 1810 - 1808.
Công trình mang tên John I, Công tước Liechtenstein (trị vì năm 1805- 1836), chủ sở hữu đầu tiên của điền trang Lednice. Sau khi ông qua đời, công trình được hoàn thành dưới hình thức thu nhỏ.
Dự án được thực hiện bởi kiến trúc sư Josef Hardtmuth (người thiết kế Đài tưởng niệm Obelisk gần đó).
Khác biệt với các tòa nhà mô phỏng tàn tích của thời đó, Lâu đài của John được thiết kế để có thể ở được và phục vụ như một nhà nghỉ săn bắn.
Lâu đài (giả tàn tích) chỉ là các bức tường đá (cao 2 tầng) bao quanh một sân trong hình vuông. 4 góc là tháp quan sát, có mặt bằng hình vuông, tròn, bát giác, lục giác. Lên trên tháp có các cầu thang bằng kim loại.
Riêng đoạn tường phía nam bổ sung thêm một dãy nhà nghỉ phục vụ săn bắn, cao 2 tầng với hàng cửa sổ. Bên trong được trang trí bằng các tranh trên trần, tường, lò sưởi bằng đá cẩm thạch và vũ khí cổ, thể hiện hình ảnh nội thất thông thường của một lâu đài cổ.

Tổng mặt bằng Tàn tích Lâu đài John, Công viên Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Phối cảnh mặt tiền phía đông nam Tàn tích Lâu đài John, Công viên Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Sân bên trong Tàn tích Lâu đài John, Công viên Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Nhà nghỉ săn bắn Lovecký
Nhà nghỉ săn bắn Lovecký (Hunting Lodge /Lovecký Zámeček) nằm tại phía đông Lâu đài Lednice, kề liền phía nam của Lâu đài John, rìa phía nam của cánh rừng bên trong Công viên.
Công trình là một ngôi nhà theo chủ nghĩa Tân cổ điển từ năm 1805 - 1806, cũng do kiến trúc sư Josef Hardtmuth thiết kế.
Nhà nghỉ săn bắn là một ngôi nhà nhỏ, đứng độc lập, cao hai tầng, hướng về phía đồng cỏ tại phía tây nam. Hình thức kiến trúc công trình thể hiện chủ yếu tại mặt đứng phía tây nam: Tầng trệt có một hàng cột vòm hình bán nguyệt; Tầng 1 có một hàng hiên với 6 cột Tuscan, đặt trên đế hình lăng trụ được nối với nhau bằng một lan can; Mái là một khối mái dạng đầu hồi tam giác và phía trên lợp ngói.
Tòa nhà phục vụ như một nhà nghỉ với căn hộ của thợ săn ở tầng trệt. Từ sân thượng, cho phép quan sát các cuộc săn parfors (cuộc chơi cưỡi ngựa cùng đàn chó săn hươu) được tổ chức trên đồng cỏ phía trước.

Phối cảnh Nhà nghỉ săn bắn, Công viên Lednice, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Nhà Biên giới
Nhà Biên giới (Border House / Hraniční Zámeček) nằm tại phía tây nam thị trấn Lednice, phía bắc của thị trấn Hlohovec, giữa ranh giới của 2 thị trấn, phía tây của hồ Hlohovecky.
Thị trấn Hlohovec nằm tại giữa của hai thị trấn Di sản là Lednice và Valtice. Thị trấn có diện tích 64,18km2, dân số khoảng 2 vạn người (năm 2021), tại cao độ 146m so với mực nước biển.
Nhà Biên giới là một lâu đài theo trường phái Cổ điển, được xây dựng vào những năm 1826- 1827 ngay trên đường biên giới cũ (cho đến năm 1920) giữa Moravia và Lower Austria. Biên giới này được hình thành bởi dòng suối Včelínek chảy qua sân của Lâu đài.
Hiện tại, Công trình được sử dụng cho mục đích khách sạn, nhà hàng, quán cà phê và một hầm rượu.
Công trình có quy mô không lớn, bố cục từ phía bắc xuống nam, có lối vào chính từ phía tây và đông. Công trình gồm 3 khối nhà cao 2 tầng. Hai khối tại phía bắc nam và một khối lớn tại trung tâm. Nối liền 3 khối là một khối nhà cao 1 tầng.
Mặt tiền chính của công trình là mặt tiền phía đông và phía tây, được nhấn mạnh bởi khối nhà trung tâm cao 2 tầng. Tầng trệt là 3 vòm cửa. Tầng 1 phía trên là hàng cột với đầu cột dạng Tuscan.
Phía trên đầu hồi của khối nhà trung tâm, tại mặt tiền phía đông, có dòng chữ " Zwischen Österreich und Mähren " (Ranh giới giữa Österreich và Mähren).

Tổng mặt bằng Nhà Biên giới, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Phối cảnh phía tây Nhà Biên giới, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Phối cảnh phía đông Nhà Biên giới, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Nhà trên hồ
Nhà trên hồ (Pond House/ Rybniční zámeček) nằm tại phía nam thị trấn Lednice, tại bờ phía bắc hồ mang tên Lednice (Lednice Ponds).
Công trình có quy mô nhỏ, được xây dựng bởi Công tước Jan I. Josef (trị vì năm 1805- 1836), từ năm 1814 – 1816, dành cho người trông coi phục vụ giới quý tộc đến đây săn chim, cá. Sau đó là nơi ở của gia đình người làm vườn của Gia tộc. Hiện tại, tòa nhà thuộc sở hữu của Đại học Mendel ở Brno.
Công trình có mặt bằng hình chữ nhật đơn giản, gồm 3 nhịp, cao 2 tầng.

Phối cảnh Nhà trên hồ, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Đền thờ Apollo
Đền thờ Apollo (Apollo Temple /Apollónův chrám) nằm tại phía nam thị trấn Lednice, tại bờ phía đông nam hồ Lednice (Lednice Ponds).
Đây là một nhà nghỉ săn bắn theo phong cách Tân cổ điển, được xây dừng từ những năm 1817-1819, bởi Josef Kornhäusel (kiến trúc sư người Áo, năm 1782- 1860, kế tục kiến trúc sư Josef Hardtmuth, với tư cách là kiến trúc sư trưởng của Gia tộc Liechtenstein).
Phần trước của ngôi đền có 8 cột Doric, phía sau là hoạt cảnh thần thoại Apollo trên cỗ xe mặt trời. Ở phần trên của tòa nhà có một sân thượng với lan can theo trường phái cổ điển, dẫn đến một cầu thang xoắn ốc.
Phần phía sau của Ngôi đền là ngôi nhà trước đây từng là nơi trú ẩn của người bảo vệ.

Phối cảnh Đền thờ Apollo, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Đền Ba nữ thần
Đền Ba nữ thần (Temple of the Three Graces / Tři Grácie Nový Dvur) nằm tại phía phía nam thị trấn Lednice, tại bờ nam của hồ Lednice (Lednice Ponds).
Tòa nhà có bố cục hướng về phía bắc, ra phía hồ, gồm một đường cong hình bán nguyệt tạo thành một sân phía trước nhà. Phía nam là một nhánh nhà với mái hiên với hàng 4 cột.
Bên trong Đền thờ là một hàng hiên trưng bày với hàng 12 cột Ionic phía ngoài, bức tường phía trong đặt những bức tượng ngụ ngôn về Khoa học và Nữ thần văn học, khoa học và nghệ thuật (Muses).
Trung tâm của Sân phía trước có một tượng đài mang tên Three Graces, thể hiện 3 nữ thần, tượng trưng cho sự quyến rũ, sắc đẹp, thiên nhiên, sự sáng tạo, thiện chí và khả năng sinh sản của con người.

Phối cảnh tổng thể Đền Ba nữ thần, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Phối cảnh mặt tiền phía bắc Đền Ba nữ thần, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech

Tượng Ba nữ thần tại Đền Ba nữ thần, Di sản Cảnh quan văn hóa Lednice, Czech
Cảnh quan văn hóa Khu vực Thị trấn Valtice
Valtice là một thị trấn thuộc huyện Břeclav, vùng South Moravian, Czech.
Thị trấn Valtice (Town of Valtice) nằm ở vùng thung lũng thấp Morava Valley (Lower Morava Valley). Điểm cao nhất là ngọn đồi Chrastiny với độ cao 292 m (so với mực nước biển). Thị trấn có diện tích 47,85km2, dân số 3,5 ngàn người (năm 2023).
Vào thế kỷ 11, ngôi làng tại đây được gọi là Feldsberg, là một phần của Công quốc Áo (Duchy of Austria /Herzogtum Österreich, tồn tại năm 1156–1453, thuộc Đế chế La Mã Thần thánh (Holy Roman Empire, tồn tại năm 800/962–1806).
Khoảng giữa năm 1192 và 1227, Feldsberg đã trở thành một thị trấn do lãnh chúa của vùng Seefeld-Kadolz (thuộc quận Hollabrunn ở Lower Austria, Áo) nắm giữ.
Năm 1270, Lãnh chúa vùng Seefeld-Kadolz qua đời, thị trấn được chia thành 6 phần với các chủ sở hữu khác nhau và đã đổi chủ nhiều lần.
Từ năm 1387 đến năm 1395, Gia tộc Liechtenstein dần dần mua lại toàn bộ gia sản. Thị trấn bị đốt cháy nhiều lần bởi các cuộc chiến tranh với bên ngoài.
Thị trấn thịnh vượng vào thế kỷ 16, dưới thời cai trị của Hartman I (năm 1513 – 1562) của Liechtenstein. Người dân chuyển sang đạo Tin lành và thị trấn Valtice trở thành trụ sở chính của Công quốc Liechtenstein.
Thị trấn Valtice nối với Thị trấn lân cận Lednice bằng đại lộ cây xanh (Tilioideae) dài 7km.
Diện mạo tổng thể của Thị trấn đã thay đổi rất nhiều trong khoảng thời gian từ năm 1648 đến năm 1781.
Cho đến khi kết thúc Thế chiến I, Thị trấn thuộc Lower Austria. Theo Hiệp ước Saint-Germain-en-Laye năm 1919, Thị trấn và khu vực xung quanh đã được sáp nhập vào Tiệp Khắc và được đổi tên thành Valtice.

Tòa thị chính Thị trấn Valtice, Czech
Thị trấn Valtice nằm tại phía tây nam Khu vực Di sản, gồm các hạng mục cảnh quan văn hóa chính sau:
Lâu đài Valtice
Lâu đài Valtice (Chateau Valtice / Zámek Valtice), nằm tại trung tâm Thị trấn Valtice. Ba mặt tây, bắc và đông là khu dân cư; mặt nam là công viên. Phía bắc của Lâu đài là Nhà thờ Giả định của Đức Trinh nữ Maria (Church of the Assumption of the Virgin Mary).
Lâu đài Valtice còn được gọi là Lâu đài Feldsberg (Schloss Feldsberg).
Ban đầu là một lâu đài Gothic từ thế kỷ 13, công trình được xây dựng lại thành một lâu đài thời Phục hưng và sau đó là Baroque. Hình dạng hiện tại được cải tạo lại từ năm 1643 - 1730 theo dự án của nhà xây dựng người Ý Domenico Martinelli (năm 1650 – 1718) và kiến trúc sư người Áo Johann Bernhard Fischer von Erlach (năm 1656 – 1723).
Lâu đài là một quần thể công trình có bố cục trục chính theo hướng đông bắc – tây nam, hướng về phía đông bắc.
Quần thể bao gồm các hạng mục công trình chính, từ phía ngoài vào, gồm:
Cổng ra vào với hai tượng trang trí ở phía sau.
Sân phía trước Lâu đài có bố cục đường dạo theo hình elip (quả trứng). Chính giữa là vòi phun nước.
Hai bên của Sân trước là hai khối nhà phụ cao 2 tầng, nơi bố trí phòng trưng bày, nhà hát, hầm rượu, nhà để xe ngựa và chuồng ngựa. Hai đầu của hai dãy nhà phụ là hai tòa tháp có từ thời Phục hưng. Nhà hát kiểu Baroque của Lâu đài là bản sao của nhà hát gốc từ năm 1790, bị phá hủy vào năm 1960. Hiện tại đây còn lưu giữ được hệ thống máy móc bằng gỗ phục vụ cho sân khấu. Nhà hát hiện trở thành trụ sở của Trung tâm Sân khấu và Khiêu vũ Quốc gia Séc.
Tòa nhà chính, cao 3 tầng, bố cục theo kiểu chu vi, bao quanh một sân trong. Công trình được đặt trên một bệ nền cao. Lên tới sảnh phải qua một hệ thống bậc thang ngoài trời.
Mặt tiền của Lâu đài được trang trí lộng lẫy và được nhấn mạnh bởi trục trung tâm của Quần thể với Cổng ra vào và hai tòa tháp của hai dãy nhà phụ.

Sơ đồ vị trí các công trình tại Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Tổng mặt bằng Lâu đài Valtice, phía trên, bên phải ảnh là Nhà thờ Giả định của Đức Trinh nữ Maria, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Phối cảnh phía đông bắc, mặt tiền chính của Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Phối cảnh phía tây nam Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Phối cảnh phía tây bắc Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Phối cảnh phía đông nam Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Mặt tiền phía nam Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Nội thất một trong những sảnh của Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Nội thất phòng ăn tại Lâu đài Valtice, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Phía bắc của Lâu đài Valtice là Nhà thờ Giả định của Đức Trinh Nữ Maria (Church of the Assumption of the Virgin Mary) theo phong cách Baroque.

Mặt trước của Nhà thờ Giả định của Đức Trinh Nữ Maria, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Công viên bao quanh Lâu đài Valtice được thành lập vào năm 1727. Tương tự như Công viên bao quanh Lâu đài Lednice, vào đầu thế kỷ 19, khu vườn được mở rộng và xây dựng lại thành một công viên cảnh quan tự nhiên kiểu Anh (English landscape garden). Công viên bao gồm hệ thống sông, mương, hồ; bãi cỏ kết hợp với các lùm cây; các công trình kiến trúc nhỏ như: ngôi đền cổ điển, tàn tích Gothics, cầu…tạo ra các cảnh quan kiến trúc đẹp như tranh vẽ và cảnh quan đồng quê bình dị.
Gia đình Liechtenstein đã mời các chuyên gia làm vườn thành lập Nhà kính (Palm-house) và khu vườn, tạo nên một ốc đảo nhiệt đới quanh năm kỳ diệu. Các loài cây kỳ lạ được trồng trong khuôn viên phần lớn đến từ cây con và hạt giống được nhập khẩu từ Nam Mỹ và Châu Phi vào đầu thế kỷ 19.
Đài tưởng niệm Rajsna
Đài tưởng niệm Rajsna (Reistna/ Kolonáda na Rajstně) nằm tại phía tây Thị trấn Valtice, trên đỉnh một gò đồi (Homole, còn gọi là Reisten hoặc Rajstna) phía trên Lâu đài Valtice, ở độ cao 280m so với mực nước biển.
Công trình được Công tước John I xây dựng từ năm 1817 - 1823 như một đài quan sát, đồng thời là đài tưởng niệm người cha quá cố của ông là Francis Joseph I và các anh em trong Gia tộc.
Kiến trúc sư của Đài tưởng niệm là Josef Hardtmuth (người Áo, năm 1758 – 1816). Việc xây dựng được thực hiện bởi người kế nhiệm của ông là Josef Kornhäusel (người Áo, năm 1782- 1860, là một trong những đại diện quan trọng nhất của Chủ nghĩa cổ điển Áo).
Ngay sau khi hoàn thành, Đài tưởng niệm đã trở thành một điểm tham quan nổi tiếng.
Đài tưởng niệm có bố cục hình chữ nhật kéo dài theo hướng đông bắc – tây nam, được hình thành bởi hàng 24 cột Tân cổ điển (Neoclassical colonnade), kiểu Corinth. Cửa vòm ở chính giữa tạo thành khải hoàn môn. Mái của nhà phẳng tạo thành đài quan sát.

Mặt phía trước Đài tưởng niệm Rajsna, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Lâu đài Mùa hè
Lâu đài Mùa hè hay Lâu đài Belvedere (Zámeček Belvedere) nằm tại phía bắc Thị trấn Valtice, giữa một khu rừng. Công trình được xây dựng vào năm 1804-1806 theo sáng kiến của Công tước Alois I (trị vì năm 1781 - 1805), do kiến trúc sư Josef Hardmuth thiết kế.
Lâu đài là một cấu trúc kiến trúc đơn giản, bố cục theo hướng đông bắc – tây nam, là một khối nhà chữ nhật cao 1 tầng. Chính giữa là hai khối nhà hình bát giác, nhô ra hai phía tây bắc – đông nam, tạo thành sảnh vào.

Mặt đứng phía đông nam Lâu đài Mùa hè (Belvedere), Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Tháp cầu nguyện St Hubert
Tháp cầu nguyện St Hubert (Kaple svatého Huberta/ St. Hubert Chapel) nằm tại phía đông Thị trấn Valtice, bao quanh bởi những mảng rừng thông (Pine wood).
Tháp cầu nguyện có mặt bằng hình tam giác, theo phong cách Neo-Gothic, được xây dựng vào năm 1855 dưới thời Công tước Alois II (trị vì năm 1836- 1858).
Tháp được xây dựng bằng các khối đá sa thạch với các chi tiết trang trí tạo cảm giác về sự cổ kính của tòa nhà.
3 góc của Tháp là 3 trụ tường lớn, nối với nhau bằng vòm cong kiểu Gothic. Mái của Tháp có hình kim tự tháp, được trang trí bằng các đường gân và trên đỉnh mái là một cây thánh giá.
Chính giữa Tháp cầu nguyện là tượng thánh St. Hubert (vị thánh báo trợ của những người thợ săn), đứng trên bệ có gắn tượng các thiên thần.

Phối cảnh Tháp cầu nguyện St Hubert, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Đền thờ Diana
Đền thờ Diana (Temple of Diana) hay Cổng hẹn (Rendezvous) nằm tại phía đông Thị trấn Valtice, tương tự như Tháp cầu nguyện St Hubert (Kaple svatého Huberta), công trình được bao quanh bởi những mảng rừng thông (Pine wood).
Đây là một nhà nghỉ săn bắn dưới dạng khải hoàn môn với mái vòm Tân cổ điển (Neoclassical), được xây dựng từ những năm 1810, theo lệnh của Công tước Jan I, bởi kiến trúc sư Josef Hardtmuth.
Bên trong Công trình có một căn hộ của người coi rừng, một phòng hội trường. Nội thất có các bức phù điêu tôn vinh nữ thần săn bắn Diana, những bức tranh với chủ đề săn bắn và thần thoại La Mã.

Phối cảnh Đền thờ Diana, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Nhà nghỉ săn bắn Pohansko
Nhà nghỉ săn bắn Pohansko (Zámeček Pohansko) nằm tại phía đông Thị trấn Valtice, gần với thị trấn Lanžhot. Thị trấn có diện tích 54,83km2, dân số 3,6 ngàn người (năm 2023), tại độ cao 164m so với mực nước biển.
Đây là một nhà nghỉ săn bắn có quy mô như một lâu đài với phong cách Đế chế (Empire-style), được Công tước Jan I xây dựng vào năm 1811-1812, theo thiết kế của kiến trúc sư Josef Hardtmuth và Josef Kornhäusel (kiến trúc sư người Áo, năm 1782- 1860, là một trong những đại diện quan trọng nhất của Chủ nghĩa cổ điển Áo).
Lâu đài Pohansko là một tòa nhà có mặt bằng hình chữ nhật, nằm tại phía bắc của một hồ nước nhỏ. Công trình bao gồm một khối nhà lớn ở giữa, cao 3 tầng, hai bên là hai khối nhà nhỏ với các cột vòm tạo thành hàng hiên ở tầng trệt.
Tại mặt tiền phía đông bắc của khối chính tầng 1 được trang trí bởi 12 cột Ionic và các huy chương hình tròn, phù điêu hình chữ nhật miêu tả cảnh săn bắn.

Mặt trước phía tây nam Lâu đài Pohansko, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech

Mặt trước phía đông bắc Lâu đài Pohansko, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Nhà nghỉ săn bắn Lány
Nhà nghỉ săn bắn Lány (Zámeček Lány) nằm tại phía đông nam Khu vực Di sản, gần với phía tây thị trấn Lanzhot. Công trình được xây dựng từ năm 1810 - 1812 thời Công tước Jan I, thực hiện bởi kiến trúc sư Josef Hardtmuth.
Vào những năm 60 của thế kỷ 18, một khu bảo tồn thiên nhiên đã được tạo ra xung quanh Nhà nghỉ. Đây là nơi Gia tộc Liechtenstein nuôi hươu và nai.
Sau năm 1945, tòa nhà bị tàn phá, hiện thuộc sở hữu tư nhân.
Công trình là một tòa nhà một tầng với mặt bằng hình chữ nhật. Lối trang trí đơn giản, trang nhã và nổi bật bởi một không gian hình bán nguyệt với các cột trụ ở phía tây nam.

Nhà nghỉ săn bắn Lány, Di sản Cảnh quan văn hóa Valtice, Czech
Di sản Cảnh quan Văn hóa Lednice-Valtice, quận Breclav, vùng South Moravian, Czech thể hiện sự chuyển đổi phong cách Phục hưng sang phong cách Baroque, trở thành hình mẫu trên khắp vùng sông Danube tại Czech và khu vực phía bắc dãy núi Alps.
Di sản Cảnh quan Văn hóa Lednice-Valtice với những lâu đài, ngôi nhà nông thôn, nhà nghỉ săn bắn và vườn cây đã được duy trì bởi những chủ sở hữu kế tiếp nhau trong nhiều thế kỷ và luôn được bảo tồn theo các nguyên tắc quy hoạch, sử dụng các vật liệu và kỹ thuật, nội thất ban đầu.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://whc.unesco.org/en/list/763/
https://en.wikipedia.org/wiki/Czech_Republic
https://en.wikipedia.org/wiki/House_of_Liechtenstein
https://en.wikipedia.org/wiki/Lednice%E2%80%93Valtice_Cultural_Landscape
https://en.wikipedia.org/wiki/Lednice
https://cs.wikipedia.org/wiki/Lednice_%28z%C3%A1mek%29
https://cs.wikipedia.org/wiki/Lednice_(z%C3%A1mek)
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Lednice_Castle
https://cs.wikipedia.org/wiki/Obelisk_(Lednicko-valtick%C3%BD_are%C3%A1l)
https://cs.wikipedia.org/wiki/Jan%C5%AFv_hrad
https://cs.wikipedia.org/wiki/Loveck%C3%BD_z%C3%A1me%C4%8Dek_(Lednicko-valtick%C3%BD_are%C3%A1l)
https://cs.wikipedia.org/wiki/Hrani%C4%8Dn%C3%AD_z%C3%A1mek
https://cs.wikipedia.org/wiki/Rybni%C4%8Dn%C3%AD_z%C3%A1me%C4%8Dek
https://www.chram-apollo.cz/
https://en.wikipedia.org/wiki/Hlohovec
https://en.wikipedia.org/wiki/Valtice
https://cs.wikipedia.org/wiki/Valtice_%28z%C3%A1mek%29
https://cs.wikipedia.org/wiki/Kolon%C3%A1da_na_Rajstn%C4%9B
https://cs.wikipedia.org/wiki/Belveder_(Lednicko-valtick%C3%BD_are%C3%A1l)
https://cs.wikipedia.org/wiki/Kaple_svat%C3%A9ho_Huberta_(Lednicko-valtick%C3%BD_are%C3%A1l)
https://cs.wikipedia.org/wiki/Pohansko_(z%C3%A1mek)
https://cs.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1ny_(Lednicko-valtick%C3%BD_are%C3%A1l)
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|