Tuần 18 - Ngày 05/12/2024
|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng, Việt Nam |
27/03/2020 |
Thông tin chung:
Công trình: Đình Kiến Bái, Hải Phòng
Địa điểm: xã Kiền Bái, huyện Thủy Nguyên, Thành phố Hải Phòng
Quy mô:
Năm hình thành: Thế kỷ 17
Giá trị:
Đình là một công trình kiến trúc cổ truyền ở làng quê Việt Nam, là nơi thờ Thành hoàng và cũng là nơi hội họp của người dân giải quyết các công việc làng (phân chia công điền thổ, giải quyết tranh chấp, thu thuế), ăn khao, hội làng, biểu diễn hát múa dân gian, rước lễ…
Đình Kiền Bái nằm ở xã Kiền Bái, huyện Thuỷ Nguyên, Hải Phòng. Xưa kia, Kiền Bái còn có tên là Hổ Bái Trang thuộc huyện Thuỷ Đường, phủ Kinh Môn, trấn Hải Dương.
Đình Kiền Bái thờ hai vị thành hoàng Ngọc và Bích, là hai anh em sinh đôi. Tương truyền, lúc mới sinh, hai vị đều khôi ngô tuấn tú, nhưng đều mất sớm, rất linh thiêng. Hai vị đã nhiều lần hiển linh phù hộ dân làng Kiền có cuộc sống yên ổn, làm ăn thịnh vượng. Khi quân Nguyên sang xâm lược (1258 - 1288), hai vị âm phù vua Trần đánh giặc. Sau khi thắng giặc, vua cho lập đền thờ và phong thần hiệu: Trung Quốc Cảm Ứng Thượng đẳng thần và Lôi Công Uy Diệu Thượng đẳng thần.
Đình Kiền Bái như hiện nay được xây dựng vào nửa cuối thế kỷ 17. Đình hướng về phía Nam, gồm Nghi môn, Sân đình và Đại đình
Nghi môn
Nghi môn bao gồm 4 trụ biểu bằng đá xanh.
Hai trụ biểu tại giữa cao, đỉnh trụ trang trí tứ phượng; thân trụ phía trên trang trí các ô lồng đèn, phía dưới trang trí câu đối. Hai trụ biểu hai bên thấp, đỉnh trụ trang trí con nghê chầu, thân trụ phía trên trang trí các ô lồng đèn, phía dưới trang trí câu đối. Đế của cả 4 trụ biểu đều thắt dạng cổ bồng. Giữa của hai trụ biểu chính là lối vào. Giữa của trụ biểu chính và phụ là bức tường, phía trên có trang trí.
Nghi môn đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Sân đình
Sân đình Kiền Bái rộng, lát gạch. Đường trục chính giữa đền được lát cao hơn mặt sân, tạo thành lối dẫn vào cửa chính của đền. Hai bên lối vào chính có hai bệ đá, là nơi đặt các đồ tế lễ ngoài trời. Ngoài ra trong sân còn bố trí một số đồ tạo tác đá như đèn đá, ngựa đá…
Sân đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Tòa Đại đình
Tòa Đại đình nằm trên một bệ đá, có mặt bằng hình "chữ đinh" hay chữ T, gồm Chính điện và Hậu cung.
Tòa Chính điện có kết cấu 5 gian, 4 mái. Tiền đường, trừ gian giữa (khoang thuyền, nền sát mặt đất), 4 gian còn lại là sàn gỗ, đặt cách nền khoảng 0,8m và 1m (tạo thành hai bậc sàn, dành cho các nhóm có vị thế khác nhau trong làng); Phía dưới sàn để trống tạo cho công trình như một nhà sàn.
Đình hoàn toàn làm bằng gỗ lim. Trên cột cái, vì, xà chính ghi năm tạo dựng 1681 và tên những người đóng góp công đức.
Phía trước đình có các bậc đá để bước vào mặt sàn của các gian hai bên. Bậc có hình trụ tròn, trông như một đế cột.
Hậu cung 2 gian. Bên trên ban thờ có bức đại tự “ Thượng đẳng tối linh”.
Trong Hậu cung có khám thờ đặt tượng 2 vị Thần hoàng làng. Một vị mặt đỏ và một vị mặt trắng. Hậu cung chỉ mở cửa khi làng vào hội.
Chính điện đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Một góc Chính điện đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Hậu cung đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Hình ảnh bên trong tòa Chính điện với sàn gian giữa kiểu lòng thuyền, đình Kiến Bái
Ban thờ tại tòa Chính điện, đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Cửa võng phía trước ban thờ tại Hậu cung đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Khám thờ hai vị Thành hoàng, Hậu cung đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Nghệ thuật chạm khắc
Cũng tương tự như những ngôi đền nổi tiếng khác, đình Kiến Bái là nơi có bộ sưu tập các bức chạm khắc gỗ. Các bức chạm phía trong đình một phần được sơn son, thếp vàng; một phần được để mộc.
Các mảng chạm khắc như hòa vào làm một với giải pháp kiến trúc và trở thành bảo tàng sống động từ hệ thống tư tưởng hay tín ngưỡng thể hiện ước vọng của người dân, các quan niệm về tự nhiên, hoạt động kinh tế, xã hội, văn hóa đến đời sống thường nhật thanh bình của cư dân thời bấy giờ; từ những nội dung hết sức nghiêm túc theo quy tắc truyền thống đến các nội dung mang tính trào lộng.
Các bức chạm có nhiều mảng, khối nhân vật ở trong các tư thế, hoàn cảnh khác nhau. Các mảng, khối này hầu như ít liên quan đến nhau, thể hiện rõ nét thủ pháp đồng hiện trong nghệ thuật dân gian.
Trong các ngôi đình truyền thống, các bức chạm khắc thường thể hiện theo các nhóm theo chủ đề về: Cõi trần và cõi tiên; Tự nhiên, Cảnh lễ hội; Đời sống thường nhật.
Tại đình Kiền Bái, các bức chạm khắc thể hiện nổi bật về cảnh Tự nhiên. Tại đây có các hình ảnh Tứ linh (Long, ly, quy, phượng), Tứ quý (Mai, Lan, Cúc, Trúc), hoa lá cách điệu. Rồng là linh vật được chạm khắc nhiều nhất. Những con rồng có đầu to, trán dô, miệng há rộng, mũi sư tử và tóc là các cụm đao lửa hình mũi mác bay về sau; Thân rồng tròn phủ một lớp vảy; chân có bốn móng sắc nhọn. Xung quanh rồng mẹ có nhiều rồng con, tạo thành “ổ rồng”. Các con vật được trang trí kèm theo rồng, ngoài hàng Tứ linh, còn có các con vật gắn với làng quê như lợn, chó, dê, nai, mèo, cá....trong đó nhiều nhất là lợn như: lợn nằm ngủ trên lưng rồng, nắm chặt râu, đuôi rồng….
Trong đình Kiến Bái cũng có các cảnh thể hiện đời sống thường nhật như: người cưỡi voi, em bé chăn trâu…
Trang trí trên đầu bẩy, đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Trang trí trên bệ cửa đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Trang trí rồng trên đầu dư, đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Trang trí hình tượng rồng tại xà lách, đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Trang trí hình tượng rồng, người, lợn và voi phía dưới xà dọc, đình Kiền Bái, Thủy Nguyên
Bức chạm "Rồng và Lợn" tại đình Kiền Bái, Thủy Nguyên, Hải Phòng
Đình còn lưu giữ được 14 sắc phong của các triều đại phong kiến Hậu Lê, Nguyễn.
Hội làng Kiền tổ chức từ ngày 10 đến ngày 13 tháng Giêng âm lịch hàng năm.
Đình Kiến Bái, xã Kiền Bái, huyện Thủy Nguyên, Thành phố Hải Phòng là một trong những công trình kiến trúc, nghệ thuật tiêu biểu thời Hậu Lê, còn lưu giữ được tại Hải Phòng.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://haiphong.gov.vn/di-tich-danh-thang-thanh-pho-hai-phong/Dinh-Kien-Bai-12961.html
http://www.dulichhaiphong.gov.vn/kham-pha-hai-phong/tuyen-bac-song-cam/pid561/dinh
-kien-bai-thuy-nguyen.html
http://vietlandmarks.com/module/groups/action/view/id/1067/album/0/show/
141361837054421ac23c4ac.jpg.id
https://www.youtube.com/watch?v=OUyuR7qUdAw
- Xem video giới thiệu công trình tại đây
Xem các bài viết về chùa Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về đình, đền Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về Di sản văn hóa thế giới tại đây
|
Cập nhật ( 28/04/2020 )
|
Tin mới đưa:- Samarkand – Ngã tư văn hóa, Uzbekistan
- Hang động Vân Cương, Đại Đồng, Sơn Tây, Trung Quốc
- Công trình Villa d'Este, Tivoli, Rome, Ý
- Cột Chúa Ba Ngôi ở Olomouc, Czech
- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
- Vương cung thánh đường San Francesco và địa điểm khác của Dòng Phanxicô tại Assisi, Ý
- Công trình Villa Adriana, Tivoli, Rome, Ý
- Địa điểm khảo cổ Mycenae và Tiryns tại Argolis, Hy Lạp
- Di tích Thời kỳ Đồ đá mới ở Orkney, Scotland, Vương quốc Anh
- Vùng đất lấn biển Beemster, tỉnh Noord-Holland, Hà Lan
Tin đã đưa:- Phủ Tây Hồ, Hà Nội, Việt Nam
- Văn Miếu Bắc Ninh, Việt Nam
- Đình Phù Lão, Lạng Giang, Bắc Giang, Việt Nam
- Đình, đền tại Khu di tích Phố Hiến, Hưng Yên, Việt Nam
- Chùa tại Khu di tích Phố Hiến, Hưng Yên, Việt Nam
- Khu di tích lịch sử Lam Kinh, Thanh Hóa, Việt Nam
- Tháp Dương Long, Tây Sơn, Bình Định, Việt Nam
- Tháp Po Klong Garai, Phan Rang – Tháp Chàm, Ninh Thuận
- Đình So, Quốc Oai, Hà Nội, Việt Nam
- Đình Thổ Tang, Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc, Việt Nam
- Đình Tường Phiêu, Phúc Thọ, Hà Nội, Việt Nam
- Đền thờ Lê Hoàn, Thọ Xuân, Thanh Hóa, Việt Nam
- Tháp Nhạn, Tuy Hòa, Phú Yên, Việt Nam
- Tháp Hòa Lai, Thuận Bắc, Ninh Thuận, Việt Nam
- Đình Đại Phùng, Đan Phượng, Hà Nội, Việt Nam
|