BMKTCN - ĐHXD - Khu di tích Trường Lũy Quảng Ngãi

Hỏi:

Em cảm thấy vô hướng quá

Em chào thầy ạ, em là 1 sinh viên đang theo học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội và cũng đang học trong lớp Kiến trúc Công nghiệp của thầy ạ. Em có 1 số vấn đề nội tâm rất mong muốn được thầy giúp đỡ và mách bảo ạ.
Vấn đề chính em đang gặp phải là em cảm thấy rất vô hướng như trong tiêu đề ạ. Em thấy bản thân mình không có tý năng lực nào để mai sau có thể hành nghề kiến trúc sư. Hiện tại em bị nản chí và cũng lo sợ nữa. Em vào trường cũng vì ước mơ có thể xây ngôi nhà do chính mình thiết kế và hành nghề. Nhưng em cảm thấy mình không đủ năng lực để có thể hành nghề, kiến thức trên trường là vô cùng lớn mà dù e đã học rồi nhưng lại bị quên lãng chỉ sau 1 học kỳ. Em cũng không giỏi vẽ và vẽ rất xấu nếu vẽ tay thì nhìn rất trẻ con và thiếu chuyên nghiệp, nhìn các bạn khác em cảm thấy rất tự ti, Em cũng không biết mình còn có thể đủ trình độ để đi thực tập không nữa. Chuyên môn của em em tự đánh giá là khá tệ, em rất suy sụp và cố gắng học những gì có thể mà chuyên ngành cần. Thầy có thể cho em xin ý kiến và liệu có giải pháp khắc phục không ạ, em rất sợ rằng nếu hành nghề thì bản thân không giỏi giang thì kinh tế làm ra sẽ bị thấp, không đủ sống. Vậy em phải làm sao ạ.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư.

Năng lực tự thân thời điểm này là kết quả của năng lực tự rèn luyện giai đoạn trước. Như em nêu trong thư, năng lực tự thân yếu, trước hết thể hiện:
i) Kiến thức chuyên môn còn nhiều khoảng trống và ngày càng rộng ra, do việc học không chăm chỉ;
ii) Trình bày bản vẽ kiến trúc xấu, do không cẩn thận khi thiết kế;
iii) Mất niềm tin vào chính mình, nản chí và dẫn đến lo sợ cho tương lai.
Phải thấy đó là điều không tốt đẹp do chính em gây ra, để có trách nhiệm mà sửa mình.
Được gia đình hỗ trợ, có sức khỏe và năng lực để học đến năm thứ 3, là may mắn lắm, khi so sánh với rất nhiều thanh niên người Việt khác.

Một số việc phải làm ngay:
i) Thay đổi ngay nhận thức cũ: Ta phải trở thành người tài với cả kỹ năng cứng và mềm phù hợp để cạnh tranh và hợp tác, không chỉ trong kiến trúc mà cả lĩnh vực liên quan khác mà xã hội đang cần và tạo ra giá trị gia tăng;
ii) Sử dụng thời gian hợp lý: Một ngày ngủ đủ 6- 7 tiếng để tái tạo sức lao động. Thời gian còn lại dành cho: Học ngoại ngữ và chuyển đổi số; Đi học đầy đủ và lắng nghe bài giảng; Đọc sách và tài liệu bổ sung kiến thức; Chủ động trao đổi chuyên môn với giảng viên và bạn bè;
iii) Chăm chỉ tự học tập: Lời chê ghê gớm nhất là Kẻ lười nhác. Từ Kẻ lười nhác đến Kẻ hèn hạ và vô dụng rất gần nhau. Không phải lúc nào cũng có người bên cạnh mà học hỏi, mà phải có kế hoạch tự học, từ trong sách vở đến mạng xã hội và thực tế;
iv) Mở ra với thế giới bên ngoài: Tìm người có đức, có tài mà chơi để học kiến thức và sự đồng thuận; Ra với môi trường tự nhiên mà hòa vào trong đó. Sẵn sàng trải nghiệm làm những điều tốt đẹp;
v) Còn 2 năm nữa mới ra trường. Phải học để tốt nghiệp đại học, điểm khởi đầu sự nghiệp của một người tri thức. Đây là thời gian đủ để em tìm lại sự cân bằng cảm xúc và tận tâm thay đổi chính mình.

Nếu có vấn đề gì về việc học tập có thể trao đổi với thày. Thày sẵn sàng đồng hành.

Ngày 4/11/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em kính chào thầy ạ.
Em đang đọc lần 2 quyển sách Nghĩ giàu làm giàu, xuất bản lần đầu năm 1937. Quyển sách được viết từ 90 năm trước nhưng nó vẫn đang phản ánh nhiều thực tế.
Em đã đọc được rằng "các cơ sở giáo dục cần có trách nhiệm hơn nữa trong việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên".
Em nghĩ đó là việc các thầy đang làm không ngừng.
Em viết mail này để cảm ơn công việc của thầy ạ.

Em cảm ơn thầy đã đọc ạ.
Sinh viên 60KD3

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Rất cám ơn về những dòng chia sẻ, động viên.
Định hướng nghề nghiệp cho sinh viên không chỉ liên quan đến việc đào tạo kỹ năng cứng mà còn phải là kỹ năng mềm, liên quan trước hết đến năng lực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Cuốn sách "Nghĩ giàu, làm giàu" chỉ là một trong những nội dung mà thế hệ trẻ quan tâm.
Điều lớn lao hơn là họ phải có năng lực tự thân và năng lực tự rèn luyện để hình thành sự nghiệp và trở thành người tốt cho gia đình, cộng đồng và xã hội, phù hợp với chuẩn mực chung của loài người trong thế kỷ 21.
Sinh viên là tương lai của thày.
Thày cùng các thày cô giáo khác đang nỗ lực hết sức để biến tương lai tốt đẹp đó thành hiện thực.
Thày đang viết một cuốn sách với tiêu đề: 'Nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho sinh viên (và cựu sinh viên) trong lĩnh vực xây dựng'. Dự kiến tháng 5/2023 xuất bản.
Chúc mọi điều tốt lành.
Ngày 8/3/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Thưa thầy, em xin gửi kết quả bigfive mới của bản thân, qua đây em cũng xin cảm ơn thầy vì thông qua bài khảo sát bigfive và những lời thầy nói, em đã cố gắng khắc phục những yếu điểm của bản thân và cũng như trau dồi thêm kiến thức để khai phá bản thân, và thực tế đã có những chuyển biến tích cực trong cuộc sống và công việc của em, tuy vậy bản thân em cũng vẫn còn những thiếu sót, những điều em chưa thay đổi đc, em mong thầy thông cảm và trân thành cảm ơn thầy đã lắng nghe em.

Sinh viên Khóa 53KD, Khoa Kiến trúc Quy hoạch, ĐHXD Hà Nội

Trả lời:

Đã nhận được kết quả Big Five. Nên ghép thêm kết quả của những sinh viên khác, người khác để có thể so sánh và rút ra được nhận xét ta là ai và từ đó tự sửa mình.

Kết quả cho thấy: Tính cách (hay kỹ năng mềm) thuộc loại trung bình. Yếu về tính hướng ngoại.

Từng bước, từng bước mà cố gắng hơn.

Ngày 3/2/2023, thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi: Em gửi thầy kết quả Big Five ạ.

Trả lời: Thày đã nhận được kết quả đánh giá Big Five của em.

Sau một năm tự nhìn nhận mình là ai và đã có những thay đổi .

Tính cách Tận tâm và Hướng ngoại được cải thiện so với trước.

Tính cách Cân bằng cảm xúc vẫn yếu như cũ. Theo các nghiên cứu mà thày được biết, tính cách Cân bằng cảm xúc là cốt lõi. Mọi năng lực hoạt động chuyên môn, xã hội của một con người đều dựa vào đây mà ra cả.

Ta có mặt trên đời này đều có nguyên cớ tốt đẹp nào đó. Phải tự tin hơn nữa vào chính mình, trước hết là từ công việc chuyên môn, nay chính là đồ án tốt nghiệp.

Thày sẽ hỗ trợ chuyên môn để em có kết quả tốt nhất trong việc thực hiện học phần Đồ án tốt nghiệp.

Ngày 10/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: E chào thầy ạ! E là Thắng ,sinh vien nhận đồ án tốt nghiệp nhóm thầy, nhóm mình có nhóm zalo riêng hay thế nào để trao đổi về đồ án k ạ ? Em tìm sđt thầy để add Zalo nhưng không được ạ! Em cảm ơn thầy.
Trả lời: Trao đổi trực tiếp với thày qua mail.

Một số nội dung chính thực hiện trong 4 tuần đầu tiên: :

1) Đọc kỹ các yêu cầu về nội dung Học phần đồ án tốt nghiệp của Khoa và Bộ môn KTCN; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành ngay trong tuần thứ 1)

2) Báo cáo về tên đề tài tốt nghiệp, vị trí cụ thể khu đất dự kiến theo tỷ lệ 1/500 (hoàn thành trong tuần thứ 1)

3) Chuản bị các quy định, tiêu chuẩn thiết kế có liên quan đến đề tài; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành trong tuần thứ 2)

4) Tìm 5 ví dụ trên thế giới về các công trình tương tự với loại hình dự kiến trong đề tài tốt nghiệp; nhận xét và đánh giá, kết luận rút ra để có thể ứng dụng cho đề tài (4 tuần phải hoàn thành);

5) Đọc lại các nguyên lý thiết kế kiến trúc đã được học (phải làm ngay và liên tục cho đến khi bảo vệ đề tài);

6) Nên tự đánh giá Ta là ai. Đánh giá theo phần mềm Big Five- tính cách sinh viên, để thày biết rõ hơn về sinh viên.

Phần mềm đánh giá: http://talaai.com.vn/ (talaai.com.vn)

Sau đó gửi ngay kết quả đánh giá tính cách cho thày, để có thể hỗ trợ.

Gặp nhau 2 tuần/lần. Mỗi lần gặp cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để có thể trao đổi tối đa những vấn đề liên quan đến đề tài tốt nghiệp mà không tự trả lời được.

Địa điểm gặp: Chiều thứ tư hàng tuần, từ 16h - 17h30 tại Văn phòng Bộ môn KTCN.

Đồ án tốt nghiệp là một sự kiện quan trọng của đời người lao động trí óc.

Phải nỗ lực hết sức và dành tất cả thời gian, nguồn lực cho đồ án. Từ đây mới có kết quả tốt nhất, để trải nghiệm, hình thành năng lực cần thiết chuẩn bị cho việc ra trường và làm việc với vô số những người tài khác trong xã hội.

2/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: Em chào bộ môn ạ, em là Hoàng Đức Dương lớp 66XD8 msv-0013966 đang làm bài tiểu luận về công trình dân dụng ạ em thấy bộ môn có đăng bài về công trình galaxy soho ở Trung Quốc vậy em muốn xin bộ môn cho em bài đăng đó được không ạ, em xin cảm ơn bộ môn,em chào bộ môn ạ.

Trả lời: Trang WEB bmktcn.com được thành lập với mục tiêu chính là phục vụ sinh viên. Đương nhiên là em được đăng lại các bài viết trên trang WEB này.

Chủ biên: TS. Phạm ĐÌnh Tuyển

Hỏi:

Em gửi thày bài Trắc nghiệm tính cách – Big Five (talaai.com.vn)

Trả lời:

Thày đã nhận được biểu tượng Big Five của em. Đây là Big Five rất điển hình của sinh viên. Em còn là người mạnh về Hướng ngoại, một tính cách rất được coi trọng trong Thời đại liên kết và hội nhập.
Do còn trong giai đoạn là sinh viên gắn với Học hỏi, Học tập là chính và chưa có Học hành, nên tính cách Tận tâm của em còn thiếu mạnh mẽ so với tính cách khác.
Khi làm việc trong doanh nghiệp hay tổ chức nào đó, người sử dụng lao động đánh giá trước hết tính cách Tận tâm và là kỹ năng mềm cơ bản của mỗi nhân viên.
Không đợi đến lúc ra trường, ngay từ bây giờ em dành quan tâm hơn cho tính cách này. Nếu làm được như vậy, sẽ thuận lợi hơn khi thử việc và nhiều cơ hội hơn trong sự nghiệp.
Khi trắc nghiệm Big Five, Tận tâm cũng là tính cách nổi trội của thày. Trong công việc, thày luôn có thiện cảm với những người Tận tâm.
Chúc em sớm trở thành con người thật sự Tận tâm.

Ngày 24/4/2021, Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi:

Em thưa thầy, thầy có thể cho em hỏi làm sao mình có thể kết nối làm quen với những người giỏi hơn mình ạ, em cảm ơn thầy.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Đối với một đất nước: Hiền tài như nguyên khí quốc gia. Mạnh hay yếu từ đó mà ra cả.
Đối với một cá nhân: Suốt cả đời gắn với việc học: Học cái gì và học thày nào. Và sự học luôn đi cùng với sự sang trọng và thịnh vượng.
Những người giỏi hay người hiền tài có thể thức tỉnh cho ta học cái gì một cách hiệu quả và qua đó họ cũng trở thành thày của ta.
Người tài giỏi là người làm những việc mang lại giá trị gia tăng cao mà người thường không làm được. Người hiền tài là người mang tài của mình ra giúp xã hội.
Vị thế xã hội cấp độ nào thì có người tài, người hiền tài cấp độ đó, ví như người tài giỏi trong lớp, trong trường, trong ngành, trong vùng, trong quốc gia và thế giới.
Mỗi người thường tìm và chơi với người giỏi phù hợp với vị thế của họ. Khi tiến bộ, sang một vị thế mới cao hơn, lại tìm thày giỏi tương xứng ở vị thế đó mà học.
Khi đã tài giỏi trong một vị thế, chính ta lại trở thành người thày để dẫn dắt những người khác chưa có điều kiện giỏi bằng ta. Từ đây ta cũng có được phẩm cách của người chủ và người lãnh đạo.
Khi đã hiểu được sự cần thiết của việc tìm người giỏi hay người hiền tài để học và hành, thì tất yếu ta sẽ tự thay đổi để tìm được cách kết nối với họ.
Những hiền tài luôn mong muốn làm những điều tốt đẹp. Vậy hãy thể hiện cho họ thấy tính cách của ta cũng luôn mạnh mẽ hướng về điều đó.
Là sinh viên, trước hết hãy tìm thày hay người giỏi trong lớp, khoa, trường; trong gia đình và dòng họ để học.
Thày chúc em sớm thành công.

Ngày 19/4/2021. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em thưa thầy (cô). Trong quá trình làm đồ án thì trong lớp có nhóm không hoà đồng được và bạn trong nhóm xin sang nhóm khác. Vậy bạn đó đề xuất chuyển nhóm với thầy trong buổi thông tới luôn được không ạ? Em cảm ơn ạ!

Trả lời:

Bộ môn đã nhận được thư của em.
Học kỹ năng mềm phối hợp với các thành viên có liên quan trong hoạt động tư vấn là một trong những mục tiêu của việc Làm đồ án theo nhóm.
Ai cũng phải nỗ lực tự học điều này để đình hình được nhận thức: Sức mạnh và vị thế của một tổ chức chủ yếu được xây dựng trên nền tảng của việc "Cùng nghĩ,Cùng làm".Từ đó mới mong công việc đạt được hiệu quả cao nhất.
23/4/2019. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em chào thầy, các câu trả lời của thầy khiến em thấy rất hữu ích. Em muốn hỏi thầy khi thầy gặp những bế tắc hay thất bại trong cuộc sống thầy đã tự khắc phục như thế nào, có khi nào thầy cảm thấy mệt mỏi với công việc của mình không. Hiện tại có những lúc em cảm thấy kém cỏi so với người khác, xin thầy cho em lời khuyên được không ạ?

Em cảm ơn thầy rất nhiều.
Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em
Chắc chắn trong cuộc đời không có ai chỉ toàn thành công cả.
Trong hoạt động chính trị, thất bại là gắn với tính mạng.
Trong hoạt động kinh tế, thất bại là gắn với thiệt hại về kinh tế và thời gian.
Trong hoạt động xã hội, thất bại là mất niềm tin và vị thế…

Trong thời đại hội nhập ngày nay, con người phải cạnh tranh với những đối thủ rất mạnh mà trong nhiều trường hợp ta còn chưa biết nhiều về họ; giống như đi thi Olimpic mà không biết sẽ phải thi môn gì; đến đó mới rõ.
Chính vì vậy, xã hội bây giờ cần những người: i) Tư tưởng tiến bộ; ii) Yêu tự do; iii) Hoạt động đa năng và biết liên kết với nhiều người để làm nhiều việc; trong đó đặc biệt với em là nhân tố thứ ba.

Nếu một người chỉ chăm chăm làm một việc; việc đó thất bại có nghĩa là mất tất cả.
Nếu một người làm ba việc; một việc thành công, hai việc thất bại, điều đó cũng chấp nhận được.
Nếu một người làm năm việc; ba việc thành công, hai việc thất bại, điều đó được coi như đã thành công.

Đã đi học được đến bậc đại học, chắc chắn em có cơ hội hơn rất nhiều người không có điều kiện đi học ngoài xã hội kia (thậm chí nhiều người còn khuyết tật).
Hãy học và rèn luyện trở thành người đa năng, nghĩa là tập làm nhiều việc một lúc (ưu tiên là việc theo chuyên môn giỏi nhất của mình, tiếp đến là việc mà xã hội đang cần và cuối cùng là việc mà mình yêu thích). Cũng chính từ đây em sẽ tìm được những mặt mạnh của mình.
Đối với những người tri thức, trong tâm thức của họ không có chỗ cho từ “bế tắc” và “mệt mỏi”, chỉ có từ “khó khăn” và “sáng tạo” để vượt qua mà thôi. (Tất nhiên, trong cuộc sống ai cũng phải chịu những nỗi đau buồn, ví như sự mất mát của người thân, bạn bè, đồng loại).
Một điều nữa em cũng cần biết: Sức mạnh để làm những điều khác biệt và sẽ thành công, không phải chỉ xuất phát từ bản thân em, từ thế giới thực tại này, mà còn được khởi nguồn từ sức mạnh tinh thần của tiền nhân, tổ tiên và dòng họ gia đình em. Vì vậy, phải tìm hiểu, học để phát huy cho được sức mạnh tinh thần này, thậm chí biến thành niềm tin cốt lõi của mình.

Chúc em trở thành con người đa năng và thành công.

Ngày 4/12/2018. Thày Phạm Đình Tuyển

Lịch sử Kiến trúc

Khu di tích Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định, Việt Nam

22/06/2020

Thông tin chung:
Công trình: Khu di tích Trường Lũy, Quảng Ngãi – Bình Định
Địa điểm: Huyện Trà Bồng, Sơn Tịnh, Sơn Hà, Tư Nghĩa, Minh Long, Nghĩa Hành, Ba Tơ, Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi và Hoài Nhơn, An Lão, tỉnh Bình Định
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Dài khoảng 127,4km
Năm thực hiện: Thế kỷ 17 - 19
Giá trị: Kiến trúc nghệ thuật

Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định là tên gọi của một công trình kiến trúc lớn, đa dạng, nhiều phần được làm bằng đá hoặc đất, chạy theo hướng Bắc Nam, dọc theo dãy Trường Sơn, đi qua địa phận các huyện: Trà Bồng, Sơn Tịnh, Sơn Hà, Tư Nghĩa, Minh Long, Nghĩa Hành, Ba Tơ, Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi) và Hoài Nhơn, An Lão (tỉnh Bình Định), Tuyến lũy dài 127,4km, trong đó trên đất Quảng Ngãi 113km.
Do thời gian và chiến tranh, một số đoạn Trường Lũy bị hư hỏng và các đồn canh chỉ còn lại tàn tích.
Các nhà khảo cổ học trong và ngoài nước bắt đầu tập trung nghiên cứu Trường lũy Quảng Ngãi – Bình Định từ năm 2005 và đã đạt được các kết quả nhất định để có những nhận thức ban đầu về công trình này.

Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định thời nhà Nguyễn

Về mặt địa thế, Trường Lũy nằm dọc theo con đường Thượng đạo Bắc Nam đã hình thành vào thế kỷ 17, chủ yếu cho hoạt động quân sự. Vào năm 1786, nhà Tây Sơn (tồn tại năm 1778-1802) kéo quân từ Thị Nại, Bình Định ra đánh Phú Xuân, Huế đã dùng con đường Thượng đạo này để di chuyển mà không bị cản trở như ở hạ nguồn do có những cửa sông lớn chắn lối.

Trường Lũy được chú ý và mở rộng vào thời nhà Nguyễn (tồn tại trong giai đoạn 1802–1945) gắn với các hoạt động quân sự chống lại cuộc nổi dậy của nghĩa quân Đá Vách.
Vào đầu thế kỷ 19, một số dân tộc ở Đá Vách, Quảng Ngãi (phần đông là tộc người Hrê, một trong số 54 dân tộc tại Việt Nam; Người Hrê có lối sống định cư ở sườn đồi thấp, canh tác lúa nước trên ruộng bậc thang, biết làm đập ngăn đưa nước vào ruộng…) đã nổi lên chống đối triều đình nhà Nguyễn. Nhiều sử sách cho rằng do các nguyên nhân chính sau:
- Sưu thuế cao: Ngay từ khi lên ngôi, vua Gia Long (hoàng đế sáng lập nhà Nguyễn, trị vì 1802 – 1820) đã ký ban hành các loại thuế đánh vào lâm thổ sản ở vùng này, làm cho dân quanh năm lúc nào cũng lo nộp thuế; già trẻ hàng ngày phải vào núi nhặt củ, rau và quả để ăn cho no bụng.
- Cai trị bằng bạo lực: Cuộc khởi nghĩa Tây Sơn (nhà Tây Sơn, năm 1778 – 1802) đánh đổ thế lực của chúa Nguyễn nổ ra, được người dân ở Đá Vách nhiệt liệt hưởng ứng. Vì vậy, ngay khi lên ngôi vua nhà Nguyễn, Gia Long đã áp đặt chế độ trấn quan, cho lập đồn binh ở các vị trí chủ chốt để dễ bề dập tắt các cuộc nổi dậy khôi phục nhà Tây Sơn. Bên cạnh đó, quan lại được triều đình cử đến, nhiều người không thực sự có tài cai trị, đối xử hà khắc và không biết yêu thương dân. Ví dụ một vị võ quan có triết lý cai trị như sau: Đánh thuế sao cho chúng (dân Đá Vách) không tích trữ vật thực, bởi vì nếu tích trữ được lương thực thì chúng dễ bề làm phản…Nếu bọn chúng còn ngoan cố không chịu nạp thuế thì ta phái quân lên gặt hết lúa của chúng, lần thứ hai nếu còn không chịu nạp thì đánh.
- Tệ nhũng nhiễu, tham lam của quan lại và địa chủ: Mỗi lần đi kinh lý, các trấn quan mặc sức cướp thóc gạo, gia súc, lâm sản, kể cả phụ nữ. Còn giới “ăn theo” là địa chủ, thì mặc sức chiếm đoạt những vùng đất màu mỡ dọc các sông Trà Bồng, Trà Khúc của người dân bản địa.
- Xúc phạm những tập tục lâu đời: Các vua đầu thời Nguyễn cho rằng dân bản địa còn man dại, chưa thấm nhuần phong hóa, bắt buộc họ cắt tóc, ăn mặc và sinh hoạt giống như người miền xuôi…

Tất cả đã làm cho người dân Đá Vách căm phẫn, dẫn đến nhiều cuộc giao chiến trong suốt hơn 50 năm, bất chấp mọi âm mưu và biện pháp của chúa Nguyễn và vua nhà Nguyễn, trong đó có việc xây dựng Trường lũy. Sử sách nhà Nguyễn cũng phải thừa nhận rằng: Kế sách phòng bị quá chu đáo, chặt chẽ, tuy nhiên không có gì tốt hơn là giữ được lòng người.

Chỉ trong vòng khoảng 50 năm, từ thời vua Gia Long, đã thống kê được nhiều trận đánh giữa quân nhà Nguyễn và nghĩa quân Đá Vách. Nghĩa quân tận dụng sự thông thạo địa hình hiểm trở, dùng lối đánh du kích biến hóa, nên chỉ với một lực lượng nhỏ cùng với những vũ khí thô sơ, như lao nhọn, cung nỏ, chông bẫy vẫn chống lại được với hàng ngàn binh tướng được trang bị súng ống đầy đủ (kể cả đại bác), làm nhà Nguyễn luôn phải huy động quân đội, nguồn lực để đối phó.

Thời vua Gia Long: Diễn ra các trận chiến năm 1803 – 1807; trận chiến năm 1810 – 1816. Năm 1804, nhà Nguyễn lập ra đạo binh Bình Man. Năm 1819, theo đề nghị Chưởng Tả quân Lê Văn Duyệt (1764 – 1832), vua cho đắp Trường lũy, trồng hàng rào, đào hào chắn. Dọc theo lũy trồng tre. Trước lũy là vùng người dân tộc sinh sống. Sau lũy xây đồn (tháp canh), gồm 115 đồn, mỗi đồn đóng 10 lính, tổng cộng 1150 người…

Thời vua Minh Mạng (hoàng đế thứ 2 nhà Nguyễn, trị vì năm 1820 – 1841): Diễn ra các trận chiến năm 1820; trận chiến năm 1833. Năm 1822, vua cho xây thêm đồn bảo vệ, thành 117 đồn. Năm 1836 bổ sung các cơ đội mới để tiện cho kế hoạch ứng phó…

Thời vua Thiệu Trị (hoàng đế thứ 3 nhà Nguyễn, trị vì năm 1841-1847), số đồn giảm xuống còn 56 đồn. Thành lũy đổ nát. Các cuộc nổi dậy của người dân Đá Vách lại bùng lên, diễn ra trận chiến năm 1844.

Thời vua Tự Đức (hoàng đế thứ 4 nhà Nguyễn, trị vì năm 1847 – 1883): Diễn ra trận chiến năm 1847. Sau trận chiến này, nhà vua ra lệnh đặt thêm 13 đồn để tăng cường sức đối phó. Năm 1854 – 1855, các trận giao tranh lại diễn ra. Chỉ tính riêng năm 1855, nghĩa quân Đá Vách đã đánh các đồn bảo vệ lũy 12 lần…Năm 1856, vua cho trùng tu Trường Lũy, chia đặt 80 đồn, bổ sung thêm binh lính thành 8 cơ đội…Để đắp lũy triều đình nhà Nguyễn phải huy động một khối lượng lớn về nhân lực và vật lực. Nhiều sử sách ghi lại: Tháng 4/1856 dân hơn 60 xã, thôn, trại, ấp ở ba huyện Bình Sơn, Chương Nghĩa (nay là Tư Nghĩa), Mộ Đức ủy người về kinh kêu xin, vì công việc đắp lũy quá nặng, khó gánh chịu nổi. Tháng 3/1857, Bố chính Quảng Ngãi lại tâu xin đắp "Trường lũy" một cách quy mô, tập trung ngót 2500 binh lính và huy động 3700 dân đinh (người Kinh và cả người Hrê) của ba huyện. Vua Tự Đức đồng ý, lại còn ra lệnh khẩn trương sửa đắp xong trong 3 tháng.

Vào đầu thế kỷ 20, nghĩa quân Đá Vách tan rã. Trường Lũy chấm dứt vai trò của một hệ thống phòng thủ và bị quên lãng dần theo thời gian.

Khu di tích Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định

Di tích thành lũy
Theo các nhà nghiên cứu, Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định là thành lũy dài nhất Đông Nam Á và dài thứ hai châu Á, chỉ sau Vạn Lý Trường Thành - Trung Quốc.
Di tích Trường Lũy chạy dọc theo con đường Thượng đạo Bắc Nam xưa. Trường Lũy bị đứt đoạn khoảng 5 km giữa địa phận Quảng Ngãi và Bình Định, do khu vực này có địa hình rất hiểm trở, ít người sinh sống. Đây là nơi có hệ thống đồn canh khá dày với 8 đồn.
Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định, không giống như Vạn lý Trường thành của Trung Quốc (Great Wall of China – Di sản thế giới năm 1987) mà tương tự như Di tích Trường Lũy Hadrian ở phía Bắc nước Anh (Hadrian's Wall – Di sản thế giới năm 1987, xây dựng vào thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên).

Sơ đồ Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định (Steve Leisz. © EFEO)

Sơ đồ mặt cắt ngang Di tích Trường Lũy Hadrian ở phía Bắc nước Anh (Hadrian's Wall – Di sản thế giới năm 1987)

Sơ đồ mặt cắt ngang Di tích Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định, Việt Nam

Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định

Trường lũy Quảng Ngãi – Bình Định được xây dựng trải dài theo một tuyến đường đã có sẵn hoặc làm mới. Dọc chiều dài tường lũy là hệ thống đồn canh. Ngoài ra, cạnh Trường Lũy đã phát hiện di tích của chợ, đền thờ.
Khảo sát một đoạn Trường Lũy còn khá nguyên vẹn chạy qua đỉnh La Vuông (có cao độ 700m, thuộc huyện Hoài Nhơn, Bình Định) cho thấy lũy có dáng hình dật bậc, chân rộng 4-5m, mặt trên rộng 2-3m có thể đi lại tuần tra thuận tiện. Bên cạnh lũy là tuyến đường mà người dân gọi là “đường cái quan thượng”. Phía ngoài lũy có hào sâu rộng trên 3m và một hàng tre gai (ngăn xói lở).
Tại một địa điểm khác tại địa điểm Ba Động (huyện Ba Tơ, Quảng Ngãi) cho thấy lũy cao tới 4m, chân lũy rộng 6m, mặt trên rộng 2,5m.
Cao độ trung bình của Trường Lũy tại tỉnh Quảng Ngãi so với mực nước biển là 45m. Tại địa bàn huyện Nghĩa Hành, Quảng Ngãi lũy có cao độ khoảng 200m. Tại Đồn Thứ huyện Hoài Nhơn, điểm khởi đầu Trường Lũy ở Bình Định, có cao độ khoảng 500m.
Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định đi qua nhiều địa hình khác nhau. Vì thế, việc xây dựng cũng rất đa dạng. Tại địa hình bằng phẳng, luỹ chỉ được đắp bằng đất. Tại nơi sườn núi có độ dốc vừa phải, luỹ được đắp cốt đất ở trong và ốp đá ở ngoài. Tại địa địa hình có độ dốc lớn, hoặc trên đỉnh những ngọn núi cao, lũy được xây hoàn toàn bằng đá.
Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Đình được chọn tuyến đi qua khu vực đường phân thủy giữa các lưu vực tiêu nước, vì thế hạn chế tối đa sự tàn phá của các cơn lũ quét, lũ ống vào mùa mưa. Ngoài ra, hướng tuyến được chọn khéo, để vừa có thể đi lại thuận tiện, vừa xây dựng dễ dàng, không tốn công đào đắp.
Với việc lựa chọn tuyến hợp lý, kỹ thuật xếp đá khéo léo, Trường Lũy không bị sạt lở, trôi trượt, dù đã trải qua hàng trăm năm.
Trường Luỹ không khép kín. Luỹ bỏ trống đoạn cắt ngang qua sông suối; bỏ trống để làm đường qua lại giữa hai bên. Mỗi chỗ cắt ngang qua lũy lại có một tháp canh, cho phép điều hành việc đi lại giữa hai bên.
Việc đi lại chủ yếu cho trao đổi kinh tế: người Hre mua muối, người Kinh mua gạo, quế và lâm sản. Bên phía người Kinh còn có mạng lưới chợ. Thậm chí hoạt động thương mại này còn vươn xa hơn về phía Tây, lên Trường Sơn, sang Lào.
Quá trình xây dưng và sự tồn tại của Trường Lũy theo thời gian đã hàng trăm năm, đủ để hình thành và xuất hiện các yếu tố văn hóa gắn với Trường Lũy, trở thành một thông điệp văn hóa cho thế hệ sau, cho những du khách trong và ngoài nước.

Di tích đồn canh
Dọc theo Trường Lũy cứ mỗi đoạn dài 500 - 1.000m lại được xây một đồn lính sơn phòng, vừa có chức năng quân sự vừa kiểm soát các mối quan hệ buôn bán giữa các tộc người miền núi với người Kinh.
Vào năm 2009, 2010, 2014, các nhà khoa học Việt Nam và quốc tế đã tiến hành nghiên cứu và đã phát hiện được dấu tích của 70 đồn canh (bảo) dọc theo Trường Lũy còn tương đối nguyên vẹn, tiêu biểu như: Di tích Thiên Xuân; di tích Khánh Giang (xã Hành Tín Đông, Nghĩa Hành); di tích Rùm Đồn và di tích đèo Chim Hút (xã Hành Dũng, Nghĩa Hành)...
Đa số các đồn canh đóng ở những vị trí quan trọng, nơi có các dòng sông lớn chảy qua như Thiên Xuân (xã Hành Tín Đông, huyện Nghĩa Hành). Các đồn ở đây có quy mô lớn, xây bằng đá rất kiên cố, nằm tách biệt khỏi lũy, đóng vai trò là một cứ điểm lớn bao quát xung quanh. Bao quanh đồn có hào sâu và 1 lối ra vào.

Đồn Thiên Xuân (xã Hành Tín Đông, Nghĩa Hành) nằm bên cạnh Trường Lũy rộng 1m, cao 2,5- 3m, xây bằng đá tổ ong. Bên ngoài lũy đá trồng tre gai dày đặc. Tàn tích đồn có mặt bằng hình vuông, diện tích khoảng 300m2, có bậc tam cấp lên xuống lát bằng đá. Hiện tại, đồn và một phần lũy nằm trong làng cổ Thiên Xuân. Các hiện vật sau đào thám sát hiện trường cho thấy, làng cổ được hình thành vào thế kỷ 15, được cho là nơi cư trú của cộng đồng cư dân Việt đến đây khẩn hoang, lập làng dưới thời nhà Hồ (năm 1400 – 1407).

Tàn tích đồn Thiên Xuân - Trường Lũy (xã Hành Tín Đông, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi)

Đồn trên đỉnh đèo Chim Hút (xã Hành Dũng, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi) được khai quật ở vị trí chân móng. Tại đây đã phát hiện nhiều mảnh gốm không tráng men hay những mảnh bằng đất nung vỡ ra từ chum chóe, nồi vại... Đó là những vật dụng của lính sơn phòng triều Nguyễn. Những mảnh gốm được cho là có xuất xứ từ Quảng Đông, Hải Nam (Trung Quốc) và gốm Bát Tràng, Hà Nội. Đây là minh chứng cho thấy sự lưu thông hàng hóa trong khu vực.

Tàn tích Trường Lũy trên đỉnh đèo Chim Hút (xã Hành Dũng, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi)

Khảo sát đồn canh trên đỉnh đèo Chim Hút (xã Hành Dũng, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi)

Rùm Đồn (xã Hành Dũng, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi) có tường bao cao 4- 5m, xung quanh là hào. Một con đường được lát bằng những tảng đá phẳng dọc Trường Lũy đi qua đồn. Một bức tường ngang có cổng để kiểm soát việc đi lại Bắc- Nam.

Sơ đồ Rùm Đồn và Trường Lũy, xã Hành Dũng, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi ( Federico Barocco. © EFEO)

Tàn tích Rùm Đồn - Trường Lũy, xã Hành Dũng, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi

Đồn Tân Long Hạ (xã Ba Động, Ba Tơ, Quảng Ngãi) có mặt bằng hình vuông, mỗi chiều dài khoảng 30m, được xếp bằng đá. Bên ngoài có hệ thống hào bao quanh và cũng được kè bằng đá. Hai bên góc đối diện có những trụ tháp để dựng chòi quan sát việc thông thương qua lại. Đồn được xây dựng bằng đá trộn lẫn với đất và cát sông, có một cửa phía Nam. Tại đây cũng phát hiện nhiều di vật có giá trị như các mảnh gốm sứ Quảng Đông, Hải Nam (Trung Quốc) và gốm Bát Tràng, Hà Nội với niên đại cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19.

Khảo sát di tích đồn Tân Long Hạ - Trường Lũy, xã Ba Động, Ba Tơ, Quảng Ngãi

Đồn Thứ (xã Hoài Sơn, Hoài Nhơn, Bình Định) là điểm khởi đầu Trường Lũy ở Bình Định, nối Trường lũy từ Quảng Ngãi đến vùng huyện An Lão, tỉnh Bình Định. Đồn nằm ở độ cao khoảng 500m so với mực nước biển, có diện tích khoảng 16.000 m2, được chia làm hai bởi một bờ tường xây hoàn toàn bằng đá. Khu vực phía Bắc có diện tích 6.000 m2 được xác định là khu đồn trú của quân đội, có 5 tháp canh bố trí ở 4 góc đồn và giữa bờ thành Tây. Khu vực phía Nam có diện tích 10.000 m2, có 3 khu nền được xây tường bao bằng đá 3 mặt, mặt phía Nam không xây tường. Trong khu vực này, các nhà khảo cổ phát hiện 3 chân lư hương lớn, 2 chân lư nhỏ và nhiều đồ gốm, sứ phục vụ cho việc cúng tế... chứng tỏ đây là khu vực hoạt động thờ phụng, tín ngưỡng trong quân đội. Tường đồn xây bằng đá tự nhiên theo kỹ thuật xếp đá, không dùng vữa. Tường bao quanh đồn xây bằng kỹ thuật lõi đất đầm chặt, ốp đá hoặc xây gạch dật cấp bên ngoài.

Tàn tích đồn Thứ - Trường Lũy, xã Hoài Sơn, Hoài Nhơn, Bình Định

Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định là một trong những minh chứng về tổ chức bộ máy quản lý hành chính, quân sự, thuế khóa và đi cùng với đó là các thiết chế (sơn phòng, quân thứ, kiên cơ, đồn bảo…), hệ thống quan chức binh (biền binh, dân binh…) của nhà Nguyễn trong điều kiện đặc thù của vùng miền núi. Việc nghiên cứu Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định cũng góp phần hiểu rõ hơn về triều Nguyễn trong lịch sử nước nhà.

Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định là công trình tiếp nối và định hình con đường Thượng đạo Bắc Nam đã có từ thế kỷ 17. Đây không chỉ là công trình có chức năng quân sự, mà còn có vai trò thúc đẩy giao thương, kết nối văn hóa giữa miền xuôi và miền ngược, gắn với việc mở mang bờ cõi của người Việt.
Trường Lũy Quảng Ngãi – Bình Định là di tích kiến trúc thành lũy dài nhất Đông Nam Á, đa dạng về chất liệu, có cấu trúc độc đáo, được xây dựng, củng cố và mở rộng trong suốt hơn 3 thế kỷ. Xét về phương diện kiến trúc xây dựng, Trường Lũy là một trong những kỳ công của người Việt.

Khu di tích Trường Lũy Quảng Ngãi - Bình Định là một trong những động lực mới cho phát triển ngành Công nghiệp Văn hóa tại 2 tỉnh Quảng Ngãi và Bình Định.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://vi.wikipedia.org/wiki/Di_t%C3%ADch_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%91
%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t
https://vi.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%95i_d%E1%BA%ADy_%E1%BB%9F
_%C4%90%C3%A1_V%C3%A1ch
http://baoquangngai.vn/channel/2028/201404/nhung-phat-hien-moi-ve-truong-luy-2306657/
http://www.baobinhdinh.vn/viewer.aspx?macm=18&macmp=18&mabb=122656
http://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3091/70742/toa-djam-ai-xay-truong-luy-quang-ngai.html
http://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3099/71284/truong-luy-quang-ngai-lat-gio-nhung
-djieu-tuong-la-hien-nhien-trong-lich-su.html

Xem các bài viết về chùa Việt Nam tại đây

Xem các bài viết về đình, đền Việt Nam tại đây

Xem các bài viết về Di sản văn hóa thế giới tại đây

Cập nhật ( 22/06/2020 )

Tin mới đưa:

Tin đã đưa:

Tất cả các tin »