BMKTCN - ĐHXD - Thành phố thời tiền Colombo Teotihuacan, Mexico

Hỏi:

Em cảm thấy vô hướng quá

Em chào thầy ạ, em là 1 sinh viên đang theo học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội và cũng đang học trong lớp Kiến trúc Công nghiệp của thầy ạ. Em có 1 số vấn đề nội tâm rất mong muốn được thầy giúp đỡ và mách bảo ạ.
Vấn đề chính em đang gặp phải là em cảm thấy rất vô hướng như trong tiêu đề ạ. Em thấy bản thân mình không có tý năng lực nào để mai sau có thể hành nghề kiến trúc sư. Hiện tại em bị nản chí và cũng lo sợ nữa. Em vào trường cũng vì ước mơ có thể xây ngôi nhà do chính mình thiết kế và hành nghề. Nhưng em cảm thấy mình không đủ năng lực để có thể hành nghề, kiến thức trên trường là vô cùng lớn mà dù e đã học rồi nhưng lại bị quên lãng chỉ sau 1 học kỳ. Em cũng không giỏi vẽ và vẽ rất xấu nếu vẽ tay thì nhìn rất trẻ con và thiếu chuyên nghiệp, nhìn các bạn khác em cảm thấy rất tự ti, Em cũng không biết mình còn có thể đủ trình độ để đi thực tập không nữa. Chuyên môn của em em tự đánh giá là khá tệ, em rất suy sụp và cố gắng học những gì có thể mà chuyên ngành cần. Thầy có thể cho em xin ý kiến và liệu có giải pháp khắc phục không ạ, em rất sợ rằng nếu hành nghề thì bản thân không giỏi giang thì kinh tế làm ra sẽ bị thấp, không đủ sống. Vậy em phải làm sao ạ.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư.

Năng lực tự thân thời điểm này là kết quả của năng lực tự rèn luyện giai đoạn trước. Như em nêu trong thư, năng lực tự thân yếu, trước hết thể hiện:
i) Kiến thức chuyên môn còn nhiều khoảng trống và ngày càng rộng ra, do việc học không chăm chỉ;
ii) Trình bày bản vẽ kiến trúc xấu, do không cẩn thận khi thiết kế;
iii) Mất niềm tin vào chính mình, nản chí và dẫn đến lo sợ cho tương lai.
Phải thấy đó là điều không tốt đẹp do chính em gây ra, để có trách nhiệm mà sửa mình.
Được gia đình hỗ trợ, có sức khỏe và năng lực để học đến năm thứ 3, là may mắn lắm, khi so sánh với rất nhiều thanh niên người Việt khác.

Một số việc phải làm ngay:
i) Thay đổi ngay nhận thức cũ: Ta phải trở thành người tài với cả kỹ năng cứng và mềm phù hợp để cạnh tranh và hợp tác, không chỉ trong kiến trúc mà cả lĩnh vực liên quan khác mà xã hội đang cần và tạo ra giá trị gia tăng;
ii) Sử dụng thời gian hợp lý: Một ngày ngủ đủ 6- 7 tiếng để tái tạo sức lao động. Thời gian còn lại dành cho: Học ngoại ngữ và chuyển đổi số; Đi học đầy đủ và lắng nghe bài giảng; Đọc sách và tài liệu bổ sung kiến thức; Chủ động trao đổi chuyên môn với giảng viên và bạn bè;
iii) Chăm chỉ tự học tập: Lời chê ghê gớm nhất là Kẻ lười nhác. Từ Kẻ lười nhác đến Kẻ hèn hạ và vô dụng rất gần nhau. Không phải lúc nào cũng có người bên cạnh mà học hỏi, mà phải có kế hoạch tự học, từ trong sách vở đến mạng xã hội và thực tế;
iv) Mở ra với thế giới bên ngoài: Tìm người có đức, có tài mà chơi để học kiến thức và sự đồng thuận; Ra với môi trường tự nhiên mà hòa vào trong đó. Sẵn sàng trải nghiệm làm những điều tốt đẹp;
v) Còn 2 năm nữa mới ra trường. Phải học để tốt nghiệp đại học, điểm khởi đầu sự nghiệp của một người tri thức. Đây là thời gian đủ để em tìm lại sự cân bằng cảm xúc và tận tâm thay đổi chính mình.

Nếu có vấn đề gì về việc học tập có thể trao đổi với thày. Thày sẵn sàng đồng hành.

Ngày 4/11/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em kính chào thầy ạ.
Em đang đọc lần 2 quyển sách Nghĩ giàu làm giàu, xuất bản lần đầu năm 1937. Quyển sách được viết từ 90 năm trước nhưng nó vẫn đang phản ánh nhiều thực tế.
Em đã đọc được rằng "các cơ sở giáo dục cần có trách nhiệm hơn nữa trong việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên".
Em nghĩ đó là việc các thầy đang làm không ngừng.
Em viết mail này để cảm ơn công việc của thầy ạ.

Em cảm ơn thầy đã đọc ạ.
Sinh viên 60KD3

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Rất cám ơn về những dòng chia sẻ, động viên.
Định hướng nghề nghiệp cho sinh viên không chỉ liên quan đến việc đào tạo kỹ năng cứng mà còn phải là kỹ năng mềm, liên quan trước hết đến năng lực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Cuốn sách "Nghĩ giàu, làm giàu" chỉ là một trong những nội dung mà thế hệ trẻ quan tâm.
Điều lớn lao hơn là họ phải có năng lực tự thân và năng lực tự rèn luyện để hình thành sự nghiệp và trở thành người tốt cho gia đình, cộng đồng và xã hội, phù hợp với chuẩn mực chung của loài người trong thế kỷ 21.
Sinh viên là tương lai của thày.
Thày cùng các thày cô giáo khác đang nỗ lực hết sức để biến tương lai tốt đẹp đó thành hiện thực.
Thày đang viết một cuốn sách với tiêu đề: 'Nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho sinh viên (và cựu sinh viên) trong lĩnh vực xây dựng'. Dự kiến tháng 5/2023 xuất bản.
Chúc mọi điều tốt lành.
Ngày 8/3/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Thưa thầy, em xin gửi kết quả bigfive mới của bản thân, qua đây em cũng xin cảm ơn thầy vì thông qua bài khảo sát bigfive và những lời thầy nói, em đã cố gắng khắc phục những yếu điểm của bản thân và cũng như trau dồi thêm kiến thức để khai phá bản thân, và thực tế đã có những chuyển biến tích cực trong cuộc sống và công việc của em, tuy vậy bản thân em cũng vẫn còn những thiếu sót, những điều em chưa thay đổi đc, em mong thầy thông cảm và trân thành cảm ơn thầy đã lắng nghe em.

Sinh viên Khóa 53KD, Khoa Kiến trúc Quy hoạch, ĐHXD Hà Nội

Trả lời:

Đã nhận được kết quả Big Five. Nên ghép thêm kết quả của những sinh viên khác, người khác để có thể so sánh và rút ra được nhận xét ta là ai và từ đó tự sửa mình.

Kết quả cho thấy: Tính cách (hay kỹ năng mềm) thuộc loại trung bình. Yếu về tính hướng ngoại.

Từng bước, từng bước mà cố gắng hơn.

Ngày 3/2/2023, thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi: Em gửi thầy kết quả Big Five ạ.

Trả lời: Thày đã nhận được kết quả đánh giá Big Five của em.

Sau một năm tự nhìn nhận mình là ai và đã có những thay đổi .

Tính cách Tận tâm và Hướng ngoại được cải thiện so với trước.

Tính cách Cân bằng cảm xúc vẫn yếu như cũ. Theo các nghiên cứu mà thày được biết, tính cách Cân bằng cảm xúc là cốt lõi. Mọi năng lực hoạt động chuyên môn, xã hội của một con người đều dựa vào đây mà ra cả.

Ta có mặt trên đời này đều có nguyên cớ tốt đẹp nào đó. Phải tự tin hơn nữa vào chính mình, trước hết là từ công việc chuyên môn, nay chính là đồ án tốt nghiệp.

Thày sẽ hỗ trợ chuyên môn để em có kết quả tốt nhất trong việc thực hiện học phần Đồ án tốt nghiệp.

Ngày 10/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: E chào thầy ạ! E là Thắng ,sinh vien nhận đồ án tốt nghiệp nhóm thầy, nhóm mình có nhóm zalo riêng hay thế nào để trao đổi về đồ án k ạ ? Em tìm sđt thầy để add Zalo nhưng không được ạ! Em cảm ơn thầy.
Trả lời: Trao đổi trực tiếp với thày qua mail.

Một số nội dung chính thực hiện trong 4 tuần đầu tiên: :

1) Đọc kỹ các yêu cầu về nội dung Học phần đồ án tốt nghiệp của Khoa và Bộ môn KTCN; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành ngay trong tuần thứ 1)

2) Báo cáo về tên đề tài tốt nghiệp, vị trí cụ thể khu đất dự kiến theo tỷ lệ 1/500 (hoàn thành trong tuần thứ 1)

3) Chuản bị các quy định, tiêu chuẩn thiết kế có liên quan đến đề tài; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành trong tuần thứ 2)

4) Tìm 5 ví dụ trên thế giới về các công trình tương tự với loại hình dự kiến trong đề tài tốt nghiệp; nhận xét và đánh giá, kết luận rút ra để có thể ứng dụng cho đề tài (4 tuần phải hoàn thành);

5) Đọc lại các nguyên lý thiết kế kiến trúc đã được học (phải làm ngay và liên tục cho đến khi bảo vệ đề tài);

6) Nên tự đánh giá Ta là ai. Đánh giá theo phần mềm Big Five- tính cách sinh viên, để thày biết rõ hơn về sinh viên.

Phần mềm đánh giá: http://talaai.com.vn/ (talaai.com.vn)

Sau đó gửi ngay kết quả đánh giá tính cách cho thày, để có thể hỗ trợ.

Gặp nhau 2 tuần/lần. Mỗi lần gặp cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để có thể trao đổi tối đa những vấn đề liên quan đến đề tài tốt nghiệp mà không tự trả lời được.

Địa điểm gặp: Chiều thứ tư hàng tuần, từ 16h - 17h30 tại Văn phòng Bộ môn KTCN.

Đồ án tốt nghiệp là một sự kiện quan trọng của đời người lao động trí óc.

Phải nỗ lực hết sức và dành tất cả thời gian, nguồn lực cho đồ án. Từ đây mới có kết quả tốt nhất, để trải nghiệm, hình thành năng lực cần thiết chuẩn bị cho việc ra trường và làm việc với vô số những người tài khác trong xã hội.

2/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: Em chào bộ môn ạ, em là Hoàng Đức Dương lớp 66XD8 msv-0013966 đang làm bài tiểu luận về công trình dân dụng ạ em thấy bộ môn có đăng bài về công trình galaxy soho ở Trung Quốc vậy em muốn xin bộ môn cho em bài đăng đó được không ạ, em xin cảm ơn bộ môn,em chào bộ môn ạ.

Trả lời: Trang WEB bmktcn.com được thành lập với mục tiêu chính là phục vụ sinh viên. Đương nhiên là em được đăng lại các bài viết trên trang WEB này.

Chủ biên: TS. Phạm ĐÌnh Tuyển

Hỏi:

Em gửi thày bài Trắc nghiệm tính cách – Big Five (talaai.com.vn)

Trả lời:

Thày đã nhận được biểu tượng Big Five của em. Đây là Big Five rất điển hình của sinh viên. Em còn là người mạnh về Hướng ngoại, một tính cách rất được coi trọng trong Thời đại liên kết và hội nhập.
Do còn trong giai đoạn là sinh viên gắn với Học hỏi, Học tập là chính và chưa có Học hành, nên tính cách Tận tâm của em còn thiếu mạnh mẽ so với tính cách khác.
Khi làm việc trong doanh nghiệp hay tổ chức nào đó, người sử dụng lao động đánh giá trước hết tính cách Tận tâm và là kỹ năng mềm cơ bản của mỗi nhân viên.
Không đợi đến lúc ra trường, ngay từ bây giờ em dành quan tâm hơn cho tính cách này. Nếu làm được như vậy, sẽ thuận lợi hơn khi thử việc và nhiều cơ hội hơn trong sự nghiệp.
Khi trắc nghiệm Big Five, Tận tâm cũng là tính cách nổi trội của thày. Trong công việc, thày luôn có thiện cảm với những người Tận tâm.
Chúc em sớm trở thành con người thật sự Tận tâm.

Ngày 24/4/2021, Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi:

Em thưa thầy, thầy có thể cho em hỏi làm sao mình có thể kết nối làm quen với những người giỏi hơn mình ạ, em cảm ơn thầy.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Đối với một đất nước: Hiền tài như nguyên khí quốc gia. Mạnh hay yếu từ đó mà ra cả.
Đối với một cá nhân: Suốt cả đời gắn với việc học: Học cái gì và học thày nào. Và sự học luôn đi cùng với sự sang trọng và thịnh vượng.
Những người giỏi hay người hiền tài có thể thức tỉnh cho ta học cái gì một cách hiệu quả và qua đó họ cũng trở thành thày của ta.
Người tài giỏi là người làm những việc mang lại giá trị gia tăng cao mà người thường không làm được. Người hiền tài là người mang tài của mình ra giúp xã hội.
Vị thế xã hội cấp độ nào thì có người tài, người hiền tài cấp độ đó, ví như người tài giỏi trong lớp, trong trường, trong ngành, trong vùng, trong quốc gia và thế giới.
Mỗi người thường tìm và chơi với người giỏi phù hợp với vị thế của họ. Khi tiến bộ, sang một vị thế mới cao hơn, lại tìm thày giỏi tương xứng ở vị thế đó mà học.
Khi đã tài giỏi trong một vị thế, chính ta lại trở thành người thày để dẫn dắt những người khác chưa có điều kiện giỏi bằng ta. Từ đây ta cũng có được phẩm cách của người chủ và người lãnh đạo.
Khi đã hiểu được sự cần thiết của việc tìm người giỏi hay người hiền tài để học và hành, thì tất yếu ta sẽ tự thay đổi để tìm được cách kết nối với họ.
Những hiền tài luôn mong muốn làm những điều tốt đẹp. Vậy hãy thể hiện cho họ thấy tính cách của ta cũng luôn mạnh mẽ hướng về điều đó.
Là sinh viên, trước hết hãy tìm thày hay người giỏi trong lớp, khoa, trường; trong gia đình và dòng họ để học.
Thày chúc em sớm thành công.

Ngày 19/4/2021. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em thưa thầy (cô). Trong quá trình làm đồ án thì trong lớp có nhóm không hoà đồng được và bạn trong nhóm xin sang nhóm khác. Vậy bạn đó đề xuất chuyển nhóm với thầy trong buổi thông tới luôn được không ạ? Em cảm ơn ạ!

Trả lời:

Bộ môn đã nhận được thư của em.
Học kỹ năng mềm phối hợp với các thành viên có liên quan trong hoạt động tư vấn là một trong những mục tiêu của việc Làm đồ án theo nhóm.
Ai cũng phải nỗ lực tự học điều này để đình hình được nhận thức: Sức mạnh và vị thế của một tổ chức chủ yếu được xây dựng trên nền tảng của việc "Cùng nghĩ,Cùng làm".Từ đó mới mong công việc đạt được hiệu quả cao nhất.
23/4/2019. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em chào thầy, các câu trả lời của thầy khiến em thấy rất hữu ích. Em muốn hỏi thầy khi thầy gặp những bế tắc hay thất bại trong cuộc sống thầy đã tự khắc phục như thế nào, có khi nào thầy cảm thấy mệt mỏi với công việc của mình không. Hiện tại có những lúc em cảm thấy kém cỏi so với người khác, xin thầy cho em lời khuyên được không ạ?

Em cảm ơn thầy rất nhiều.
Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em
Chắc chắn trong cuộc đời không có ai chỉ toàn thành công cả.
Trong hoạt động chính trị, thất bại là gắn với tính mạng.
Trong hoạt động kinh tế, thất bại là gắn với thiệt hại về kinh tế và thời gian.
Trong hoạt động xã hội, thất bại là mất niềm tin và vị thế…

Trong thời đại hội nhập ngày nay, con người phải cạnh tranh với những đối thủ rất mạnh mà trong nhiều trường hợp ta còn chưa biết nhiều về họ; giống như đi thi Olimpic mà không biết sẽ phải thi môn gì; đến đó mới rõ.
Chính vì vậy, xã hội bây giờ cần những người: i) Tư tưởng tiến bộ; ii) Yêu tự do; iii) Hoạt động đa năng và biết liên kết với nhiều người để làm nhiều việc; trong đó đặc biệt với em là nhân tố thứ ba.

Nếu một người chỉ chăm chăm làm một việc; việc đó thất bại có nghĩa là mất tất cả.
Nếu một người làm ba việc; một việc thành công, hai việc thất bại, điều đó cũng chấp nhận được.
Nếu một người làm năm việc; ba việc thành công, hai việc thất bại, điều đó được coi như đã thành công.

Đã đi học được đến bậc đại học, chắc chắn em có cơ hội hơn rất nhiều người không có điều kiện đi học ngoài xã hội kia (thậm chí nhiều người còn khuyết tật).
Hãy học và rèn luyện trở thành người đa năng, nghĩa là tập làm nhiều việc một lúc (ưu tiên là việc theo chuyên môn giỏi nhất của mình, tiếp đến là việc mà xã hội đang cần và cuối cùng là việc mà mình yêu thích). Cũng chính từ đây em sẽ tìm được những mặt mạnh của mình.
Đối với những người tri thức, trong tâm thức của họ không có chỗ cho từ “bế tắc” và “mệt mỏi”, chỉ có từ “khó khăn” và “sáng tạo” để vượt qua mà thôi. (Tất nhiên, trong cuộc sống ai cũng phải chịu những nỗi đau buồn, ví như sự mất mát của người thân, bạn bè, đồng loại).
Một điều nữa em cũng cần biết: Sức mạnh để làm những điều khác biệt và sẽ thành công, không phải chỉ xuất phát từ bản thân em, từ thế giới thực tại này, mà còn được khởi nguồn từ sức mạnh tinh thần của tiền nhân, tổ tiên và dòng họ gia đình em. Vì vậy, phải tìm hiểu, học để phát huy cho được sức mạnh tinh thần này, thậm chí biến thành niềm tin cốt lõi của mình.

Chúc em trở thành con người đa năng và thành công.

Ngày 4/12/2018. Thày Phạm Đình Tuyển

Lịch sử Kiến trúc

Thành phố thời tiền Colombo Teotihuacan, Mexico

15/10/2017

Thông tin chung:
Công trình: Thành phố thời tiền Colombo Teotihuacan (Pre-Hispanic City of Teotihuacan)
Địa điểm: Teotihuacan De Arista và San Martin De Las Piramides, Mexico (N19 41 30.012 W98 50 30.012)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 3.381,71 ha
Năm thực hiện:
Giá trị: Di sản thế giới (1987; hạng mục i; ii; iii; iv, iv)

Mexico phía Bắc giáp Hoa Kỳ, Nam và Tây giáp Thái Bình Dương, Đông Nam giáp Guatemala, Belize và biển Caribe, phía Đông là vịnh Mexico. Mexico có diện tích 1.964.375 km², dân số khoảng 120 triệu người (năm 2015), ngôn ngữ chính là Tây Ban Nha, thủ đô là thành phố Mexico.
Năm 1521, Đế chế Tây Ban Nha chinh phục và chiếm đóng Mexico.
Ngày 16/9/1810, Mexico tuyên bố độc lập từ Tây Ban Nha.
Mexico ngày nay là một liên bang bao gồm 31 tiểu bang và một thực thể liên bang đặc biệt.

Bản đồ Mexico và vị trí thành phố Mexico

Thời kỳ tiền Columbian, Mexico là nơi có nhiều nền văn minh Mesoamerica tiên tiến (là một khu vực và vùng văn hóa châu Mỹ, kéo dài từ miền Trung Mexico qua Belize, Guatemala, El Salvador, Honduras,Nicaragua và phía Bắc Costa Rica; trong đó nổi bật là nền văn minh của người Maya, Olmec, Aztec, Teotihuacan…).
Đây là nơi tập trung các đặc điểm điển hình của các nền văn minh thời bấy giờ: sự phát triển đô thị, phân tầng xã hội, hệ thống truyền thông và tri thức (ví dụ như chữ viết, lịch, thiên văn, toán học, nghệ thuật…), sự độc lập và hòa nhập môi trường tự nhiên, cùng với đó là các đặc điểm về kinh tế và xã hội: tập trung con người và hình thành các khu định cư, chuyên môn hóa lao động, xuất hiện các tư tưởng và tôn giáo, kiến trúc hoành tráng, thuế, xã hội nông nghiệp, chủ nghĩa bành trướng kiểm soát con người và lãnh thổ...

Một trong những địa điểm khởi nguồn cho nền văn minh Mesoamerican là Thung lũng Mexico (Valley of Mexico). Đây là tên gọi khu vực cao nguyên tại trung tâm Mexico, là địa điểm của thành phố Mexico ngày nay. Thung lũng được bao quanh bởi các ngọn núi lửa. Đây là trung tâm của các nền văn minh Tiền Columbia, bao gồm Teotihuacan, Toltec và Aztec;
Khu đô thị cổ Teotihuacan, còn có tên gọi là Nahuatl, nằm trong thung lũng phụ cận của Thung lũng Mexico, tại thị trấn Teotihuacán de Arista San và Martín de las Pirámides thuộc thành phố Teotihuacan, bang Mexico, cách thành phố thủ đô Mexico 48km về phía Đông Bắc. Teotihuacan được biết đến như là địa điểm của các kim tự tháp Mesoamerica quan trọng nhất được xây dựng tại châu Mỹ thời Tiền Columbian.
Teotihuacan được cho là thành lập vào khoảng năm 300 trước Công nguyên, bắt đầu như là một trung tâm tôn giáo mới ở Thung lũng Mexico, song phát triển rực rỡ nhất trong giai đoạn từ thế kỷ thứ 1 đến thứ 7.
Teotihuacan là một quốc gia đa sắc tộc, gồm các bộ tộc Nahua, Otomi hoặc Totonac…
Về tôn giáo, một trong vị thần chính là Nữ thần vĩ đại của Teotihuacan (Great Goddess of Teotihuacan).
Tại Teotihuacan, chính trị dựa trên tôn giáo nhà nước và các nhà lãnh đạo tôn giáo là những nhà lãnh đạo chính trị.
Vào thời phát triển cực thịnh, Teotihuacan có diện tích đến 3.381,71 ha, dân số ước tính khoảng 12,5 vạn người, trở thành một trong những thành phố lớn nhất châu Mỹ và là thành phố lớn thứ 6 trên thế giới thời bấy giờ.
Trung tâm nghi lễ (tôn giáo, tinh thần) của đô thị Teotihuacan có kích thước khổng lồ, chiếm đến 10% diện tích của thành phố; xung quanh là các cung điện, khu dân cư có quy mô lớn, ví dụ như La Ventilla, Tetitla, Zacuala và Yayahuala về phía Tây, Xala và Tepantitla về phía Đông của Trung tâm nghi lễ...
Teotihuacan được coi là một trong những mô hình đô thị hóa và quy hoạch quy mô lớn, có ảnh hưởng sâu rộng tới các khái niệm văn hóa thời bấy giờ và sau này.

Vị trí của Thung lũng Mexico và Teotihuacan tại khu vực văn hóa Mesoamerican

Bản tổng hợp Niên đại chung của Teotihuacan (Cronología general de Teotihuacan)

Bức tranh miêu tả Đại nữ thần Mưa (Tlaloc, tên gọi theo người Aztec) tại Teotihuacan

Đồ bằng đất nung tại Teotihuacan

Đô thị cổ Teotihuacan được quy hoạch gắn với các yếu tố tự nhiên của thung lũng Teotihuacan. Trục tổ hợp chính thành phố theo hướng Bắc – Nam, là cơ sở để bố cục các đền tháp và tổ hợp công trình hoành tráng, trong đó nổi bật là kim tự tháp mang tên Mặt Trời, Mặt Trăng và quần thể Great Compound với đền Quetzalcoatl…
Một đặc trưng của kiến trúc dân sự và tôn giáo của thành phố là được xây dựng theo phong cách "Talud- Tablero", bao gồm một bề mặt dốc được gọi là Talud và một khối vuông nhô ra, có thể có gờ trên và dưới, gọi là Tablero. Đây là một phong cách kiến trúc phổ biến nhất được sử dụng trong các bệ, đền thờ và kim tự tháp tại khu vực nền văn hóa Mesoamerica và rất phổ biến tại đô thị cổ Teotihuacan.

Sơ đồ mặt bằng Trung tâm nghi lễ của đô thị cổ Teotihuacan, Mexico

Phối cảnh tổng thể Trung tâm nghi lễ của đô thị cổ Teotihuacan, Mexico

Phong cách "Talud- Tablero" của các công trình kiến trúc tại vùng văn hóa Mesoamerica

Các tòa nhà được trang trí các bức tranh tường, thế hiện thế giới quan và môi trường cảnh quan thời bấy giờ.
Ngoài các kim tự tháp chiếm ưu thế, Teotihuacan còn là khu vực cư trú đa dạng, nơi kết hợp giữa khu dân cư và làm việc. Tại trung tâm thành phố có các tổ hợp công trình nhà ở chứa nhiều gia đình, có công trình chứa đến 60 -80 gia đình.
Vật liệu xây dựng công trình là đá núi lửa, loại đá xốp và cứng, màu đen hoặc đỏ, gạch đất sét bùn, chịu được thời tiết xấu. Tại đây gỗ được sử dụng rộng rãi trong xây dựng và là nguồn năng lượng cho các hộ gia đình.
Các hồ rộng lớn (hồ Texcoco) của lưu vực sông Mêxicô (sông San Juan, San Lorenzo và Huixulc) tạo cơ hội cho người dân xung quanh cải tạo các đầm lầy, xây dựng hệ thống kênh dẫn nước sinh hoạt.
Teotihuacan còn là trung tâm của ngành thủ công nghiệp với các ngôi nhà của thợ gốm, thợ kim hoàn và các thợ thủ công khác. Đây là nơi xuất khẩu dụng cụ mang tên Obsidian, một loại vật liệu cứng, giòn và sắc cạnh bắt nguồn từ nham thạch núi lửa, để cắt, xỏ lỗ, làm đầu mũi tên, dao mổ phẫu thuật…sử dụng rộng khắp vùng Mesoamerica.

Công cụ làm bằng đá đen Obsidian

Xác người và động vật đã được tìm thấy trong quá trình khai quật các kim tự tháp tại Teotihuacan, cho thấy nơi đây đã thực hành nghi lễ hiến tế. Nạn nhân hiến tế có thể là người dân, tù binh. Những con vật hiến tế, tượng trưng cho sức mạnh, như chó sói, đại bàng, chim ưng, rắn độc…
Điều đặc biệt là trong đô thị cổ Teotihuacan chưa tìm thấy các công trình quân sự.
Hiện vẫn còn đang có nhiều tranh luận về mức độ quan hệ về chính trị, văn hóa giữa Teotihuacan và các trung tâm của nền văn minh Maya tại lân cận (cũng như các nơi khác ở Mesoamerica).
Đô thị cổ Teotihuacan (Nahuatl) bắt đầu suy giảm dân số vào thế kỷ 6, có thể liên quan đến các cuộc đấu tranh nội bộ; nông nghiệp bị tàn phá bởi sự phun trào của núi lửa vào năm 535; hạn hán kéo dài, nạn đói và bị các bộ tộc lân cận xâm lấn.
Kề liền về phía Tây Nam của Teotihuacan là đô thị Tenochtitlan (nay là thành phố Mexico). Đây là trung tâm của người Aztec, là một bộ tộc sống tại miền trung Mexico, thống trị phần lớn vùng Trung châu Mỹ từ thế kỷ 14 đến 16. Nhận thấy những giá trị nghệ thuật, văn hóa tuyệt vời tại Teotihuacan, người Aztec đã tuyên bố rằng họ có chung tổ tiên với người Teotihuacanos và kế thừa nền văn minh này.Cái tên Teotihuacan được đặt bởi người Aztec với ý nghĩa là "Nơi sinh của các vị thần" hay “Thành phố của các vị thần”.
Các tàn tích tại Trung tâm nghi lễ của Teotihuacan cho thấy nơi đây đã bị đốt phá vào thế kỷ thứ 7 hoặc thứ 8. Đô thị cổ Teotihuacan được khám phá lần đầu tiên vào năm 1864, được khai quật từ năm 1884. Một số di tích đã được phục hồi vào đầu thế kỷ 20.

Thành phố thời tiền Colombo Teotihuacan, Mexico được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 1987) với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Trung tâm nghi lễ của đô thị cổ Teotihuacan thể hiện một tuyệt tác nghệ thuật độc đáo với các kích thước đa dạng của các di tích (Kim tự tháp Mặt Trời, đáy rộng 225m x222m và cao 75m, mặt trên rộng 350 m2 với tổng khối lượng khoảng 1 triệu m3); được bố trí nghiêm ngặt dựa trên sự hài hòa với vũ trụ. Nghệ thuật tại Teotihuacans là một trong những nghệ thuật của nền văn minh cổ nhất tại Mexico. Tại đây, nó kế thừa và bổ sung: Các yếu tố hình học của các kim tự tháp Mặt Trăng, Mặt Trời; Trang trí điêu khắc và sơn với một sự phong phú đặc biệt của kim tự tháp Quetzalcoatl, Plumed Serpent.
Tiêu chí (ii): Với Teotihuacan ảnh hưởng của nền văn minh cổ đại Mesoamerican lần đầu tiên đã được lan truyền trên toàn bộ vùng Trung tâm của Mexico, bang Yucatán của Mexico và Kaminaljuyu của Guatemala trong thời kỳ Teotihuacan III (thời kỳ năm 300 – năm 500 sau Công nguyên).
Tiêu chí (iii): Lớn hơn nhiều so với khu vực Trung tâm nghi lễ, Khu khảo cổ Teotihuacan tương ứng với một thành phố ít nhất 2,5 vạn dân. Teotihuacan và thung lũng bao quanh là bằng chứng độc đáo về cấu trúc đô thị của Mexico cổ đại.
Tiêu chí (iv): Nằm trên đại lộ Avenue of the Dead, nhóm duy nhất của các di tích linh thiêng và các địa điểm thờ tự ở Teotihuacan (Kim tự tháp Mặt trăng, Mặt Trăng, Quetzalcoatl; Cung điện Quetzalmariposa, Jaguars, Yayahuala và các khu vực khác) tạo thành một ví dụ nổi bật của một trung tâm nghi lễ thời kỳ Tiền-Columbian.
Tiêu chí (vi): Khi Teotihuacán bị phá hủy và bỏ rơi vào năm 650 sau Công nguyên, những tàn tích tại đây đã trở thành huyền thoại. Tên Aztec của Teotihuacán có nghĩa là "Nơi mà các vị thần được tạo ra". Theo các ghi chép từ thế kỷ 16, những vị vua Moctezuma cai trị Aztec thực hiện thường xuyên nghi lễ tại đây để chứng minh sự bền bỉ của đức tin, làm cho Teotihuacan trở thành một nơi thiêng liêng có giá trị đặc biệt.

Sơ đồ phạm vi Khu Di sản Teotihuacan, Mexico

Khu Di sản Teotihuacan hiện vẫn đang tiếp tục được khám phá, các hạng mục công trình chính trong Trung tâm nghi lễ Teotihuacan gồm:

Đại lộ của thành phố (City's Broad Central Avenue)
Đại lộ rộng lớn của Trung tâm nghi lễ còn được gọi là Đại lộ của người chết (đền thờ, lăng mộ) - "Avenue of the Dead" (Calzada de los Muertos). Đại lộ là trục trung tâm của đô thị, theo hướng chếch Bắc – Nam, rộng khoảng 40m và dài 4 km, chạy qua sông Rio San Juan, được bố trí theo nguyên tắc địa lý, là một vị dụ điển hình của truyền thống Mesoamerican về quy hoạch các thành phố, khu định cư và các tòa nhà gắn với quan điểm về vũ trụ. Quy hoạch của đại lộ cũng như của đô thị được sắp xếp chính xác nghiêng 15,5 độ về phía Đông Bắc, được cho là phù hợp với hướng chuyển động của mặt trời…
Xung quanh Đại lộ là các tàn tích của các công trình kiến trúc ấn tượng, gồm: Kim tự tháp Mặt trời (Pyramid of the Sun) nằm bên cạnh và giữa Đại lộ; Kim tự tháp Mặt trăng (Pyramid of the Moon) và Quần thể đền thờ thần Rắn (Temple of the Feathered Serpent Quetzalcoatlare) được đặt tại hai đầu của Đại lộ…Dọc theo đại lộ còn có nhiều kim tự tháp nhỏ dạng bậc kiểu Talud-Tablero.
Ngoài Đại lộ theo hướng chếch Bắc Nam, tại đây còn có một trục không gian khác chếch theo hướng Đông – Tây, tại vị trí khu vực Quần thể Đền thờ Thần Rắn (Ciudadela), hiện tại trục này đã không còn.

Phối cảnh Đại lộ, nhìn từ Kim tự tháp Mặt Trăng

Kim tự tháp Mặt trời (Pyramid of the Sun) .
Kim tự tháp Mặt Trời là kim tự tháp khổng lồ, lớn thứ 3 trên thế giới sau Kim tự tháp Cholula (Great Pyramid of Cholula) tại Puebla, Mexico và Kim tự tháp Giza (Great Pyramid of Giza) tại Ai Cập.
Công trình nằm bên cạnh, tại mặt phía Đông của Đại lộ.
Kim tự tháp dạng bậc, có phần đáy dài 225m, rộng 222m; cao khoảng 75m, độ nghiêng của bậc 32,5 độ, được hoàn thành vào những năm 200 sau Công nguyên.
Tên Kim tự tháp Mặt Trời do người Aztec đặt, là đài tưởng niệm, tôn thờ vị thần vĩ đại nhất là thần Mặt Trời.
Công trình được xây dựng theo hai giai đoạn chính. Giai đoạn đầu vào khoảng năm 100 sau Công nguyên, tạo thành phần bệ kim tự tháp. Giai đoạn hai là xây dựng đền thờ trên mặt bệ kim tự tháp (rộng 350m2). Hiện đền thờ đã không còn.
Kim tự tháp Mặt Trời được xây dựng bằng đá vôi với vữa thạch cao lấy từ khu vực xung quanh. Trên đó vẽ các bức tranh tường màu sắc rực rỡ.
Phía dưới Kim tự tháp là một đường hầm, dẫn đến hầm mộ của Hoàng gia. Xung quanh Kim tự tháp đã tìm thấy được nhiều hiện vật như đầu mũi tên, tượng hình người và các bộ xương người liên quan đến tục hiến tế. Vào năm 1889, người ta tìm thấy dưới chân Kim tự tháp Mặt Trời một tác phẩm điêu khắc bằng thạch cao hình một con mèo, được gọi là Ocelot Teotihuacan.

Hình vẽ so sánh Kim tự tháp Mặt Trời tại Teotihuacan, Mexico và Kim tự tháp Cholula tại Puebla, Mexico và Kim tự tháp Giza tại Ai Cập.

Kim tự tháp Mặt Trời nhìn từ khu vực quảng trường phía trước Kim tự tháp Mặt trăng, Teotihuacan

Phối cảnh Kim tự tháp Mặt Trời, Teotihuacan

Tác phẩm điêu khắc thạch cao Ocelot Teotihuacan, thế kỷ 5 -6, hình tượng một con mèo, có thể là một khay đựng trái tim của người hiến tế (Bảo tàng Anh quốc).

Kim tự tháp Mặt trăng (Pyramid of the Moon)
Kim tự tháp Mặt Trăng là kim tự tháp lớn thứ hai sau Kim tự tháp Mặt Trời tại Trung tâm nghi lễ Teotihuacan, còn được gọi là Tenan, đền Đại Nữ thần bảo trợ (Great Goddess).
Kim tự tháp được xây dựng vào năm 200 -250 sau Công nguyên, nằm tại điểm đầu phía Bắc của Đại lộ.
Bệ kim tự tháp có đáy rộng 45m x45m cao 45m. Trên đỉnh của Kim tự tháp là đền thờ Đại Nữ thần bảo trợ, tượng trưng cho thần sông nước, thần đất, thần sinh sôi nảy nở và thần sáng tạo (đền hiện không còn). Tại phần đáy của Kim tự tháp đã phát hiện các tác phẩm điêu khắc dành riêng cho Đại Nữ thần.
Đối diện với Kim tự tháp Mặt Trăng là quảng trường Mặt Trăng. Quảng trường có một bàn thờ nằm tại trung tâm và xung quanh có các kim tự tháp nhỏ.
Năm 1998, các nhà khảo cổ đã khai quật dưới Kim tự tháp Mặt Trăng và phát hiện đường hầm phía dưới. Các tàn tích trong đường hầm cho thấy, Kim tự tháp đã trải qua ít nhất 6 lần tu sửa. Tại đây cũng phát hiện các bộ xương người, động vật, đồ trang sức, lưỡi dao…

Hình vẽ Kim tự tháp Mặt Trăng, Teotihuacan

Phối cảnh Kim tự tháp Mặt Trăng với Đại lộ, quảng trường phía trước và quần thể các kim tự tháp nhỏ bao quanh

Phối cảnh Kim tự tháp Mặt Trăng, Teotihuacan

Đền thờ Thần Rắn (Temple of the Feathered Serpent Quetzalcoatlare)
Đền thờ Thần Rắn là kim tự tháp (Feathered Serpent Pyramid) lớn thứ 3 tại Teotihuacan, được xây dựng vào năm 150 đến 200 sau Công nguyên.
Quần thể Đền thờ Thần Rắn nằm tại cuối phía Nam của Đại lộ, có tường lớn bao quanh như một pháo đài (Ciudadela).
Lớp ngoài cùng tạo thành thành một hình vuông mỗi chiều khoảng 400m, gồm một lớp tường dày gắn với các kim tự tháp nhỏ cả bốn phía (mặt Bắc, Nam, Đông có 4 kim tự tháp và mặt Tây có 3 kim tự tháp).
Lớp trong cùng gồm: Một sân hình chữ nhật đặt tại phía Đông, giữa có một bệ thờ; Cụm công trình đặt tại phía Tây, gồm 2 kim tự tháp đặt liền nhau (Đền thờ Thần Rắn) và một quần thể tàn tích các hạng mục công trình nhà ở và xưởng chế tác thủ công.
Đền thờ Thần Rắn được xây dựng theo phong cách Talud- Tablero. Các cạnh bên ngoài của mỗi bậc được trang tri bằng các đầu của Thần Rắn (Tlaloc) với các vây phía trên, biểu tượng cho thần mưa và mùa màng trong nông nghiệp, hoặc là biểu tượng của thần chiến tranh. Trong Kim tự tháp đã phát hiện các bộ xương người, động vật, vũ khí và đồ trang sức.
Quần thể Đền thờ Thần Rắn được cho là một trong những địa điểm trung tâm chính trị, văn hóa và kinh tế của thành phố Teotihuacan.

Phối cảnh Quần thể Đền thờ Thần Rắn, Teotihuacan

Phối cảnh Kim tự tháp - Đền thờ Thần Rắn

Chi tiết trang trí các đầu của Thần Rắn (Tlaloc) với các vây phía trên tại bệ tháp (phần Tablero)

Ngoài 3 cụm công trình chính trên, tại Trung tâm nghi lễ Teotihuacan còn có các hạng mục công trình nổi bật:

- Khu phức hợp Quetzalpapálotl (Quetzalpapálotl complex)
Khu phức hợp Quetzalpapálotl nằm tại phía Tây Nam Kim tự tháp Mặt Trăng. Tổ hợp công trình nổi tiếng với Cung điện Quetzalpapálotl (Palace of the Quetzalpapálotl); Cung điện Jaguars (Palace of the Jaguars) và các bệ kim tự tháp bằng đá xung quanh.
Khu phức hợp được xây dựng vào khoảng năm 450- 500, trên nền của một cấu trúc xây dựng trước đó vào năm 250 – 300.
Cung điện Quetzalpapálotl được cho là nơi cư ngụ của một vị linh mục cấp cao với các phòng, hàng hiên và sân.
Các cột đá hàng hiên quanh sân có trang trí hình ảnh các loài chim (Quetzalpapalotl), là một sinh vật thần thoại của nền văn hoá Mesoamerican, là sự kết hợp giữa chim và bướm. Bên trong cung điện có những bức tranh tường trang trí hình động vật, biểu tượng của thần mưa. Dưới lòng đất có các hầm mộ, trên tường miêu tả hình ảnh về những con chim màu xanh và các đồ vật có liên quan đến nước và sự sống.
Cung điện Jaguars có bức tranh tường miêu tả những con mèo lớn với những chiếc mũ cắm lông chim, miệng ngậm kèn bằng vỏ ốc…
Khu phức hợp được khám phá vào năm 1962.

Phối cảnh Khu phức hợp Quetzalpapálotl, Teotihuacan

Trang trí trên hàng cột của Cung điện Quetzalpapálotl, Teotihuacan

Trang trí bên trong Cung điện Jaguars với các bức tranh tường miêu tả những con mèo

- Cung điện Tepantitla (Palace of the Tepantitla)
Cung điện nằm tại phía Đông của Kim tự tháp Mặt trời, là nơi cư trú của các thành viên thuộc tầng lớp tinh hoa trong xã hội. Tổ hợp công trình bao gồm một sân trong, có vai trò là không gian cộng đồng, xung quanh là các không gian sinh hoạt. Tại đây có các bức tranh tường miêu tả các vị thần, linh mục liên quan đến tục thờ nước và mùa màng nông nghiệp.
Bức tranh tường mô tả một lễ nghi nghi thức gieo hạt cầu vụ mùa. Linh mục đội mũ có hình dạng đầu và hàm trên của một con cá sấu, phía trên mủ là các lông vũ.
Bức tranh thờ Đại Nữ thần mưa gắn với ngọn núi Cerro Gordo, núi lửa đã tắt, và trở thành nguồn nước của thành phố. Nhiều người cho rằng đây là bức tranh miêu tả thiên đường (Tlalocan, một trong 13 tầng trời), được cai trị bởi thần Tlaloc hay Đại nữ thần Mưa.

Mặt bằng Cung điện Tepantitla, điển hình cho các loại cung điện tại Trung tâm nghi lễ Teotihuacan

Phối cảnh sân trong Cung điện Tepantitla, Teotihuacan

Trang trí trên tường Hình ảnh của cây vũ trụ với các tầng với bốn nhánh cây và hoa

Bức tranh thờ Đại Nữ thần mưa gắn với ngọn núi Cerro Gordo, núi lửa đã tắt, và trở thành nguồn nước của thành phố

- Cung điện Yayahuala (Palace of the Yayahuala)
Cung điện nằm tại phía Tây của Trung tâm nghi lễ, cách biệt với Đại lộ, hiện chỉ còn tàn tích nền móng và các bức tường. Cung điện có cấu trúc mặt bằng gồm một sân trong, giữa là một bệ thờ, bao quanh sân trong là hành lang kết nối các công trình có mặt bằng hình học với các bề mặt tường theo phong cách Talud- Tablero. Kề liền phía Nam của Cung điện Yayahuala là Cung điện Zacuala (Palace of the Zacuala) có quy mô và cấu trúc tương tự.

Tàn tích Cung điện Yayahuala, Teotihuacan

Di sản Thành phố thời tiền Colombo Teotihuacan, Mexico là một trong những trung tâm lịch sử, văn hóa hùng mạnh và lâu đời nhất ở vùng Mesoamerica, trở thành địa danh thiêng liêng của người dân Mexico và khu vực Nam Mỹ. Đây là một trong những địa điểm khảo cổ học được nhiều người đến thăm quan nhất ở Mexico.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/414
https://en.wikipedia.org/wiki/Mexico
https://en.wikipedia.org/wiki/Mesoamerica
https://en.wikipedia.org/wiki/Civilization
https://en.wikipedia.org/wiki/Teotihuacan
https://www.ancient.eu/Teotihuacan/
https://en.wikipedia.org/wiki/Mesoamerican_architecture
https://en.wikipedia.org/wiki/Talud-tablero
https://en.wikipedia.org/wiki/Pyramid_of_the_Sun
https://en.wikipedia.org/wiki/Pyramid_of_the_Moon
https://en.wikipedia.org/wiki/Temple_of_the_Feathered_Serpent,_Teotihuacan
https://en.wikipedia.org/wiki/Quetzalpapálotl
https://es.wikipedia.org/wiki/Teotihuac%C3%A1n
https://es.wikipedia.org/wiki/Arquitectura_de_Teotihuacán