BMKTCN - ĐHXD - Trung tâm lịch sử Oaxaca và Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Hỏi:

Em cảm thấy vô hướng quá

Em chào thầy ạ, em là 1 sinh viên đang theo học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội và cũng đang học trong lớp Kiến trúc Công nghiệp của thầy ạ. Em có 1 số vấn đề nội tâm rất mong muốn được thầy giúp đỡ và mách bảo ạ.
Vấn đề chính em đang gặp phải là em cảm thấy rất vô hướng như trong tiêu đề ạ. Em thấy bản thân mình không có tý năng lực nào để mai sau có thể hành nghề kiến trúc sư. Hiện tại em bị nản chí và cũng lo sợ nữa. Em vào trường cũng vì ước mơ có thể xây ngôi nhà do chính mình thiết kế và hành nghề. Nhưng em cảm thấy mình không đủ năng lực để có thể hành nghề, kiến thức trên trường là vô cùng lớn mà dù e đã học rồi nhưng lại bị quên lãng chỉ sau 1 học kỳ. Em cũng không giỏi vẽ và vẽ rất xấu nếu vẽ tay thì nhìn rất trẻ con và thiếu chuyên nghiệp, nhìn các bạn khác em cảm thấy rất tự ti, Em cũng không biết mình còn có thể đủ trình độ để đi thực tập không nữa. Chuyên môn của em em tự đánh giá là khá tệ, em rất suy sụp và cố gắng học những gì có thể mà chuyên ngành cần. Thầy có thể cho em xin ý kiến và liệu có giải pháp khắc phục không ạ, em rất sợ rằng nếu hành nghề thì bản thân không giỏi giang thì kinh tế làm ra sẽ bị thấp, không đủ sống. Vậy em phải làm sao ạ.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư.

Năng lực tự thân thời điểm này là kết quả của năng lực tự rèn luyện giai đoạn trước. Như em nêu trong thư, năng lực tự thân yếu, trước hết thể hiện:
i) Kiến thức chuyên môn còn nhiều khoảng trống và ngày càng rộng ra, do việc học không chăm chỉ;
ii) Trình bày bản vẽ kiến trúc xấu, do không cẩn thận khi thiết kế;
iii) Mất niềm tin vào chính mình, nản chí và dẫn đến lo sợ cho tương lai.
Phải thấy đó là điều không tốt đẹp do chính em gây ra, để có trách nhiệm mà sửa mình.
Được gia đình hỗ trợ, có sức khỏe và năng lực để học đến năm thứ 3, là may mắn lắm, khi so sánh với rất nhiều thanh niên người Việt khác.

Một số việc phải làm ngay:
i) Thay đổi ngay nhận thức cũ: Ta phải trở thành người tài với cả kỹ năng cứng và mềm phù hợp để cạnh tranh và hợp tác, không chỉ trong kiến trúc mà cả lĩnh vực liên quan khác mà xã hội đang cần và tạo ra giá trị gia tăng;
ii) Sử dụng thời gian hợp lý: Một ngày ngủ đủ 6- 7 tiếng để tái tạo sức lao động. Thời gian còn lại dành cho: Học ngoại ngữ và chuyển đổi số; Đi học đầy đủ và lắng nghe bài giảng; Đọc sách và tài liệu bổ sung kiến thức; Chủ động trao đổi chuyên môn với giảng viên và bạn bè;
iii) Chăm chỉ tự học tập: Lời chê ghê gớm nhất là Kẻ lười nhác. Từ Kẻ lười nhác đến Kẻ hèn hạ và vô dụng rất gần nhau. Không phải lúc nào cũng có người bên cạnh mà học hỏi, mà phải có kế hoạch tự học, từ trong sách vở đến mạng xã hội và thực tế;
iv) Mở ra với thế giới bên ngoài: Tìm người có đức, có tài mà chơi để học kiến thức và sự đồng thuận; Ra với môi trường tự nhiên mà hòa vào trong đó. Sẵn sàng trải nghiệm làm những điều tốt đẹp;
v) Còn 2 năm nữa mới ra trường. Phải học để tốt nghiệp đại học, điểm khởi đầu sự nghiệp của một người tri thức. Đây là thời gian đủ để em tìm lại sự cân bằng cảm xúc và tận tâm thay đổi chính mình.

Nếu có vấn đề gì về việc học tập có thể trao đổi với thày. Thày sẵn sàng đồng hành.

Ngày 4/11/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em kính chào thầy ạ.
Em đang đọc lần 2 quyển sách Nghĩ giàu làm giàu, xuất bản lần đầu năm 1937. Quyển sách được viết từ 90 năm trước nhưng nó vẫn đang phản ánh nhiều thực tế.
Em đã đọc được rằng "các cơ sở giáo dục cần có trách nhiệm hơn nữa trong việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên".
Em nghĩ đó là việc các thầy đang làm không ngừng.
Em viết mail này để cảm ơn công việc của thầy ạ.

Em cảm ơn thầy đã đọc ạ.
Sinh viên 60KD3

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Rất cám ơn về những dòng chia sẻ, động viên.
Định hướng nghề nghiệp cho sinh viên không chỉ liên quan đến việc đào tạo kỹ năng cứng mà còn phải là kỹ năng mềm, liên quan trước hết đến năng lực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Cuốn sách "Nghĩ giàu, làm giàu" chỉ là một trong những nội dung mà thế hệ trẻ quan tâm.
Điều lớn lao hơn là họ phải có năng lực tự thân và năng lực tự rèn luyện để hình thành sự nghiệp và trở thành người tốt cho gia đình, cộng đồng và xã hội, phù hợp với chuẩn mực chung của loài người trong thế kỷ 21.
Sinh viên là tương lai của thày.
Thày cùng các thày cô giáo khác đang nỗ lực hết sức để biến tương lai tốt đẹp đó thành hiện thực.
Thày đang viết một cuốn sách với tiêu đề: 'Nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho sinh viên (và cựu sinh viên) trong lĩnh vực xây dựng'. Dự kiến tháng 5/2023 xuất bản.
Chúc mọi điều tốt lành.
Ngày 8/3/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Thưa thầy, em xin gửi kết quả bigfive mới của bản thân, qua đây em cũng xin cảm ơn thầy vì thông qua bài khảo sát bigfive và những lời thầy nói, em đã cố gắng khắc phục những yếu điểm của bản thân và cũng như trau dồi thêm kiến thức để khai phá bản thân, và thực tế đã có những chuyển biến tích cực trong cuộc sống và công việc của em, tuy vậy bản thân em cũng vẫn còn những thiếu sót, những điều em chưa thay đổi đc, em mong thầy thông cảm và trân thành cảm ơn thầy đã lắng nghe em.

Sinh viên Khóa 53KD, Khoa Kiến trúc Quy hoạch, ĐHXD Hà Nội

Trả lời:

Đã nhận được kết quả Big Five. Nên ghép thêm kết quả của những sinh viên khác, người khác để có thể so sánh và rút ra được nhận xét ta là ai và từ đó tự sửa mình.

Kết quả cho thấy: Tính cách (hay kỹ năng mềm) thuộc loại trung bình. Yếu về tính hướng ngoại.

Từng bước, từng bước mà cố gắng hơn.

Ngày 3/2/2023, thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi: Em gửi thầy kết quả Big Five ạ.

Trả lời: Thày đã nhận được kết quả đánh giá Big Five của em.

Sau một năm tự nhìn nhận mình là ai và đã có những thay đổi .

Tính cách Tận tâm và Hướng ngoại được cải thiện so với trước.

Tính cách Cân bằng cảm xúc vẫn yếu như cũ. Theo các nghiên cứu mà thày được biết, tính cách Cân bằng cảm xúc là cốt lõi. Mọi năng lực hoạt động chuyên môn, xã hội của một con người đều dựa vào đây mà ra cả.

Ta có mặt trên đời này đều có nguyên cớ tốt đẹp nào đó. Phải tự tin hơn nữa vào chính mình, trước hết là từ công việc chuyên môn, nay chính là đồ án tốt nghiệp.

Thày sẽ hỗ trợ chuyên môn để em có kết quả tốt nhất trong việc thực hiện học phần Đồ án tốt nghiệp.

Ngày 10/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: E chào thầy ạ! E là Thắng ,sinh vien nhận đồ án tốt nghiệp nhóm thầy, nhóm mình có nhóm zalo riêng hay thế nào để trao đổi về đồ án k ạ ? Em tìm sđt thầy để add Zalo nhưng không được ạ! Em cảm ơn thầy.
Trả lời: Trao đổi trực tiếp với thày qua mail.

Một số nội dung chính thực hiện trong 4 tuần đầu tiên: :

1) Đọc kỹ các yêu cầu về nội dung Học phần đồ án tốt nghiệp của Khoa và Bộ môn KTCN; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành ngay trong tuần thứ 1)

2) Báo cáo về tên đề tài tốt nghiệp, vị trí cụ thể khu đất dự kiến theo tỷ lệ 1/500 (hoàn thành trong tuần thứ 1)

3) Chuản bị các quy định, tiêu chuẩn thiết kế có liên quan đến đề tài; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành trong tuần thứ 2)

4) Tìm 5 ví dụ trên thế giới về các công trình tương tự với loại hình dự kiến trong đề tài tốt nghiệp; nhận xét và đánh giá, kết luận rút ra để có thể ứng dụng cho đề tài (4 tuần phải hoàn thành);

5) Đọc lại các nguyên lý thiết kế kiến trúc đã được học (phải làm ngay và liên tục cho đến khi bảo vệ đề tài);

6) Nên tự đánh giá Ta là ai. Đánh giá theo phần mềm Big Five- tính cách sinh viên, để thày biết rõ hơn về sinh viên.

Phần mềm đánh giá: http://talaai.com.vn/ (talaai.com.vn)

Sau đó gửi ngay kết quả đánh giá tính cách cho thày, để có thể hỗ trợ.

Gặp nhau 2 tuần/lần. Mỗi lần gặp cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để có thể trao đổi tối đa những vấn đề liên quan đến đề tài tốt nghiệp mà không tự trả lời được.

Địa điểm gặp: Chiều thứ tư hàng tuần, từ 16h - 17h30 tại Văn phòng Bộ môn KTCN.

Đồ án tốt nghiệp là một sự kiện quan trọng của đời người lao động trí óc.

Phải nỗ lực hết sức và dành tất cả thời gian, nguồn lực cho đồ án. Từ đây mới có kết quả tốt nhất, để trải nghiệm, hình thành năng lực cần thiết chuẩn bị cho việc ra trường và làm việc với vô số những người tài khác trong xã hội.

2/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: Em chào bộ môn ạ, em là Hoàng Đức Dương lớp 66XD8 msv-0013966 đang làm bài tiểu luận về công trình dân dụng ạ em thấy bộ môn có đăng bài về công trình galaxy soho ở Trung Quốc vậy em muốn xin bộ môn cho em bài đăng đó được không ạ, em xin cảm ơn bộ môn,em chào bộ môn ạ.

Trả lời: Trang WEB bmktcn.com được thành lập với mục tiêu chính là phục vụ sinh viên. Đương nhiên là em được đăng lại các bài viết trên trang WEB này.

Chủ biên: TS. Phạm ĐÌnh Tuyển

Hỏi:

Em gửi thày bài Trắc nghiệm tính cách – Big Five (talaai.com.vn)

Trả lời:

Thày đã nhận được biểu tượng Big Five của em. Đây là Big Five rất điển hình của sinh viên. Em còn là người mạnh về Hướng ngoại, một tính cách rất được coi trọng trong Thời đại liên kết và hội nhập.
Do còn trong giai đoạn là sinh viên gắn với Học hỏi, Học tập là chính và chưa có Học hành, nên tính cách Tận tâm của em còn thiếu mạnh mẽ so với tính cách khác.
Khi làm việc trong doanh nghiệp hay tổ chức nào đó, người sử dụng lao động đánh giá trước hết tính cách Tận tâm và là kỹ năng mềm cơ bản của mỗi nhân viên.
Không đợi đến lúc ra trường, ngay từ bây giờ em dành quan tâm hơn cho tính cách này. Nếu làm được như vậy, sẽ thuận lợi hơn khi thử việc và nhiều cơ hội hơn trong sự nghiệp.
Khi trắc nghiệm Big Five, Tận tâm cũng là tính cách nổi trội của thày. Trong công việc, thày luôn có thiện cảm với những người Tận tâm.
Chúc em sớm trở thành con người thật sự Tận tâm.

Ngày 24/4/2021, Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi:

Em thưa thầy, thầy có thể cho em hỏi làm sao mình có thể kết nối làm quen với những người giỏi hơn mình ạ, em cảm ơn thầy.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Đối với một đất nước: Hiền tài như nguyên khí quốc gia. Mạnh hay yếu từ đó mà ra cả.
Đối với một cá nhân: Suốt cả đời gắn với việc học: Học cái gì và học thày nào. Và sự học luôn đi cùng với sự sang trọng và thịnh vượng.
Những người giỏi hay người hiền tài có thể thức tỉnh cho ta học cái gì một cách hiệu quả và qua đó họ cũng trở thành thày của ta.
Người tài giỏi là người làm những việc mang lại giá trị gia tăng cao mà người thường không làm được. Người hiền tài là người mang tài của mình ra giúp xã hội.
Vị thế xã hội cấp độ nào thì có người tài, người hiền tài cấp độ đó, ví như người tài giỏi trong lớp, trong trường, trong ngành, trong vùng, trong quốc gia và thế giới.
Mỗi người thường tìm và chơi với người giỏi phù hợp với vị thế của họ. Khi tiến bộ, sang một vị thế mới cao hơn, lại tìm thày giỏi tương xứng ở vị thế đó mà học.
Khi đã tài giỏi trong một vị thế, chính ta lại trở thành người thày để dẫn dắt những người khác chưa có điều kiện giỏi bằng ta. Từ đây ta cũng có được phẩm cách của người chủ và người lãnh đạo.
Khi đã hiểu được sự cần thiết của việc tìm người giỏi hay người hiền tài để học và hành, thì tất yếu ta sẽ tự thay đổi để tìm được cách kết nối với họ.
Những hiền tài luôn mong muốn làm những điều tốt đẹp. Vậy hãy thể hiện cho họ thấy tính cách của ta cũng luôn mạnh mẽ hướng về điều đó.
Là sinh viên, trước hết hãy tìm thày hay người giỏi trong lớp, khoa, trường; trong gia đình và dòng họ để học.
Thày chúc em sớm thành công.

Ngày 19/4/2021. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em thưa thầy (cô). Trong quá trình làm đồ án thì trong lớp có nhóm không hoà đồng được và bạn trong nhóm xin sang nhóm khác. Vậy bạn đó đề xuất chuyển nhóm với thầy trong buổi thông tới luôn được không ạ? Em cảm ơn ạ!

Trả lời:

Bộ môn đã nhận được thư của em.
Học kỹ năng mềm phối hợp với các thành viên có liên quan trong hoạt động tư vấn là một trong những mục tiêu của việc Làm đồ án theo nhóm.
Ai cũng phải nỗ lực tự học điều này để đình hình được nhận thức: Sức mạnh và vị thế của một tổ chức chủ yếu được xây dựng trên nền tảng của việc "Cùng nghĩ,Cùng làm".Từ đó mới mong công việc đạt được hiệu quả cao nhất.
23/4/2019. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em chào thầy, các câu trả lời của thầy khiến em thấy rất hữu ích. Em muốn hỏi thầy khi thầy gặp những bế tắc hay thất bại trong cuộc sống thầy đã tự khắc phục như thế nào, có khi nào thầy cảm thấy mệt mỏi với công việc của mình không. Hiện tại có những lúc em cảm thấy kém cỏi so với người khác, xin thầy cho em lời khuyên được không ạ?

Em cảm ơn thầy rất nhiều.
Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em
Chắc chắn trong cuộc đời không có ai chỉ toàn thành công cả.
Trong hoạt động chính trị, thất bại là gắn với tính mạng.
Trong hoạt động kinh tế, thất bại là gắn với thiệt hại về kinh tế và thời gian.
Trong hoạt động xã hội, thất bại là mất niềm tin và vị thế…

Trong thời đại hội nhập ngày nay, con người phải cạnh tranh với những đối thủ rất mạnh mà trong nhiều trường hợp ta còn chưa biết nhiều về họ; giống như đi thi Olimpic mà không biết sẽ phải thi môn gì; đến đó mới rõ.
Chính vì vậy, xã hội bây giờ cần những người: i) Tư tưởng tiến bộ; ii) Yêu tự do; iii) Hoạt động đa năng và biết liên kết với nhiều người để làm nhiều việc; trong đó đặc biệt với em là nhân tố thứ ba.

Nếu một người chỉ chăm chăm làm một việc; việc đó thất bại có nghĩa là mất tất cả.
Nếu một người làm ba việc; một việc thành công, hai việc thất bại, điều đó cũng chấp nhận được.
Nếu một người làm năm việc; ba việc thành công, hai việc thất bại, điều đó được coi như đã thành công.

Đã đi học được đến bậc đại học, chắc chắn em có cơ hội hơn rất nhiều người không có điều kiện đi học ngoài xã hội kia (thậm chí nhiều người còn khuyết tật).
Hãy học và rèn luyện trở thành người đa năng, nghĩa là tập làm nhiều việc một lúc (ưu tiên là việc theo chuyên môn giỏi nhất của mình, tiếp đến là việc mà xã hội đang cần và cuối cùng là việc mà mình yêu thích). Cũng chính từ đây em sẽ tìm được những mặt mạnh của mình.
Đối với những người tri thức, trong tâm thức của họ không có chỗ cho từ “bế tắc” và “mệt mỏi”, chỉ có từ “khó khăn” và “sáng tạo” để vượt qua mà thôi. (Tất nhiên, trong cuộc sống ai cũng phải chịu những nỗi đau buồn, ví như sự mất mát của người thân, bạn bè, đồng loại).
Một điều nữa em cũng cần biết: Sức mạnh để làm những điều khác biệt và sẽ thành công, không phải chỉ xuất phát từ bản thân em, từ thế giới thực tại này, mà còn được khởi nguồn từ sức mạnh tinh thần của tiền nhân, tổ tiên và dòng họ gia đình em. Vì vậy, phải tìm hiểu, học để phát huy cho được sức mạnh tinh thần này, thậm chí biến thành niềm tin cốt lõi của mình.

Chúc em trở thành con người đa năng và thành công.

Ngày 4/12/2018. Thày Phạm Đình Tuyển

Lịch sử Kiến trúc

Trung tâm lịch sử Oaxaca và Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

26/09/2017

Thông tin chung:
Công trình: Trung tâm lịch sử Oaxaca và Khu khảo cổ Monte Alban (Historic Centre of Oaxaca and Archaeological Site of Monte Alban)
Địa điểm: Oaxaca, Xoxocotlan và Cuilapan, Mexico (N17 3 42.984 W96 43 18.012 )
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Trung tâm lịch sử của Oaxaca: Diện tích khu vực Di sản 375 ha; vùng đệm 121ha; Khu khảo cổ Monte Alban: Diện tích khu vực Di sản 4000 ha.
Năm thực hiện:
Giá trị: Di sản thế giới (1987; hạng mục i, ii, iii, iv)

Mexico phía Bắc giáp Hoa Kỳ, Nam và Tây giáp Thái Bình Dương, Đông Nam giáp Guatemala, Belize và biển Caribe, phía Đông là vịnh Mexico. Mexico có diện tích 1.964.375 km², dân số khoảng 120 triệu người (năm 2015), ngôn ngữ chính là Tây Ban Nha, thủ đô là thành phố Mexico.
Thời kỳ tiền Columbian, Mexico là nơi có nhiều nền văn minh Mesoamerica tiên tiến (là một khu vực và vùng văn hóa châu Mỹ, kéo dài từ miền Trung Mexico qua Belize, Guatemala, El Salvador, Honduras,Nicaragua và phía Bắc Costa Rica).
Năm 1521, Đế chế Tây Ban Nha chinh phục và chiếm đóng Mexico.
Ngày 16/9/1810, Mexico tuyên bố độc lập từ Tây Ban Nha.
Mexico ngày nay là một liên bang bao gồm 31 tiểu bang và một thực thể liên bang đặc biệt.

Bản đồ Mexico và vị trí bang Oaxaca

Bản đồ bang Oaxaca

Oaxaca, là một trong 32 tổ chức liên bang của Mexico với 418 đô thị, nằm tại phía Nam Mexico. Thành phố thủ phủ của bang Oaxaca là Oaxaca de Juarez.
Tại khu vực thung lũng trung tâm của thành phố Oaxaca de Juarez có hai địa điểm văn hóa đặc biệt nổi bật: Trung tâm lịch sử của thành phố Oaxaca de Juarez và Địa điểm khảo cổ Monte Alban.

Thành phố Oaxaca de Juarez ban đầu có tên là Antequera, do người Aztec thành lập vào năm 1486. Nền văn hóa Aztec (còn gọi là nền văn hóa Mexica, thuộc nền văn minh Mesoamerica), phát triển mạnh tại trung tâm Mexico trong giai đoạn từ năm 1300 đến 1521. Thành phố được Hoàng gia Tây Ban Nha công nhận vào năm 1532. Năm 1821, thành phố được đổi tên thành Oaxaca de Juarez, theo tên của nhà luật sư và chính trị nổi tiếng Benito Pablo Juárez García (người Mexico, 21/3/1806- 18/7/1872, thành phố Oaxaca là quê hương của ông).
Trung tâm lịch sử là khu vực phát triển ban đầu hay khu phố cổ của đô thị Oaxaca hiện đại, song hiện vẫn là hạt nhân của các hoạt động chính trị, kinh tế, xã hội, tôn giáo và văn hóa, mang lại sự sống động cho thành phố.
Trung tâm lịch sử của thành phố Oaxaca có bố cục chính theo 2 trục Đông – Tây và Bắc – Nam, hơi nghiêng một chút để tạo điều kiện cho việc chiếu sáng mặt trời.
Trung tâm lịch sử có cấu trúc quy hoạch độc đáo bởi mạng lưới giao thông dạng ô cờ tạo thành 247 ô phố. Các ô phố phần lớn có mặt bằng hình vuông, mỗi chiều khoảng 90 -100m. Tại đây vẫn còn lưu giữ được nhiều công trình kiến trúc mang tính biểu tượng cho một truyền thống văn hóa, nghệ thuật và lịch sử của hơn 4 thế kỷ. Tổng cộng có đến 1200 di tích lịch sử đã được xếp hạng, bao gồm các công trình tôn giáo, các tòa nhà thế tục và những con phố, kết hợp với nhau để tạo ra một cảnh quan đường phố hài hòa và tái tạo lại được hình ảnh của một thị trấn thuộc địa cũ vốn có khuynh hướng hoành tráng.

Monte Alban là địa điểm khảo cổ quan trọng nhất của Khu vực thung lũng Oaxaca, được hình thành cách đây 1500 năm bởi các bộ tộc Olmecs, Zapotecs và Mixtecs. Vào thời kỳ tiền Columbian, nền văn minh Zapotec là một trong những nền văn hoá phát triển cao của vùng Mesoamerica.
Monte Alban được cho là một thủ đô cổ của người Zapotecs, đạt đến đỉnh cao từ năm 500 trước Công nguyên đến năm 800 sau Công nguyên với khoảng 35 ngàn cư dân.
Tại đây đã phát hiện tàn tích của các bậc thang, đập nước, kênh rạch, đồi nhân tạo, đền thờ, sân bóng, lăng mộ và các tấm đá khắc chữ tượng hình… với quy mô lớn, chiều kích độc đáo, thể hiện bề dày về thời gian, phong cách lịch sử của khu vực; tri thức, truyền thống và biểu hiện nghệ thuật của một nền văn minh.
Monte Alban hiện đã trở thành biểu tượng của một địa danh thiêng liêng.

Trung tâm lịch sử Oaxaca và Khu khảo cổ Monte Alban được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 1987) với tiêu chí:

Tiêu chí (i): Oaxaca là thị trấn đầu tiên vào thế kỷ 16 của Đế chế Tây Ban Nha được quy hoạch theo kiểu lưới ô vuông, mỗi chiều khoảng 100 yard (91,44m), bao xung quanh quảng trường trung tâm. Các biểu tượng về quyền lực chính trị, kinh tế và tôn giáo được xây dựng xung quanh vị trí trung tâm này, tạo ra sự sống động của thành phố và góp phần vào chủ nghĩa đô thị hóa toàn cầu. Cách bố trí mạng lưới đường phố của thành phố Oaxaca là một ví dụ độc đáo về quy hoạch đô thị tại khu vực thuộc địa của Tây Ban Nha vào thế kỷ 16. Trung tâm nghi lễ Monte Alban đã tạo ra một cảnh quan kiến trúc hùng vĩ, tượng trưng cho một trong những thành tựu nghệ thuật và là tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người.

Tiêu chí (ii): Trong hơn một thiên niên kỷ, Monte Alban đã có ảnh hưởng đáng kể trong toàn bộ khu vực văn hoá của Oaxaca. Tiếp sau đó, thị trấn Oaxaca là một ví dụ hoàn hảo của một thị trấn thuộc địa thế kỷ 16. Cách thức quy hoạch mạng lưới bố trí đường phố của thành phố Oaxaca đã được ứng dụng tại một số thành phố thuộc địa khác.

Tiêu chí (iii): Monte Alban là một bằng chứng độc đáo về một trung tâm nghi lễ thời kỳ tiền Columbian tại khu vực miền Trung của Mexico ngày nay, chịu ảnh hưởng từ nền văn minh phía Bắc, đầu tiên đến từ Teotihuacan, sau đó từ Aztec và từ nền văn minh Maya ở phía Nam. Với những ngôi đền lộng lẫy, lăng mộ, sân chơi bóng, những phiến đá chạm khắc chân dung với những chữ tượng hình… Monte Alban là minh chứng nổi bật về các nền văn minh kế tiếp nhau tại khu vực trong suốt thời kỳ Tiền Cổ điển và Cổ điển.

Tiêu chí (iv): Trong số khoảng 200 địa điểm khảo cổ trước thời kỳ thuộc địa Tây Ban Nha được khảo sát tại thung lũng Oaxaca, Khu khảo cổ Monte Alban đại diện cho sự tiến hóa độc lập của một khu vực có nhiều bộ tộc sinh sống, Olmecs, Zapotecs và Mixtecs. Trung tâm lịch sử của thành phố Oaxaca, với cấu trúc quy hoạch theo một mạng lưới ô vuông kiểu thuộc địa và các công trình kiến trúc mang tính biểu tượng của nó, được phát triển trong hơn bốn thế kỷ, là một ví nổi bật về sự kết hợp của hai nền văn hóa Mexico và Tây Ban Nha.
Di sản bao gồm hai khu vực: Trung tâm lịch sử của Oaxaca và Khu khảo cổ Monte Alban.

Sơ đồ đồ phạm vi hai khu vực Di sản Trung tâm lịch sử Oaxaca và Khu khảo cổ Monte Alban, Oaxaca, Xoxocotlan và Cuilapan, Mexico

Trung tâm lịch sử của Oaxaca
Trung tâm lịch sử của Oaxaca (Historic Centre of Oaxaca) thuộc đô thị Oaxaca de Juarez bang Oaxaca có diện tích khoảng 375ha, vùng đệm 121ha.
Trung tâm lịch sử của Oaxaca hay khu phố cổ của thành phố Oaxaca bao gồm 247 ô phố và 1200 công trình kiến trúc dân sự và tôn giáo tiêu biểu, gắn liền với phong tục và truyền thống cổ xưa, phát triển trong hơn 4 thế kỷ và được bảo tồn cho đến ngày nay. Nằm trong trong khu vực có địa chấn mạnh mẽ, kiến trúc của Trung tâm lịch sử hành phố Oaxaca de Juarez được đặc trưng bởi các tòa nhà thấp tầng với các bức tường dày.

Sơ đồ mặt bằng Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Phố cảnh Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Một số hạng mục công trình nổi bật trong Trung tâm lịch sử thành phố Oaxaca:

Quảng trường Constitución
Quảng trường (Plaza de la Constitución) còn có tên gọi là Zócalo, được hình thành vào năm 1529.
Quảng trường nằm trọn trong một ô phố, bao quanh bởi 4 tuyến phố.
Trong suốt thời kỳ thuộc địa, quảng trường này chưa bao giờ được lát đá, chỉ có một đài phun nước bằng đá cẩm thạch được xây dựng vào năm 1739. Hiện tại, trung tâm của quảng trường có một nhà nghỉ chân nhỏ (Kiosk) và vòi phun nước tạo cảnh quan.
Quảng trường Zócalo là điểm định vị các công trình kiến trúc tại thành phố Oaxaca, không gian hội họp tự nhiên của người dân địa phương, là nơi diễn ra các lễ hội và các chương trình văn hóa cấp quốc gia.

Phối cảnh Quảng trường Zócalo tại Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Các tuyến đường phố
Mạng lưới các tuyến đường phố kiểu ô cờ với các công trình nhà thấp tầng là một trong những đặc điểm nổi bật của Trung tâm lịch sử của Oaxaca. Hiện một số tuyến phố được tổ chức thành các tuyến đi bộ phục vụ du lịch như tuyến phố Macedonio Alcalá. Đường phố đi bộ được lát bằng đá núi lửa Cantera màu xanh lục.

Tuyến phố đi bộ Macedonio Alcalá tại Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nhà thờ Oaxaca
Nhà thờ Oaxaca (Catedral de Oaxaca) còn được gọi là Nhà thờ Đức Bà Assumption (Cathedral of Our Lady of the Assumption), nằm tại ô phố đối diện với Quảng trường Zócalo.
Công trình đầu tiên được xây dựng vào năm 1535.
Công trình hiện tại là tòa nhà thứ 3 được xây dựng khi hai tòa nhà đầu tiên bị phá hủy bởi các trận động đất lớn trong thế kỷ 16 và đầu thế kỷ 18. Việc xây dựng lại bắt đầu vào năm 1702 và hoàn thành vào năm 1733.
Công trình được làm bằng đá núi lửa Cantera xanh thường thấy trong các tòa nhà của Oaxaca.
Mặt tiền của công trình có một khối cao 3 tầng theo kiểu Baroque (phong cách nghệ thuật bắt nguồn từ phong trào văn hóa Phục Hưng, bắt đầu năm 1600 tại Rome và Ý, lan ra khắp châu Âu và cả thuộc địa ở Tân thế giới cho tới cuối thế kỷ 18). Tháp hai bên của công trình được xây dựng lại khi hai tháp ban đầu bị phá hủy do động đất vào năm 1931.
Nội thất của Nhà thờ theo phong cách kiến trúc Tân Cổ điển (Neoclassical, một trào lưu nghệ thuật trang trí, nghệ thuật thị giác, văn học, âm nhạc và kiến trúc lấy cảm hứng từ văn hóa và nghệ thuật cổ điển phương Tây từ giữa thế kỷ 18 tới cuối thế kỷ 19).

Mặt trước Nhà thờ Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nội thất Nhà thờ Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nhà thờ và Tu viện Santo Domingo de Guzmán
Nhà thờ và Tu viện Santo Domingo de Guzmán (Church and former monastery of Santo Domingo de Guzmán) nằm tại phía Bắc của Trung tâm lịch sử Oaxaca, chiếm trọn 4 ô phố, được xây dựng từ năm 1572 – 1731, trong suốt thời gian khoảng gần 200 năm.
Tổ hợp công trình gồm hai phần: Nhà thờ và Tu viện. Khoảng từ những năm 1860, Nhà thờ đã chuyển thành khu định cư, doanh trại quân đội.
Khối Nhà thờ được khôi phục lại hoàn toàn vào năm 1993.
Năm 1994 - 1996, Khu vực tu viện được khôi phục và chuyển đổi thành Trung tâm văn hóa Santo Domingo (Centro Cultural Santo Domingo). Tại đây lưu giữ và trưng bày các hiện vật về nền văn minh Zapotec và Mixtec với hàng trăm mảnh đồ trang sức bằng kim cương, vàng và bạc... Đây cũng là nơi trưng bày các vật dụng hàng ngày thời thuộc địa. Thư viện trong bảo tàng chứa đến 25000 tư liệu lịch sử về Oaxaca từ thế kỷ 15 đến 20. Công trình có sân trong với đài phun nước và cầu thang lớn. Bao xung quanh sân là hành lang với hệ thống vòm trần và mái đa dạng.

Phối cảnh tổng thế Nhà thờ và Tu viện Santo Domingo de Guzmán, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Phối cảnh mặt trước Nhà thờ và tu viện Santo Domingo de Guzmán, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nội thất Nhà thờ Santo Domingo de Guzmán, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nhà thờ Basílica de Nuestra Señora de la Soledad
Nhà thờ Basílica de Nuestra Señora de la Soledad nằm tại phía Tây của Trung tâm lịch sử Oaxaca, trong ô đất rộng 2 ô phố.
Công trình được xây dựng từ năm 1682 đến năm 1690. Mặt tiền của công trình được hoàn thiện từ năm 1717 – năm 1718. Nhà thờ có mặt bằng hình chữ thập, có hình thức theo phong cách Baroque, được xây dựng bằng đá Cantera xanh. Tại đây còn lưu giữ một hệ thống đàn Pipe organ, có hình thức trang trí kiểu Baroque, được làm từ năm 1686. Đàn được khôi phục lại vào năm 2000.

Phối cảnh Nhà thờ Basílica de Nuestra Señora de la Soledad, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Phối cảnh chi tiết trang trí tại phía trên lối ra vào, Nhà thờ Basílica de Nuestra Señora de la Soledad, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Ngoài ra tại Trung tâm lịch sử của Oaxaca còn có các công trình tôn giáo nổi tiếng khác như:

Nhà thờ và tu viện cũ St John of God
Nhà thờ và tu viện cũ St John of God (Templo y Exconvento de San Juan de Dios) được xây dựng vào năm 1521, khi người Tây Ban Nha xuất hiện tại đây. Năm 1662, công trình bị phá hủy bởi trận động đất.
Công trình được xây dựng lại vào năm 1703 và là diện mạo chính ngày nay. Năm 1864 công trình bị hỏa hoạn và được phục hồi vào năm 1867. Nhà thờ và tu viện cũ St John of God được cho là nhà thờ lâu đời nhất của Oaxaca vẫn còn đứng vững.

Nhà thờ và tu viện cũ St John of God, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nhà thờ San Felipe Neri
Nhà thờ San Felipe Neri (Church of San Felipe Neri) được xây dựng bắt đầu vào năm 1663. Công trình có diện mạo hiện nay được xây dựng vào năm 1733- 1770, tháp chuông xây dựng thêm vào thế kỷ 19. Công trình thể hiện tất cả sự sang trọng của kiến trúc thời kỳ đó: Bàn thờ và gian giữa được bao phủ bằng gỗ mạ vàng, chạm khắc tinh xảo và các bức tường được vẽ bích họa. Công trình có thể coi là một trong ví dụ nổi bật của kiến trúc Baroque cuối thế kỷ 18.

Phối cảnh và nội thất Nhà thờ San Felipe Neri, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Tu viện Ex San Catalina
Tu viện Ex San Catalina (Ex monastery of San Catalina) được xây dựng vào nửa sau thế kỷ 16, năm 1862 trở thành nhà tù, sau đó trở thành nhà hành chính của thành phố. Từ năm 1976, trở thành khách sạn với tên gọi Hotel Camino Real.

Tu viện Ex San Catalina, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Giáo hội Dòng Tên
Giáo hội Dòng Tên (Iglesia de la Compañia de Jesús) được xây dựng bởi các linh mục Dòng Tên vào năm 1579. Tháp hai bên của công trình bị phá hủy bởi động đất và không được xây dựng lại. Bên trong nhà nguyện có bức tượng Đức Mẹ và lời cầu nguyện bằng tiếng Tây Ban Nha, Anh và các ngôn ngữ khác có nguồn gốc tại Oaxaca, Náhuatl (là một trong những ngôn ngữ bản địa tại miền Nam và Trung Mexico), cũng như 12 ngôn ngữ khác có nguồn gốc tại bang Oaxaca, trong đó có 4 thổ ngữ của người Zapotec.

Giáo hội Dòng Tên, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Tòa nhà Chính phủ
Tòa nhà Chính phủ (State Government Palace) nằm tại phía Nam Quảng trường chính Zócalo.
Công trình được xây dựng cùng với thời gian hình thành thị trấn, vào năm 1576, bị các trận động đất năm 1787, 1801 phá hủy và sau đó bỏ hoang. Công trình được phục dựng vào năm 1832 - 1884, bị phá hủy do trận động đất năm 1931 và được xây dựng lại như ngày nay vào năm 1936 -1948.
Tòa nhà được thiết kế theo phong cách Phục Hưng, vật liệu xây dựng chủ yếu từ đá Cantera xanh của khu vực. Bên trong tòa nhà có các bức tranh tường của họa sỹ nổi tiếng người Mexico Arturo García Bustos (8/8/1926 – 7/4/2017).

Phối cảnh Tòa nhà chính phủ tại Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Bức tranh tường trang trí không gian cầu thang của Tòa nhà chính phủ tại Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nhà hát Macedonio Alcalá
Nhà hát Macedonio Alcalá (Teatro Macedonio Alcalá) là một tác phẩm kiến trúc điển hình cho thời kỳ Porfirio Díaz (José de la Cruz Porfirio Díaz Mori, nhà chính trị gia người Mexico, 15/9/1830 – 2/7/1915, là tổng thống Mexico 7 nhiệm kỳ). Công trình được xây dựng vào năm 1903- 1909.
Nhà hát có ba phần, tiền sảnh, sảnh chính và sân khấu. Lối vào chính nằm ở góc phố. Sảnh của nhà hát được trong trí theo phong cách Louis XV. Cầu thang ốp đá cẩm thạch màu trắng. Hội trường trang trí theo phong cách "Imperial" với các cột trang trí nổi bật (Empire style, là phong trào thiết kế kiến trúc, đồ nội thất, nghệ thuật trang trí phát triển vào đầu thế kỷ 19, từ Pháp, sau đó lan rộng ra châu Âu và Hoa Kỳ).

Phối cảnh Nhà hát Macedonio Alcalá tại Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Nội thất phòng khán giả Nhà hát Macedonio Alcalá tại Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Oaxaca
Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Oaxaca (Museo de Arte Contemporaneo de Oaxaca) nằm trong tòa nhà có tên gọi là Casa de Cortés. Đây là một trong những tòa nhà lâu đời nhất trong thành phố Oaxaca và là một trong những công trình thế tục tiêu biểu nhất. Công trình được xây dựng vào cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18, có mặt tiền đẹp, cao hai tầng, bao quanh 3 sân trong.

Mặt trước Bảo tàng Nghệ thuật đương đại Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Sân trong Bảo tàng Nghệ thuật đương đại Oaxaca, Trung tâm lịch sử của Oaxaca, Mexico

Ngoài ra, trong Trung tâm lịch sử của Oaxaca còn có nhiều công trình công cộng khác, ví như: Bảo tàng Pintores Oaxaqueños (Museo de los Pintores Oaxaqueños); Trung tâm văn hóa Oaxaqueñas (Casa de Culturas Oaxaqueñas); Bảo tàng Rufino Tamayo (Museo Arte Prehispánico de Rufino Tamayo); Bảo tàng Tôn giáo của Tu viện Ex La Soledad (Religious Museum of the Ex monastery of La Soledad); Viện Nghệ thuật Đồ hoạ Oaxaca (Instituto de Artes Gráficos de Oaxaca); Công trình Casa de Juárez, là một bảo tàng về nhà luật sư và chính trị nổi tiếng Benito Pablo Juárez García; Thư viện Báo Công cộng Nestor Sanchez ở Oaxaca (Hemeroteca Publica de Oaxaca "Nestor Sánchez"); Bảo tàng của các họa sĩ Oaxacan (Museo de los Pintores Oaxaqueños)...

Khu khảo cổ Monte Alban

Khu khảo cổ Monte Alban (Archaeological Site of Monte Alban) thuộc thành phố Oaxaca và Xoxocotlanm, bang Oaxaca (Municipalities of Oaxaca and Xoxocotlan,State of Oaxaca), có diện tích khoảng 4000 ha, nằm sát phía Tây của Trung tâm lịch sử Oaxaca.
Khu khảo cổ Monte Alban là một phần của thành phố cổ đại xưa với vai trò là trung tâm chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa của nền văn minh Zapotec trong gần 1 ngàn năm.
Thành phố được thành lập vào năm 500 TCN và mất dần vai trò thống trị vào giai đoạn năm 750 sau Công nguyên và ngay sau đó phần lớn bị bỏ rơi.
Monte Alban có dân số thời cực thịnh vào khoảng 17 ngàn người, là một trong những thành phố thủ đô lớn nhất tại vùng Mesoamerican.
Nguyên mẫu tên của địa điểm này hiện vẫn chưa có lời giải thích rõ ràng.
Phần lõi của Khu khảo cổ Monte Alban, khu vực được bảo tồn tốt, là Trung tâm nghi lễ hay thánh địa, nằm trên một sườn núi có độ cao khoảng 1940m so với mực nước biển, cao khoảng 400m so với thung lũng xung quanh, tại vị trí dễ được bảo vệ. Ngoài Trung tâm nghi lễ hoành tráng, Khu khảo cổ còn được bảo vệ bởi hàng trăm hàng rào nhân tạo và hàng chục các kiến trúc đắp trên các sườn núi xung quanh. Các di tích khảo cổ học trên các ngọn đồi Atzompa và El Gallo gần đó ở phía Bắc cũng là một phần của thành phố cổ đại.
Trung tâm nghi lễ Monte Alban là khu vực tập trung cảnh quan kiến trúc hùng vĩ, tượng trưng cho một trong nhưng thành tựu nghệ thuật của con người, thánh địa của khu vực có nhiều bộ tộc sinh sống như Olmecs, Zapotecs và Mixtecs. Đây là địa điểm chứa đựng một số bằng chứng thông qua công trình kiến trúc thể hiện sự phân tầng trong xã hội.

Phối cảnh tổng thế Trung tâm nghi lễ, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

sơ đồ bố trí các hạng mục công trình trong Trung tâm nghi lễ, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Trung tâm nghi lễ Monte Alban được bảo vệ bởi một hệ thống tường thành cao 9m, rộng 20m, tạo ranh giới với khu vực lân cận, như chứng minh sức mạnh của giới tinh hoa trong cộng đồng.
Lõi của Trung tâm là một quảng trường chính. Các công trình tâm linh và thế tục được đặt xung quanh và lân cận quảng trường. Bao quanh Trung tâm nghi lễ là các quần thể lăng mộ, đền thờ, nhà ở của cư dân, trải rộng ra các ngọn đồi xung quanh, kéo dài khắp thung lũng.
Một phần các hiện vật khảo cổ khai quật tại đây được trưng bày tại Bảo tàng Nhân chủng học Quốc gia tại thành phố Mexico (Museo Nacional de Antropologia) và tại Bảo tàng Khu vực Oaxaca (Museo Regional de Oaxaca) tại thành phố Oaxaca.
Các công trình nổi bật trong Trung tâm nghi lễ Monte Alban gồm:

Quảng trường trung tâm
Quảng trường trung tâm (Main Plaza) nằm tại lõi Trung tâm nghi lễ Monte Alban, bao quanh 4 phía bởi tàn tích các công trình kiến trúc. Giữa của Quảng trường có một số hạng mục công trình như bàn thờ, đền thờ.

Phối cảnh Quảng trường trung tâm nhìn từ Bệ công trình phía Bắc, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Tàn tích bàn thờ đặt giữa Quảng trường trung tâm, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Bệ công trình phía Nam Quảng trường trung tâm
Bệ công trình phía Nam Quảng trường trung tâm (South Platform Monte Alban) hay đài cao, là nền cho các công trình xây dựng bên trên, nằm tại đầu phía Nam của Quảng trường trung tâm, được xây dựng vào khoảng 500 – 800 sau Công nguyên.
Từ Quảng trường đi lên bệ là một cầu thang rộng 40m. Mặt bệ cao 15m so với xung quanh, rộng 140m x 108m.
Trên bệ có hai ngôi đền thờ dạng kim tự tháp, một kim tự tháp cao 9m, một tháp cao 6m.
Tại đây phát hiện tàn tích 12 tượng con beo ngồi trên ngai vàng, một vài tấm bia và các vật phẩm như hạt ngọc, đồ gốm và các các đồ vật khác.
Bên dưới bệ là hệ thống phòng và các đường hầm, nơi bố trí không gian phục vụ cho các hoạt động nghi lễ.

Phối cảnh tàn tích Bệ công trình phía Nam Quảng trường trung tâm, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Bệ công trình phía Bắc Quảng trường trung tâm
Bệ công trình phía Bắc Quảng trường trung tâm (North Platform) nằm tại đầu phía Bắc của Quảng trường trung tâm là một trong những tàn tích công trình lớn nhất tại Trung tâm nghi lễ Monte Alban với với kích thước 194m x 265m. Từ Quảng trường trung tâm có cầu thang rộng 42m dẫn lên mặt trên của bệ. Trên mặt bệ là một sân chìm.
Bệ công trình phía Bắc cũng như Quảng trường trung tâm được xây dựng trên nền đá tự nhiên. Trên bệ là các công trình nhà ở và đền thờ dành riêng cho tầng lớp ưu tú của Monte Albán. Việc xây dựng bắt đầu vào khoảng năm 200 trước Công nguyên. Xung quanh công trình có rất nhiều tàn tích của các lăng mộ, nhà ở…

Phối cảnh tàn tích Bệ công trình phía Bắc Quảng trường trung tâm, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Sân chìm phía trên mặt Bệ công trình phía Bắc Quảng trường trung tâm, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Tàn tích các công trình tại phía Đông và Tây Quảng trường trung tâm
Tại phía Đông và Tây của Quảng trường trung tâm là các đền thờ, bàn thờ (Altar), cung điện (Palacio) của tầng lớp thượng lưu, sân bóng (Ballcourt), cột đá đồng hồ (Stele), đài quan sát (El Observatorio)…
Một đặc trưng nổi bật của Khu khảo cổ Monte Alban là số lượng lớn các tượng, điêu khắc bằng đá.
Tại tàn tích của công trình kiến trúc xung quanh Quảng trường (Building of the Danzantes) đã tìm thấy nhiều phiến đá miêu tả các vũ công với tên gọi “Danzantes", có số lượng lên đến 300 phiến đá. Tất cả đều là nam giới được chạm trong nhiều tư thế, điều bộ.
Tại Trung tâm nghi lễ Monte Alban cũng đã phát hiện được 40 tấm đá miêu tả địa danh và văn bản. Các văn bản của cư dân Monte Alban là loại chữ tượng hình đơn giản. Khoảng thế kỷ thứ 10 sau Công nguyên, loai chữ này bị thất truyền và bị thay thế bới các loại chữ viết khác.

Tàn tích sân bóng tại Trung tâm nghi lễ Monte Alban, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Tàn tích Đài quan sát Bulding J (El Observatorio) nằm tại Quảng trường trung tâm, có hình giống mũi tên. Trong văn hoá Zapotec, thiên văn học đóng một vai trò quan trọng. Quan sát thiên văn được thực hiện hàng ngày.

Mặt bằng Đài quan sát Bulding J, có hướng thuận lợi cho việc quan sát thiên văn

Tàn tích Cột đồng hồ (Stela 18); bóng của cột được dùng để đánh dấu thời khắc trong ngày, sự thay đổi theo mùa

Khu vực tập trung các tầm đá trang trí hình người nhảy múa (Building of the Danzantes)

Tàn tích các phiến đá trang trí hình người nhảy múa và chữ tượng hình tại Trung tâm nghi lễ Monte Alban

Tàn tích một hầm mộ (Tomb 56) tại Trung tâm nghi lễ Monte Alban, Khu khảo cổ Monte Alban, Mexico

Di sản Trung tâm lịch sử Oaxaca và Khu Khảo cổ Monte Alban, tại Oaxaca, Mexico hiện đã trở thành một điểm đến du lịch phổ biến và hấp dẫn của thành phố Oaxaca và Mexico.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/415
https://en.wikipedia.org/wiki/Mexico
https://en.wikipedia.org/wiki/Oaxaca
https://en.wikipedia.org/wiki/Oaxaca_City
https://es.wikipedia.org/wiki/Oaxaca_de_Juárez
https://en.wikipedia.org/wiki/Zapotec_peoples
https://en.wikipedia.org/wiki/Aztec
https://en.wikipedia.org/wiki/Mesoamerica
https://en.wikipedia.org/wiki/Benito_Juárez
https://es.wikipedia.org/wiki/Catedral_de_Oaxaca
https://en.wikipedia.org/wiki/Church_of_Santo_Domingo_de_Guzmán_(Oaxaca)
https://en.wikipedia.org/wiki/Basílica_de_Nuestra_Señora_de_la_Soledad
https://es.wikipedia.org/wiki/Museo_de_Arte_Contemporáneo_de_Oaxaca
https://en.wikipedia.org/wiki/Monte_Albán
http://diytravelhq.com/monte-alban-archaeological-site/
http://latinamericanstudies.org/zapotecs/