Thông tin chung:
Công trình: Đô thị lịch sử Vigan (Historic City of Vigan)
Địa điểm: Tỉnh Ilocos Sur, đảo Luzon, Philippines (N17 34 30 E120 23 15)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích Di sản 17,25ha
Thời gian thành lập: Thế kỷ 16
Giá trị; Di sản thế giới (năm 1999; hạng mục ii; iv)

Philippines là một quốc gia quần đảo ở Đông Nam Á, nằm ở phía Tây Thái Bình Dương, bao gồm khoảng 7.641 hòn đảo. Thành phố thủ đô là Manila và thành phố đông dân nhất là Quezon.
Philippines có diện tích 300.000 km2, dân số khoảng 100,98 triệu người (năm 2015).
Philippines có chung biên giới biển với Đài Loan ở phía Bắc, Nhật Bản ở phía Đông Bắc, Palau ở phía Đông, Indonesia ở phía Nam, Malaysia và Brunei phía Tây Nam, Việt Nam ở phía Tây và Trung Quốc ở phía Tây Bắc.
Philippines được chia thành 3 nhóm đảo Luzon, Visayas và Mindanao; 17 vùng và 81 tỉnh. 

Bản ghi chép về Philippines được biết đến sớm nhất còn tồn tại là Bản khắc bằng đồng Laguna có niên đại vào năm 900.
Giao thương với Trung Quốc được cho là bắt đầu từ thời nhà Đường (tồn tại năm 618–907), nhưng phát triển rộng hơn trong triều đại nhà Tống (tồn tại năm 960–1279). Văn hóa Ấn Độ, như ngôn ngữ và thực hành tôn giáo, bắt đầu lan rộng tại Philippines vào thế kỷ thứ 10. Đến thế kỷ 15, Hồi giáo đã được lan truyền đến đây.
Tại Philippines từ thế kỷ thứ 10 - 16 đã trải qua các vương triều gồm Maynila, Tondo, Namayan, Pangasinan, Cebu, Butuan, Maguindanao, Lanao, Sulu và Ma-i.
Vào thế kỷ thứ 13, một số khu định cư lớn ven biển Philippines đã trở thành trung tâm thương mại và là tâm điểm của những thay đổi xã hội. Tại đây đã xuất hiện mối liên hệ thương mại đáng kể với các triều đại ở Trung Quốc và Đông Nam Á.  
Năm 1521, nhà thám hiểm Ferdinand Magellan (người Bồ Đào Nha, 1480- 1521) đã dẫn đầu một hạm đội của người Tây Ban Nha đến Philippines.
Năm 1543, nhà thám hiểm Tây Ban Nha Ruy López de Villalobos (1500 – 1544) đã đặt tên cho quần đảo là Las Islas Filipinas để vinh danh vua Philip II của Tây Ban Nha (trị vì 1556 – 1598).
Năm 1565, khu định cư Tây Ban Nha đầu tiên ở quần đảo được thành lập và Philippines trở thành một phần của Đế quốc Tây Ban Nha trong hơn 300 năm. Trong thời gian này, Công giáo trở thành tôn giáo thống trị và Manila trở thành trung tâm phía Tây của thương mại xuyên Thái Bình Dương. 
Sau Chiến tranh Mỹ - Tây Ban Nha năm 1898, Tây Ban Nha nhượng lại lãnh thổ cho Hoa Kỳ.
Nhật Bản chiếm đóng quần đảo trong Thế chiến thứ 2 (1939- 1945).
Philippines trở thành một quốc gia độc lập vào năm 1946.


Bản đồ Philippines và vị trí  đô thị Vigan tại đảo lớn Luzon

Đô thị lịch sử Vigan là thủ phủ của tỉnh Ilocos Sur, đảo Luzon, tại phía Bắc Philippines. Thị trấn có diện tích khoảng 1100ha, dân số khoảng 5 vạn người.

Vigan nằm ở châu thổ sông Abra, dọc theo đường bờ biển phía tây bắc của đảo chính Luzon, là một trạm giao thương quan trọng tại Philippines vào trước Thời kỳ thuộc địa.
Vigan là ví dụ nguyên vẹn nhất ở châu Á về một thị trấn thuộc địa Tây Ban Nha được quy hoạch, được thành lập vào thế kỷ 16. 
Vigan là đại diện cho một cấu trúc quy hoạch xây dựng tổng hợp kiểu kiến trúc bản địa Philippines, kiến trúc Trung Quốc, kiến trúc thuộc địa châu Âu, tạo nên một đô thị độc đáo chưa từng có tại khu vực Đông và Đông Nam Á. 
Thị trấn Vigan được quy hoạch theo quy định trong Luật Ley de la Indias cho vùng lãnh thổ hải ngoại của Đế chế Tây Ban Nha (Spanish Empire). Song tại đây vẫn có những sự khác biệt do tác động mạnh mẽ của đô thị truyền thống được hun đúc bởi văn hóa Trung Quốc, Ilocano (phía Bắc của Philippines) và Philippines.
Mặc dù có sự pha trộn của các kiểu quy hoạch, kiến trúc khác nhau, Vigan vẫn tạo được một cảnh quan đô thị hòa đồng, thể hiện sự đa dạng về văn hóa. 

Đô thị lịch sử Vigan tại tỉnh Ilocos Sur, đảo Luzon, Philippines được UNESCO vinh danh là Di sản Thế giới vào năm 1999 với tiêu chí: 

Tiêu chí (ii): Vigan đại diện cho một sự giao lưu tổng hợp độc đáo của thiết kế xây dựng châu Á kết hợp với kiểu kiến trúc thuộc địa châu Âu, cả trong lĩnh vực quy hoạch đô thị.   

Tiêu chí (iv): Vigan là một ví dụ đặc biệt còn nguyên vẹn và được bảo quản tốt của một thị trấn thương mại châu Âu tại Đông Á và Đông Nam Á.


Sơ đồ phạm vi khu vực Di sản Đô thị lịch sử Vigan tại tỉnh Ilocos Sur, đảo Luzon Philippines


Sơ đồ vị trí một số công trình chính tại Đô thị cổ Viagan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines


Mặt bằng khu vực trung tâm của Đô thị lịch sử Vigan, Ilocos Sur, Philippines

Di sản Đô thị lịch sử Vigan tại tỉnh Ilocos Sur, đảo Luzon, Philippines là khu vực được bảo tồn nguyên vẹn, có diện tích khoảng 17,25ha với khoảng 233 công trình trong các ô phố được tạo thành bởi 25 đường phố.
Đây là khu vực với các ô phố bàn cờ kiểu Tây Ba Nha truyền thống, mở ra 2 quảng trường liền kề hình chữ L: Quảng trường Plaza Salcedo là nhánh dài và Quảng trường Plaza Burgos là nhánh ngắn. Dọc theo tuyến đường phố là các công trình công cộng, thương mại và nhà ở.

Quảng trường

Quảng trường Plaza Salcedo
Quảng trường Plaza Salcedo được đặt theo tên của nhà chinh phục người Tây Ban Nha, Juan de Salcedo (1549- 1576), là người lập ra nhiều khu định cư của người Tây Ban Nha ở Philippines.
Quảng trường là nơi tập trung tất cả các dinh thự quan trọng của thành phố.
Đây cũng là địa điểm chính quyền thuộc địa Tây Ban Nha hành quyết Gabriela Silang (1731- 1763), người phụ nữ lãnh đạo đầu tiên của phong trào đòi độc lập khỏi Tây Ban Nha.
Giữa quảng trường là một hồ nước với các vòi phun mới được xây dựng bổ sung.


Quảng trường Plaza Salcedo, Đô thị lịch sử Vigan, Ilocos Sur, Philippines


Hồ nước với vòi phun nước tại Quảng trường Plaza Salcedo, Đô thị lịch sử Vigan, Ilocos Sur, Philippines

Quảng trường Plaza Burgos
Quảng trường Plaza Burgos có quy mô nhỏ hơn so với Quảng trường Plaza Salcedo.
Trong khi Quảng trường Plaza Salcedo được xây dựng để tôn vinh nhà chinh phục thuộc địa, thì Quảng trường Plaza Burgos được xây dựng để tưởng nhớ sự tử vì đạo và vì độc lập của Cha Jose P. Burgos (1837- 1872), một trong những người con của Vigan bị người Tây Ban Nha giết chết.

Vigan đã sản sinh ra rất nhiều anh hùng của đất nước Philippines. Họ đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau. Cha Burgos là người duy nhất thuộc hàng giáo phẩm. Ông đấu tranh cho cải cách giáo hội để giảm bớt sự bất bình đẳng mà các linh mục Philippines phải gánh chịu. Ông bị hành quyết tại Bagumbayan, Manila cùng với hai nhà cải cách giáo hội khác là Mariano Gómez và Jacinto Zamora. Họ được gọi chung trong lịch sử Philippines là Gomburza (viết tắt từ tên Gomez, Burgos và Zamora). 
Trên quảng trường đặt tượng Jose P. Burgos.


Quảng trường Plaza Burgos, Đô thị lịch sử Vigan, Ilocos Sur, Philippines

Công trình công cộng chính
Công trình công cộng chính tại Đô thị lịch sử Vigan tập trung chủ yếu tại 2 quảng trường chính Plaza Salcedo và Plaza Burgos. 

Nhà thờ chính tòa Paul
Nhà thờ chính tòa Paul (St. Paul’s Cathedral; còn có tên gọi Metropolitan Cathedral of the Conversion of St. Paul the Apostle) nằm tại điểm giao của Quảng trường Plaza Salcedo và Quảng trường Plaza Burgos
Đây là một nhà thờ Công giáo La Mã ở Vigan, Ilocos Sur, Philippines, trụ sở của Tổng giáo phận Công giáo La Mã Nueva Segovia.
Nhà thờ đầu tiên được xây dựng vào năm 1574 bằng gỗ và tranh.
Nhà thờ kiên cố đầu tiên được xây dựng vào năm 1641, bị hư hại do trận động đất vào năm 1619 và 1627, sau đó được xây dựng lại và bị phá hủy do hỏa hoạn vào năm 1739.
Nhà thờ ngày nay được xây dựng vào năm 1790- 1800.
Nhà thờ chính tòa Paul chủ yếu theo phong cách Earthquake Baroque, là một phong cách kiến trúc Baroque ở Philippines, nơi từng hứng chịu những trận động đất tàn phá trong thế kỷ 17 và 18. Kiến trúc nhà thờ theo phong cách này có đặt điểm: Nhà thờ thấp và rộng hơn; các bức tường bên được làm dày hơn, xây kiên cố để ổn định trong quá trình rung lắc; các cấu trúc phía trên được làm bằng vật liệu nhẹ hơn; tháp chuông thường thấp hơn và chắc chắn hơn so với tháp ở các khu vực ít xảy ra địa chấn trên thế giới. Ở một số nhà thờ của Philippines, ngoài chức năng là tháp canh chống cướp biển, một số tháp chuông được tách ra khỏi nhà thờ chính để tránh hư hại trong trường hợp tháp chuông bị đổ do động đất.
Trang trí trong nhà thờ lấy cảm hứng từ Tân Gothic, Romanesque và Trung Quốc. 
Nội thất gồm 3 nhịp, có bàn thờ chính ốp bạc và 12 bàn thờ phụ. Nhà thờ cũng là nơi lưu giữ hài cốt của các cựu giám mục Giáo phận Nueva Segovia.
Phía nam của nhà thờ là một tháp chuông hình bát giác, nằm cách nhà thờ 10m (tránh động đất). Tháp cao 25m. Đỉnh tháp trang trí một con gà trống.

Phối Phối cảnh Nhà thờ chính tòa Paul nằm cạnh Quảng trường Plaza Salcedo, Đô thị lịch sử Vigan, Ilocos Sur, Philippines


Nhà thờ St Paul với tháp chuông đặt bên cạnh, Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines


Nội thất Nhà thờ St Paul (Vigan Cathedral), Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines

Tòa Tổng Giám mục
Tòa Tổng Giám mục (Archbishop’s Palace) là công trình Tổng giám mục duy nhất còn lại ở Philippines được xây dựng dưới thời thuộc địa của Tây Ban Nha.
Công trình nằm đối diện với Quảng trường Plaza Salcedo, được hoàn thành vào năm 1783, là trụ sở của tòa án giáo hội. Công trình cao 2 tầng với hệ thống cửa số đẩy ở tầng trên.
Ngày nay nó là nơi ở của Tổng giám mục giáo phận Nueva Segovia. 
Bên trong công trình có một bảo tàng (Museo Nueva Segovia), nơi lưu giữ bộ sưu tập đồ tạo tác và di vật vô giá, như chân dung các giám mục, tượng thánh, lễ phục, đồ trang trí, đồ nội thất và tài liệu của Giáo hội từ các nhà thờ trong vùng Ilocos. 




Mặt trước Tòa Tổng Giám mục, Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines


Trang trí bên trong Tòa Tổng Giám mục, Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines

Tòa thị chính Vigan
Tòa thị chính Vigan (Vigan City Hall) nằm tại phía Nam Quảng trường Plaza Salcedo.
Công trình cao 2 tầng.  


Mặt trước Tòa thị chính, Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines

Tòa nhà Hội đồng tỉnh
Tòa nhà Hội đồng tỉnh (Provincial Capitol Building).
Tòa nhà nổi bật giữa tất cả các công trình kiến ​​trúc trong khu vực bởi kiểu kiến ​​trúc thuộc địa với kích thước đồ sộ.  


Tòa nhà Hội đồng tỉnh, Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines

Bảo tàng Quốc gia Burgos
Bảo tàng Quốc gia Burgos (Burgos Museum/Padre Burgos House) là tòa nhà xưa của tổ tiên nhà tư tưởng và linh mục yêu nước nổi tiếng tại Philippines - Padre Jose Burgos (1837- 1872).
Công trình cao 2 tầng nằm tại phía Tây của Quảng trường Plaza Salcedo.


Bảo tàng Quốc gia Burgos, Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines


Bên trong bảo tàng - nơi đặt tượng nhà tư tưởng và linh mục yêu nước nổi tiếng Philippines - Padre Jose Burgos, tại Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines

Nhà ở và công trình thương mại

Dọc theo các tuyến phố, các ngôi nhà cổ hầu như được bảo tồn nguyên vẹn, đặc biệt là nhà ở của các thương gia Trung Quốc, những gia đình giàu có.
Các công trình này được xây dựng vào thế kỷ 18 đến giữa thế kỷ 19, bằng gạch và gỗ, thường cao hai tầng, tầng một làm cửa hàng, văn phòng và kho, tầng trên để ở, mái dốc lợp ngói; gợi nhớ đến kiến trúc truyền thống Trung Quốc.
Khu vực Calle Crisologo là nơi tập trung nhà ở loại này với hơn 100 ngôi nhà có quy mô to lớn, mái ngói, tường gạch dày, trang trí màu sắc rực rỡ.




Một số hình ảnh đường phố tại Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines


Ô phố với các ngôi nhà cổ tại Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines


Nội thất bên trong một ngôi nhà cổ, Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, Philippines

Di sản Đô thị lịch sử Vigan là nơi có nhiều lễ hội và lễ kỷ niệm quanh năm.

Di sản Đô thị lịch sử Vigan, tỉnh Ilocos Sur, đảo Luzon, Philippines được công nhận nơi quản lý di sản thế giới thành công nhất theo phương thức xã hội hóa với sự tham gia của toàn bộ cộng động địa phương và chính quyền. Tại đây môi trường kiến trúc và văn hóa của Châu Âu tại Châu Á được bảo tồn hầu như nguyên vẹn.
Vigan được đánh giá là một trong những thành phố lịch sử nổi tiếng thế giới.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/502
https://en.wikipedia.org/wiki/Philippines
https://en.wikipedia.org/wiki/Vigan
http://www.philsite.net/vigan.htm
http://worldheritage.routes.travel/world-heritage-site/historic-town-of-vigan/
http://www.deviantart.com/morelikethis/collections/442273910?view_mode=2

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương     

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu

Danh sách và bài viết  về Di sản thế giới tại châu Mỹ

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi