|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Thị trấn Stone trên đảo Zanzibar, Tanzania |
28/05/2017 |
Thông tin chung:
Công trình: Thị trấn Stone trên đảo Zanzibar (Stone Town of Zanzibar)
Địa điểm: Zanzibar, Tanzania (S6 9 47.016 E39 11 21.012)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 96 ha, vùng đệm 84,79ha
Năm thực hiện:
Giá trị: Di sản thế giới (2000; hạng mục ii, iii, vi)
Tanzania là một quốc gia ở Đông Phi, phía Bắc giáp Kenya và Uganda, phía Tây giáp Rwanda, Burundi và Congo, phía Nam giáp Zambia, Malawi và Mozambique, phía Đông là Ấn Độ Dương. Núi Kilimanjaro, ngọn núi cao nhất của châu Phi, nằm ở Đông Bắc Tanzania.
Tanzania có diện tích khoảng 947.303 km2, dân số khoảng 51,82 triệu người (năm 2014). Thủ đô là thành phố Dodoma. Tiếng Swahili và tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Tanzania.
Tại đây, vào khoảng 4000 năm trước đã có người sinh sống.
Những người châu Âu đầu tiên đặt chân lên đảo Zanzibar là người Bồ Đào Nha, vào thế kỷ 15.
Suốt thế kỉ 16 người Ả Rập nhiều lần nổi dậy chống lại, buộc người Bồ Đào Nha phải rút khỏi Tanzania.
Người Ả Rập giành quyền thống trị từ năm 1652.
Đầu thế kỉ 19, vương quốc Hồi giáo Uman được thành lập tại đảo Zanzibar và các vùng lãnh thổ ven biển. Vào thời đó, người Ả Rập kiểm soát các đường mậu dịch vùng nội địa. Dân cư ở đây trao đổi ngà voi và nô lệ để lấy vũ khí. Từ năm 1890, Anh đặt quyền bảo hộ tại đảo Zanzibar và các vùng ven biển, trong khi Đức kiểm soát vùng cao nguyên và lập thuộc địa Đông Phi thuộc Đức.
Sau thế chiến thứ nhất, Tanzania hoàn toàn thuộc sự cai trị của Anh và được chia thành hai khu vực: Đất liền mang tên Tanganyika và quần đảo Zanzibar.
Tanganyika giành độc lập từ Vương quốc Anh năm 1961; Quần đảo Zanzibar giành độc lập vào năm 1963.
Cả hai thực thể sáp nhập thành quốc gia Tanzania ngày 26/4/1964.
Tanzania hiện được chia thành 31 tỉnh, 26 trên đất liền và 5 tỉnh tại quần đảo Zanzibar.
Zanzibar là quần đảo ở Ấn Độ Dương, gồm nhiều hòn đảo nhỏ và hai hòn đảo lớn: Unguja (đảo chính, gọi tắt là Zanzibar) và Pemba. Thành phố Zanzibar thủ phủ của quần đảo Zanzibar nằm trên đảo chính Unguja.
Trung tâm lịch sử hay thị trấn cũ của thành phố là Stone (Stone Town, còn gọi là Mji Mkongwe). Tên "Stone Town" bắt nguồn từ việc sử dụng đá san hô làm vật liệu xây dựng chính. Đá này mang lại cho thị trấn một màu sắc ấm cúng với đặc trưng là màu đỏ. Phần mới xây dựng sau này của thành phố được gọi là Ng'ambo.
Bản đồ Tanzania và vị trí cụm đảo Zanzibar
Thị trấn Stone nằm trên bờ biến phía Tây của đảo chính Unguja, nằm dọc theo một bến cảng tự nhiên.
Người Bồ Đào Nha cai trị hòn đảo này trong hơn 2 thế kỷ và bắt đầu xây dựng cấu trúc đá đầu tiên của thị trấn Stone là pháo đài Old (Old Fort). Tuy nhiên, vào cuối thế kỷ 17, Vương quốc Hồi giáo Oman chiếm đảo và hoàn thiện pháo đài để ngăn chặn các cuộc tấn công trong tương lai.
Những ngôi nhà đá đầu tiên ở thị trấn Stone có thể bắt đầu được xây dựng vào những năm 1830, dần dần thay thế một làng chài trước đó xung quanh Old Fort. Thị trấn Stone phát triển nhanh chóng và trở thành thủ đô mới của Vương quốc Oman và Zanzibar.
Vào thế kỷ 19, thị trấn Stone trở thành trung tâm thương mại gia vị, buôn bán nô lệ và là trung tâm của quần đảo Zanzibar, trong giai đoạn khu vực này là thuộc địa của Anh.
Kiến trúc của thị trấn Stone được hình thành do kết hợp giữa các truyền thống Ả Rập, Ba Tư, Ấn Độ, Châu Âu và Châu Phi.
Các tòa nhà truyền thống thường có một băng ghế đá dài dọc theo các bức tường bên ngoài nhà. Xung quanh nhà là các hành lang lớn với lan canh bằng gỗ có chạm khắc. Cửa của các tòa nhà làm bằng gỗ với các trang trí đẹp mắt, đôi khi được nẹp bằng các thanh đồng lớn theo kiểu truyền thống Ấn Độ. Có thể phân biệt được hai loại cửa chính: Cửa kiểu Ấn Độ có mặt tròn, kiểu Omani Ả Rập có hình chữ nhật.
Tại đây có nhiều tòa nhà quy mô lớn, được xây dựng từ thế kỷ 18 và 19, như: Pháo đài cổ (Old Fort), được xây dựng trên địa điểm của một nhà thờ Bồ Đào Nha trước đó; Cung điện Sultan Barghash; Trạm xá cũ (Old Dispensary); Nhà thờ Anglican (Anglican Cathedral); Nhà thờ St. Joseph (St. Joseph Cathedral); Dinh thự của thương nhân buôn bán nô lệ Tippu Tip (Tippu Tip's House); Nhà tắm công cộng Hamamni (Hamamni Persian Baths)...
Thị trấn lịch sử Stone là một ví dụ điển hình của các thị trấn ven bờ biển khu vực Swahili ở Đông Phi (là một vùng gồm quần đảo Zanzibar, bờ biển Kenya, bờ biển Tanzania, và Bắc Mozambique).
Thị trấn Stone hiện vẫn giữ nguyên cấu trúc đô thị với các tòa nhà phản ánh văn hóa đặc biệt mà nó đã hấp thụ và đồng nhất yếu tố khác nhau của các nền văn hóa châu Phi, Ả Rập, Ấn Độ và châu Âu trong hơn một thiên niên kỷ. Đây cũng là ví dụ nổi bật về một thị trấn thương mại của cộng đồng dân cư nói tiếng Swahili.
Vị trí thị trấn lịch sử Stone tại đảo chính Unguja (Zanzibar)
Phối cảnh thị trấn lịch sử Stone, Zanzibar, Tanzania
Thị trấn Stone trên đảo Zanzibar được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 2000) với tiêu chí:
Tiêu chí (ii): Thị trấn Stone là một biểu hiện vật chất xuất sắc của giao lưu và hòa nhập văn hóa.
Tiêu chí (iii): Đây là nơi trong nhiều thế kỷ đã diễn ra các hoạt động buôn bán đường biển mạnh mẽ giữa châu Á và châu Phi, điều này được minh họa đặc biệt bởi kiến trúc và cấu trúc đô thị của thị trấn Stone.
Tiêu chí (vi): Đảo Zanzibar có tầm quan trọng, là một trong những cảng buôn bán nô lệ chính ở Đông Phi. Đây cũng là nơi gợi đến nhân vật huyền thoại David Livingstone (người Scotland, 19/3/1813- 1/5/1873, nhà truyền giáo, nhà thám hiểm và khoa học, nhà cải cách, người vận động chống chế độ nô lệ và là người châu Âu đầu tiên nhìn thấy thác Victoria).
Phạm vi Khu vực Di sản Thị trấn Stone trên đảo Zanzibar, Tanzania
Vị trí một số công trình tiêu biểu trong Khu vực Di sản Thị trấn Stone trên đảo Zanzibar
Một số công trình tiêu biểu:
Pháo đài cổ
Pháo đài cổ (Old Fort) do người Bồ Đào Nha xây dựng từ thế kỷ 15. Công trình nằm tiếp giáp với Cung điện kỳ diệu (House of Wonders).
Pháo đài bằng đá hiện tại (còn được gọi là Ngome Kongwe) được xây dựng bởi những người Omanis (người Ả Rập Swahili) vào thế kỷ 17, sau khi dành quyền thống trị đảo từ người Bồ Đào Nha.
Công trình có mặt bằng hình vuông, giữa là sân trong. Hiện pháo đài trở thành trung tâm văn hóa với các cửa hàng, sân tổ chức thể thao, lễ hội…Đây cũng là nơi diễn ra Liên hoan phim quốc tế Zanzibar.
Phối cảnh tổng thể Pháo đài cổ, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Một góc Pháo đài cổ, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Cung điện Hoàng gia
Cung điện Hoang gia (Sultan's Palace/Palace Museum), còn có tên gọi là Beit al-Sahel) được xây dựng vào năm năm 1883, nằm sát cạnh biển.
Năm 1896, công trình bị hư hại do cuộc chiến tranh Anglo-Zanzibar (Anglo-Zanzibar War – là cuộc chiến tranh giữa Vương quốc Anh và Vương quốc Hồi giáo Zanzibar, vào ngày 27/8/1869, kéo dài 38 giờ 45 phút, là cuộc chiến tranh ngắn nhất trong lịch sử) và sau đó phục hồi lại.
Ban đầu đây là nơi cư trú của quốc vương (Sultan) Zanzibar. Năm 1964, công trình chính thức được đổi tên thành Cung điện Nhân dân (People's Palace) và là nơi làm việc của chính phủ.
Từ năm 1994, một phần của công trình trở thành bảo tàng về văn hóa Swahili và Zanzibar (Palace Museum), một phần trong đó giới thiệu các hiện vật liên quan đến đời sống hàng ngày của gia đình hoàng gia Zanzibari.
Cung điện là tòa nhà cao 3 tầng với các bức tường phía trên trang trí bằng các khe hẹp để đặt súng và quan sát.
Mặt trước Cung điện Hoàng gia, nhìn từ biển, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Mặt bên Cung điện Hoàng gia, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Cung điện kỳ diệu
Cung điện kỳ diệu (House of Wonders/Palace of Wonders/ Beit al-Ajaib) được xây dựng vào năm 1883, mang tính bước ngoặt tại thị trấn Stone, là tòa nhà lớn nhất và cao nhất của thị trấn.
Tòa nhà nằm ở vị trí nổi bật đối diện với công viên Forodhani (Forodhani Gardens) trên bờ biển, nằm giữa Pháo đài cổ và Cung điện Hoàng gia.
Đây là một trong sáu cung điện được xây dựng bởi Barghash bin Said, vị vua (Sultan) thứ hai của vương quốc Zanzibar, được cho là nằm trên địa điểm của cung điện nữ hoàng Zanzibari Fatuma, xây dựng vào thế kỷ 17.
Cung điện là nơi tổ chức nghi lễ và tiếp đón, tổ chức các sự kiện mang tính quốc gia.
Công trình được đặt tên là “ Nhà kỳ diệu” bởi nó là tòa nhà đầu tiên tại Zanzibar có điện và cũng là tòa nhà đầu tiên ở Đông Phi có thang máy.
Công trình được kỹ sư hàng hải Anh thiết kế với nhiều yếu tố kiến trúc mới ví dụ như các hàng hiên ngoài rộng, trần hiên cao được đỡ bởi các cột bằng gang.
Phía trước tòa nhà từng có ngọn hải đăng, song đã bị phá hủy trong cuộc chiến tranh Anglo-Zanzibar năm 1869.
Cuộc chiến ngắn ngủi này cũng đã làm hư hại nặng Cung điện Beit al-Sahe (Sultan's Palace) và phá hủy cung điện Beit al-Hukum (sau này không được xây dựng lại và chuyển thành công viên Forodhani).
Năm 1911, công trình chuyển thành cơ quan quản lý hành chính thuộc địa của Anh.
Năm 1964, công trình chuyển thành trường học và viện bảo tàng.
Ngày nay công trình trở thành Bảo tàng lịch sử và văn hóa Zanzibar và khu vực Swahili (Museum of History & Culture of Zanzibar & the Swahili Coast).
Phối cảnh Cung điện kỳ diệu, hiện là Bảo tàng, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Bên trong Bảo tàng lịch sử và văn hóa Zanzibar và khu vực Swahili, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Công viên Forodhani, nằm đối diện với Bảo tàng, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Nhà thờ Anglican
Nhà thờ Anglican (Anglican Cathedral) được xây dựng vào năm 1873 - 1883, tại khu vực trước đây là chợ buôn bán nô lệ lớn nhất của Zanzibar.
Công trình là nhà thờ lịch sử có tính bức ngoặt, là một trong những ví dụ nổi bất về kiến trúc Cơ đốc ban đầu tại Trung Phi. Công trình được xây dựng chủ yếu bằng đá san hô, có cấu trúc tổng thế là sự kết hợp các phong cách kiến trúc Gothic và Hồi giáo.
Phía sau bàn thờ là hầm mộ của Edward Steere , vị giám mục Anh thứ ba của Zanzibar, người đã tích cực đóng góp vào việc thiết kế, xây dựng nhà thờ.
Nhà thờ nằm cạnh chợ buôn bán nô lệ lớn nhất Zanzibar (Slave Market).
Việc xây dựng nhà thờ được cho là nhằm ăn mừng việc chấm dứt chế độ nô lệ.
Bên trong nhà thờ có cây thập tự được làm bằng gỗ của cây mọc ở nơi mà trái tim của David Livingstone được chôn cất, ở làng Chitambo, Bangweulu, Zambia, để ghi nhớ nhân vật lịch sử có công trong việc xóa bỏ việc buôn bán nô lệ.
Bên cạnh nhà thờ có một tượng đài về những người nô lệ cũng như bảo tàng về lịch sử chế độ nô lệ.
Phối cảnh nhà thờ Anglican, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Nội thất nhà thờ Anglican, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Tượng đài về những người nô lệ, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Nhà thờ St. Joseph
Nhà thờ Công giáo La Mã St. Joseph (St. Joseph Cathedral) được xây dựng bởi những người Pháp truyền giáo vào năm 1893- 1898. Kiến trúc của nhà thờ dựa trên hình thức kiến trúc của nhà thờ Marseille với mặt tiền là hai ngọn tháp cao song với quy mô nhỏ hơn nhiều. Nhà thờ được phục hồi lại vào năm 2014 với các tấm gạch và kính màu được nhập khẩu từ Pháp.
Mặt trước nhà thờ St. Joseph, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Nội thất nhà thờ St. Joseph, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Trạm xá cũ
Trạm xá cũ (Old Dispensary) được xây dựng vào năm 1867- 1894 bởi một thương nhân Ấn Độ giàu có để phục vụ từ thiện chữa bệnh cho người nghèo, sau đó được sử dụng như một bệnh xá chung.
Công trình nằm trên bờ biển, gần với Cung điện Hoang gia hay Bảo tàng cung điện.
Năm 1900, tòa nhà cao 3 tầng, tầng trệt sử dụng làm trạm xá, tầng trên chia thành các căn hộ.
Đây là một trong những tòa nhà trang trí đẹp nhất của thị trấn Stone với cột, ban công bằng gỗ chạm trổ, cửa sổ bằng kính màu và tường được trang trí bằng vữa theo phong cách Tân cổ điển.
Sân bên trong nhà cũng được trang trí với các hành lang gỗ nối liền các tầng.
Tòa nhà bị bỏ quên trong những năm 1970 -1980, ngày nay đã được phục hồi sử dụng cho chi nhánh ngân hàng và dành một phần không gian cho một bảo tàng nhỏ về lịch sử của Zanzibar.
Công trình trạm xá cũ, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Nội thất bên trong công trình, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Dinh thự của thương nhân nô lệ Tippu Tip
Công trình (Tippu Tip's House) là dinh thự của thương nhân buôn bán nô lệ Tippu Tip (1837-1905), sau này trở thành nhà căn hộ. Công trình có các cửa sổ chạm gỗ lớn, bậc cầu thang bằng đá cẩm thạch trắng và đen, thể hiện về sự giàu có của chủ nhân ngôi nhà.
Phối cảnh dinh thự của thương nhân buôn bán nô lệ Tippu Tip, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Trang trí lối ra vào của tòa dinh thự, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Nhà tắm công cộng Hamamni
Nhà tắm công cộng Hamamni (Hamamni Persian Baths) được xây dựng từ năm 1870 đến năm 1888 cho cộng đồng nhà thờ Hồi giáo Barghash bin Said sử dụng và duy trì chức năng này cho đến năm 1920.
Tòa nhà có một cấu trúc phức tạp với nhiều phòng, bao gồm cả bồn tắm nước nóng và lạnh, nhà vệ sinh, khu vực cạo râu và nhà hàng. Nước nóng đã được cung cấp bởi các máng ngầm. Do phải trả lệ phí, nên chỉ những người giàu mới có thể sử dụng nhà tắm thường xuyên. Nhà tắm mở cửa cho cả đàn ông và phụ nữ theo các giờ khác nhau. Hiện nhà tắm công cộng Hamamni không còn sử dụng, trở thành điểm thu hút du khách.
Bên ngoài nhà tắm công cộng Hamamni, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Bên trong nhà tắm công cộng Hamamni, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Chợ nô lệ
Chợ nô lệ (Slave Market ) là nơi còn lưu giữ tàn tích hai buồng giam giữ và phân loại nô lệ trước khi bán. Một buồng giành cho 75 phụ nữ và trẻ em, một buồng giành cho 50 đàn ông. Nô lệ giam trong 3 ngày trong điều kiện chật chội để phân loại người yếu và khỏe manh. Người yếu sẽ chết. Giữa phòng là một rãnh thông với đại dương để tắm và vệ sinh.
Buồng giam và phân loại nô lệ trước khi bán, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Ngoài ra trong thị trấn còn có các công trình thu hút du khách như: Tòa án Tối cao (High Court); Bảo tàng Lịch sử quốc gia (National History Museum); Bảo tàng Hòa Binh (Peace Memorial Museum).
Bên ngoài công trình Tòa án Tối cao, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Bảo tàng Hòa Binh, thị trấn Stone, Zanzibar, Tanzania
Thị trấn Stone là một khu vực có tầm quan trọng lịch sử và nghệ thuật nổi bật tại Đông Phi. Kiến trúc của thị trấn, chủ yếu từ thế kỷ 19, phản ánh ảnh hưởng đa dạng của các nền văn hóa Swahili, châu Phi, Ả Rập, Ấn Độ và châu Âu. Các tài liệu và kỹ năng xây dựng các công trình trong thị trấn hiện vẫn còn được sử dụng rộng rãi trong quần đảo Zanzibar và vùng bờ biển Swahili.
Di sản Thị trấn Stone trên đảo Zanzibar là một điểm thu hút du khách chính ở Tanzania, nơi phần lớn nền kinh tế phụ thuộc vào các hoạt động liên quan đến du lịch.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/173
https://en.wikipedia.org/wiki/Tanzania
https://en.wikipedia.org/wiki/Zanzibar
https://en.wikipedia.org/wiki/David_Livingstone
https://en.wikipedia.org/wiki/Stone_Town
https://en.wikipedia.org/wiki/Old_Fort_of_Zanzibar
https://en.wikipedia.org/wiki/Sultan%27s_Palace,_Zanzibar
https://en.wikipedia.org/wiki/Forodhani_Gardens
https://en.wikipedia.org/wiki/House_of_Wonders
https://en.wikipedia.org/wiki/Christ_Church,_Zanzibar
https://en.wikipedia.org/wiki/St._Joseph%27s_Cathedral,_Zanzibar
https://en.wikipedia.org/wiki/Old_Dispensary_(Zanzibar)
https://en.wikipedia.org/wiki/Hamamni_Persian_Baths
https://en.wikipedia.org/wiki/Tippu_Tip%27s_House
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi |
Cập nhật ( 21/08/2020 )
|
Tin mới đưa:- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
- Vương cung thánh đường San Francesco và địa điểm khác của Dòng Phanxicô tại Assisi, Ý
- Công trình Villa Adriana, Tivoli, Rome, Ý
- Địa điểm khảo cổ Mycenae và Tiryns tại Argolis, Hy Lạp
- Di tích Thời kỳ Đồ đá mới ở Orkney, Scotland, Vương quốc Anh
- Vùng đất lấn biển Beemster, tỉnh Noord-Holland, Hà Lan
- Trạm bơm hơi nước D.F. Woudagemaal, Lemmer, Hà Lan
- Khu Khảo cổ Nghệ thuật đá thời Tiền sử ở Thung lũng Côa (Bồ Đào Nha) và Siega Verde (Tây Ban Nha)
- Nhà hát Catalana và Bệnh viện Sant Pau, Barcelona, Tây Ban Nha
- Hệ thống cối xay gió ở Kinderdijk – Elshout, Hà Lan
Tin đã đưa:- Koutammakou, vùng đất của người Batammariba, Togo
- Đấu trường El Jem, Tunisia
- Hệ sinh thái và cảnh quan văn hoá Lopé-Okanda, Gabon
- Vòng tròn đá Senegambia tại Senegal và Gambia
- Các lăng mộ vua Buganda tại Kasubi, Uganda
- Thị trấn lịch sử Grand-Bassam, Côte d'Ivoire
- Cidade Velha, Trung tâm lịch sử của Ribeira Grande, Cabo Verde
- Thành phố lịch sử Cuzco, Peru
- Tàn tích Loropéni, Burkina Faso
- Hang đá núi Tsodilo, Botswana
- Cung điện Hoàng gia Abomey, Benin
- Khu định cư Tiền Columbo với các quả cầu đá Diquís, Costa Rica
- Công viên lịch sử quốc gia - Citadel, Sans Souci, Ramiers tại Haiti
- Khu phố thuộc địa của thành phố Santo Domingo, Dominican
- Khu Khảo cổ Joya de Cerén, El Salvador
|