Nghị định số 29/2008/NĐ-CP đã quy định những nội dung pháp lý chủ yếu có liên quan tới KCN, KCX, KKT trên các lĩnh vực như: quy hoạch, thành lập, hoạt động, cơ chế vận hành, đầu tư, chính sách hỗ trợ phát triển hạ tầng và quản lý nhà nước.
1. Tình hình và kết quả thực hiện các quy định về quản lý nhà nước đối với khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế ở cấp bộ, ngành
Theo quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP, để thực hiện các quy định về quản lý nhà nước đối với khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế (gọi tắt là KCN, KCX, KKT), các bộ, ngành có liên quan đã và đang triển khai thực hiện một số nội dung công việc cụ thể như sau:
Bộ Kế hoạch và Đầu tư: đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển KKT cửa khẩu và KKT ven biển đến năm 2020 tại các Quyết định số 52/2008/QĐ-TTg ngày 25/4/2008 và Quyết định số 1353/QĐ-TTg ngày 23/9/2008 của Thủ tướng Chính phủ; đã tiến hành sửa đổi, bổ sung cơ chế hỗ trợ vốn ngân sách Trung ương để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN tại các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định; đã xây dựng chính sách ưu đãi, khuyến khích các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, người lao động tại các KCN, KCX và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định; đang tiến hành rà soát Quy hoạch phát triển các KCN ở Việt Nam đến năm 2020.
Bộ Tài chính: đang dự thảo Thông tư hướng dẫn chung về thủ tục hải quan áp dụng tại KCN, KKT, doanh nghiệp chế xuất; Đang nghiên cứu hướng dẫn về giảm thuế thu nhập đối với người có thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập làm việc tại KKT.
Bộ Xây dựng: đã ban hành Thông tư 19/2008/TT-BXD ngày 20/11/2008 hướng dẫn thực hiện việc lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch xây dựng KCN, KKT.
Bộ Công Thương: đã hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT cấp giấy phép thành lập Văn phòng đại diện của thương nhân nước ngoài tại công văn số 7190/BCT-KH ngày 15/8/2008 của Bộ Công Thương; Đang xây dựng Quy chế hoạt động của khu phi thuế quan trong KKT để trình Thủ tướng Chính phủ.
Bộ Tài nguyên và Môi trường: đang xây dựng Quy chế bảo vệ môi trường KCN, KCX, KCNC; đang xây dựng Thông tư hướng dẫn về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và cam kết bảo vệ môi trường, trong đó có nội dung về phân cấp, ủy quyền cho Ban quản lý KCN, KKT thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, xác nhận đăng ký bản cam kết bảo vệ môi trường.
Bộ Khoa học và Công nghệ: đang xây dựng Thông tư hướng dẫn việc thẩm tra công nghệ các dự án đầu tư.
Một số nhiệm vụ đã được quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP nhưng chưa được các bộ, ngành triển khai thực hiện bao gồm:
- Bộ Kế hoạch và Đầu tư: rà soát và trình Thủ tướng Chính phủ bãi bỏ những quy định tại Quy chế hoạt động của các KKT đã được phê duyệt cho phù hợp với quy định của Nghị định 29/2008/NĐ-CP; xây dựng cơ chế hỗ trợ vốn ngân sách trung ương đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội KKT; xây dựng và quản lý hệ thống thông tin toàn quốc về KCN, KKT.
- Bộ Nội vụ: hướng dẫn thực hiện quy định về cơ cấu tổ chức bộ máy và biên chế của Ban quản lý KCN, KKT.
- Bộ Tài chính: hướng dẫn về khấu trừ chi phí hợp lý để tính thuế thu nhập doanh nghiệp đối với chi phí vận hành hoặc thuê nhà chung cư và các công trình kết cấu hạ tầng xã hội phục vụ cho công nhân làm việc tại KCN, KKT.
- Bộ Công Thương: hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT cấp Giấy phép kinh doanh đối với hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã được cấp Giấy chứng nhận đầu tư hoặc Giấy phép đầu tư tại KCN, KKT.
- Bộ Khoa học và Công nghệ: hướng dẫn xác định tiêu chuẩn dự án sản xuất sản phẩm công nghệ cao được khuyến khích phát triển, đầu tư trong KCN, KKT; hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT thực hiện công tác quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ đối với tổ chức hoạt động trong KCN, KKT.
- Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội: hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước về lao động tại khu công nghiệp, khu kinh tế theo quy định của pháp luật về lao động.
- Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: hướng dẫn Ban quản lý KKT thực hiện công tác quản lý nhà nước về hoạt động du lịch trong KKT; uỷ quyền cho Ban quản lý KKT cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung và gia hạn Giấy phép thành lập văn phòng đại diện, chi nhánh trong KKT đối với doanh nghiệp du lịch nước ngoài.
Một số nội dung công việc theo quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP chưa được sửa đổi, bổ sung nhưng vẫn tiếp tục được thực hiện theo các quy định hiện hành:
Quy hoạch tổng thể phát triển KCN; hỗ trợ từ ngân sách trung ương đối với các dự án xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN tại các địa phương có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, hỗ trợ từ ngân sách trung ương đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật KKT; chương trình, kế hoạch quốc gia về xúc tiến đầu tư vào KCN, KKT; quy định về mẫu biểu báo cáo định kỳ về KCN, KKT; Quy định về xây dựng đề án thành lập, phân loại, xếp hạng và tổ chức lại Ban quản lý KCN, KKT; quy định về tiền lương đối với công chức, viên chức của Ban quản lý KCN, KKT; quy định về cơ chế, chính sách tài chính đối với Ban quản lý KCN, KKT, đơn vị sự nghiệp kinh tế có thu làm chủ dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN; quy định về việc cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa trong KCN, KKT; quy định về việc thu phí bảo vệ môi trường trong KCN, KKT; quy định về việc thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước về lao động tại KCN, KKT; quy định về xuất nhập cảnh, cư trú, tạm trú trong KKT, KKT cửa khẩu.
2. Tình hình và kết quả thực hiện các quy định về quản lý nhà nước đối với KCN, KCX, KKT ở cấp địa phương
Thực hiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp tỉnh: đa số các địa phương nơi có các KCN, KKT, UBND cấp tỉnh đều đã ban hành quyết định mới hoặc bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban quản lý KCN, KCX, KKT theo quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP; một số địa phương nơi có các KCN, KKT phát triển, UBND cấp tỉnh đã ban hành quy chế phối hợp làm việc giữa Ban quản lý KCN, KKT với các cơ quan chuyên môn thuộc tỉnh theo cơ chế một cửa và một cửa liên thông đồng thời chủ động giao nhiệm vụ hoặc ủy quyền cho Ban quản lý KCN, KKT thực hiện chức năng, nhiệm vụ đã được giao tại Nghị định số 29/2008/NĐ-CP. Đa số các địa phương khác, UBND cấp tỉnh đã giao nhiệm vụ cho Ban quản lý KCN, KKT xây dựng quy chế phối hợp làm việc giữa Ban quản lý KCN, KKT với các cơ quan chuyên môn thuộc tỉnh. Một số địa phương nơi có cả KCN và KKT đã tiến hành tổ chức lại Ban quản lý KCN, KKT theo nguyên tắc mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có một Ban quản lý thực hiện chức năng quản lý nhà nước trực tiếp đối với KCN, KKT trên địa bàn. Ngoại trừ Quảng Bình và Lạng Sơn, hiện tại vẫn còn 10 địa phương khác còn duy trì từ 2 đến 3 Ban quản lý để thực hiện chức năng quản lý nhà nước trực tiếp đối với cả KCN, KKT, KKT cửa khẩu trên địa bàn. Đa số các địa phương nơi có các KKT cửa khẩu nhưng Ban quản lý KKT cửa khẩu chưa được Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập theo quy định của Nghị định 29/2008/NĐ-CP nên việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với KKT cửa khẩu trên địa bàn chủ yếu được giao cho Ban quản lý dự án và các sở, ban, ngành của tỉnh.
Về việc xây dựng chương trình, kế hoạch xúc tiến đầu tư phát triển KCN, KKT và kế hoạch hàng năm và 5 năm về phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu KCN, KKT chủ yếu đã được UBND cấp tỉnh giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư hoặc Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Sở Lao động, Thương binh và Xã hội phối hợp với Ban quản lý KCN, KKT triển khai thực hiện trong chương trình, kế hoạch chung của tỉnh. Tại một số tỉnh, thành phố, UBND cấp tỉnh đã giao trực tiếp cho Ban quản lý KCN, KKT phối hợp với các sở, ban ngành có liên quan của tỉnh triển khai thực hiện riêng chương trình, kế hoạch về xúc tiến đầu tư và phát triển nguồn nhân lực cho KCN, KKT như: tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, tỉnh Đắk Nông, thành phố Cần Thơ.
Thực hiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Ban quản lý: Đa số các Ban quản lý KKT ven biển và các Ban quản lý các KCN ở các vùng kinh tế trọng điểm Miền Bắc, Miền Trung và Miền Nam đều đã triển khai thực hiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Ban quản lý quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP một cách khá toàn diện trên các lĩnh vực như quản lý nhà nước về quy hoạch, kế hoạch, đầu tư, doanh nghiệp, xây dựng, xuất nhập khẩu, thương mại, lao động, đất đai, môi trường, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính....; Đối với các Ban quản lý KCN mới thành lập ở vùng núi Miền Bắc, Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long hiện đang tích cực và chủ động hoàn thiện tổ chức bộ máy của mình để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao theo quy định mới về phân cấp, ủy quyền.
3. Tình hình và kết quả thực hiện các quy định về thành lập, hoạt động và chính sách đối với KCN, KKT.
Qua báo cáo về tình hình và kết quả thực hiện các quy định về thành lập, hoạt động và chính sách đối với KCN, KKT của các bộ, ngành và địa phương có thể đưa ra một số đánh giá như sau:
Nghị định số 29/2008/NĐ-CP đã quy định những nội dung pháp lý chủ yếu có liên quan tới KCN, KCX, KKT trên các lĩnh vực như: quy hoạch, thành lập, hoạt động, cơ chế vận hành, đầu tư, chính sách hỗ trợ phát triển hạ tầng và quản lý nhà nước. Theo đánh giá chung, việc ban hành và thực hiện Nghị định này đã có những điểm mới, mặt tích cực, thuận lợi. Cụ thể:
Quy định cụ thể trình tự, thủ tục, điều kiện quy hoạch, thành lập, mở rộng KCN, KKT theo tinh thần đẩy mạnh phân cấp cho chính quyền địa phương trên cơ sở việc xây dựng và phát triển KCN, KKT theo quy hoạch tổng thể phát triển KCN, KKT, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng vùng và đô thị, quy hoạch kết cấu hạ tầng - kỹ thuật, quy hoạch sử dụng khoáng sản và các nguồn tài nguyên khác. Đây là một nội dung mới, phù hợp với yêu cầu cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm sự rõ ràng, minh bạch về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam;
Nâng tầm pháp lý của các văn bản pháp quy về KKT (bao gồm cả KKT ven biển và KKT cửa khẩu) và bổ sung thêm một số cơ chế, chính sách đối với KKT phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành nên đã tạo điều kiện để các cơ chế, chính sách đối với KKT có hiệu lực pháp lý cao và ổn định hơn;
Thống nhất cơ chế, chính sách ưu đãi đầu tư, xóa bỏ mọi phân biệt đối xử, tạo lập môi trường đầu tư thông thoáng và sân chơi bình đẳng đối với đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài trong việc đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng, đầu tư phát triển sản xuất, dịch vụ trong KCN, KKT đồng thời tạo lập chính sách hỗ trợ chung đối với phát triển kết cấu hạ tầng KKT nhằm khắc phục tình trạng chênh lệch giữa các KKT khi không có Nghị định chung;
Tăng quyền tự chủ về đầu tư – kinh doanh cho công ty phát triển hạ tầng, mở rộng phương thức huy động các nguồn vốn, phương thức tham gia của doanh nghiệp xây dựng và kinh doanh công trình hạ tầng kỹ thuật, hình thức đầu tư và hỗ trợ phát triển kết cấu hạ tầng KCN, KKT;
Khuyến khích, hỗ trợ đầu tư và yêu cầu gắn kết chặt chẽ giữa phát triển KCN, KCX, KKT với bảo vệ môi trường, phát triển bền vững và đồng bộ với việc xây dựng khu đô thị, khu dân cư, nhà ở công nhân, công trình dịch vụ, công cộng và cơ sở hạ tầng xã hội;
Hoàn thiện mô hình, cơ chế và chức năng quản lý nhà nước đối với KCN, KCX, KKT từ cơ chế “ủy quyền” sang cơ chế “phân cấp và giao nhiệm vụ trực tiếp” cho Ban quản lý KCN, KKT một cách toàn diện trên nhiều lĩnh vực từ đầu tư tới lao động, thương mại - xuất nhập khẩu, xây dựng, đất đai - môi trường, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính,... đối với đầu tư trong nước và nước ngoài trong KCN, KCX, KKT;
Tăng cường phân cấp cho Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh trong việc quyết định thành lập KCN, KCX, quản lý tổ chức, bộ máy Ban quản lý KCN, KKT.
Bên cạnh những điểm mới, mặt tích cực, thuận lợi nêu trên của Nghị định số 29/2008/NĐ-CP, trong quá trình thực hiện cũng bộc lộ một số khó khăn và vướng mắc cụ thể như sau:
Một số cơ chế, chính sách ưu đãi về thuế quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP không còn phù hợp. Cụ thể như: Nghị định 29/2008/NĐ-CP quy định việc giảm 50% số thuế thu nhập đối với người có thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập, kể cả người Việt Nam và người nước ngoài làm việc tại KKT. Tuy nhiên, kể từ ngày có hiệu lực thi hành của Luật Thuế thu nhập cá nhân (ngày 01/01/2009) thì quy định nêu trên sẽ không còn hiệu lực do Luật Thuế thu nhập cá nhân và Nghị định số 100/2008/NĐ-CP ngày 08/9/2008 hướng dẫn một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân chỉ quy định việc giảm thuế thu nhập cá nhân trong trường hợp bất khả kháng như thiên tai, địch họa chứ không quy định giảm thuế theo đối tượng như quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP;
Nghị định 29/2008/NĐ-CP quy định KCN là địa bàn ưu đãi đầu tư, được hưởng chính sách ưu đãi áp dụng đối với địa bàn thuộc danh mục địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, các dự án đầu tư mở rộng trong KCN, KKT được hưởng ưu đãi đầu tư. Tuy nhiên, kể từ ngày có hiệu lực thi hành của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (ngày 01/01/2009) thì quy định nêu trên sẽ không còn hiệu lực do Nghị định số 124/2008/NĐ-CP ngày 11/12/2008 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp không quy định KCN là địa bàn thuộc danh mục địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và không có quy định đối với dự án đầu tư mở rộng trong KCN, KKT. Do vậy, kể từ ngày 01/01/2009 các dự án đầu tư mới trong KCN và các dự án đầu tư mở rộng trong KCN, KKT sẽ không được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp.
Một số nhiệm vụ, quyền hạn của Ban quản lý KCN, KKT mặc dù đã được quy định cụ thể tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP trên các lĩnh vực như: quản lý lao động, xây dựng, môi trường, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính nhưng do các bộ, ngành có liên quan chậm triển khai hướng dẫn và trong các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành chưa nêu cụ thể về vấn đề này nên trên thực tế chưa triển khai được ở nhiều địa phương. Cụ thể như sau: Đa số các ban quản lý KKT và một vài ban quản lý KCN xếp hạng I (Bắc Ninh, Đồng Nai) đã thành lập Thanh tra để thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, thanh tra và xử phạt vi phạm hành chính trên những ngành, lĩnh vực thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của Ban quản lý. Tuy nhiên, việc thành lập và hoạt động của Thanh tra Ban quản lý cũng gặp nhiều khó khăn do trong quy định về tổ chức cơ quan thanh tra theo cấp hành chính và theo ngành, lĩnh vực của Luật Thanh tra chưa có quy định về việc thành lập tổ chức thanh tra ở Ban quản lý. Ngoài ra, Nghị định số 13/2008/NĐ-CP ngày 04/02/2008 của Chính phủ Quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương lại không xem Ban quản lý là cơ quan chuyên môn cấp sở. Đồng thời, thẩm quyền xử lý vi phạm của Ban quản lý cũng chưa có văn bản quy định rõ ràng. Nhiều Ban quản lý các KCN cho rằng việc Ban quản lý các KCN được xếp hạng I mới được phép đã thành lập Thanh tra là không hợp lý và hạn chế chức năng của Ban quản lý trong việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, thanh tra và xử phạt vi phạm hành chính. Đa số các Ban quản lý KCN, KKT đều đã thực hiện một số quyền hạn, trách nhiệm quản lý nhà nước về lao động tại KCN, KKT nhưng nội dung, mức độ thực hiện còn rất khác nhau giữa các địa phương do theo quy định của Nghị định số 34/2008/NĐ-CP ngày 25/3/2008 của Chính phủ quy định về tuyển dụng và quản lý người nước ngoài làm việc tại Việt Nam và quy định của pháp luật về lao động thì thẩm quyền quản lý nhà nước về lao động thuộc cơ quan quản lý nhà nước về lao động địa phương (Sở Lao động, Thương binh và Xã hội). Một số quyền hạn, trách nhiệm quản lý nhà nước về lao động tại KCN, KKT của Ban quản lý chưa thực hiện được hoặc được thực hiện không thống nhất giữa các địa phương do chưa được sự hướng dẫn cụ thể của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội. Một số Ban quản lý KCN, KKT (đáp ứng được những điều kiện nhất định) đã thực hiện quyền hạn, trách nhiệm quản lý nhà nước về môi trường tại KCN, KKT theo quy định của pháp luật về môi trường do nhiệm vụ, quyền hạn của Ban quản lý trên lĩnh vực này đã được quy định cụ thể. Tuy nhiên, do Quy chế bảo vệ môi trường KCN được ban hành theo Quyết định số 62/2002/QĐ-BKHCNMT của Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường hiện không còn phù hợp với quy định của Luật Bảo vệ môi trường ngày 29/11/2005 và các văn bản hướng dẫn thi hành, Nghị định 29/2008/NĐ-CP nên công tác tổ chức, phối hợp thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường còn gặp nhiều vướng mắc. Tại một số địa phương, UBND cấp tỉnh đã ủy quyền và giao nhiệm vụ cho Ban quản lý KCN, KKT thực hiện quyền hạn, trách nhiệm quản lý nhà nước về xây dựng tại KCN, KKT. Tuy nhiên, do Bộ Xây dựng chưa hướng dẫn cụ thể nên nhiều Ban quản lý chưa triển khai thực hiện quyền hạn, nhiệm vụ được giao. Các Ban quản lý KCN, KKT chưa được Bộ Công Thương ủy quyền và hướng dẫn cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa các Mẫu khác (A, E, S, AK...) ngoài Mẫu D đối với hàng hóa sản xuất trong KCN, KKT để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xuất khẩu hàng Việt Nam sang các nước Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, EU... Một số Ban quản lý KCN chưa kịp thời cập nhật các quy định pháp luật chuyên ngành hoặc chưa được các bộ, ngành gửi văn bản hướng dẫn trực tiếp hoặc chưa được kịp thời đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ nên vẫn thực hiện theo các quy định hướng dẫn không còn phù hợp hoặc đã hết hiệu lực.
Một số vấn đề khác: Một số địa phương cho rằng việc đáp ứng điều kiện thành lập KCN, điều kiện bổ sung KCN vào quy hoạch tổng thể phát triển KCN về tỷ lệ lấp đầy 60% ở một số tỉnh, thành phố có những KCN với quy mô diện tích lớn hoặc ở các tỉnh mới bắt đầu xây dựng và phát triển KCN là chưa hợp lý; Nghị định 29/2008/NĐ-CP chưa có quy định phân cấp thẩm quyền điều chỉnh cục bộ quy mô diện tích của các khu chức năng trong KKT mà không làm ảnh hưởng tới quy hoạch chung xây dựng KKT đã được phê duyệt; chưa có quy định về quyền hạn và nghĩa vụ của công ty phát triển hạ tầng KCN, KKT. Một số quy định về việc tổ chức thực hiện đăng ký nội quy an toàn vệ sinh, nội quy an toàn lao động, định mức lao động tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP là không chính xác và không thuộc trách nhiệm mà doanh nghiệp phải thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành về lao động. Theo quy định của Nghị định 149/2005/NĐ-CP ngày 08/12/2005 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu thì khu phi thuế quan đã bao gồm khu bảo thuế. Tuy nhiên, trong Nghị định 29/2008/NĐ-CP có quy định trong KKT có các khu chức năng gồm: khu phi thuế quan, khu bảo thuế mà không có giải thích từ ngữ cụ thể đối với hai khu này do vậy có thể dẫn tới việc sử dụng khái niệm không thống nhất; Mặc dù Luật Đầu tư, Nghị định 108/2006/NĐ-CP và Nghị định 29/2008/NĐ-CP đã có quy định về việc ưu tiên hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật KCN ở các địa phương có điều kinh tế - xã hội khó khăn và hỗ trợ đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội KKT từ nguồn vốn ngân sách trung ương, tuy nhiên kết quả thực hiện còn rất hạn chế. Theo quy định hiện hành về công tác quản lý hoạt động xuất nhập cảnh thì lực lượng Bộ đội Biên phòng chịu trách nhiệm thực hiện công tác quản lý, kiểm soát xuất nhập cảnh, giữ gìn an ninh trật tự và đảm bảo an ninh chính trị – trật tự an toàn xã hội tại các cửa khẩu cảng biển và cửa khẩu đường bộ, trong khi đó lực lượng Công an chỉ thực hiện nhiệm vụ này ở các cửa khẩu đường hàng không. Do vậy, việc giao cho Bộ Công an hướng dẫn thực hiện thủ tục xuất, nhập cảnh đối với khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu sẽ tạo nên sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa hai lực lượng Công an và Bộ đội Biên phòng.
4. Nhận xét, đánh giá và kiến nghị
Một là: Nhìn chung, các địa phương đã triển khai nghiêm túc việc thực hiện Nghị định số 29/2008/NĐ-CP, trong đó đặc biệt là các Ban quản lý KCN, KKT đã tích cực và chủ động hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của mình để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.
Một số địa phương nơi có các KCN, KKT phát triển, UBND cấp tỉnh đã ban hành quy chế phối hợp làm việc giữa Ban quản lý KCN, KKT với các cơ quan chuyên môn thuộc tỉnh theo cơ chế một cửa và một cửa liên thông đồng thời chủ động giao nhiệm vụ hoặc ủy quyền cho Ban quản lý KCN, KKT thực hiện chức năng, nhiệm vụ đã được giao tại Nghị định số 29/2008/NĐ-CP trên các lĩnh vực như: quản lý xây dựng và quy hoạch phát triển KCN, các khu chức năng thuộc KKT, xúc tiến đầu tư, phát triển nguồn nhân lực, quản lý lao động, môi trường, đất đai, vốn đầu tư từ nguồn ngân sách Nhà nước, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính...
Một số bộ đã khẩn trương xây dựng trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật hoặc ban hành những quy định hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT thực hiện chức năng, nhiệm vụ đã được quy định tại Nghị định số 29/2008/NĐ-CP trên các lĩnh vực như: quy hoạch phát triển KKT, KKT cửa khẩu trên phạm vi cả nước; điều chỉnh quy hoạch phát triển KCN ở một số địa phương; xây dựng chương trình xúc tiến đầu tư; kế hoạch hỗ trợ vốn ngân sách trung ương để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng KCN, KKT; quy định thẩm quyền cho Ban quản lý KCN, KKT về việc phê duyệt hoặc xác nhận đề án bảo vệ môi trường và kiểm tra, thanh tra việc thực hiện đề án bảo vệ môi trường, thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, xác nhận bản cam kết bảo vệ môi trường của các dự án đầu tư trong KCN, KCX; cấp giấy phép thành lập văn phòng đại diện của thương nhân nước ngoài hoạt động tại KCN, KKT; hướng dẫn thực hiện việc lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch xây dựng KCN, KKT.
Theo đánh giá của các địa phương thì việc ban hành và thực hiện Nghị định số 29/2008/NĐ-CP là điều kiện pháp lý quan trọng trong việc thực hiện chương trình cải cách hành chính, hoàn thiện và chuẩn hóa mô hình tổ chức và hoạt động của Ban quản lý, thực sự tạo ra cơ chế “một cửa, tại chỗ” tại Ban quản lý trong quá trình xây dựng và phát triển KCN, KKT. Điều này đã hỗ trợ tích cực cho các nhà đầu tư trong quá trình triển khai thực hiện dự án tại KCN, KKT và rút ngắn đáng kể thời gian thực hiện các thủ tục hành chính để từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong KCN, KKT.
Ngoài ra, một số vấn đề liên quan đến ưu đãi đầu tư đối với các dự án đầu tư vào KCN, KKT; trình tự, thủ tục, điều kiện, thẩm quyền thành lập, mở rộng, bổ sung quy hoạch KCN, KKT đã được quy định cụ thể. Đặc biệt là Nghị định 29/2008/NĐ-CP đã thống nhất được những vấn đề về cơ chế, chính sách ưu đãi có liên quan đến KKT, KKT cửa khẩu. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thực hiện việc đầu tư, xây dựng và phát triển KCN, KKT trên phạm vi cả nước.
Hai là: Một số bộ, ngành vẫn còn có xu hướng chỉ đạo theo ngành dọc hoặc dẫn chiếu các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành nên việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Ban quản lý KCN, KKT chưa được cụ thể như quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP, đặc biệt trên các lĩnh vực như: quản lý lao động, môi trường, thương mại, xây dựng, du lịch. Một số vấn đề như: tổ chức bộ máy, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính... chưa được hướng dẫn cụ thể. Vì vậy đã có sự không thống nhất giữa các địa phương trong việc vận dụng các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ được giao. Do vậy, các hướng dẫn của các bộ, ngành cần phải cụ thể thì UBND cấp tỉnh mới có thể quy định và giao cho Ban quản lý KCN, KKT triển khai nhiệm vụ đã nêu tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP và tạo ra sự thống nhất giữa các địa phương.
Ba là: Trình độ và kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ công chức của một số ban quản lý KCN, KKT đặc biệt là các ban mới được thành lập còn hạn chế nên chưa triển khai thực hiện được chức năng, nhiệm vụ đã được giao. Đồng thời, các bộ, ngành cũng chưa quan tâm tới việc đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ công chức của ban quản lý.
Bốn là: Do Nghị định 29/2008/NĐ-CP có liên quan tới nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác nhau và được ban hành trong bối cảnh luật pháp, chính sách của nước ta đang ngày càng được hoàn thiện và có nhiều thay đổi nên một số chính sách ưu đãi đầu tư đối với KCN, KKT quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP sẽ hết hiệu lực kể từ ngày 01/01/2009. Do vậy, sự thay đổi nhanh chóng về chính sách ưu đãi đầu tư này sẽ có nhiều tác động tiêu cực tới sự phát triển của KCN, KKT trong thời gian tới và làm ảnh hưởng tới lòng tin của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài đối với chính sách phát triển KCN, KKT của nước ta.
Một số kiến nghị;
Để tiếp tục triển khai thực hiện tốt Nghị định 29/2008/NĐ-CP, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan và các địa phương khẩn trương và nghiêm túc thực hiện nội dung, nhiệm vụ, quyền hạn về quản lý nhà nước đối với các KCN, KCX, KKT đã được quy định cụ thể tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP. Cụ thể như sau:
(1). Bộ Kế hoạch và Đầu tư: chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng cơ chế hỗ trợ vốn ngân sách trung ương đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội KKT trình Thủ tướng Chính phủ vào cuối quý II năm 2009; rà soát và trình Thủ tướng Chính phủ bãi bỏ những quy định tại Quy chế hoạt động của các KKT đã được phê duyệt cho phù hợp với quy định của Nghị định 29/2008/NĐ-CP trong quý III năm 2009; xây dựng và thực hiện Đề án quản lý hệ thống thông tin toàn quốc về KCN, KKT trong năm 2010; quy định về thẩm quyền của Ban quản lý KCN, KKT trong việc thực hiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan giải quyết đăng ký kinh doanh, đăng ký thuế và đăng ký con dấu đối với trường hợp cấp giấy chứng nhận đầu tư đồng thời là giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh tại KCN, KKT hoặc giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh tại KKT trong quý I năm 2009; chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan hướng dẫn, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ có liên quan cho Ban quản lý KCN, KKT; xây dựng chương trình xúc tiến đầu tư vào KCN, KKT phù hợp với điều kiện của từng địa phương; theo dõi việc triển khai thực hiện Nghị định 29/2008/NĐ-CP và kịp thời báo cáo và đề nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung những quy định không còn phù hợp của Nghị định 29/2008/NĐ-CP trong thời gian thích hợp.
(2). Bộ Nội vụ: hướng dẫn thực hiện quy định về cơ cấu tổ chức bộ máy và biên chế của Ban quản lý KCN, KKT trong quý II năm 2009.
(3). Thanh tra Chính phủ: chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ hướng dẫn về tổ chức, hoạt động, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Thanh tra Ban quản lý KCN, KKT trong quý II năm 2009.
(4). Bộ Tài chính: ban hành Thông tư hướng dẫn chung về thủ tục hải quan áp dụng tại KCN, KKT, doanh nghiệp chế xuất trong quý I năm 2009; Hướng dẫn về khấu trừ chi phí hợp lý để tính thuế thu nhập doanh nghiệp nghiệp đối với chi phí vận hành hoặc thuê nhà chung cư và các công trình kết cấu hạ tầng xã hội phục vụ cho công nhân làm việc tại KCN, KKT trong quý I năm 2009.
(5)Bộ Xây dựng: ban hành quy định hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT thực hiện công tác quản lý nhà nước về xây dựng đối với công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình xây dựng trong KCN, KKT và công tác quản lý và phát triển đô thị trong KKT trong quý II năm 2009.
(6). Bộ Công Thương: chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính xây dựng Quy chế hoạt động của khu phi thuế quan trong KKT trình Thủ tướng Chính phủ trong quý II năm 2009; Hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT cấp Giấy phép kinh doanh đối với hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã được cấp Giấy chứng nhận đầu tư hoặc Giấy phép đầu tư tại KCN, KKT trong quý I năm 2009; nghiên cứu ủy quyền và hướng dẫn Ban quản lý KCN, KKT cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa các Mẫu (A, E, S, AK...) đối với hàng hóa sản xuất trong KCN, KKT trong quý II năm 2009.
(7). Bộ Tài nguyên và Môi trường: ban hành Quy chế bảo vệ môi trường KCN, KCX, KCNC trong quý I năm 2009; ban hành Thông tư hướng dẫn về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và cam kết bảo vệ môi trường trong quý II năm 2009.
(8). Bộ Khoa học và Công nghệ: ban hành Thông tư hướng dẫn việc thẩm tra công nghệ các dự án đầu tư trong quý II năm 2009; ban hành Thông tư hướng dẫn xác định tiêu chuẩn dự án sản xuất sản phẩm công nghệ cao được khuyến khích phát triển, đầu tư trong KCN, KKT trong quý III năm 2009.
(9). Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội: hướng dẫn Ban Quản lý KCN, KKT thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước về lao động tại KCN, KKT theo quy định của pháp luật về lao động trong quý I năm 2009; nghiên cứu rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc đề nghị sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về lao động (kể cả Bộ luật Lao động) để điều chỉnh, bổ sung chức năng, quyền hạn, trách nhiệm, tổ chức và cán bộ của Ban quản lý KCN, KKT nhằm đảm bảo thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về lao động tại KCN, KKT; xây dựng chương trình và cơ chế, chính sách hỗ trợ KCN, KKT về đào tạo nghề và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu tại chỗ.
(10). Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: ủy quyền cho Ban Quản lý KKT cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung và gia hạn Giấy phép thành lập văn phòng đại diện, chi nhánh trong KKT đối với doanh nghiệp du lịch nước ngoài trong quý I năm 2009.
(11) ủy ban nhân dân cấptỉnh: quy hoạch đất xây dựng khu tái định cư, khu nhà ở cho công nhân và các công trình dịch vụ và tiện ích công cộng; ban hành Quy chế phối hợp giữa Ban quản lý KCN, KKT với các cơ quan thuộc UBND cấp tỉnh; căn cứ vào tình hình thực tế để giao nhiệm vụ cho Ban quản lý KCN, KKT thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước về các lĩnh vực xây dựng, bảo vệ môi trường đã được quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP; xây dựng Đề án thành lập, tổ chức lại các Ban quản lý KCN, KKT ở những địa phương có các KCN, KCX, KKT ven biển, KKT cửa khẩu.
(12). Ban quản lý các KCN, KKT: kiện toàn cơ cấu, tổ chức bộ máy; thành lập các tổ chức chuyên môn; nâng cao trình độ, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ công chức của Ban quản lý KCN, KKT để triển khai thực hiện các nhiện vụ, quyền hạn đã được giao.
(Theo Khucongnghiep.com.vn) |
.jpg)
tuvanxaydungonline.vn
Dichvusxnn.vn
Nhaoxahoivietnam.vn