Tuần 32 - Ngày 14/03/2025
|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam |
11/02/2020 |

Thông tin chung:
Công trình: Đền Trần Thương
Địa điểm: Xã Nhân Đạo, huyện Lý Nhân, Hà Nam (20,5761573°B 106,1037476°Đ)
Quy mô:
Thời gian hình thành: Thế kỷ 15- 16
Giá trị: Di tích quốc gia đặc biệt (Di tích Kiến trúc nghệ thuật, năm 2015)
Đền Trần Thương (hay Đền Trần, Đền thờ Đức Thánh Trần) là một ngôi đền thờ Trần Hưng Đạo được dựng lên ngay trên phần đất khi xưa ông dùng làm kho lương phục vụ cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông lần 2 (năm 1285).
Đền Trần Thương nằm bên bờ sông Hồng, tọa lạc tại thôn Trần Thương, xã Nhân Đạo, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam, Việt Nam.
Vùng đất thôn Trần Thương trước đây là trung tâm của sáu con ngòi nhỏ (gọi là Lục đầu khê). Từ đây có thể dọc theo sông Long Xuyên, ra sông Hồng xuống cửa Hữu Bị, Tuần Vường vào sông Châu Giang; hoặc từ đây ngược sông Hồng đi Thăng Long rồi xuôi ra biển. Nơi đây có địa thế đẹp, giàu nguồn lương thực và thuận lợi về đường thủy, vì vậy Quốc công Tiết chế Trần Hưng Đạo đã cho đặt một kho lương ở đây để phục vụ cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông. Sau khi đại thắng trở về, ông lấy đất tại đây xây dựng mộ phần.
Thôn Trần Thương trở thành là một trong ba nơi có liên quan mật thiết đến cuộc đời và sự nghiệp Trần Quốc Tuấn là Kiếp Bạc, Bảo Lộc, Trần Thương, thể hiện qua câu: “Sinh Kiếp Bạc, thác Trần Thương, hương Bảo Lộc”.
Lễ hội đền Trần Thương được tổ chức vào 15 tháng Giêng và 20 tháng Tám Âm lịch hàng năm, là một trong ba lễ hội vùng lớn nhất của tỉnh Hà Nam.
Đền Trần Thương được xây dựng vào thời Hậu Lê (năm 1428–1527) trên một khu đất rộng, nằm biệt lập. Giới hạn không gian của đền là hệ thống tường xây bằng gạch đặc trát vữa kết hợp với các đoạn kênh, ao hồ.
Tổng thể ngôi đền quay về hướng Nam, gồm các hạng mục: Nghi môn ngoại, Nghi môn nội, Sân và Bình phong, Chính điện, Nhà mẫu, Giếng nước.

Sơ đồ vị trí đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam

Tổng mặt bằng đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam

Phối cảnh tổng thể đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Nghi môn ngoại
Nghi môn ngoại có kiến trúc gồm 3 lầu cổng.
Cổng chính giữa có kiến trúc 3 tầng, 2 tầng mái, cửa cuốn vòm; Tầng thứ nhất cao 4,85m, rộng 4,57m. Tầng mái thứ hai và thứ ba kiến trúc kiểu chồng diêm, 8 mái. Bờ nóc đắp đôi rồng chầu mặt nguyệt. Mái đắp giả ngói ống.
Hai cổng phụ hai bên có 2 tầng mái, 8 mái. Mái đắp giả ngói ống. Trên các bức tường gạch trát vữa hai bên cổng có đắp hình ngựa, voi, hoa văn và gờ chỉ.
Từ tam quan ngoại vào sân đền có một con đường lát gạch dài 50m, rộng 5m, hai bên là hai hàng cây và hồ nước.

Nghi môn ngoại, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Nghi môn nội, sân và Bình phong
Nghi môn nội có 3 lối vào.
Lối vào chính được giới hạn bởi hai trụ biểu. Đỉnh trụ trang trí nghê chầu; thân trụ phía trên trang trí ô lồng đèn, phía dưới là có ô trang trí câu đối; đế trụ dạng thắt cổ bồng.
Lối vào hai bên là lầu cổng có 2 tầng mái. Mái đắp giả ngói ống.
Giữa 3 lối vào là một bức tường thấp có trang trí hoa văn.
Đi qua Nghi môn nội là khoảng sân đền rộng khoảng 600m2, được lát bằng gạch đỏ. Bình phong nằm ở vị trí ngay sau Nghi môn nội, có kiến trúc bằng đá, trên bề mặt trang trí hoa văn.

Phía sau Nghi môn nội, sân đền và Bình phong, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam

Bức Bình phong, sân đền và tòa Tiền đường, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Chính điện
Chính điện nằm trên một khu đất có kích thước 16,8m x 24,2m, được bao quanh bởi hồ, mương. Chính điện gồm: Phương đình, Tiền đường, Hậu đường, Tả vu, Hữu vu các các công trình phụ trợ khác.

Phối cảnh khu chính điện, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Phương đình và Tiền đường
Phương đình (Cổ lâu) nằm ở ngay phía trước gian giữa của tòa Tiền đường, có mặt bằng hình vuông, rộng 2,5m, trên nền cao 0,6m so với sân. Phương đình có kiến trúc mái 2 tầng, 8 mái, lợp ngói mũi hài, trên bờ nóc và các bờ dải có đắp rồng, phượng.
Tiền đường (Đệ tam cung) 5 gian 2 chái, đầu hối bít đốc, 2 mái. Bộ vì nóc kết cấu kiểu chồng rường, giá chiêng. Trên các con chồng, câu đầu, cột trốn, xà nách, đầu bảy…, được trang trí bằng các chạm nổi hoa văn cách điệu. Tòa Tiền tế thờ ban Công đồng và quan Ngũ hổ.
Phía sau tòa Tiền tế có một giếng mang tên Hồ khẩu. Giếng có đường kính 6,4m, độ sâu 2,9m. Thành giếng xây gạch chỉ.
Hai tòa Tả vu, Hữu vu nối với hai gian đầu hồi của Tiền tế, nằm đối xứng hai bên giếng Hồ khẩu, có kiến trúc giống nhau, 2 tầng, đầu hồi bít đốc, 2 mái.


Phương đình (Cổ Lâu) gắn vào chính giữa tòa Tiền đường, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam

Bên trong tòa Tiền đường, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam

Chạm khắc bên trong tòa Tiền đường, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam

Phía sau tòa Tiền đường, tòa Tả vu và Hữu vu nối với Hậu đường, đền Trần Thương

Giếng (Hổ Khẩu) nằm giữa tòa Tiền đường và Hậu đường, đền Trần Thương
Hậu đường
Hậu đường nằm ngay phía sau giếng Hồ Khẩu, có mặt bằng hình chữ “đinh” hay chữ T, gồm 2 tòa Bái đường và Hậu cung.
Tòa Bái đường (Đệ nhị cung) 5 gian, 2 tầng mái, đầu hồi bít đốc, 4 mái. Mặt trước tòa Bái đường cũng có Phương đình (Cổ lâu) như tòa Tiền đường. Hai bên tòa Bái đường đặt ban thờ Đức vương phụ và Đức vương mẫu của Đức Thánh Trần.
Tòa Hậu cung (Đệ nhất cung) nằm dọc phía sau Bái đường. Bên trong ban thờ Hậu cung là tượng Đức Thánh Trần.

Khám thờ bên trong Hậu cung, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Một số di tích khác
Nhà Mẫu
Nhà mẫu nằm riêng biệt phía sau của Đền chính, có mặt bằng hình chữ “đinh” (chữ T). Tòa Tiền đường nhà Mẫu có kiến trúc 3 gian 2 chái, 4 mái. Tòa Hậu đường nhà Mẫu có kiến trúc 2 gian, 4 mái.

Ban thờ Mẫu trong nhà Mẫu, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Giếng nước
Ngoài giếng nước nằm phía sau Tiền đường (Hổ Khẩu), đền còn có 4 giếng nước: 2 giếng hình tròn đường kính 7,5m nằm phía trước Chính điện; 1 giếng nhỏ, đường kính 4,9m nằm bên trái Chính điện; 1 giếng hình thoi, nhỏ nằm bên phải Chính điện. Thành giếng được kè bằng đá hộc, có bậc lên xuống xây bằng gạch.

Một trong hai giếng tròn chính tại sân đền, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam

Một trong hai giếng nhỏ hai bên Chính điện, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Di vật
Đền Trần Thương hiện còn lưu giữ đến 200 di vật, cổ vật có giá trị nghệ thuật cao, phong phú về thể loại, đa dạng về chất liệu như: tượng thờ, khám thờ, ngai thờ, ấn thờ, kiệu, hệ thống bát biểu, câu đối, đại tự. Đồ gốm sứ có lục bình, bát hương, bát đĩa, chén, nậm rượu. Đồ đá như rùa, nghê, voi, đỉnh hương, nhang án. Đồ giấy có 38 đạo sắc phong. Các chất liệu khác bằng bạc, bằng đồng như kiếm bạc vỏ đồi mồi, vòng bạc, chén bạc, lọ đồng...
Các kết cấu gỗ trong đền được trang trí bằng những họa tiết được chạm khắc công phu kết hợp nhiều kỹ thuật của người xưa như kỹ thuật chạm (kênh bong, chạm chìm, chạm nổi), kỹ thuật bào trơn, đóng bén, tạo các loại mộng và kỹ thuật xử lý vật liệu gỗ… có giá trị khảo cứu cao.
Khu vực xung quanh đền mang đậm dấu ấn văn hóa vật chất thời Trần. Qua khai quật, các nhà khảo cổ học đã phát hiện nhiều vũ khí cùng mảnh gốm sứ mang phong cách nghệ thuật gốm sứ thời Trần (bát đĩa gốm men nâu, vàng ngà,...).

Di vật ấn thờ, đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam
Đền Trần Thương, Lý Nhân, Hà Nam là công trình tôn giáo tín ngưỡng có giá trị tiêu biểu cho giai đoạn phát triển kiến trúc, nghệ thuật Việt Nam thời Trần, Lê, Nguyễn.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://vi.wikipedia.org/wiki/Di_t%C3%ADch_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%91%
E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%81n_Tr%E1%BA%A7n_
Th%C6%B0%C6%A1ng
https://www.baohanam.com.vn/van-hoa/dat-thieng-tran-thuong-422.html
https://www.vietnamplus.vn/video-den-tran-thuong-ngoi-den-thieng-hon-
7-the-ky-o-dat-ha-nam/614841.vnp
Xem các bài viết về chùa Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về đình, đền Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về Di sản văn hóa thế giới tại đây
|
Cập nhật ( 11/02/2020 )
|
Tin mới đưa:- Đền Hát Môn (thờ Hai Bà Trưng), huyện Phúc Thọ, TP. Hà Nội, Việt Nam
- Di tích Um er-Rasas (Kastrom Mefa'a), Madaba, Amman, Jordan
- Cố đô Pasargadae, Pars, Iran
- Quần thể Takht-e Soleyman, Western Azerbaijan, Iran
- Các thị trấn Baroque muộn tại Val di Noto, Sicily, Ý
- Samarkand – Ngã tư văn hóa, Uzbekistan
- Hang động Vân Cương, Đại Đồng, Sơn Tây, Trung Quốc
- Công trình Villa d'Este, Tivoli, Rome, Ý
- Cột Chúa Ba Ngôi ở Olomouc, Czech
- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
Tin đã đưa:- Phủ Tiên Hương, Phủ Vân Cát, Lăng Mẫu Liễu Hạnh tại Phủ Dày, Vụ Bản, Nam Định
- Đền Sóc, Sóc Sơn, Hà Nội, Việt Nam
- Đền Cửa Ông và đền Cặp Tiên, Quảng Ninh, Việt Nam
- Đền Hùng, Phú Thọ, Việt Nam
- Tháp Bình Sơn, chùa Vĩnh Khánh, Sông Lô, Vĩnh Phúc, Việt Nam
- Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc, Hải Dương, Việt Nam
- Đình Tây Đằng, Ba Vì, Hà Nội, Việt Nam
- Đền Trần, Nam Định, Việt Nam
- Chùa Keo Hành Thiện, Xuân Trường, Nam Định, Việt Nam
- Chùa Cầu, Phố cổ Hội An, Quảng Nam, Việt Nam
- Đền Lý Bát Đế , Từ Sơn, Bắc Ninh, Việt Nam
- Đình làng Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh, Việt Nam
- Nhà 87 Mã Mây, Khu phố cổ Hà Nội, Việt Nam
- Pháo đài Lahore và Vườn Shalimar, thành phố Lahore, Pakistan
- Vườn Ba Tư, Iran
|