Tuần 32 - Ngày 13/03/2025
|
|
|
|
Thông tin định kỳ
|
|
|
Lịch sử Kiến trúc
Đền Trần, Nam Định, Việt Nam |
05/01/2020 |

Thông tin chung:
Công trình: Đền Trần (Tran Temple, Nam Dinh Province, Vietnam) Địa điểm: Nam Định, Việt Nam (20,4554335°B 106,1659867°Đ)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích 8h với 3 cụm đền
Thời gian hình thành: Thế kỷ 17
Giá trị: Di tích quốc gia đặc biệt (Di tích lịch sử, Kiến trúc nghệ thuật cùng với chùa Phổ Minh, Nam Định năm 2012)
Đền Trần là một quần thể đền Thần đạo Việt Nam tại đường Trần Thừa, phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định, nơi thờ các vua Trần cùng các quan lại có công phù tá nhà Trần (triều đại Đại Việt, từ năm 1225 – 1400). Đền Trần được xây dựng từ năm 1695, trên nền cung điện cũ của nhà Trần đã bị quân Minh phá hủy vào thế kỷ 15.
Đền Trần có diện tích khoảng 8ha, bao gồm 3 cụm công trình là đền Thiên Trường (đền Thượng), đền Cố Trạch (đền Hạ) và đền Trùng Hoa.
Phía trước đền là cổng Ngũ môn và một hồ nước hình chữ nhật. Chính giữa, phía sau hồ nước là đền Thiên Trường. Phía Tây đền Thiên Trường là đền Trùng Hoa, phía Đông là đền Cố Trạch.
Cả ba đền đều có bố cục đối xứng, dọc theo trục Bắc – Nam; quy hoạch, kiến trúc chung và quy mô tương tự nhau.
Lễ hội dân gian (Lễ Khai ấn) đền Trần, Nam Định rất nổi tiếng, diễn ra vào ngày 15 tháng giêng hàng năm, ghi nhận đức tin Thần đạo mạnh mẽ của cộng đồng người dân vùng đồng bằng Bắc Bộ, Việt Nam. Lễ hội cũng thể hiện lòng tri ân của các thế hệ tiếp nối đối với các vị tiền nhân có công với dân, với nước gắn với niềm tin cốt lõi: “Vua tôi đồng tâm, Anh em hòa mục, Cả nước góp sức”, “Khoan thư sức dân là kế sâu bền gốc rễ”…

Tam quan quần thể đền Trần, Nam Định

Đôi Sấu đá đặt trước Tam quan quần thể đền Trần, Nam Định

Hồ nước phía sau Tam quan quần thể đền Trần, Nam Định

Mặt trước quần thể đền Trần, Nam Định


Quần thể đền Trần, Nam Định, Chính giữa ảnh là đền Thiên Trường, bên phải là đền Cố Trạch, bên trái là đền Trùng Hoa
Đền Thiên Trường
Đền Thiên Trường tọa lạc tại trung tâm của quần thể đền Trần, được xây trên nền của Thái miếu và cung Trùng Quang của nhà Trần, trước nữa là nhà thờ họ Trần. Cung Trùng Quang là nơi các Thái thượng hoàng nhà Trần sống và làm việc.
Đền Trần hiện nay được dân địa phương xây dựng vào năm 1695. Các năm 1773, 1854, 1895, 1907-1908, đền được mở rộng và xây thêm.
Đền Thiên Trường gồm: Nghi môn và sân trong, Tiền đường, Thiêu Hương, Trung đường, Hậu đường, các dãy Tả, Hữu vu…Tổng cộng có 9 tòa, 31 gian. Khung đền bằng gỗ lim, mái lợp ngói, nền lát gạch.
Nghi môn đền Thiên Trường nằm tiếp giáp với hồ nước theo kiểu tứ trụ, gồm hai trụ lớn, trên đỉnh trụ đắp nghê chầu tạo thành một cổng ra vào có kích thước rộng 5,40m. Hai trụ góc có đỉnh trụ đắp hoạ tiết búp sen và hệ thống tường bao thấp cao 1,20m.
Sân trong nằm bên trong Nghi môn, được lát bằng gạch Bát Tràng. Giữa sân là trục chính đạo lát bằng hàng gạch hoa có trang trí chữ “thọ”. Hai bên sân có hai dãy Ta Vu và Hữu vu ngoại.
Tòa Tiền đường của đền Thiên Trường gồm 5 gian, dài 13 mét. Phần nền công trình cao hơn so với sân 0,8m. Các bậc tam cấp phía trước công trình lát bằng các phiến đá xanh, trên mỗi bậc tam cấp có hai cặp rồng đá mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Kết cấu tòa Tiền đường có 12 cột cái và 12 cột quân, tất cả được đặt trên chân cột bằng đá tảng hình cánh sen có từ thời Trần, là chân cột cung Trùng Quang cũ. Đây là nơi đặt ban thờ và bài vị của các quan có công lớn phù tá nhà Trần.
Tòa Thiêu hương có mặt bằng hình vuông. Phần nền công trình lát gạch hoa có chữ “Thọ”. Bộ khung làm bằng gỗ lim với các cột theo kiểu thượng thu hạ thách và đặt trên chân cột bằng đá tảng hình cánh sen. Đây là nơi đặt ban thờ và bài vị của các công thần nhà Trần. Có ban thờ riêng cho quan văn và ban thờ riêng cho quan võ.
Bên phải, bên trái Toà thiêu hương là hai dãy Tả vu, Hữu vu nội.
Tòa Trung đường gồm 5 gian, là nơi thờ 14 vị hoàng đế nhà Trần. Tuy nhiên, không có tượng thờ mà chỉ có bài vị. Trước cửa Trung đường có ba cỗ ngai là nơi thờ bái vọng các vị hoàng đế.
Tòa Hậu đường gồm 3 gian với 3 điện thờ. Ban thờ 4 vị thủy tổ họ Trần và các phu nhân chính thất ở gian giữa xây cuốn vòm. Các hoàng phi của nhà Trần cũng được đặt bài vị thờ ở 2 gian trái, phải. Tòa Hậu đường đền Thiên trường xây dựng kiểu “chồng diêm” hai lớp mái. Bộ cửa Hậu cung làm bằng gỗ lim chạy hết 3 gian công trình. Mỗi gian có 6 cánh, mỗi cánh cao 3,10m, rộng 0,50m. Trên mỗi cánh cửa còn chạm khắc các bài thơ bằng chữ Hán, ca ngợi công đức các vị vua Trần và cảnh đẹp của mảnh đất Thiên Trường xưa.

Nghi môn và sân trong đền Thiên Trường, quần thể đền Trần, Nam Định

Toàn Tiền đường trong đền Thiên Trường, quần thể đền Trần, Nam Định

Rồng đá trên tam cấp tòa Tiền đường trong đền Thiên Trường, quần thể đền Trần, Nam Định


Chạm khắc rồng trên cánh cửa tòa Tiền đường, đền Thiên Trường, quần thể đền Trần, Nam Định

Chân cột của tòa Tiền đường được đặt trên chân cột bằng đá tảng hình cánh sen có từ thời Trần, là chân cột cung Trùng Quang cũ

Ban thờ đặt bài vị của 14 vị hoàng đế nhà Trần tại tòa Trung đường, đền Thiên Trường, quần thể đền Trần, Nam Định
Đền Cố Trạch
Đền Cố Trạch nằm phía Đông của đền Thiên Trường, xây lùi về phía sau khoảng 3m. Nhìn từ sân, là bên phải đền Thiên Trường.
Đền Cố Trạch được xây vào năm 1894. Theo bia "Trùng kiến Hưng Đạo thân vương Cố trạch bi ký", thì lúc tu sửa đền Thiên Trường vào năm 1868, người ta đào thấy ở phía Đông đền Thiên Trường một mảnh bia vỡ có ghi chữ Hưng Đạo thân vương Cố trạch (nhà cũ của Hưng Đạo thân vương). Do đó khi khánh thành vào năm 1895, đền được đặt tên là Cố Trạch từ. Đền Hạ là tên thường gọi. Đền có cấu trúc, quy mô xây dựng như đền Thiên Trường.
Đền Cổ Trạch gồm các công trình chính: Vườn; Nghi môn và sân trong; Tiền đường, Thiêu hương, Trung đường, Hậu đường, Tả vu, Hữu vu.
Vườn phía trước Nghi môn đền Cổ Trạch là một khuôn viên hình vuông.
Nghi môn đền Cố Trạch xây dựng theo kiểu tứ trụ, tạo thành 3 cửa ra vào. Qua Nghi môn đến sân lát bằng gạch vuông Bát Tràng kích thước 0,3m x0,3m.
Toà Tiền đường 5 gian với bộ cửa làm bằng gỗ lim kiểu thượng song hạ bản tại 3 gian giữa công trình. Ở hai gian đầu hồi, xây bằng gạch tạo cửa sổ hình tròn, phía trên cửa sổ nhấn hai chữ Hán: Trung - Hiếu. Bộ khung tiền đường lắp dựng bằng gỗ lim theo kiểu ba hàng cột. Tất cả các cột đặt theo thế thượng thu hạ thách và trên các chân đá tảng đá hình cổ bồng. Tiền đường là nơi đặt bài vị của 3 gia tướng thân tín của Trần Hưng Đạo: Phạm Ngộ, Phạm Ngũ Lão và Nguyễn Chế Nghĩa.
Tòa Thiêu Hương nối tiếp với tòa Tiền đường. Công trình có mặt bằng hình vuông xây kiểu phương đình 4 mái lợp ngói. Bộ khung được làm bằng gỗ lim với 4 cột cái và đặt trên chân đá tảng hình hoa sen. Hai bên tòa Thiêu hương là hai tòa Tả vu, Hữu vu, mỗi dãy 3 gian với bộ khung bằng gỗ lim, tường hồi xây bít đốc, mái ngói. Thiêu hương là nơi đặt long đình, trong có tượng Trần Hưng Đạo cùng 9 pho tượng Phật. Bên trái đặt bài vị các quan văn. Bên phải đặt bài vị của các quan võ.
Tòa Trung đường 5 gian. Bộ khung công trình bằng gỗ lim kiểu bốn hàng cột. Các cột đặt trên chân tảng đá hình cổ bồng. Bộ cửa làm theo kiểu bức bàn, đặt trên ngưỡng có chân quay. Trên các cấu kiện kiến trúc đều chạm khắc hoa văn theo phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Tòa Trung đường là nơi đặt bài vị và tượng của Trần Hưng Đạo, bài vị của 4 người con trai, Phạm Ngũ Lão và các tả hữu tướng quân.
Tọa Hậu đường 3 gian, được ngăn cách với toà Trung đường bởi hệ thống cửa thượng song, hạ bản. Bộ khung làm bằng gỗ lim kiểu bốn hàng chân, các chân cột đặt trên hệ thống chân đá tảng hình vuông. Tòa Hậu đường là nơi đặt bài vị của cha và mẹ Trần Hưng Đạo, Trần Hưng Đạo và vợ (công chúa Thiên Thành), 4 người con trai và 4 người con dâu của Trần Hưng Đạo, của con gái và con rể (Phạm Ngũ Lão).
Gian Tả vu là nơi đặt bài vị Trương Hán Siêu, Phạm Thiện Nhân và các bài vị văn thần triều Trần.
Gian Hữu vu là nơi đặt bài vị võ thần triều Trần, bài vị Trần Công và các thân nhân họ Trần.

Khuôn viên vườn trước Nghi môn và sân trong, đền Cố Trạch, quần thể đền Trần, Nam Định

Tòa Tiền đường, đền Cố Trạch, quần thể đền Trần, Nam Định
Đền Trùng Hoa
Đền Trùng Hoa mới được xây dựng từ năm 2000. Đền được xây trên nền cung Trùng Hoa xưa, là nơi các đương kim hoàng đế nhà Trần về tham vấn các vị Thái thượng hoàng.
Đền Trùng Hoa gồm các công trình: Vườn; Nghi môn và sân trong; Tiền đường, Thiêu hương, Trung đường, Hậu đường, Tả vu, Hữu vu...
Vườn phía trước Nghi môn đền Trùng Hoa là một khuôn viên hình vuông tương tự như đền Cổ Trạch.
Nghi môn xây theo kiểu tứ trụ, tạo thành 3 cửa ra vào. Qua Nghi môn đến sân lát bằng gạch vuông phía trước Tiền đường.
Toà Tiền đường chia thành 3 gian 2 chái. Cửa tiền đường làm bằng gỗ lim kiểu thượng song hạ bàn. Hai gian bên trái tiền đường là bộ cửa kiểu chữ nhật với các chấn song con tiện.
Toà Thiêu hương có mặt bằng hình vuông, xây theo kiểu phương đình 2 tầng 8 mái. Đối xứng hai bên tòa Thiêu hương có 2 toà Giải vũ nội, mỗi bên 3 gian. Công trình có bộ khung bằng gỗ lim tường xây thu hồi bít đốc, mái ngói.
Toà Trung đường được xây dựng nối liền với Thiêu hương. Công trình có 5 gian, bộ khung bằng gỗ lim theo kiểu bốn hàng cột. Kết cấu bao che là hệ thống ván bưng làm bằng gỗ lim,
Tòa Hậu cung xây dựng nối tiếp với tòa Trung đường, gồm 3 gian có kích thước dài 10,70m, rộng 6,70m, mái lợp ngói. Bộ khung làm bằng gỗ lim kiểu bốn hàng chân cột, các cột được đặt trên chân đá tảng cánh sen.
Trong đền Trùng Hoa có 14 pho tượng bằng đồng của 14 hoàng đế nhà Trần đặt tại tòa Trung đường và tòa Hậu đường. Tòa Thiêu hương là nơi đặt ngai và bài vị thờ hội đồng các quan. Gian Tả vu thờ các quan văn. Gian Hữu vu thờ các quan võ.

Cổng nối đền Thiên Trường và đền Trùng Hoa, quần thể đền Trần, Nam Định

Khuôn viên vườn trước Nghi môn và sân trong, đền Trùng Hoa, quần thể đền Trần, Nam Định

Tòa Tiền đường, đền Trùng Hoa, quần thể đền Trần, Nam Định
Đền Trần (cùng với chùa Phổ Minh) tại Nam Định có giá trị tiêu biểu về lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, giai đoạn thế kỷ 13-17 tại Việt Nam.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%81n_Tr%E1%BA%A7n_
(Nam_%C4%90%E1%BB%8Bnh)
http://btgcp.gov.vn/Plus.aspx/vi/News/38/0/245/0/1514/Doi_net_ve_Den_Tran_Nam_Dinh
http://vietlandmarks.com/module/groups/action/view/id/317
Xem các bài viết về chùa Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về đình, đền Việt Nam tại đây
Xem các bài viết về Di sản văn hóa thế giới tại đây
|
Cập nhật ( 05/01/2020 )
|
Tin mới đưa:- Đền Hát Môn (thờ Hai Bà Trưng), huyện Phúc Thọ, TP. Hà Nội, Việt Nam
- Di tích Um er-Rasas (Kastrom Mefa'a), Madaba, Amman, Jordan
- Cố đô Pasargadae, Pars, Iran
- Quần thể Takht-e Soleyman, Western Azerbaijan, Iran
- Các thị trấn Baroque muộn tại Val di Noto, Sicily, Ý
- Samarkand – Ngã tư văn hóa, Uzbekistan
- Hang động Vân Cương, Đại Đồng, Sơn Tây, Trung Quốc
- Công trình Villa d'Este, Tivoli, Rome, Ý
- Cột Chúa Ba Ngôi ở Olomouc, Czech
- Thung lũng Loire giữa Sully-sur-Loire và Chalonnes, Pháp
- Quần thể Tu viện Ferapontov, Vologda, Nga
- Nhà thờ St James ở Šibenik, Croatia
- Mỏ đá lửa Thời kỳ Đồ đá mới ở Spiennes, Mons, Bỉ
- Lăng mộ Hoàng gia của triều đại nhà Minh và nhà Thanh, Trung Quốc
- Hang động Long Môn, Lạc Dương, Hà Nam, Trung Quốc
Tin đã đưa:- Chùa Keo Hành Thiện, Xuân Trường, Nam Định, Việt Nam
- Chùa Cầu, Phố cổ Hội An, Quảng Nam, Việt Nam
- Đền Lý Bát Đế , Từ Sơn, Bắc Ninh, Việt Nam
- Đình làng Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh, Việt Nam
- Nhà 87 Mã Mây, Khu phố cổ Hà Nội, Việt Nam
- Pháo đài Lahore và Vườn Shalimar, thành phố Lahore, Pakistan
- Vườn Ba Tư, Iran
- Quần thể Persepolis, Shiraz, Iran
- Quảng trường Meidan Emam, Isfahan, Iran
- Di sản Bagan, Mandalay, Myanmar
- Di sản khai thác than Ombilin tại Sawahlunto, Indonesia
- Cánh đồng Chum, Xiêng Khoảng, Lào
- Kiến trúc thế kỷ 20 của Frank Lloyd Wright, Mỹ
- Các công trình hai bờ sông Seine, Paris, Pháp
- Quần thể đền chùa hang Ellora tại Aurangabad, bang Maharashtra, Ấn Độ - P3
|