Thông tin chung:
Công trình: Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski (Muskauer Park / Park Mużakowski)
Địa điểm: Bad Muskau, Tỉnh Görlitz, Bang Sachsen, Đức; Khu vực Żary, Tỉnh Lubusz, Ba Lan (N51 32 51.551 E14 43 45.8)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 352,14 ha, vùng đệm 1.213,62 ha (sửa đổi ranh giới nhỏ năm 2024)
Năm hình thành: Đầu thế kỷ 19
Giá trị: Di sản thế giới (2004; hạng mục i, iv); 

Đức (Deutschland) là một quốc gia nằm tại miền Trung Tây Âu, có diện tích 357.588 km2, dân số khoảng 83 triệu người (năm 2021). Thủ đô là thành phố Berlin.
Từ thời Cổ đại, phần phía Bắc nước Đức đã có nhiều bộ tộc người Đức sinh sống. Theo thời gian, các bộ tộc Đức mở rộng về phía Nam. Vào những năm 100 sau Công nguyên, đã tồn tại một khu vực có tên là " Germania” tại phía bắc miền trung châu Âu với đa số là người Đức.
Bắt đầu từ thế kỷ thứ 10, tại vùng lãnh thổ nước Đức đã dần hình thành một phần trung tâm của Đế quốc La Mã Thần thánh hay Thánh chế La Mã (tiếng Latinh: Sacrum Romanum Imperium; tiếng Đức: Heiliges Römisches Reich; tiếng Ý: Sacro Romano Impero; tiếng Anh: Holy Roman Empire). Đây là một phức hợp lãnh thổ rộng lớn đa sắc tộc, trong đó chủ yếu là người Đức, tồn tại từ năm 962 – 1806. Tên của Đế quốc bắt nguồn từ yêu sách của Hoàng đế La Mã Đức vào thời Trung cổ, muốn tiếp tục truyền thống của Đế chế La Mã cổ và hợp pháp hóa quyền cai trị như là thánh ý của Thiên Chúa.
Vào thời kì thịnh vượng trong thế kỷ 12, Đế quốc La Mã Thần thánh bao trùm một vùng lãnh thổ rộng lớn, gồm nước Đức, Áo, Thụy Sĩ, miền Đông nước Pháp, Bỉ, Hà Lan, miền Tây Ba Lan, Cộng hòa Séc và Ý hiện nay.
Vào thế kỷ 15 – 16, Đế quốc này trở thành Đế quốc La Mã Thần Thánh Dân tộc Đức (Heiliges Römisches Reich Deutscher Nationen).
Đế quốc La Mã Thần thánh là một dạng siêu quốc gia. Quyền lực cai trị của Đế quốc không nằm hoàn toàn trong tay Hoàng đế hay Hội đồng hầu tước (Kurfürst/Prince-Elector- những người trong Hội đồng bầu ra Hoàng đế của Đế quốc), mà còn nằm trong tay các lãnh chúa (với các tước hiệu như quốc vương, phó vương, công tước, hầu tước, bá tước, tử tước, nam tước…được thừa kế, cai trị các công quốc hay các vùng lãnh thổ nhỏ, to khác nhau. Trong một số giai đoạn, Hoàng đế La Mã Thần thánh còn kiêm nhiệm vai trò Đại công tước Áo, Quốc vương của Bohemia và Hungary).
Đế quốc La Mã Thần Thánh Dân tộc Đức tan vỡ khi Hoàng đế Franz II (trị vì năm 1792-1806) từ bỏ Đế miện vào ngày 6/8/1806 để trở thành Hoàng đế của Đế quốc Áo (trị vì năm 1804- 1835).
Dưới triều đại của các dòng họ Habsburg (nắm quyền từ năm 1276 đến năm 1918), thủ đô của Đế chế là thành phố Viên (thủ đô của nước Áo hiện nay).
Trong thế kỷ 16, các vùng phía bắc nước Đức đã trở thành trung tâm của Cải cách Tin lành, được khởi xướng bởi nhà thần học người Đức Martin Luther (năm 1483 – 1546).
Sau sự sụp đổ của Đế chế La Mã Thần Thánh Dân tộc Đức, năm 1815, Liên bang Đức được thành lập. Năm 1871, Đức trở thành một quốc gia trong Đế quốc Đức - Phổ (Phổ - Preussen, là một quốc gia trong lịch sử Cận đại phát sinh từ vùng Brandenburg, một lãnh thổ trong suốt nhiều thế kỉ đã có ảnh hưởng lớn đến lịch sử nước Đức và châu Âu, đóng vai trò quan trọng trong lịch sử thế giới. Kinh đô cuối cùng của vương quốc Phổ là Berlin).
Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất và Cách mạng Đức 1918-1919, Đế quốc Đức - Phổ bị thay thế bằng Cộng hòa Weimar theo chế độ nghị viện. Chế độ độc tài Quốc xã được hình thành vào năm 1933, dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ hai và nạn diệt chủng.
Sau giai đoạn Đồng Minh chiếm đóng, nước Đức phân thành Đông Đức và Tây Đức.
Ngày 3/10/1990, Đức tái thống nhất.
Đức hiện được chia thành 16 bang. Mỗi bang có hiến pháp riêng và phần lớn được tự trị về vấn đề tổ chức nội bộ.
Từ khi thống nhất đến nay, Đức luôn duy trì vị thế là một Đại cường quốc. 

Nằm dọc theo sông Lusatian Neisse, biên giới giữa Ba Lan và Đức có một công viên cảnh quan rộng lớn mang tên Công viên Muskauer (Muskauer Park, tiếng Đức) và Công viên Mużakowski (Park Mużakowski, tiếng Ba Lan).

Tại Đức, Công viên thuộc khu vực thị trấn Bad Muskau, tỉnh Görlitz, Bang Sachsen.
Tại Ba Lan, Công viên thuộc khu vực Żary, tỉnh Lubusz, Ba Lan.
Công viên thuộc Khu vực lịch sử Upper Lusatia tại Ba Lan và Đức. 

Sơ đồ vị trí Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski tại Đức và Ba Lan 

Hòa quyện liền mạch với cảnh quan nông trại xung quanh, Công viên Muskauer/ Mużakowski tiên phong trong cách tiếp cận mới về thiết kế cảnh quan và ảnh hưởng đến sự phát triển của kiến ​​trúc cảnh quan ở Châu Âu và Châu Mỹ. Được thiết kế như một “bức tranh bằng cây xanh”, Công viên không tìm cách gợi lên những cảnh quan cổ điển, thiên đường hay một sự hoàn hảo đã mất, thay vào đó sử dụng các loại cây địa phương để nâng cao những phẩm chất vốn có của cảnh quan. Cảnh quan tích hợp này trải dài vào thị trấn Muskau với những lối đi xanh tạo thành các công viên đô thị.
Công viên Muskauer/ Mużakowski là một cảnh quan rộng lớn ban đầu được phát triển từ năm 1815 đến năm 1844 bởi Hoàng tử Hermann von Pückler-Muskau (Prince Hermann Ludwig Heinrich von Pückler-Muskau, nhà quý tộc người Đức, năm 1785 – 1871, nghệ sĩ vườn cảnh quan) trên khuôn viên điền trang của ông, và được tiếp tục bởi học trò của ông, Carl Eduard Petzold (nhà làm vườn cảnh quan người Đức, năm 1815 – 1891, đã tạo ra 174 công viên và vườn ở Đức, Áo- Hungary, Hà Lan, Ba Lan, Bulgaria và Thổ Nhĩ Kỳ).
Hoàng tử Hermann von Pückler-Muskau là một người làm vườn cảnh quan, được coi là có tầm quan trọng ở châu Âu. Cuốn sách "Ý tưởng về vườn cảnh quan” (Andeutungen über Landschaftsgärtnerei, năm 1834) của ông có một ảnh hưởng rộng rãi về thiết kế vườn cảnh quan. Hai khu vườn do ông thiết kế trong Danh sách Di sản Thế giới của UNESCO: một ở Công viên Muskau, một ở Công viên Babelsberg (Babelsberg Park, thuộc Di sản Cung điện và Công viên tại Potsdam và Berlin, Đức). Cả hai công viên đều được coi là đỉnh cao của thiết kế cảnh quan châu Âu thế kỷ 19. 

Hoàng tử Hermann von Pückler-Muskau, nghệ sĩ vườn cảnh quan người Đức

Nhà làm vườn cảnh quan người Đức Carl Eduard Petzold 

Nằm hài hòa trong thung lũng sông Lusatian Neisse, sự hòa nhập của Công viên vào thị trấn Muskau và cảnh quan nông nghiệp xung quanh đã báo trước một cách tiếp cận mới đối với thiết kế cảnh quan và góp phần vào sự phát triển của kiến ​​trúc cảnh quan như một ngành học. Khu vực rộng lớn bao gồm sông Lusatian Neisse, các địa điểm nước nhân tạo và tự nhiên, cầu, tòa nhà, khu vực có rừng và đường đi. Đây là một ví dụ về cảnh quan văn hóa trong đó các thuộc tính tự nhiên của địa điểm đã được khai thác với kỹ năng cao nhất.
Công viên Mużakowski/ Muskauer có chất lượng thẩm mỹ cao nhất và thành phần của nó hòa quyện một cách uyển chuyển với thung lũng sông hình thành tự nhiên. Bản chất của Công viên là mối quan hệ trực quan giữa nơi một trung tâm cư trú, Lâu đài New Castle, và một loạt các điểm nhấn địa hình, bao gồm các điểm quan sát lý tưởng được bố trí dọc theo các bậc nền kiểu sân thượng ven sông. Mỗi sân thượng tạo thành một phần của mạng lưới các khung cảnh được thiết kế khéo léo.
Nhà làm vườn cảnh quan Pückler đã kết hợp các yếu tố kiến ​​trúc nhân tạo cùng với các thành phần tự nhiên, bao gồm cả các đặc điểm địa chất của địa hình.
Công viên đặc sắc bởi sự đơn giản và rộng lớn phi thường của nó, với thành phần trung tâm có diện tích 352,14 ha. Phần còn lại nằm trong vùng đệm xung quanh có diện tích 1.213,62 ha.
Nhà làm vườn cảnh quan Pückler đã đặt nền móng cho thiết kế cảnh quan tích hợp với việc mở rộng Công viên vào thị trấn Bad Muskau thông qua các lối đi xanh và công viên đô thị. Việc kết hợp cộng đồng vào bố cục tổng thể, như một thành phần quan trọng trong cảnh quan không tưởng được quy hoạch của ông, đã có tác động lớn đến quy hoạch đô thị đương đại, đặc biệt là ở Hoa Kỳ (ví dụ như khu vực xanh của thành phố Boston) và đến sự phát triển của nghề kiến ​​trúc cảnh quan.
Nhà làm vườn cảnh quan Pückler đã công bố các nguyên tắc của mình về lý thuyết thiết kế cảnh quan trong cuốn sách "Ý tưởng về vườn cảnh quan”. Hơn nữa, việc đào tạo những người làm vườn cảnh quan của Hoàng tử Hermann von Pückler và học trò của ông là Eduard Petzold, đã giúp tạo ra các tiêu chuẩn kỹ năng ảnh hưởng đến công việc của những người làm vườn và nhà quy hoạch khác. Truyền thống đào tạo này đã được hồi sinh trong thời gian gần đây thông qua việc thành lập Trường Muskauer, như một trường quốc tế đào tạo về bảo tồn cảnh quan văn hóa và làm vườn. 

Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski tại Ba Lan và Đức được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 2004) với tiêu chí: 

Tiêu chí (i): Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski là một ví dụ đặc biệt về công viên cảnh quan châu Âu, đã tạo ra bước đột phá mới trong quá trình phát triển hướng tới cảnh quan lý tưởng do con người tạo ra.

Tiêu chí (iv): Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski đi đầu cho những cách tiếp cận mới trong thiết kế cảnh quan ở các thành phố và có ảnh hưởng đến sự phát triển của kiến ​​trúc cảnh quan như một chuyên ngành.

Phạm vi Di sản Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski tại Ba Lan và Đức 

Phạm vi của Di sản bao gồm vùng lõi của cảnh quan công viên rộng lớn. Phạm vi Di sản là vùng được Hoàng tử Hermann von Pückler-Muskau thực hiện ban đầu và được nhà làm vườn cảnh quan Eduard Petzold tiếp tục thực hiện. Phần còn lại của công viên được đưa vào vùng đệm.

Việc phân chia bất động sản theo ranh giới quốc gia không làm ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của Di sản, thông qua các cam kết quản lý xuyên biên giới của hai quốc gia Ba Lan và Đức. Hai phần của công viên ở hai bên sông Lusatian Neisse được coi là một thực thể không thể tách rời.
Trong Thế chiến thứ hai, Di sản đã bị hư hại đáng kể, đặc biệt là việc phá hủy các lâu đài cùng với những cây cầu bắc qua sông Lusatian Neisse. Tuy nhiên, bố cục cơ bản của Công viên không có bất kỳ thay đổi lớn nào kể từ khi xuất hiện lần đầu vào nửa đầu thế kỷ 19. Cấu trúc không gian ban đầu được giữ nguyên, gồm bố cục đường sá, đặc điểm nước và địa hình. Mặc dù bất động sản đã đổi chủ nhiều lần và không còn là khu điền trang tư nhân nữa, nhưng những người chủ và người làm vườn kế tiếp vẫn duy trì tầm nhìn và thiết kế ban đầu của Hoàng tử von Pückler, phản ánh sự tôn trọng cao đối với tài năng của ông. 

Di sản Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski là một khu vườn cảnh quan kiểu Anh (Englischer Landschaftsgarten).
Vườn cảnh quan kiểu Anh có hình dáng và phong cách phát triển ở Anh vào thế kỷ 18.
Trong lịch sử Nghệ thuật sân vườn, Vườn cảnh quan kiểu Anh nổi lên như một sự tương phản có chủ đích với phong cách Vườn cảnh quan Baroque kiểu Pháp thịnh hành lúc bấy giờ, vốn tìm cách đưa những trang trí hình học chính xác vào thiên nhiên.
Ý tưởng về Vườn cảnh quan kiểu Anh là loại bỏ sự nghiêm ngặt về mặt hình học của các luống hoa được bố trí chính xác và hàng rào được cắt tỉa, tập trung vào thiết kế khu vườn theo hướng một thiên nhiên lý tưởng.
Vườn cảnh quan kiểu Anh có mục đích phản ánh nguyên tắc của một cảnh quan thiên nhiên, mang lại niềm vui cho đôi mắt của người xem, thông qua những ấn tượng khác nhau và đa dạng về một bức tranh phong cảnh có thể tiếp cận bằng cách đi bộ. Một khu vườn kiểu Anh là một tác phẩm nghệ thuật dựa trên tính thẩm mỹ của một bức tranh phong cảnh lý tưởng đẹp như tranh vẽ (Picturesque).
Vườn cảnh quan kiểu Anh được ngăn cách với cảnh quan xung quanh bằng các mương hoặc tường trũng không nhìn thấy được từ xa, chủ yếu là để ngăn chặn sự xâm nhập của động vật trang trại mà không làm ảnh hưởng đến tầm nhìn (yếu tố thiết kế sân vườn này còn được gọi là “Aha”). Bằng cách kết hợp “Ahas” vào kiến ​​trúc.
Vườn cảnh quan kiểu Anh được thiết kế hòa nhập với cảnh quan phía sau, để tạo thành một khối thống nhất, không có hàng rào, tường và bờ giậu lớn cản trở tầm nhìn.
Để làm nổi bật đường chân trời, các ngôi đền cổ, tàn tích nhân tạo, hang động, ẩn thất và các tòa nhà (thậm chí theo phong cách Trung Hoa như chùa, tháp) đã được đưa vào cảnh quan.
Thay vì những kênh đào thẳng, những hồ nước tròn và thác nước, mà người ta có thể chiêm ngưỡng từ những con đường được bố trí chính xác về mặt hình học trong Vườn Baroque, thì trong Vườn kiểu Anh lại có những bãi cỏ rộng, những lối đi quanh co, những dòng sông uốn lượn tự nhiên và những ao hồ trông tự nhiên, xen kẽ là những hàng cây hoặc những mảng rừng nhỏ.
Các lối đi cũng được thiết kế hơi trũng xuống để không thể nhìn thấy chúng từ những lối đi khác ở bên cạnh và tạo cảm giác như bãi cỏ không bị xáo trộn.
Việc đưa thiên nhiên vào khu vườn một cách tự do như vậy đã có truyền thống lâu đời, đặc biệt là ở các khu vườn Nhật Bản, xuất hiện từ thế kỷ thứ 8.
Vào những ngày lễ, chủ sở hữu còn thuê cả các tu sĩ đến sống trong các ẩn thất tại công viên. Vào đầu thế kỷ 19, xuất hiện các công trình tại công viên mang theo phong cách tân Gothic. 
Hoàng tử Hermann von Pückler-Muskau thường xuyên đi du ngoạn. Ông đặc biệt ấn tượng với những khu vườn cảnh quan mà ông tìm thấy ở Anh. Được truyền cảm hứng từ điều này, ở tuổi 30, ông bắt đầu xây dựng công viên. Trong tổng cộng ba thập kỷ, ông tạo ra kiệt tác về một khu vườn cảnh quan kiểu Anh, cho đến khi cuối cùng buộc phải bán tài sản của mình vào năm 1845. 

Sơ đồ các di tích chính trong Di sản Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski tại Ba Lan và Đức 

Công viên và Vườn bách thảo
Trong phạm vi nước Đức, Di sản bao gồm Công viên Lâu đài (Castle Park), Công viên Spa (Spa Park) và Công viên Sân Thượng (Upper Mountain Park) cùng với Hệ thống đường dạo trên núi (Upper Walk).
Trong phạm vi Ba Lan, Di sản bao gồm Công viên trên Sân thượng (Park on Terraces) và Vườn bách thảo Petzold (Petzold’s Arboretum).
Những đồng cỏ hùng vĩ, những hàng cây uy nghi, những hồ nước, sông chính và nhánh sông Lusatian Neisse quanh co như trong truyện cổ tích.  Di sản là một trong những công viên cảnh quan lớn nhất châu Âu. Di sản trải dài theo biên giới Ba Lan-Đức và được thiết kế mô phỏng theo phong cách Khu vườn cảnh quan kiểu Anh. 

Mặt nước trong Công viên gắn liền với sông Lusatian Neisse. Sông dài 252 km ở phía bắc Trung Âu, bắt nguồn từ dãy núi Jizera, gần Nová Ves nad Nisou, tại biên giới Séc, trở thành biên giới Ba Lan - Đức trong 197 km còn lại, rồi nhập vào sông Oder chảy lên phía bắc đổ ra Biển Baltic (Ostsee). Bên trong Công viên có các nhánh sông hay suối nằm giữa các thung lũng, hẻm núi. Có những nhánh sông mở rộng thành hồ. Giữa hồ có những hòn đảo nhân tạo.
Cây xanh trong Công viên trồng các loại cây bản địa, được bố cục xen kẽ với mặt nước, đường đi và hệ thống cầu.
Những con đường trong công viên liên tục dẫn du khách đến những góc nhìn và tầm nhìn mới.
Tất cả để tăng cường vẻ đẹp tự nhiên vốn có của địa điểm.  

Sông Lusatian Neisse chảy qua Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Cảnh quan công viên hai bên sông Lusatian Neisse, nhìn từ Cầu Anh, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Mảng rừng và hàng cây bản địa gắn với mặt nước, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Những con đường luôn tạo ra những góc nhìn mới trong Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Đảo nhân tạo trên hồ, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 


Địa hình thung lũng, hẻm núi được tôn trọng, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 


Điểm xuyến vườn hoa, thảm cỏ, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Quần thể Lâu đài Muskau
Quần thể Lâu đài Muskau nằm trong Công viên Fürst-Pückler ở phía đông thị trấn Bad Muskau, phía tây của sông Lusatian Neisse, thuộc địa phận nước Đức. Quần thể là một tổ hợp nhiều tòa nhà, trải rộng trên một khu vực rộng trong công viên, gồm các di tích chính: 

Lâu đài Muskau hay Lâu đài mới
Lâu đài Muskau (Schloss Muskau, hình vẽ ký hiệu 1) nằm tại phía tây của sông Lusatian Neisse (chảy từ nam lên bắc), thuộc địa phận nước Đức.
Lâu đài ban đầu được xây dựng vào thế kỷ 14, được mở rộng cao 3 tầng vào thế kỷ 15 với các tòa tháp, tường thành dày từ 1,8 đến 2,8m, tháp cổng và các công sự bao quanh như một pháo đài. Đầm lầy của sông Lusatian Neisse góp phần bảo vệ pháo đài. 
Hoàng tử Hermann von Pückler-Muskau đã xây dựng lại Lâu đài thời Trung cổ thành "Lâu đài mới" (Neues Schloss), trung tâm của công viên, với một mạng lưới các con đường tỏa ra từ đó.
Việc mở rộng Lâu đài tiếp tục cho đến năm 1845, khi Pückler bán di sản. Năm sau, công trình đã được Hoàng tử Frederick của Hà Lan mua lại và đã thuê nhà làm vườn cảnh quan Eduard Petzold, học trò của Pückler, để hoàn thiện thiết kế của mình.
Lâu đài được xây dựng theo phong cách Tân Phục hưng. Công trình bị thiêu rụi vào năm 1945, và sau nhiều thập kỷ bị bỏ hoang, đã được xây dựng lại cho đến năm 2013.
Công trình có bố cục mặt bằng hình chữ U, theo hướng đông tây, trên một bệ nền cao so với địa hình xung quanh.
Phía tây và bắc công trình là nhánh sông Lusatian Neisse, được mở rộng như một hồ nước (Lucie see). Mặt nước bao quanh mặt phía bắc, tây và một phần phía nam công trình.
Công trình có mặt bằng hình chữ U. Đáy chữ U về phía tây. Phía đông chữ U là lối vào chính, mở ra phía khu vực vườn cây, được gọi là Vườn Lâu đài (Schlossgarten, hình vẽ ký hiệu 2).
Công trình cao 3 tầng và có một tầng áp mái. Hai góc đáy của chữ U là hai tháp tròn. 

Phối cảnh tổng thể phía tây Lâu đài Muskau, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Phối cảnh tổng thể phía đông Lâu đài Muskau, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Sảnh Hiệp sĩ ở tầng trệt Lâu đài Muskau với trần trát vữa được thiết kế nghệ thuật có niên đại từ thế kỷ 17.

Sân thượng Lâu đài Muskau, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Vườn hoa tại phía đông nam Lâu đài Muskau, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan  

Lâu đài cổ
Lâu đài cổ (Altes Schloss, hình vẽ ký hiệu 13) nằm tại phía tây nam Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Đây thực chất là cổng của Quần thể Lâu đài Muskau.
Công trình có mặt bằng hình chữ U, hướng về phía tây, về phía thị trấn, đáy của chữ U hướng về Hồ Lâu đài (Schlossteich); được thiết kế theo phong cách Baroque với bố cục và mặt tiền bố trí đối xứng nghiêm ngặt. Nhà cao 2 tầng với một tầng áp mái.  
Cái tên “Lâu đài cổ” bắt nguồn từ Herrmann von Pückler,  người cần một tòa nhà cổ như một biểu tượng cho công viên do ông tạo ra, tương tự như các công viên cảnh quan của Anh.
Ngày nay, tòa nhà này là nơi đặt văn phòng thông tin du lịch và bảo tàng thành phố. Căn gác mái được cải tạo thành phòng hòa nhạc nhỏ. 

Mặt tiền phía tây Lâu đài cổ, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Mặt tiền phía đông Lâu đài cổ, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Nhà Cavalier
Nhà Cavalier hay Lâu đài Garden (Kavalierhaus, Moorbad, hình vẽ ký hiệu 14) nằm tại phía bắc Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Công trình có mặt tiền chính hướng về Lâu đài. Đây là tòa nhà hai tầng và một tầng áp mái kiểu mansard (Mansard roof, mái có 2 phần dốc mỗi bên). Tòa nhà hiện tại có mặt bằng hình chữ nhật (ban đầu có mặt bằng hình chữ U), được nhấn mạnh bằng một phần nhô ra ở trung tâm với mái đầu hồi hình tam giác.
Tòa nhà này đã có nhiều chức năng đa dạng trong suốt chiều dài lịch sử của nó, như dinh thự có vườn; nhà hát, nhà khách, bệnh viện, spa… 

Mặt tiền phía nam tòa nhà Cavalier, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Tòa nhà phụ của Lâu đài
Tòa nhà phụ của Lâu đài (Schlossvorwerk, hình vẽ ký hiệu 15) nằm tại phía nam Lâu đài Muskau, phía tây của Nhà kính trồng cam, thuộc địa phận nước Đức.
Khu phức hợp này bao gồm chuồng ngựa (Marstall), bãi để xe ngựa cũng như khu vực sinh hoạt cho nhân viên và một phần khác được sử dụng làm kho để cất giữ dụng cụ làm vườn.
Khu phức hợp này gồm các khối nhà một tầng bao quanh một sân trong.
Tòa nhà của nhân viên phục vụ nằm tại phía bắc, được xây dựng theo phong cách Gothic Norman, vào năm 1850-1851.
Chuồng ngựa là khối nhà phía nam. Ngôi nhà có mái kiểu mái kiểu mansard (mái nghiêng hai lớp).
Các tòa nhà phụ còn lại được thiết kế theo phong cách Tân Phục Hưng với đặc trưng bởi các đầu hồi và diềm mái trang trí phù hợp với phong cách kiến ​​trúc, được xây dựng vào năm 1901 – 1902.
Các tòa nhà phụ của Lâu đài hiện đang được sử dụng làm căn hộ, phòng câu lạc bộ, quán cà phê. 

Tòa nhà của nhân viên phục vụ, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Chuồng ngựa, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Tòa nhà phụ, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Nhà kính trồng cam
Nhà kính trồng cam (Orangerie, hình vẽ ký hiệu 16) nằm tại phía nam Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Đây là nhà kính để bố trí các chậu cây vào mùa đông. Sau này, đây là nơi bố trí nhà trọ và kho dụng cụ.
Công trình là một tòa nhà có mặt bằng hình chữ nhật với phong cách Gothic và Hồi giáo (Moorish) được pha trộn.
Mặt tiền chính, hướng về phía nam, được chia thành ba khu vực tường, mỗi khu vực có ba cửa sổ. Phần trên của bức tường được trang trí bằng nhiều khe hở như bức tường thành.
Ngày nay, tòa nhà còn được sử dụng làm phòng hòa nhạc, hội nghị, quán cà phê, cửa hàng lưu niệm…  

Nhà kính trồng cam, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Thác nước
Trong khu vực Di sản có 3 thác nước: 

Thác nước Eichsee
Thác nước Eichsee (Eichseewasserfall, hình vẽ ký hiệu 19) nằm tại phía bắc Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Thác nước được tạo bởi các viên đá tự nhiên. Giữa thác nước đặt một tảng đá lớn. 

Thác nước Eichsee, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Thác nước Platten
Thác nước Platten (Plattenwasserfall, hình vẽ ký hiệu 21) nằm tại phía bắc Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Thác nước được ngăn lại tạo thành bậc thềm nước. 

Thác nước Platten, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Thác nước cạnh cầu Cá chép
Thác nước cạnh cầu Cá chép (Wassefall an der Karpfenbrücke, hình vẽ ký hiệu 24) nằm tại phía bắc Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Thác nước được tạo bởi các viên đá tự nhiên, tương tự như Thác nước Eichsee. 

Thác nước cạnh cầu Cá chép, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan  

Các di tích khác
Ngoài các di tích chính nêu trên, trong Khu vực Di sản còn có nhiều di tích khác: 

Chòi quan sát “Gloriette”
Chòi quan sát “Gloriette” (Pavillon “Gloriette”, hình vẽ ký hiệu 4): Nằm tại phía bắc Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức.

Chòi quan sát “Gloriette”, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Đền Behrrlicket
Đền Behrrlicket (Tempel der Behrrlicket) ngày nay là Pücklerstein (hình vẽ ký hiệu 6): Nằm tại phía đông Lâu đài Muskau, phía đông của sông Lusatian Neisse, thuộc địa phận Ba Lan. Công trình hiện chỉ là tàn tích. 

Đền Behrrlicket, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Cầu cạn qua đường
Trong Công viên có 2 cầu cạn qua đường, gồm:
Cầu cạn qua đường Sarah (Viadukt über Sarah's Walk, hình vẽ ký hiệu 38): Nằm tại phía đông của sông Lusatian Neisse, thuộc địa phận Ba Lan.
Cầu cạn Herrenberg (Viaduct am Herrenberg, hình vẽ ký hiệu 36): Nằm tại phía đông của sông Lusatian Neisse, thuộc địa phận Ba Lan. Cầu được xây dựng bằng đá, vượt qua một con đường chạy phía dưới. 

Cầu cạn qua đường Sarah, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Cầu cạn Herrenberg, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Cầu vượt sông, suối  
Trong Công viên có tổng cộng 14 cây cầu vượt qua sông, suối. Mỗi cây cầu được xây dựng theo một phong cách khác nhau và có ý nghĩa riêng, gồm:
Cầu Cá chép (Karpfenbrücke, hình vẽ ký hiệu 5): Nằm tại phía nam của Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức.
Cầu Hoàng tử (Prinzenbrücke, hình vẽ ký hiệu 7): Nằm tại trung tâm của Khu vực Di sản, thuộc địa phận Ba Lan.
Cầu Đôi (Doppelbrücke, hình vẽ ký hiệu 11): Nằm tại phía đông của Lâu đài Muskau, thuộc địa phận Đức và Ba Lan; gồm cầu lớn vượt sông Lusatian Neisse và một cầu nhỏ vượt nhánh của sông Lusatian Neisse.
Cầu Anh (Englische Brücke, hình vẽ ký hiệu 17): Nằm tại phía bắc của Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Đây là một cầu vượt sông Lusatian Neisse, bị phá hủy năm 1945, được phục dựng lại.
Cầu Eichsee (Eichseebrücke, hình vẽ ký hiệu 18): Nằm tại phía bắc của Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức; là một cầu nhỏ vượt nhánh mương nối với hồ Ereisee.
Cầu Người Chăn Cừu (Schäferbrücke, hình vẽ ký hiệu 20): Nằm tại phía bắc của Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức, cầu nhỏ vượt qua nhánh mương nối với hồ Ereisee.
Cầu Hoa Vân Anh (Fuchsienbrücke, hình vẽ ký hiệu 22): Nằm tại phía đông bắc của Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức. Cầu bằng thép, sơn màu xanh lam.
Cầu Lâu Đài (Schlossbrücke, hình vẽ ký hiệu 23): Nằm kề liền tại phía đông bắc của Lâu đài Muskau, thuộc địa phận nước Đức; là một cầu nhỏ vượt nhánh sông đổ vào hồ Lucie See.
Cầu Đỏ (Rote Brücke, hình vẽ ký hiệu 27);
Cầu Sau (Postbrücke, Grenzübergang, hình vẽ ký hiệu 35): Nằm tại phía nam của Di sản, thuộc địa phận nước Đức và Ba Lan; là một cầu vượt sông Lusatian Neisse.
Cầu Rehder (Rehderbrücke); Cầu Cưỡi Ngựa (Reithallenbrücke); Cầu Đường Sắt (Eisenbahnbrücke); Cầu Đường Bộ (Straßenbrücke). 

Cầu Cá chép, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Cầu Hoàng tử, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Cầu Đôi, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Cầu Anh, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan

Cầu Hoa Vân Anh, Công viên Muskauer, tại Đức và Ba Lan 

Di sản Công viên Muskauer / Công viên Mużakowski là khu vườn kiểu Anh (English landscape garden) lớn nhất và nổi tiếng nhất ở Trung Âu, trải dài dọc theo cả hai bên biên giới Đức-Ba Lan trên sông Lusatian Neisse. Công viên được thiết kế như một “ bức tranh bằng cây xanh”, như một thiên đường trên mặt đất. Đây là công viên tiên phong trong những cách tiếp cận mới về thiết kế cảnh quan và ảnh hưởng đến sự phát triển của kiến ​​trúc cảnh quan ở Châu Âu và Châu Mỹ. 

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
https://whc.unesco.org/en/list/1127/
https://en.wikipedia.org/wiki/Germany
https://en.wikipedia.org/wiki/Poland
https://en.wikipedia.org/wiki/Lusatian_Neisse
https://en.wikipedia.org/wiki/Bad_Muskau
https://de.wikipedia.org/wiki/Bad_Muskau
https://en.wikipedia.org/wiki/Muskau_Park
https://parkmuzakowski.nid.pl/park/
https://en.wikipedia.org/wiki/Hermann,_F%C3%BCrst_von_P%C3%BCckler-Muskau
https://en.wikipedia.org/wiki/Eduard_Petzold
https://en.wikipedia.org/wiki/Upper_Lusatia
https://en.wikipedia.org/wiki/Schloss_Muskau
https://en.wikipedia.org/wiki/Kromlau_Azalea_and_Rhododendron_Park
https://en.wikipedia.org/wiki/Muskau_Park
https://stock.adobe.com/de/search?k=muskau&asset_id=229258166

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương     

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu

Danh sách và bài viết  về Di sản thế giới tại châu Mỹ         

Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi