Thông tin chung:
Công trình: Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte (Pontcysyllte Aqueduct and Canal)
Địa điểm: Quận Wrexham, Quận Denbighshire, Quận Oswestry, Quận Shropshire, Xứ Wales, Vương quốc Anh và Bắc Ai len (N52 58 13 W3 5 16)
Thiết kế: Thomas Telford
Quy mô: Diện tích Di sản 105 ha; diện tích vùng đệm 4.145 ha
Năm hình thành:
Giá trị: Di sản thế giới (năm 2009; hạng mục i, ii, iv)
Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) thường được gọi là Vương quốc Anh (United Kingdom) nằm ở ngoài khơi bờ biển phía tây bắc lục địa châu Âu.
Vương quốc Anh bao gồm đảo Anh, phần đông bắc của đảo Ireland.
Vương quốc Anh bao gồm bốn quốc gia: Anh, Scotland, Wales và Bắc Ireland; thủ đô lần lượt là London, Edinburgh, Cardiff và Belfast.
Bắc Ireland có chung biên giới trên bộ với Ireland. Ngoài biên giới trên bộ, Vương quốc Anh được bao quanh bởi Đại Tây Dương, gồm biển Bắc ở phía đông, eo biển Manche ở phía nam, biển Celtic ở phía tây nam.
Vương quốc Anh có diện tích 242.500 km2; dân số 67 triệu người (năm 2020); thủ đô và thành phố lớn nhất của cả vương quốc là London.
Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len còn có một số lãnh thổ hải ngoại và các lãnh thổ còn đang tranh chấp.
Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len có một lịch sử phát triển lâu đời, từ khoảng 30000 năm trước đây; là quốc gia công nghiệp hóa đầu tiên trên thế giới; cường quốc đứng đầu thế giới trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20.
Ngày nay, Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland vẫn là một đại cường quốc với các ảnh hưởng đáng kể về kinh tế, văn hóa, quân sự, khoa học và chính trị trên quy mô toàn cầu.
Bản đồ Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai-len; vị trí Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Wales
Nằm ở phía đông bắc xứ Wales, Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte dài 18 km là một kỳ công về kỹ thuật dân dụng của Cách mạng Công nghiệp, được hoàn thành vào những năm đầu của thế kỷ 19.
Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte là một đoạn thuộc Kênh đào Llangollen (Llangollen Canal).
Vị trí Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte, tại Kênh đào Llangollen, Vương quốc Anh và Bắc Ai len
Nằm trên một bối cảnh địa lý khó khăn, việc xây dựng kênh đường thủy đòi hỏi các giải pháp kỹ thuật dân dụng đáng kể và táo bạo, đặc biệt là khi nó được xây dựng mà không sử dụng âu thuyền hay hệ thống khóa nước.
Kênh đường thủy là một kiệt tác tiên phong về kỹ thuật và kiến trúc kim loại hoành tráng, được hình thành bởi kỹ sư xây dựng nổi tiếng Thomas Telford (người Scotland, năm 1757- 1834).
Việc sử dụng gang và sắt rèn cho phép xây dựng các vòm đỡ cầu đường thủy nhẹ và chắc chắn, được hỗ trợ bởi các trụ xây cao và thanh mảnh, tạo ra hiệu ứng tổng thể vừa hoành tráng vừa thanh lịch.
Hình ảnh kỹ sư Thomas Telford (người Scotland, năm 1757- 1834)
Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte là những ví dụ ban đầu và nổi bật về những đổi mới do Cách mạng Công nghiệp ở Anh mang lại, nơi chúng đã tạo nên sự phát triển quyết định về năng lực vận tải. Chúng là minh chứng cho sự giao lưu và ảnh hưởng quốc tế rất đáng kể trong các lĩnh vực đường thủy nội địa, kỹ thuật dân dụng, quy hoạch sử dụng đất và ứng dụng sắt trong thiết kế kết cấu.
Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte, Quận Wrexham, Quận Denbighshire, Quận Oswestry, Quận Shropshire, Xứ Wales, Vương quốc Anh và Bắc Ai len được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 2009) với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte là một công trình kỹ thuật dân dụng hoành tráng, mang tính đột phá cao, xây dựng bằng các vòm kim loại, được đỡ bởi các trụ xây cao và thanh mảnh. Đây là tuyệt tác đầu tiên của kỹ sư xây dựng Thomas Telford và là nền tảng cho danh tiếng quốc tế lừng lẫy của ông. Công trình là minh chứng cho năng lực sản xuất độc đáo của ngành công nghiệp luyện sắt Anh vào thời điểm đó.
Tiêu chí (ii): Việc phát triển mạnh mẽ các kênh đường thủy ở Anh, từ nửa sau thế kỷ 18 trở đi, và đặc biệt là kênh đường thủy Pontcysyllte ở một khu vực địa hình khó khăn, chứng tỏ sự giao lưu đáng kể về kỹ thuật và công nghệ trong thiết kế và xây dựng các tuyến đường thủy nhân tạo.
Tiêu chí (iv): Kênh đường thủy Pontcysyllte và các công trình kỹ thuật dân dụng của nó là một ví dụ nổi bật minh họa cho một giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của vận tải hàng hóa nhằm thúc đẩy Cách mạng Công nghiệp. Chúng là những đại diện xuất sắc cho những tiềm năng kỹ thuật và công nghệ mới.
Sơ đồ phạm vi Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len
Vị trí các di tích chính tại Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len
Di sản Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte là một đoạn kênh thuộc Kênh đào Llangollen (Llangollen Canal), là một kênh đào dài 74km, băng qua ranh giới giữa Anh và xứ Wales.
Sơ đồ Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len
Di sản là một ví dụ đáng chú ý về việc xây dựng một tuyến đường thủy có thể điều hướng được, do con người thiết kế trong một môi trường địa lý khó khăn, hiểm trở vào cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19. Công trình thể hiện nhu cầu về các công trình kỹ thuật dân dụng quy mô lớn và được hình thành một cách táo bạo.
Toàn bộ tuyến kênh đường thủy dài khoảng 18km. Do việc sử dụng cho giao thông thương mại suy giảm, Hệ thống kênh đường thủy đóng cửa một phần vào năm 1948.
Năm 2009, Di sản đã trở thành một trong những kênh đường thủy du ngoạn phổ biến nhất tại Vương quốc Anh và Bắc Ai len. Tuyến kênh Di sản có nhiều di tích, trong đó có 3 địa điểm chính: i) Đập tràn Horseshoe (Horseshoe Fall), điểm mở đầu của tuyến kênh Di sản; ii) Cầu đường thủy Pontcysyllte (Pontcysyllte Aqueduct), nằm giữa tuyến kênh Di sản; iii) Cầu đường thủy Chick (Chick Aqueduct) điểm cuối của tuyến kênh Di sản.
1. Đập tràn Horseshoe
Đập tràn Horseshoe (Horseshoe Fall) là một đập nước trên sông Dee gần Llantysilio Hall ở Denbighshire, Wales , cách thị trấn Llangollen khoảng 5 km về phía tây bắc.
Tọa lạc trên sông Dee, gần Llantysilio, Đập tràn là nơi bắt đầu của Di sản Thế giới Cầu và kênh đường thủy Pontcysllte.
Đập tràn dài 140m, tại cao độ 100m so với mực nước biển. Đập có hình dạng đặc biệt, giúp tạo ra một hồ nước có thể chảy vào Kênh đào Llangollen (qua một nhà van và đồng hồ đo lưu lượng liền kề).
Đập được xây dựng vào năm 1804, do kỹ sư Thomas Telford chịu trách nhiệm thiết kế. Đập tràn cùng với kênh đường thủy hoàn thành vào năm 1808.
Sơ đồ Đập tràn Horseshoe, điểm khởi đầu Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len
Tổng mặt bằng Đập tràn Horseshoe, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len; Nhà van và đồng hồ đo lưu lượng chảy vào Kênh đào Llangollen bên phải ảnh
Phối cảnh Đập tràn Horseshoe, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len
2. Cầu đường thủy Pontcysyllte
Cầu đường thủy Pontcysyllte (Pontcysyllte Aqueduct) nằm tại điểm giữa của tuyến kênh Di sản, là một cầu dẫn nước có thể điều hướng, đưa Kênh đào Llangollen băng qua sông Dee ở Vale of Llangollen ở đông bắc xứ Wales.
Công trình được thiết kế và xây dựng trong 10 năm, dành cho tàu thuyền hẹp.
Cầu có bề rộng 3,7m, là cầu dẫn nước dài nhất ở Anh, đồng thời là cầu dẫn nước cao nhất thế giới. Một bên cầu có đường kéo thuyền chạy dọc theo dòng nước.
Cầu đường thủy Pontcysyllte dài 307m, rộng 3,61m, máng dẫn nước sâu 1,6m, nằm ở độ cao 39m so với mặt sông.
Toàn bộ hệ thống cầu hay máng dẫn nước được đỡ bởi hệ thống vòm gang, đặt trên 18 trụ cột (xây rỗng) tương đương với 19 nhịp. Mỗi nhịp rộng 13,6m, gồm các vòm đỡ với 4 kết cấu vòm cho mỗi nhịp. Đáy và thành máng kênh được đúc bằng gang.
Song song với máng dẫn nước là đường kéo thuyền với lan can bảo vệ phía ngoài. Kéo thuyền bằng ngựa và người đi bộ.
Sơ đồ Cầu đường thủy Pontcysyllte, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len;
Cầu đường thủy Pontcysyllte, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len;
Máng dẫn nước và đường bộ kéo thuyền kề liền
Cầu đường thủy Pontcysyllte, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len; Nhìn từ phía dưới thung lũng
Cầu đường thủy Pontcysyllte, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len; Nhìn từ trên cao
Kết cấu vòm gang đỡ Cầu đường thủy Pontcysyllte, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len 3. Cầu đường thủy Chick
Cầu đường thủy Chick (Chick Aqueduct) nằm tại điểm cuối của tuyến kênh Di sản.
Đây là một kênh dẫn nước cao 20m (so với nền địa hình) và dài 220m có thể điều hướng, đưa Kênh đào Llangollen (Llangollen Canal) băng qua Thung lũng Ceiriog gần Chirk, trên ranh giới giữa Anh - Wales.
Cầu đường thủy Chick bắt đầu từ Đường hầm Chick (Chirk Tunnel), nằm tại phía bắc.
Phía tây, song song với Cầu đường thủy Chick là Cầu đường sắt Chick, được xây dựng sau đó. Cầu đường sắt cao hơn một chút so với Cầu đường thủy.
Cầu đường thủy được thiết kế bởi kỹ sư xây dựng Thomas Telford. Công trình bắt đầu xây dựng vào năm 1796, hoàn thành vào năm 1801. Ban đầu, Kênh được xây dựng chỉ bằng các tấm gang ở phần đáy máng, các tấm gang ở phần bên máng được thêm vào kênh dẫn nước vào năm 1870 để giảm rò rỉ. Cầu và kênh đường thủy bao gồm 10 vòm, mỗi vòm dài 12m; Mực nước trong kênh cao 20m so với mặt đất và 21m so với sông Ceiriog.
Trụ đỡ kênh hay máng gang bằng đá sa thạch màu vàng.
Sơ đồ Kênh đường thủy Chirk, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len;
Kênh đường thủy Chirk, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len; Nhìn về phía bắc; Bên trái ảnh là cầu đường sắt; Bên phải ảnh là lối vào Đường hầm Chirk
Kênh đường thủy Chirk, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len; Nhìn về phía nam; Bên phải ảnh là cầu đường sắt
Kênh đường thủy Chirk, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len; Nhìn từ phía dưới thung lũng; phía sau là cầu đường sắt
Đường hầm Chick (Chirk Tunnel), dài 421m và có một đường kéo thuyền hoàn chỉnh bên trong.
Đường hầm Chirk, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len; Cửa hầm phía nam, điểm mở đầu của Cầu đường thủy Chirk
Bên trong Đường hầm Chirk, Di sản Cầu và kênh dẫn nước Pontcysyllte, Vương quốc Anh và Bắc Ai len;
Di sản Cầu và kênh đường thủy Pontcysyllte, Quận Wrexham, Quận Denbighshire, Quận Oswestry, Quận Shropshire, Vương quốc Anh và Bắc Ai len là một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người và sự tổng hợp đáng chú ý của lĩnh vực xây dựng dân dụng thời Cách mạng công nghiệp. Công trình là một quần thể sáng tạo đã truyền cảm hứng cho nhiều dự án tương tự trên toàn thế giới.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn:
https://whc.unesco.org/en/list/1303/
https://en.wikipedia.org/wiki/United_Kingdom
https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Telford
https://en.wikipedia.org/wiki/Llangollen_Canal
https://en.wikipedia.org/wiki/Horseshoe_Falls_(Wales)
https://en.wikipedia.org/wiki/Pontcysyllte_Aqueduct
https://en.wikipedia.org/wiki/Chirk_Aqueduct
https://en.wikipedia.org/wiki/Chirk_Tunnel
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|
.jpg)
tuvanxaydungonline.vn
Dichvusxnn.vn
Nhaoxahoivietnam.vn