Phỏng vấn ông Đỗ Xuân Diện - Phó Trưởng Ban Quản lý KKT mở Chu Lai
PV: Xin ông giới thiệu khái quát về quá trình hình thành và phát triển của KKT mở Chu Lai?
Ông Đỗ Xuân Diện: Chủ trương xây dựng KKT mở Chu Lai lần đầu tiên đã được Bộ Chính trị kết luận theo Thông báo số 232-TB/TW ngày 10/7/1999. Hơn 3 năm sau, ngày 27/9/2002, Ban Chấp hành Trung ương ra Thông báo số 79-TB/TW về ý kiến của Bộ Chính trị về “Đề án xây dựng Khu kinh tế mở Chu Lai”, trong đó có đoạn nêu rõ: “Xây dựng KKT động lực miền Trung, bao gồm KKT Dung Quất và KKT mở Chu Lai là chủ trương chiến lược của Bộ Chính trị, có ý nghĩa to lớn về kinh tế - chính trị - xã hội - quốc phòng, an ninh. Bộ Chính trị một lần nữa khẳng định đây là chủ trương đúng đắn, cần phải đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện”.
Trên cơ sở chủ trương của Bộ Chính trị, ngày 05/6/2003, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 108/2003/QĐ-TTg chính thức thành lập KKT mở Chu Lai trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Đây là KKT ven biển đầu tiên của Việt Nam được thành lập nhằm mục tiêu áp dụng các thể chế, chính sách, mô hình, động lực mới trong khi chưa có điều kiện áp dụng rộng rãi trong cả nước.
Theo Quy hoạch tổng thể xây dựng KKT mở Chu Lai được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 43/2004/QĐ-TTg ngày 23/3/2004, KKT mở Chu Lai có tổng diện tích tự nhiên 32.400 ha, nằm trên địa bàn 16 xã, phường, thị trấn của thành phố Tam Kỳ và huyện Núi Thành, gồm các khu chức năng chính như: khu phi thuế quan 1.700 ha; các KCN 3.000 ha; các khu du lịch 2.100 ha và các khu đô thị khoảng 10.000 ha.
Qua 8 năm xây dựng và phát triển, KKT mở Chu Lai đã đạt được những kết quả nhất định trên các lĩnh vực quy hoạch, xây dựng hạ tầng và thu hút đầu tư, cụ thể như sau:
- Ngay sau khi được thành lập, Ban Quản lý KKT mở Chu Lai đã tập trung cho công tác quy hoạch. Đến nay, về cơ bản các quy hoạch liên quan như Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, Quy hoạch chung xây dựng và Quy hoạch sử dụng đất KKT mở Chu Lai đã được phê duyệt, làm cơ sở triển khai đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng để kêu gọi đầu tư.
- Ban Quản lý đã tham mưu UBND tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế hoạt động của KKT mở Chu Lai, Quy chế hoạt động của Khu thương mại tự do, các chủ trương chính sách, cơ chế đặc thù về việc đầu tư các dự án lớn, như: Trung tâm công nghiệp cơ khí và ôtô quốc gia, Khu nghỉ dưỡng Nam Hội An; dự án tổng thể sắp xếp dân cư phòng tránh giảm nhẹ thiên tai vùng ven biển tỉnh Quảng Nam; dự án cầu Cửa Đại. Bên cạnh đó, Ban Quản lý còn trình UBND tỉnh ban hành Cơ chế khuyến khích đầu tư vào KKT mở Chu Lai; Quyết định phân cấp, uỷ quyền cho Ban Quản lý KKT mở Chu Lai; Quy chế phối hợp giữa Ban Quản lý KKT mở Chu Lai với các ngành và địa phương; Quy chế “một cửa liên thông” trong việc giải quyết thủ tục đầu tư; công bố Bộ thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Ban Quản lý KKT mở Chu Lai. Tất cả những việc làm này được các nhà đầu tư hoan nghênh và đánh giá cao. Đến nay, về cơ bản, các dự án đầu tư vào KKT mở Chu Lai không gặp khó khăn khi thực hiện các thủ tục hành chính liên quan.
- Bằng nguồn vốn ngân sách và các nguồn vốn khác, Ban Quản lý đã phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức đầu tư và đưa vào sử dụng nhiều công trình hạ tầng quan trọng như các tuyến giao thông kết nối KKT mở Chu Lai với các khu vực trong nước và thế giới (luồng và bến cảng Kỳ Hà, sân bay Chu Lai, đường ven biển, đường nối cảng Tam Hiệp với đường cao tốc, đường trục chính qua khu đô thị Tam Phú...); đầu tư hệ thống cấp điện, nước, thông tin liên lạc để phục vụ nhà đầu tư, các khu tái định cư; đặc biệt, đã đầu tư hoàn chỉnh hạ tầng 2 KCN Tam Hiệp và Bắc Chu Lai với tổng diện tích hơn 500 ha, đến nay đã lấp đầy khoảng 90%, góp phần hình thành diện mạo ban đầu của KKT mở Chu Lai.
Thời gian qua, Ban Quản lý cũng đã tập trung cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư. Đến nay, về cơ bản không còn tồn tại lớn trong việc bố trí tái định cư cho các hộ dân thuộc diện giải tỏa. Nhìn chung, cuộc sống của người dân tại nơi ở mới có điều kiện tốt hơn nơi ở cũ, tình hình an ninh, chính trị và trật tự xã hội ổn định.
- Cùng với việc xây dựng cơ sở hạ tầng, công tác xúc tiến đầu tư luôn được coi trọng. Nhờ đó, nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước đã đến Chu Lai nghiên cứu, tìm hiểu cơ hội đầu tư. Đến nay, trên địa bàn KKT mở Chu Lai có tổng cộng 65 dự án được cấp phép đầu tư với tổng vốn đăng ký hơn 1,5 tỷ USD, trong đó có 38 dự án đang hoạt động. Tổng vốn thực hiện đầu tư khoảng 600 triệu USD. Một số dự án quy mô lớn như Tổ hợp KCN cơ khí ôtô Chu Lai Trường Hải, các nhà máy ôtô tải, ôtô du lịch, ôtô khách, các nhà máy cơ khí, sản xuất phụ tùng với tổng công suất 55.000 xe/năm, tổng vốn đầu tư khoảng 300 triệu USD; Nhà máy Kính nổi Chu Lai, công suất 1.300 tấn/ngày đêm, vốn đầu tư khoảng 150 triệu USD; Nhà máy Sản xuất soda Chu Lai, công suất 200.000 tấn/năm, vốn đầu tư 120 triệu USD; Nhà máy Sản xuất tấm thu năng lượng mặt trời, công suất 120 MW/năm, vốn đầu tư 390 triệu USD.
Hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn KKT mở Chu Lai đều hoạt động có hiệu quả. Từ năm 2007 đến nay, các chỉ tiêu kinh tế - xã hội đều tăng trưởng cao và chiếm tỷ trọng lớn so với toàn tỉnh Quảng Nam: giá trị sản xuất công nghiệp năm 2010 đạt 1.341 tỷ đồng, 6 tháng đầu năm 2011 đạt 800 tỷ đồng, chiếm 14,36% giá trị sản xuất công nghiệp cả tỉnh; tổng số thu ngân sách phát sinh trên địa bàn KKT mở Chu Lai năm 2010 đạt 2.477 tỷ đồng, 3 tháng đầu năm 2011 đạt 943 tỷ đồng; giải quyết việc làm thường xuyên cho gần 11.000 lao động, trong đó hơn 90% là lao động địa phương; kim ngạch xuất khẩu từng bước tăng dần qua các năm, riêng 6 tháng đầu năm 2011, kim ngạch xuất khẩu đạt 31 triệu USD, chiếm 25,1% so với cả tỉnh, chủ yếu là xuất khẩu hàng điện tử, hàng thủ công mỹ nghệ, nguyên liệu giấy, thủy sản,…
Có thể đánh giá khái quát rằng, bộ mặt KKT đầu tiên của Việt Nam bước đầu đã được hình thành. Từ chỗ chỉ là những khu vực cát trắng, sản xuất nông nghiệp hiệu quả thấp thì đến nay có nhiều nhà máy, công xưởng, khu du lịch đã mọc lên, trong đó có những nhà máy với quy mô lớn mang tầm quốc gia. Các dự án tại KKT mở Chu Lai đã góp phần vào sự phát triển của tỉnh Quảng Nam, nhất là tạo ra sản phẩm chủ lực và đóng góp đáng kể cho ngân sách. Vai trò của KKT mở Chu Lai đã từng bước được khẳng định trong sự phát triển chung, không chỉ của tỉnh Quảng Nam mà còn của khu vực miền Trung.
Mặc dù đã đạt được những kết quả khả quan nhưng so với những lợi thế về vị trí địa lý của KKT mở Chu Lai cũng như các chủ trương ban đầu của Bộ Chính trị và Chính phủ về việc thành lập KKT mở Chu Lai thì những kết quả nêu trên còn khiêm tốn và chưa đạt được mục tiêu đã đề ra, chưa thu hút được nhà đầu tư lớn, nhất là nhà đầu tư nước ngoài.
PV: Ông có thể cho biết định hướng và những mục tiêu phát triển của KKT mở Chu Lai trong thời gian tới?
Ông Đỗ Xuân Diện: Thực tế hoạt động của KKT mở Chu Lai trong thời gian qua cho thấy, mô hình phát triển KKT mở với một không gian kinh tế riêng biệt và những cơ chế ưu đãi đặc thù là phù hợp với tình hình thực tế, khẳng định tính đúng đắn về chủ trương xây dựng KKT mở Chu Lai của Bộ Chính trị và Chính phủ. Vì vậy, định hướng phát triển KKT mở Chu Lai trong thời gian tới được xác định là tiếp tục xây dựng theo mô hình KKT tổng hợp, lấy công nghiệp cơ khí ôtô làm trung tâm, kết hợp với phát triển ngành công nghiệp phụ trợ, điện tử, công nghiệp có kỹ thuật cao. Đồng thời tập trung phát triển các ngành dịch vụ như du lịch, đô thị, vận tải hàng hoá và hành khách quốc tế, dịch vụ thương mại. Ban Quản lý sẽ đề xuất những cơ chế đặc thù nhằm huy động tổng hợp các nguồn lực tạo ra hạ tầng hoàn thiện để thu hút được các nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng và đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, làm đầu tàu thúc đẩy sự phát triển tỉnh Quảng Nam nói riêng và vùng kinh tế động lực miền Trung nói chung.
Chúng tôi cũng đặt mục tiêu KKT mở Chu Lai sẽ trở thành một khu vực năng động và đóng góp lớn vào sự phát triển chung của tỉnh Quảng Nam. Đến năm 2015 cơ bản lấp đầy KCN Bắc Chu Lai, KCN Tam Hiệp, KCN Cơ khí ôtô Chu Lai Trường Hải, một phần KCN Tam Anh; đưa vào hoạt động một số khu du lịch cao cấp ven biển. Một số chỉ tiêu phát triển chủ yếu như sau:
- Giá trị xuất khẩu: năm 2015 đạt khoảng 100 triệu USD, chiếm 32% tổng giá trị xuất khẩu toàn tỉnh và năm 2020 đạt khoảng 340 triệu USD, chiếm 57%.
- Thu ngân sách: năm 2015 khoảng 3.000 tỷ đồng và năm 2020 khoảng 6.000 tỷ đồng.
- Giải quyết việc làm: đến năm 2015 khoảng 50.000 lao động và năm 2020 khoảng 160.000 lao động.
PV: Để đạt được những mục tiêu trên, tỉnh Quảng Nam và Ban Quản lý KKT mở Chu Lai sẽ triển khai những công việc cụ thể nào, thưa ông?
Ông Đỗ Xuân Diện: Trước hết, chúng tôi sẽ làm việc với các bộ, ngành trung ương để tìm mọi nguồn vốn hợp pháp, kể cả nguồn vốn ngân sách và nguồn vốn vay để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất sạch kêu gọi đầu tư.
Thứ hai, tiếp tục đầu tư các công trình hạ tầng trọng điểm, đáp ứng yêu cầu thu hút đầu tư như cảng Tam Hiệp, luồng vào cảng Kỳ Hà cho tàu 20.000 DWT và cảng Tam Hiệp cho tàu 10.000 DWT. Ngoài ra, ở khu vực phía Bắc tiếp giáp với KKT mở Chu Lai, chúng tôi tiếp tục đầu tư các công trình giao thông như cầu Cửa Đại; tuyến đường ven biển nối Hội An với KKT mở Chu Lai; nạo vét thoát lũ khẩn cấp sông Trường Giang; đầu tư xây dựng hạ tầng các khu dân cư tái định cư, hạ tầng các KCN; đầu tư nâng cấp cảng Kỳ Hà đảm bảo tiếp nhận tàu 20.000 DWT.
Thứ ba, đẩy mạnh công tác xúc tiến đầu tư. Ban Quản lý sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trung ương nghiên cứu đề xuất cơ chế đặc thù và xúc tiến các dự án quan trọng, có tính đột phá để phát triển KKT mở Chu Lai, như dự án sản xuất lắp ráp ôtô KIA; dự án sản xuất động cơ Huyndai; dự án đầu tư, phát triển sân bay Chu Lai, sản xuất thiết bị, linh kiện, phụ tùng và sửa chữa, bảo dưỡng máy bay; dự án trường đào tạo nghề chất lượng cao và một số dự án quan trọng khác.
Thứ tư, thực hiện tốt công tác quản lý tài nguyên và môi trường, đảm bảo tất cả các KCN khi đi vào hoạt động phải có hệ thống xử lý nước thải theo quy định.
Thứ năm, chú trọng công tác đào tạo lao động, tham mưu UBND tỉnh ban hành cơ chế hỗ trợ xây dựng nhà ở công nhân và triển khai dự án xây dựng nhà ở công nhân tại KKT mở Chu Lai.
Thứ sáu, thực hiện cải cách thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp theo cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” theo hướng Ban Quản lý KKT mở Chu Lai là cơ quan đầu mối trong việc giải quyết mọi thủ tục cho nhà đầu tư; rút ngắn tối thiểu 1/3 thời gian giải quyết thủ tục so với quy định chung.
Hy vọng rằng với những giải pháp đồng bộ, chắc chắn KKT mở Chu Lai sẽ đạt được những mục tiêu phát triển đã đề ra.
PV: Xin chân thành cảm ơn ông!
Cẩm Ly (thực hiện) - Theo TC KCNVN
|