Thông tin chung:
Công trình: Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra (Tropical Rainforest Heritage of Sumatra)
Địa điểm: Các tỉnh Nanggroe Aceh Darussalam, Sumatra Utara (Bắc Sumatra), Jambi, Sumatra Barat (Tây Sumatra), Sumatra Selatan (Nam Sumatra), Bengkulu và Lampung trên Đảo Sumatra, Indonesia (S2 30 0 E101 30 0)
Quy mô: 2.595.124 ha
Năm thành lập:
Giá trị: Di sản thế giới (2004; hạng mục vii, ix, x)
Indonesia là một quốc gia ở Đông Nam Á, giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, là một quốc đảo lớn nhất thế giới với hơn 1700 hòn đảo. Indonesia có phần diện tích đất rộng 1.904.569 km2; dân số khoảng 261 triệu người (năm 2016), là quốc gia đông dân thứ 4 trên thế giới; Tôn giáo chính là Hồi giáo. Quốc đảo này có chung biên giới đất liền với Papua New Guinea, Đông Timor và phần phía Nam của Malaysia.
Indonesia được chia thành 34 tỉnh, trong đó 5 tỉnh đặc biệt; Thành phố Jakarta là thủ đô.
Lịch sử của quần đảo Indonesia gắn với sự ảnh hưởng của các cường quốc nước ngoài. Họ đến đây bởi tài nguyên thiên nhiên giàu có và phong phú (từ tài nguyên tự nhiên như: dầu mỏ và khí đốt, than, thiếc, đồng và vàng đến sản phẩm nông, lâm nghiệp như: gạo, dầu cọ, trà, cà phê, ca cao, cây dược liệu, gia vị và cao su).
Từ những năm đầu công nguyên, các nhà cai trị địa phương đã tiếp thu những ảnh hưởng nước ngoài. Tại đây các vương quốc theo Ấn Độ giáo và Phật giáo được hình thành và phát triển mạnh mẽ.
Vào khoảng từ đầu thế kỷ 15 đến giữa thế kỷ 17, các thương nhân Hồi giáo và thương nhân châu Âu gắn với Kito giáo đã chiến đấu quyết liệt với nhau để giành độc quyền thương mại.tại đây. Mặc dù bị gián đoạn bởi người Bồ Đào Nha, Pháp và Anh, cường quốc châu Âu Hà Lan đã chiếm phần lớn sự hiện diện với 350 năm ở quần đảo này.
Đầu thế kỷ 20, khái niệm "Indonesia" là một quốc gia- dân tộc xuất hiện và phong trào độc lập bắt đầu hình thành. Trong quá trình phi thực dân hóa châu Á sau Thế chiến 2, Indonesia giành được độc lập vào năm 1949 từ Hà Lan.
Bản đồ Indonesia và vị trí của đảo Sumatra
Sumatra là một hòn đảo ở phía tây Indonesia. Đây là hòn đảo lớn nhất của Indonesia và là hòn đảo lớn thứ 6 trên thế giới với diện tích 470 000 km2.
Di sản rừng mưa nhiệt đới ở đảo Sumatra (Tropical Rainforest Heritage of Sumatra – TRHS), Indonesia bao gồm ba công viên quốc gia riêng biệt: Công viên quốc gia Gunung Leuser (Gunung Leuser National Park – GLNP); Công viên quốc gia Kerinci Seblat (Kerinci Seblat National Park – KSNP); Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan (Bukit Barisan Selatan National Park – BBSNP).
Cả 3 công viên nằm giữa xích đạo, cách xa nhau, chạy dọc theo dãy núi Bukit Barisan, còn được gọi là dãy Andes của Sumatra (Andes là dãy núi dài nhất trên thế giới, nằm tại vùng cao nguyên rìa phía tây của Nam Mỹ).
Di sản rừng mưa nhiệt đới ở Sumatra bao gồm các ngọn núi lửa cao nhất ở Indonesia (Gunung Kerinci cao 3,805m), cùng với nhiều tính năng vật lý khác của vẻ đẹp tự nhiên đặc biệt, bao gồm: hồ tại các miệng núi lửa (hồ Gunung Tujuh nằm tại cao độ cao nhất trong khu vực Đông Nam Á), lỗ phun khí, thác nước, hệ thống hang động, các nền đá dốc…
Công viên quốc gia Gunung Leuser và Công viên quốc gia Bukit Barisan có mặt tiếp giáp với Ấn Độ Dương, làm cho khoảng độ cao địa hinh khu vực Di sản mở rộng, từ ngọn núi cao nhất trên đảo Sumatra đến mặt biển.
Theo độ cao, tại đây có một sự đa dạng đáng kinh ngạch của hệ sinh thái, từ thảm thực vật, rừng vùng núi cao, rừng mưa nhiệt đới tại vùng núi thấp, rừng ven biển...
Cả 3 công viên với quy mô diện tích 2.595.124 ha, tạo thành một trong những khu bảo tồn lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á; nơi có tiềm năng to lớn cho việc bảo tồn lâu dài các hệ sinh vật đa dạng của Sumatra, trong đó có nhiều loài đang bị đe dọa.
Năm 2004, Rừng mưa nhiệt đới tại đảo Sumatra được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới với các tiêu chí:
Tiêu chí (vii): Di sản rừng mưa nhiệt đới tại đảo Sumatra trong các công viên quốc gia đều nằm dọc theo trục chính của dãy núi Bukit Barisan, còn được gọi là dãy Andes của Sumatra, với các đặc điểm tự nhiên hết sức đặc biệt. Các ngọn núi lửa của mỗi địa điểm tạo nên khung cảnh nổi bật cho vùng đồng bằng và toàn bộ đảo Sumatra. Sự kết hợp ngoạn mục cảnh đẹp của hồ Gunung Tujuh (hồ cao nhất ở Đông Nam Á), sự vĩ đại của ngọn núi lửa khổng lồ Mount Kerinci, các hồ núi lửa và lỗ phun khí; rừng tự nhiên xen kẽ các sông băng và rừng ven biển, thác nước và hệ thống hang động trong các khu vực nhiệt đới tươi tốt...đã tạo nên vẻ đẹp tự nhiên hết sức độc đáo của rừng mưa nhiệt đới tại đảo Sumatra.
Tiêu chí (ix): Di sản rừng mưa nhiệt đới tại đảo Sumatra là khu vực quan trọng nhất cho việc bảo tồn đa dạng sinh học của các khu rừng đất thấp và núi, mà hiện nay chỉ còn tập trung trong 3 Công viên quốc gia thuộc khu vực Di sản. Trong đó, hệ sinh thái rừng khu vực Leuser, bao gồm Vườn quốc gia Gunung Leuser, hiện là lớn nhất và quan trọng nhất còn sót lại ở đảo Sumatra. Cả 3 công viên đã từng là nơi trú ẩn quan trọng cho các loài trong suốt quá trình tiến hóa, và bây giờ tiếp diễn là nơi trú ẩn cực kỳ quan trọng đối với quá trình tiến hóa trong tương lai.
Tiêu chí (x): Tất cả 3 công viên trong Di sản rừng mưa nhiệt đới tại đảo Sumatra là những môi trường tự nhiên rất đa dạng và đặc biệt là đa dạng sinh học. Tại đây có hơn 50% tổng số đa dạng thực vật của Sumatra, ít nhất có 92 loại đặc hữu (chỉ có tại đây) đã được xác định trong Vườn quốc gia Gunung Leuser. Tại đây có các quần thể của loài hoa lớn nhất thế giới (Rafflesia arnoldii) và loài hoa cao nhất (Amorphophallus titanium).
Vô cùng quan trọng để bảo tồn đa dạng sinh học là các khu rừng đất thấp trong khu vực Di sản, loại rừng này hiện đang bị biến mất nhanh chóng tại các khu vực khác ở Đông Nam Á.
Rừng tại các khu vực núi trong khu vực Di sản là nơi bảo tồn đặc biệt các thảm thực vật.
Sơ đồ vị trí 3 Công viên quốc gia trong Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Công viên quốc gia Gunung Leuser
Công viên quốc gia Gunung Leuser (Gunung Leuser National Park – GLNP) có diện tích 862.974ha, nằm tại phía Bắc của đảo Sumatra; giữa biên giới các tỉnh Bắc Sumatra và Aceh.
Công viên được đặt theo tên của núi Leuser (3.119 m) thuộc dãy núi Barisan.
Công viên quốc gia Gunung Leuser dài khoảng 150 km, rộng khoảng 100 km và chủ yếu là núi với điều kiện địa hình đồi núi dốc gần như không thể tiếp cận được.
Khoảng 40% diện tích của công viên, chủ yếu ở phía tây bắc, là dốc và độ cao trên 1.500 m. Khu vực này được coi là khu vực hoang dã lớn nhất ở Đông Nam Á. Khoảng 12% diện tích của công viên, ở nửa dưới phía nam, nằm dưới mực nước biển 600 m. Mười một đỉnh cao hơn 2.700 m. Núi Leuser (3.119 m) là đỉnh cao thứ ba trên Dãy Leuser. Đỉnh cao nhất là núi Tanpa Nama (3.466 m), đỉnh cao thứ hai ở Sumatra sau núi Kerinci (3.805 m).
Vườn quốc gia bao gồm các hệ sinh thái bản địa từ bờ biển đến vùng núi cao được bao phủ bởi những khu rừng rậm đặc trưng của mưa nhiệt đới, bao gồm rừng ngập mặn, rừng đầm lầy, rừng nhiệt đới đất thấp, rừng rêu, và đến rừng dưới núi lửa.
Với các hệ sinh thái khác nhau. Công viên quốc gia Gunung Leuser được chia thành các khu vực bảo tồn thiên nhiên khác nhau, quản lý bởi hệ thống phân vùng cho mục đích nghiên cứu, khoa học, giáo dục, hỗ trợ trồng trọt, du lịch và giải trí.
Công viên quốc gia Gunung Leuser là một trong hai môi trường sống còn lại của đười ươi Sumatra (Pongo abelii). .
Phạm vi Công viên quốc gia Gunung Leuser trong Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Phong cảnh Công viên quốc gia Gunung Leuser trong Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Cổng vào Công viên quốc gia Gunung Leuser, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Loài vượn Sumatra trong Công viên quốc gia Gunung Leuser, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Công viên quốc gia Kerinci Seblat
Công viên quốc gia Kerinci Seblat (Kerinci Seblat National Park – KSNP) có diện tích 1.375.350ha, là vườn quốc gia lớn nhất trên đảo Sumatra, Indonesia, trải dài qua 4 tỉnh: Tây Sumatra, Jambi, Bengkulu và Nam Sumatra.
Công viên quốc gia Kerinci Seblat bao gồm một phần lớn dãy núi Barisan, tạo thành cột sống phía tây của đảo Sumatra và bao gồm đỉnh núi cao nhất ở Sumatra, núi Kerinci (3.805 m), một trong hơn năm ngọn núi lửa đang hoạt động trong vườn quốc gia. Trong công viên có suối nước nóng, sông ghềnh, hang động, thác nước đẹp và hồ có miệng núi lửa cao nhất Đông Nam Á - Hồ Gunung Tujuh.
Nét đứt gãy Đại Sumatra (Great Sumatran Fault) chạy qua vườn quốc gia khiến khu vực này thu hút sự quan tâm của các nhà địa chất.
Công viên là nơi có hệ động thực vật đa dạng.
Tại đây có hơn 4.000 loài thực vật đã được xác định trong khu vực công viên, trong đó có loài hoa lớn nhất thế giới Rafflesia Arnoldi và loài thực vật có cụm hoa không phân nhánh lớn nhất Titan Arum (Amorphophallus titanum/ Hoa xác chết).
Hệ động vật tại đây bao gồm hổ Sumatra và Công viên quốc gia Kerinci Seblat là một trong 12 khu bảo tồn quan trọng nhất trên thế giới về bảo tồn hổ. Tại đây ước tính có khoảng 165-190 cá thể. Ngoài ra tại đây còn là nơi sinh sống của các loại mèo lớn, vừa và nhỏ khác như báo mây / macan dahan (Neofelis nebulosa), mèo cẩm thạch / kucing batu (Pardofelis marmorata), mèo báo / kucing hutan (Prionailurus bengalensis) và mèo vàng châu Á/ kucing emas (Catopuma temminckii).
Công viên quốc gia Kerinci Seblat là nơi sinh sống của một số loài nguy cơ tuyệt chủng cao như hố Sumatra, voi Sumatra, báo mây Sunda, heo vòi Malayan, gấu chó Malayan, hươu Muntjak, hoẵng Sumatra, tê giác Sumatra.
Đây là môi trường sống của hơn 370 loài chim, trong đó 17 trong số 20 loài chim đặc hữu của Sumatra.
Phạm vi Công viên quốc gia Kerinci Seblat trong Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Ngọn núi lửa với đỉnh núi cao nhất – đỉnh Kerinci cao 3.800m, tại Công viên quốc gia Kerinci Seblat, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Cảnh quan hệ thống hang động, thác nước, tại Công viên quốc gia Kerinci Seblat, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Loại hoa cao nhất thế giới (Amorphophallus titanum) tại Công viên quốc gia Kerinci Seblat, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Loài hoa lớn nhất thế giới (Rafflesia arnoldii) trong Công viên quốc gia Kerinci Seblat, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan
Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan (Bukit Barisan Selatan National Park - BBSNP) có diện tích 356.800ha, nằm dọc theo dãy núi Bukit Barisan, phía Nam của đảo Sumatra, trải dài qua 3 tỉnh: Lampung, Bengkulu và Nam Sumatra.
Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan chỉ rộng 45 km nhưng dài 350 km. Phần phía bắc là núi với điểm cao nhất là Gunung Pulung (1.964 m), trong khi phần phía nam là bán đảo.
Công viên được bao phủ bởi rừng trên núi, rừng nhiệt đới đất thấp, rừng ven biển và rừng ngập mặn.
Các loài thực vật trong công viên bao gồm cọ Nipa, Casuarina equisetifolia, Anisoptera curtisii và Gonystylus bancanus, cũng như các loài cây ngập mặn Sonneratia, Pandanus, Shorea và Dipterocarpus. Các loài hoa lớn trong công viên bao gồm Rafflesia arnoldii , Amorphophallus decus-silvae , Amorphophallus titanum và loài lan lớn nhất thế giới Grammatophyllum speciosum.
Công viên là nhà của nhiều loài nguy cấp và bị đe dọa, bao gồm: Voi Sumatra (khoảng 500 con); Thỏ sọc Sumatra, Tê giác Sumatra. Trong công viên còn có khoảng 40 hổ Sumatra, heo vòi, gấu chó, hươu chuột, heo vòi Malayan, vượn mực Siamang, vọc đen Surili Sumatra, gấu chó và hươu chuột. Tại đây có hơn 300 loài chim trong công viên, ví như chim cu gáy Sumatra là loài đe dọa tuyệt chủng.
Phạm vi Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan trong Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Cảnh quan sinh thái khu vực ven biển tại Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Cổng vào Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Hổ Sumatra tại Công viên quốc gia Bukit Barisan Selatan, Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia
Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia là nơi có tiềm năng lớn nhất để bảo tồn lâu dài hệ sinh vật đa dạng và đặc biệt của Sumatra, bao gồm nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng. Đây là nơi cung cấp các bằng chứng địa sinh học liên quan đến quá trình tiến hóa của các hòn đảo.
Di sản rừng nhiệt đới ở Sumatra, Indonesia hiện còn là phòng thí nghiệm sống cho khoa học và là nơi bố trí một số trung tâm nghiên cứu của Indonesia và các tổ chức hợp tác quốc tế.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/1167
https://en.wikipedia.org/wiki/Tropical_Rainforest_Heritage_of_Sumatra
http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Tropical_Rainforest_Heritage_of_Sumatra
https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Leuser_National_Park
https://en.wikipedia.org/wiki/Kerinci_Seblat_National_Park
https://en.wikipedia.org/wiki/Bukit_Barisan_Selatan_National_Park
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi |