Năm học mới đã bắt đầu, ngành Giáo dục và Đào tạo đang đứng trước những cơ hội phát triển mới, song cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Để giúp độc giả có thêm thông tin cần thiết, Tạp chí Cộng sản Điện tử đã có cuộc trao đổi với Giáo sư, Tiến sỹ, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Thiện Nhân. Xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc nội dung cuộc trao đổi đó. 

PV: Trước hết, Tạp chí Cộng sản Điện tử xin cảm ơn Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đã nhận đề nghị trả lời phỏng vấn. Xin đồng chí cho biết: Vì sao năm học 2008-2009, được xác định là: “Năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới quản lý tài chính và triển khai phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”?.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Để thúc đẩy Giáo dục và Đào tạo phát triển từng giai đoạn, trong chỉ đạo chúng ta phải biết tác động vào các khâu, các giải pháp có triển vọng mang lại nhiều chuyển biến tích cực nhất với tiêu hao nguồn lực ít. Hai năm học 2006-2007 và 2007-2008, ngành giáo dục và đào tạo đã triển khai cuộc vận động “Hai không”- Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục, vì môi trường sư phạm với sáu giá trị căn bản: “Trật tự kỷ cương, trung thực, khách quan, công bằng, tình thương, khuyến khích sáng tạo và hiệu quả” ở rất nhiều trường học thuộc tất cả các địa phương đã bị vi phạm kéo dài, làm suy giảm, triệt tiêu động lực của người học và người dạy, làm cho chất lượng giáo dục chậm được cải thiện, có nơi suy giảm, hiệu quả công tác giáo dục thấp. Trước hàng loạt thách thức của ngành, đã kéo dài nhiều năm như: cơ sở vật chất thiếu thốn (chỉ có 52% phòng học là kiên cố), giáo viên ở nhiều nơi còn thiếu và chất lượng hạn chế (thiếu 20.000 giáo viên dạy nghề và trung cấp chuyên nghiệp, thiếu 20.000 giảng viên có trình độ tiến sỹ trong các trường đại học, cao đẳng), phương pháp giảng dạy lạc hậu (tình trạng đọc - chép còn khá phổ biến), thu nhập của các thày, cô giáo còn chưa đáp ứng nhu cầu cuộc sống, tính chuyên nghiệp của đội ngũ lãnh đạo các trường và cơ quan quản lý giáo dục còn hạn chế, môi trường sư phạm không được đảm bảo ở nhiều cơ sở giáo dục, lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chọn khâu đột phá là thiết lập lại môi trường sư phạm lành mạnh trong hệ thống giáo dục quốc dân, mà tập trung là chống tiêu cực trong thi cử và khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục.

Cuộc vận động “Hai không”, được triển khai trong 4 năm 2006 - 2010, vì nhận thức nếu không giải quyết khâu yếu kém này thì các trường và toàn ngành sẽ không có điều kiện cần thiết để triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ còn lại, giải quyết các khó khăn khác của ngành, và trong bối cảnh nguồn lực đầu tư cho giáo dục còn hạn chế, thì giải pháp “Hai không” lại không đòi hỏi nhiều chi phí, sẽ khả thi.

Qua hai năm thực hiện, được sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, sự hỗ trợ, chỉ đạo hiệu quả của các Cấp ủy và Chính quyền địa phương, của Hội Cựu giáo chức, Hội Khuyến học, Hội Cựu chiến binh, Hội Liên Hiệp phụ nữ... cuộc vận động “hai không” đã đem lại những chuyển biến quan trọng trong nhận thức của học sinh và đội ngũ giáo viên, của gia đình và xã hội. Tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục đã được khắc phục một bước căn bản. Ý thức tự giác học tập của học sinh và vai trò, trách nhiệm của các thày, cô giáo được nâng cao, nếp suy nghĩ: học và thi vì năng lực vào đời của các em học sinh chứ không phải vì bằng cấp, đã thành chủ đạo.

Trên cơ sở môi trường sư phạm trong nhà trường và thái độ học tập của học sinh đã có chuyển biến tích cực như vậy, ngành giáo dục có thể triển khai các giải pháp mới tiếp theo để tiếp tục phát triển sự nghiệp giáo dục, đào tạo. Vì vậy, trong khi vẫn tiếp tục cuộc vận động “hai không” đến năm 2010, khắc phục căn bản tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục, thì năm học 2008-2009 toàn ngành tập trung triển khai hai giải pháp mới là: đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và đổi mới quản lý tài chính. Với các kết quả ban đầu đã đạt được về ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành, với thời cơ mới do hạ tầng viễn thông nước ta đã phát triển, trong 3 năm tới, chúng ta có thể tạo ra sự chuyển biến về chất trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả đào tạo và đổi mới quản lý của mỗi nhà trường và toàn ngành. Với sự lạc hậu của phương thức quản lý tài chính của ngành giáo dục sau 22 năm đất nước đổi mới chuyển sang cơ chế thị trường và Đề án đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, đào tạo sắp được Chính phủ ban hành, thì năm học 2008-2009, chính là thời cơ để đổi mới quản lý tài chính của ngành và mỗi nhà trường.

Do giáo dục, đào tạo liên quan đến mọi gia đình, là sản phẩm của mọi lực lượng trong xã hội nên để thúc đẩy sự nghiệp giáo dục đào tạo phát triển nhanh, cần có phong trào thi đua mà qua đó, gắn bó được lợi ích của ngành với lợi ích xã hội. Từ thực tiễn giáo dục Việt Nam và kinh nghiệm quốc tế, bắt đầu từ năm học 2008-2009, toàn ngành sẽ triển khai phong trào thi đua lâu dài: Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Chính vì lẽ trên mà năm học này có chủ đề “Năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới quản lý tài chính và triển khai phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

PV: Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, năm học 2007-2008, toàn ngành giáo dục thực hiện ba cuộc vận động: Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 7-11-2006 của Bộ Chính trị, cuộc vận động “Hai không” (thực hiện Chỉ thị số 33/2006/CT-TTg ngày 8-9-2006 của Thủ tướng Chính phủ về chống tiêu cực và khắc phục bệnh thành tích trong giáo dục), và cuộc vận động “Mỗi thày cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. Xin Bộ trưởng đánh giá một cách khái quát kết quả thực hiện các cuộc vận động đó.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được thực hiện sâu rộng trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Đối với ngành giáo dục, cuộc vận động đã tạo cho toàn ngành những động lực mới. Cuộc đời và tấm gương đạo đức của Bác giờ đây trở nên gần gũi với thế hệ trẻ hôm nay, mặc dù, Bác qua đời đã gần 40 năm. Sinh viên, học sinh không còn cơ hội gặp Bác, nhưng hình ảnh của Người đã hiện hữu, trở lại sống động trong các nhà trường. Tấm gương đạo đức của Bác tỏa sáng trong hoạt động, sinh hoạt, học tập của thầy và trò. Do những lợi thế đặc thù của nghề nghiệp, ở nhiều địa phương các thày, cô giáo và học sinh trở thành những nhân tố tích cực, nòng cốt của cuộc thi kể chuyện về Bác Hồ. Nhiều giáo viên, học sinh đã đạt giải cao tại các cuộc thi. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã hậu thuẫn rất lớn cho việc thực hiện cuộc vận động “Hai không” của ngành. Ngành giáo dục đã tổ chức in thành sách những câu chuyện về cuộc đời hoạt động và tấm gương đạo đức của Bác Hồ, đây là tư liệu quý của các nhà trường.

Kết thúc năm học 2007-2008, cũng là kết thúc 2 năm ngành giáo dục thực hiện cuộc vận động “Hai không”. Tuy mới đi được một nửa chặng đường nhưng những gì đạt được đã chứng tỏ: quyết tâm và sự cố gắng không mệt mỏi của ngành giáo dục, cùng với sự đồng thuận của xã hội, sự chỉ đạo và ủng hộ to lớn của Đảng, Chính phủ đã đem lại những đổi mới thực sự của giáo dục nước nhà. Cuộc vận động "Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục" đã đi vào các hoạt động thực tiễn của toàn ngành, làm chuyển biến nhận thức, hành động của các cấp quản lý giáo dục, các nhà trường, học sinh và cha mẹ học sinh. Việc giảng dạy và học tập thực chất đã đi dần vào nền nếp, học sinh chăm học hơn. Việc giúp đỡ học sinh học lực yếu kém đã được các sở giáo dục đào tạo chỉ đạo chặt chẽ, các trường triển khai quyết liệt và thu được kết quả tương đối tốt, góp phần nâng cao kết quả các kỳ thi. Lãnh đạo Bộ và các Vụ đã thường xuyên đi sâu đi sát nắm bắt tình hình cụ thể, những khó khăn vướng mắc của các vùng trên toàn quốc phối hợp với các cấp chính quyền, ban ngành, đoàn thể địa phương đề ra các giải pháp tích cực phục vụ phát triển giáo dục của địa phương. Với sự quan tâm chỉ đạo của Đảng và chính quyền các cấp, sự phối hợp của các ban ngành, đoàn thể và quan tâm của các gia đình, sự nỗ lực của các em học sinh, về tổng thể, sự giảm sút chất lượng giáo dục đã được chặn đứng, chất lượng giáo dục đã được nâng cao hơn, tạo tiền đề cho việc phát triển nhanh hơn trong các năm sau.

Có thể nói, cuộc vận động “Hai không” như một luồng gió mới thổi bay đi những “bụi bậm” mang lại sự “tươi mới” cho gương mặt giáo dục nước nhà. Cái được lớn nhất của cuộc vận động là, nó đã trả lại cho ngành giáo dục một môi trường giáo dục lành mạnh, đưa người thầy về đúng vị trí cao quý mà ngành giáo dục phải chăm lo và được xã hội tôn vinh. Đây cũng chính là tiền đề quan trọng để ngành triển khai cuộc vận động “Mỗi thày cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. Sau một năm triển khai thực hiện cuộc vận động, vị thế trụ cột của nhà giáo đối với nền giáo dục được đặc biệt quan tâm, giá trị của người thày được khẳng định và đề cao. Bộ đã tái lập lại cơ quan quản lý về giáo viên (lập Cục nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục). Nâng cao vị thế, vai trò của các thầy, cô giáo là một trong những giải pháp có tính động lực cho ngành giáo dục. Thực hiện hiệu quả 3 cuộc vận động, ngành giáo dục có thêm những tiền đề và động lực quan trọng bước vào năm học mới 2008-2009.

PV: Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, trong năm học mới 2008-2009, ngành giáo dục cần đặc biệt quan tâm đến những vấn đề nào để có thể khai thác triệt để những tiền đề và động lực to lớn của những năm qua, đặc biệt là năm học 2007-2008?.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Giáo dục là cả một quá trình có tính kế tục, không ngừng. Nhiệm vụ năm sau được thực hiện trên cơ sở kế thừa và phát huy những kết quả của năm trước.

Năm học 2007-2008 đã tạo ra những tiền đề mới cho phát triển giáo dục ở giai đoạn sau như: Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2008-2020 đã cơ bản được hoàn thiện; phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" đã được khởi động. "Năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới quản lý tài chính và triển khai phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" 2008-2009 có 6 nhiệm vụ trọng tâm:

Một là, tiếp tục thực hiện ba cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” và “Mỗi thày giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”, đồng thời triển khai sâu rộng trong các trường mầm non, phổ thông phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

Hai là, đẩy mạnh công tác phổ cập giáo dục, tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục (đặc biệt là các môn Văn, Sử, Địa, Giáo dục Công dân); đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ đổi mới phương pháp dạy và học.

Ba là, nâng cao năng lực của hệ thống quản lý giáo dục, đổi mới quản lý tài chính, huy động các nguồn lực phát triển giáo dục, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý giáo dục

Thực hiện ba công khai trong các cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập để người học và xã hội giám sát, đánh giá: (1) công khai chất lượng đào tạo, (2) công khai các điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, (3) công khai thu, chi tài chính và thực hiện bốn kiểm tra: (1) kiểm tra việc phân bổ và sử dụng ngân sách giáo dục đào tạo, (2) kiểm tra việc thu và sử dụng học phí trong các nhà trường, (3) kiểm tra việc sử dụng các khoản đóng góp tự nguyện của người dân và các tổ chức cho nhà trường (4) kiểm tra việc thực hiện chương trình kiên cố hóa trường, lớp học và xây dựng nhà công vụ cho giáo viên.

Bốn là, phát triển mạng lưới trường, lớp theo yêu cầu phổ cập giáo dục; củng cố và tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục và sách giáo khoa theo quy định đạt chuẩn quốc gia. Hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch của chương trình kiên cố hoá phòng học và xây nhà công vụ giáo viên; phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin.

Năm là, chăm lo và đầu tư cho phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Triển khai việc bồi dưỡng và đánh giá giáo viên, hiệu trưởng theo các chuẩn do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, giáo viên được tham gia đánh giá hiệu trưởng; bồi dưỡng giáo viên cốt cán về công nghệ thông tin trong các nhà trường.

Sáu là, triển khai ở cấp quốc gia 3 chương trình: phổ cập mẫu giáo 5 tuổi; xây dựng hệ thống các trường trung học phổ thông chuyên; phát triển hệ thống các trường dân tộc nội trú.

PV: Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, dư luận xã hội rất hoan nghênh những kết quả ngành giáo dục đạt được sau hai năm thực hiện cuộc vận động “Hai không”; đặc biệt đánh giá cao những kết quả chống tiêu cực trong thi cử cũng như khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan. Hoạt động của toàn ngành đã được đưa vào nền nếp, trở lại quỹ đạo của sự phát triển lành mạnh. Song nhiều người lại tỏ ra không an tâm vì tình trạng học sinh bỏ học, tình trạng “quá tải” của chương trình và tình trạng học sinh ngồi “sai lớp”, Bộ trưởng có ý kiến gì về những vấn đề này?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Việc học sinh bỏ học, trên thực tế, xảy ra ở bất cứ quốc gia nào. Tỷ lệ học bỏ sinh bỏ học hằng năm, bao gồm cả số học sinh không đi học mà đi làm ở tuổi học sinh trong 4 năm gần đây là dưới 1%, so với các nước khác là không cao. Tuy nhiên, vì tương lai của mỗi em học sinh và đất nước thì chúng ta phải phấn đấu giảm tỷ lệ học sinh bỏ học. Số liệu 2 năm học gần đây cho thấy, tỷ lệ bỏ học ở tiểu học và trung học cơ sở giảm, song ở trung học phổ thông tăng. Năm học vừa qua là năm ngành giáo dục đào tạo và các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp để khắc phục việc bỏ học. Giải quyết việc bỏ học trên cơ sở đánh giá nguyên nhân cụ thể tại mỗi địa phương, mỗi trường sẽ có tác dụng tốt nhất.

Vấn đề “quá tải”, năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức đánh giá sách giáo khoa toàn quốc, từ đó xem xét các giải pháp kiên quyết nhằm chống quá tải như: giảm số giờ học trong một tuần xuống dưới 30 tiết; xem xét một số môn học có nội dung học gần nhau để dạy tích hợp, ban hành tài liệu hướng dẫn giáo viên thực hiện chương trình, đổi mới phương pháp, dạy học cho phù hợp với nội dung, chương trình và sách giáo khoa và đã ban hành tài liệu đính chính những sai sót trong sách giáo khoa. Đồng thời, tăng cường cơ sở vật chất, điều kiện kỹ thuật để giáo viên có thể sử dụng giáo án điện tử trong giảng dạy. Việc lấy năm học 2008-2009 là năm đẩy mạnh công nghệ thông tin một phần là nhằm vào việc đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng.

Tình trạng học sinh “ngồi sai lớp” đã và đang được khắc phục tích cực. Vì vậy chất lượng dạy và học năm học 2007-2008 đã cao hơn so với năm 2006-2007. Tỷ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông (lần một) năm nay cao hơn năm trước gần 9%. Việc tiếp tục thực hiện các giải pháp đã triển khai trong năm học mới sẽ giảm mạnh hơn việc học sinh ngồi sai lớp.

PV: Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, đối với giáo dục phổ thông phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, là một nhiệm vụ mới, trước đây, chúng ta chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề này. Bộ trưởng có nghĩ rằng, các địa phương sẽ rất lúng túng và gặp khó khăn khi thực hiện không?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: “Phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” như đã nói, nó xuất phát từ yêu cầu phát triển tự thân của ngành giáo dục phổ thông và nhu cầu của xã hội nước ta. Từ nhiều năm nay tại nhiều nước đã có chương trình xây dựng trường học thân thiện. Nay chúng ta làm có thêm những nội dung mới do ta đề xuất. Phong trào này sẽ được triển khai ở cả 3 cấp từ giáo dục mầm non đến tiểu học và trung học. Ngành giáo dục đã có được sự đồng thuận của xã hội đăc biệt là phụ huynh học sinh và các nhà trường. Khó khăn tất nhiên là có nhưng các giải pháp để tháo cởi những khó khăn đó chúng tôi cũng đã tính đến: Chẳng hạn như vấn đề thiếu giáo viên, xưa nay chưa có giáo viên được đào tạo để dạy kỹ năng sống cho học sinh, nay phải khắc phục, trước mắt giao nhiệm vụ này cho giáo viên dạy môn giáo dục thể chất phối hợp với cán bộ phụ trách công tác đoàn đội. Đồng thời ngành giáo dục đã có văn bản phối hợp, chỉ đạo cùng ngành Văn hóa, Thể thao, Du lịch và Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh để phối hợp thực hiện phong trào này từ nay đến 2013.

PV: Xin Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nói rõ thêm về những yêu cầu và lộ trình triển khai “Phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Yêu cầu cơ bản của việc “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là nhằm tạo điều kiện cho học sinh đến trường học tập trong không khí vui tươi, lành mạnh, được khuyến khích sáng tạo, rèn luyện sức khoẻ, kỹ năng sống được tổ chức các hoạt động vui chơi tích cực, các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi, góp phần phát huy, bảo tồn các giá trị lịch sử, văn hoá, cách mạng ở địa phương.

Để thực hiện có hiệu quả phong trào này, Bộ đã xác định một lộ trình thực hiện lâu dài, sau nhiều năm, mỗi năm tập trung giải quyết dứt điểm một số yêu cầu cụ thể. Năm học 2008-2009 là năm học đầu tiên trong lộ trình triển khai thực hiện phong trào này, ngành giáo dục sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh và đặc biệt là các cấp lãnh đạo quản lý ở địa phương, để tạo cơ chế và sự đồng thuận trong quá trình thực hiện.

Năm học 2008-2009, mỗi tỉnh, thành phố đều xây dựng được ít nhất mỗi cấp học có một trường đạt tiêu chuẩn “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, và trên diện rộng tập trung giải quyết 3 vấn đề: Mỗi nhà trường đều có nhà vệ sinh và tổ chức học sinh tham gia giữ vệ sinh sạch sẽ, thường xuyên; mỗi trường phổ thông đều nhận chăm sóc một di sản văn hoá, lịch sử, cách mạng; lựa chọn và đưa trò chơi dân gian hoặc hoạt động vui chơi tích cực khác vào trường học.

PV: Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, nói đến giáo dục đại học, vấn đề quan tâm hàng đầu hiện nay là đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực có chất lượng cao cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là một mục tiêu quan trọng đã được Đại hội X của Đảng nhấn mạnh. Ngành Giáo dục và Đào tạo đã rất nỗ lực để mục tiêu đó nhanh chóng thành hiện thực. Xin Bộ trưởng cho biết những kết quả quan trọng sau 2 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP, của Chính phủ về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006-2020?.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Khâu đột phá của Giáo dục đại học hiện nay được bắt đầu từ việc thực hiện phương châm đào tạo theo nhu cầu xã hội. Dạy cái xã hội cần chứ không phải dạy cái mình có. Lấy kết quả phục vụ nhu cầu nguồn nhân lực làm thước đo hiệu quả của đào tạo, của nhà trường. Từ năm học 2007 - 2008, ngành đã tổ chức 7 hội thảo quốc gia về đào tạo theo nhu cầu xã hội, qua đó các trường đã ký 250 thỏa thuận đào tạo và liên kết đào tạo với các doanh nghiệp theo yêu cầu của họ.

Bộ chỉ đạo tập trung tạo bước phát triển quan trọng trong công tác đào tạo và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên dạy ở đại học. Chương trình đào tạo 20 vạn tiến sỹ đã khởi động. Sau 2 năm thực hiện chủ trương trên, năm học 2007- 2008 lần đầu tiên ngành đại học tăng được 5.871 giáo viên, trong đó có 801 tiến sỹ mới và 3.400 thạc sỹ mới (bằng số tăng trong cả 5 năm 2001-2005). Đã có 17 trường đại học đang dạy 23 chương trình đào tạo tiến tiến của các đại học nước ngoài bằng tiếng nước ngoài. Toàn ngành đang xây dựng chương trình đổi mới và nâng cao hiệu quả dạy tiếng Anh để đến năm 2020 tất cả sinh viên tốt nghiệp đại học phải biết sử dụng tiếng Anh để làm việc.

PV: Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, theo chúng tôi được biết, lộ trình thực hiện chủ trương 1 kỳ thi ( bỏ thi đại học) đã có sự điều chỉnh? Bộ trưởng có thể nói rõ hơn về sự điều chỉnh đó?.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Việc không tổ chức kỳ thi đại học sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian, công sức và tiền của cho gia đình học sinh và xã hội. Tuy nhiên, chỉ khi nào kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông được tổ chức thật nghiêm túc, không còn tiêu cực, gian lận trong thi cử, thì việc dùng kết quả đó để xét tuyển sinh đại học mới hợp lý. Dự kiến năm 2010 sẽ có thể bỏ kỳ thi đại học toàn quốc.

PV: Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng. Giáo dục và Đào tạo là một lĩnh vực nhạy cảm, là mối quan tâm hằng ngày của gia đình và xã hội, trong những ngày đầu tiên của năm học mới này, Phó Thủ Tướng có điều gì nhắn gửi đến các vị phụ huynh, các thày, cô giáo và các em học sinh?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân: Thực tiễn đã khẳng định cần chuẩn bị cho các em học sinh năng lực làm người và làm việc có hiệu quả. Đó là con đường hạnh phúc cuả gia đình, là nguyện vọng của thày, cô giáo, là nhu cầu của đất nước. Nhưng điều đó chỉ có thể làm được khi phụ huynh đồng thuận với nhà trường và làm cho học sinh hiểu được. Đó là việc không dễ nhưng chắc chắn sẽ làm được.

Đất nước ta đang có nhiều cơ hội để phát triển, nguồn vốn đầu tư đang đổ vào ngày càng nhiều, điều kiện xuất khẩu không bị hạn chế; vấn đề còn lại là nguồn nhân lực phải sẵn sàng cho phát triển đất nước. Vấn đề nguồn nhân lực đang đặt ra cho ngành giáo dục nhiều cơ hội và thách thức. Chúng ta cần phải nắm bắt cơ hội, vượt lên thách thức. Làm sao để tạo ra và phát huy lợi thế về nguồn nhân lực của đất nước: lao động rẻ nhưng có tri thức, kỹ năng tốt. Tôi tin tưởng rằng, trong ba đến năm năm nữa, nguồn nhân lực của Việt Nam sẽ được đào tạo theo phương châm: học hết phổ thông các em có đủ nhân cách làm người Việt Nam; học xong nghề, cao đẳng và đại học các em có đủ năng lực làm việc tốt, có thu nhập đủ sống, hướng tới xây dựng gia đình hạnh phúc.

PV: Xin chân thành cảm ơn cuộc trao đổi thẳng thắn và cởi mở của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng./.

Trần Thị Nam thực hiện