Thực hiện Nghị định 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phu quy định về KCN, KCX và KKT,, Ban quản lý khẩn trương phối hợp với các đơn vị có thẩm quyền để trình UBND TP phê duyệt Quy chế về tổ chức và hoạt động của Ban quản lý trên cơ sở phù hợp với Điều 37. Sau đó, Ban quản lý sẽ thực hiện rà soát lại các Quy chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng thuộc UBND thành phố đã ký để điều chỉnh nội dung cho phù hợp và trình UBND thành phố phê chuẩn để triển thực hiện. 1. Tình hình triển khai chương trình, kế hoạch xúc tiến đầu tư Thực hiện Nghị định 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phu quy định về KCN, KCX và KKT,, Ban quản lý khẩn trương phối hợp với các đơn vị có thẩm quyền để trình UBND TP phê duyệt Quy chế về tổ chức và hoạt động của Ban quản lý trên cơ sở phù hợp với Điều 37. Sau đó, Ban quản lý sẽ thực hiện rà soát lại các Quy chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng thuộc UBND thành phố đã ký để điều chỉnh nội dung cho phù hợp và trình UBND thành phố phê chuẩn để triển thực hiện. Về kế hoạch hàng năm và 5 năm phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu KCN: Việc thành lập trường Cao đẳng bán công công nghệ & quản trị doanh nghiệp (CTIM) trực thuộc Ban quản lý từ năm 1999 với mục tiêu thực hiện kế hoạch phát triển nguồn nhân lực phục vụ nhu cầu phát triển của doanh nghiệp KCX, KCN. Ban quản lý đang phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành củng cố, ổn định và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo của trường. Trường đã tuyển sinh 10 khoa (với hơn 5000 sinh viên bao gồm đã tốt nghiệp và đang đào tạo). Ban quản lý đã vận động và kêu gọi sự góp sức của doanh nghiệp công nghệ cao có nhu cầu nguồn nhân lực có kỹ năng, ký kết hợp đồng đào tạo kỹ sư theo yêu cầu thông qua sự tài trợ tài chính, chương trình đào tạo, thực tập MMTB và phòng thí nghiệm,… Các trường đã ký hợp đồng đào tạo với doanh nghiệp là: Đại học Quốc gia TP. HCM, Đại học Bách Khoa, Đại học tự nhiên, Đại học sư phạm kỹ thuật,… Ngoài ra, từ năm 2007 Ban quản lý thông qua sự vận động doanh nghiệp góp phần vào Quỹ hỗ trợ công nhân, phối hợp với Hiệp hội DN KCN TP và Công đoàn, Đoàn thanh niên KCX-KCN cấp học bổng cho các công nhân nghèo hiếu học với số tiền gần 1 triệu đồng. Ban quản lý cũng đã yêu cầu các Công ty phát triển hạ tầng KCX-KCN thực hiện nghĩa vụ góp sức chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động trong KCX, KCN: xây dựng trung tâm sinh hoạt công nhân, trung tâm đào tạo các khoá học chuyên ngành ngắn hạn, phòng khám sức khoẻ. 2. Tình hình thực hiện phân cấp uỷ quyền cho ban quản lý KCN trên các lĩnh vực. Về đầu tư Ban quản lý đã được phân cấp, uỷ quyền các nhiệm vụ và đã triển khai thực hiện: Đăng ký đầu tư: thẩm tra và cấp, điều chỉnh, thu hồi Giấy chứng nhận đầu tư đối với các dự án đầu tư thuộc thẩm quyền; Cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung và gia hạn Giấy phép thành lập văn phòng đại diện thương mại của tổ chức và thương nhân nước ngoài đặt trụ sở tại KCN; Cấp giấy phép kinh doanh đối với hoạt động mua bán hàng hoá và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hoá cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư nước ngoài lần đầu đầu tư vào KCN sau khi có ý kiến chấp thuận bằng văn bản của Bộ Công thương. Tuy nhiên, việc cấp Giấy phép kinh doanh đối với hoạt động mua bán hàng hoá và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hoá cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy phép đầu tư thuộc thẩm quyền của UBND TP theo Khoản 1, Điều 5 Nghị định 23/2007/NĐ-CP ngày 12/2/2007. Về xây dựng - đất đai Ban quản lý đã được phân cấp, uỷ quyền các nhiệm vụ: điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng đã được phê duyệt của KCN nhưng không làm thay đổi chức năng sử dụng khu đất và cơ cấu quy hoạch; thẩm định thiết kế cơ sở đối với các dự án nhóm B, C hoặc cấp, gia hạn Giấy phép xây dựng công trình đối với công trình xây dựng phải có Giấy phép xây dựng theo quy định của pháp luật về quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình; xác nhận hợp đồng, văn bản về bất động sản trong KCN cho tổ chức có liên quan. Tuy nhiên, việc cấp Giấy phép chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng đối với công trình xây dựng trong KCN cho tổ chức có liên quan thuộc thẩm quyền của UBND TP thì Ban quản lý vẫn thực hiện quy trình thủ tục liên thông với Sở xây dựng để Sở trình UBND TP cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng cho doanh nghiệp KCX, KCN. Nhiệm vụ cần được tiếp tục phân cấp/ uỷ quyền: Giải quyết các thủ tục về đầu tư xây dựng, phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 và những thủ tục xây dựng cơ bản đối với các dự án xây dựng khu lưu trú công nhân bên ngoài KCN và trên đất có nguồn gốc tách ra từ KCN; cấp giấy phép với các dự án nhà xưởng cao tầng hoặc công trình dịch vụ cao tầng xây dựng trong KCX, KCN trên cơ sở đã có ý kiến của các Sở, ngành liên quan về tĩnh không và an toàn phòng cháy chữa cháy. Về lao động Ban quản lý đã được phân cấp, uỷ quyền các nhiệm vụ và đã triển khai thực hiện: cấp, cấp lại, gia hạn, thu hồi Giấy phép lao động cho người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài làm việc trong KCX, KCN; cấp sổ lao động cho người lao động Việt Nam làm việc trong KCX, KCN; tổ chức thực hiện đăng ký nội quy lao động, thoả ước lao động tập thể, nội quy an oàn vệ sinh, nội quy an toàn lao động, hệ thống thang lương, bảng lương, định mức lao động, kế hoạch đưă người lao động đi thực tập ở nước ngoài dưới 90 ngày cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc cấp Sổ lao động cho người lao động Việt Nam làm việc trong KCN vẫn thuộc thẩm quyền Sở lao động thương binh và xã hội, hiện tại ban quản lý chỉ hướng dẫn và xác nhận danh sách lao động đề nghị cấp sổ của doanh nghiệp, sau đó doanh nghiệp phải làm thủ tục cấp sổ tại Sở lao động thương binh và xã hội. Về môi trường Việc tổ chức thực hiện thẩm định và phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường thuộc thẩm quyền của Sở Tài nguyên - môi trường nhưng Ban quản lý vẫn phối hợp với Sở Tài nguyên - môi trường trong việc này. Nhiệm vụ cần được tiếp tục phân cấp/ uỷ quyền là: xác nhận Bản cam kết bảo vệ môi trường đối với dự án đầu tư trong KCX, KCN. Xuất nhập khẩu Ban quản lý đã được uỷ quyền của Bộ Công thương và đã triển khai thực hiện việc Cấp loại giấy chứng nhận xuất xứ hàng hoá sản xuất trong KCN và các loại giấy phép, chứng chỉ, chứng nhận khác có liên quan trong KCN. Về kiểm tra, thanh tra các lĩnh vực Ban quản lý đã được phân cấp, uỷ quyền các nhiệm vụ và đã triển khai thực hiện kiểm tra, giám sát việc thực hiện mục tiêu đầu tư quy định tại Giấy chứng nhận đầu tư, tiến độ góp vốn và triển khai dự án đầu tư: chủ trì, phối hợp kiểm tra, thanh tra việc thực hiện các điều khoản cam kết đối với các dự án được hưởng ưu dãi đầu tư và việc chấp hành pháp luật về xây dựng, lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội đối với người lao động, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động và người sử dụng lao động, hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội; phòng chống cháy nổ, an ninh - trật tự; bảo vệ môi trường sinh thái đối với các dự án tại KCN. Tuy nhiên, Ban quản lý chưa được phân cấp, uỷ quyền đối với chức năng thanh tra và ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp vi phạm về các lĩnh vực thuộc thẩm quyền. 3. Tình hình triển khai đầu tư phát triển KCN. Về tình hình đền bù, giải phóng mặt bằng: Tính đến cuối tháng 9 năm 2008, các KCX, KCN thành phố ước đền bù được 2.840,21 ha, trong đó diện tích đã đền bù của 12 KCX, KCN đã đi vào hoạt động là 1.893,81 ha/ 1.971,60ha đất quy hoạch, đạt 96%; diện tích đền bù của các KCN đã có chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ đang trong giai đoạn đền bù giải toả và san lấp mặt bằng làm hạ tầng là 946,40ha/ 1.629,66 ha, đạt 58%. Công tác đền bù giải toả còn chậm, diện tích đền bù chưa liền khoản do một số hộ dân chưa đồng thuận với phương án đền bù; đất tái định cư chưa sẵn sàng; thủ tục cho công tác đền bù còn rườm rà; thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành; công tác vận động quần chúng chưa sâu rộng. Do đó, đã gây khó khăn cho việc triển khai dự án, xây dựng cơ sở hạ tầng và thu hút đầu tư. Về chất lượng đầu tư thu hút vào KCN Đến nay, hầu hết các KCN và KCX đã được lấp đầy.Đa số các dự án thu hút là dự án sạch và thân thiện với môi trường, thuộc lĩnh vực ngành nghề mũi nhọn, đáp ứng yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố như: dự án nghiên cứu, phát triển và thiết kế phần cứng và phần mềm chức năng IC bán dẫn; dự án sản xuất các loại linh kiện khuôn mẫu và cơ khí chính xác công nghiệp; dự án sản xuất răng giả kỹ thuật cao; dự án sản xuất thiết bị cân bằng bánh xe ô tô; thiết kế mẫu quần áo cao cấp; sản xuất thuốc kháng sinh tiêm; sản xuất và lắp ráp hàng điện - điện tử và tinhọc; sản xuất phụ kiện ngành cơ điện lạnh; dự án phân tích và thử nghiệm mẫu; các dự án thực hiện quyền nhập khẩu - xuất khẩu,… Ban quản lý kiên quyết từ chối các dự án thâm dụng lao động, trình độ công nghệ thấp tiêu tốn nhiều năng lượng và có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. 4. Tình hình bảo vệ môi trường KCN Đến nay 13 KCX, KCN đang hoạt động đã có nhà máy xử lý nước thải tập trung đi vào vận hành, bao gồm: Tân Thuận, Linh Trung I, Linh Trung II, Bình Chiểu, Tân Tạo, Tân Bình, Lê Minh Xuân, Vĩnh Lộc, Tân Thới Hiệp, Tây Bắc Củ Chi, Cát Lái 2, Hiệp Phước, Tân Phú Trung. Về hệ thống xử lý nước thải cục bộ của các doanh nghiệp: hiện tại với 935 doanh nghiệp đang hoạt động, có 311 doanh nghiệp phát sinh nước thải, trong đó có 230 doanh nghiệp phát sinh nước thải sản xuất qui mô lớn, nước thải ô nhiễm đã lắp đặt hệ thống xử lý nước thải cục bộ và được Sở Tài nguyên và môi trường nghiệm thu: 81 doanh nghiệp chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải cục bộ. Mặc dù, hầu hết các doanh nghiệp phát sinh nước thải sản xuất qui mô lớn, nước thải ô nhiễm đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải cục bộ nhưng chất lượng nước sau khi xử lý của một số doanh nghiệp chưa đạt quy định đấu nối của KCN. Để thực hiện nhiệm vụ quản lý trong KCX, KCN, Phòng quản lý môi trường, Phòng đại diện Ban quản lý tại các KCX, KCN thực hiện kiểm tra thường xuyên các doanh nghiệp trong việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường; phối hợp với Sở Tài nguyên và môi trường tiến hành thanh tra các doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm. 5. Đời sống, việc làm, thu nhập của người lao động trong các KCN Đến nay, tổng số lao động làm việc tại các KCX, KCN ước khoảng 249.881 người, trong đó 60% là lao động nhập cư. Thực hiện chủ trương của thành phố về xây dựng nhà lưu trú cho công nhân, 8 lô nhà chung cư và 2 khu nhà cấp 4 đã được xây dựng hoàn chỉnh, đáp ứng chỗ ở cho 6.018 công nhân tại các khu Tân Thuận, Linh Trung 1, Tân Tạo, Tân Bình, Hiệp Phước. Mặc dù đã được quan tâm, nhưng số lượng khu lưu trú công nhân còn rất ít, chỉ đáp ứng khoảng 3% nhu cầu của người lao động. Hầu hết người lao động nhập cư thuế nhà trọ của các nhà dân xung quanh KCX - KCN, các nhà trọ này thường có diện tích chật hẹp, xây dựng chắp vá, không đủ điện và nước cho sinh hoạt, không đảm bảo vệ sinh môi trường, không có nơi sinh hoạt văn hoá, giải trí. Các tổ chức như Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hiệp hội các doanh nghiệp KCN (HBA) thường xuyên tổ chức nhiều hoạt động vui chơi, giải trí phong phú như: hội thao, hội diễn văn nghệ, chương trình chiếu phim lưu động, chương trình hát với công nhân nhằm nâng cao đời sống tinh thần của người lao động. Ngoài ra, nhằm hỗ trợ công nhân có hoàn cảnh khó khăn, Công đoàn, Đoàn thanh niên HBA còn tổ chức bán hàn giá ưu đãi, vé xe giá ưu đãi cho công nhân về quê đón Tết; thăm và tặng quà cho công nhân không có điều kiện về quê; tặng ti vi, đầu đĩa, tủ sách cho nhà trọ văn hoá công nhân,… Thu nhập bình quân của công nhân hiện nay khoảng 1,7 triệu đồng/ tháng. 6. Nhận xét, đánh giá và kiến nghị chung Nghị định 29/2008/NĐ-CP thay thế các văn bản pháp quy trước đây quy định về thiết lập, hoạt động và quản lý các KCN, là cơ sở pháp lý quan trọng hoàn thiện và kiện toàn Ban quản lý KCN với mô hình tổ chức hiện đại, chức năng nhiệm vụ rõ, đầy đủ thẩm quyền đê thực hiện công tác quản lý Nhà nước đối với KCN theo cơ chế “một cửa, tại chỗ”. Tuy nhiên, một số nhiệm vụ cần phải có hướng dẫn cụ thể để thực hiện như trong lĩnh vực: đầu tư, xây dựng, môi trường, thanh tra, thống kê…( nhất là tổ chức thanh tra trong KCX, KCN). Do đó, đề nghị các Bộ, ngành sớm có văn bản hướng dẫn và tổ chức các lớp tập huấn để triển khai thực hiện tốt Nghị định 29/2008/NĐ-CP của Chính phủ. (Lê Văn Hòa- Trưởng ban quản lý KCX vàCN Tp. Hồ Chí Minh – Theo TC KCNVN) |