Tỉnh Hà Tĩnh có 2 khu kinh tế đã được Thủ tướng Chính phủ thành lập là: Khu kinh tế Vũng áng tại Quyết định số 72/2006/QĐ-TTg ngày 03/4/2006 và Khu kinh tế cửa khẩu Quốc tế Cầu treo tại Quyết định số 162/2007/QĐ-TTg ngày 19/10/2007. Ngoài ra còn có 02 KCN: KCN Gia Lách và KCN Hạ Vàng trong Quy hoạch phát triển các KCN ở Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020.

1. Tình hình thực hiện quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của UBND tỉnh

Về quy chế phối hợp làm việc với các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh theo cơ chế một cửa và một cửa liên thông:

Trên cơ sở các quy định tại Nghị định số 29/2008/NĐ-CP, UBND tỉnh đã chỉ đạo các Ban quản lý khu kinh tế xây dựng quy chế phối hợp với các sở, ngành và UBND các huyện liên quan; ban hành các quy định về thực hiện dự án đầu tư, xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, quản lý môi trường, quản lý đất đai, áp dụng cơ chế: “Một cửa, một đầu mối”, thực hiện và tăng cường cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các Nhà đầu tư, các doanh nghiệp vào sản xuất kinh doanh tại KKT và KCN.

Về công tác xúc tiến đầu tư phát triển KCN, KKT:

Để công tác xúc tiến đầu tư vào KCN, KKT có hiệu quả, UBND tỉnh thành lập 2 Trung tâm xúc tiến đầu tư (một trực thuộc Sở Kế hoạch - Đầu tư, một trực thuộc Ban quản lý Khu kinh tế Vũng áng). Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, các trung tâm chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch xúc tiến đầu tư hàng năm và 5 năm trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, tổ chức thực hiện.

Thời gian qua các Trung tâm đã thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, thu hút được một số dự án lớn đầu tư vào KCN, KKT:

Về phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu KCN, KKT.

UBND tỉnh chỉ đạo Sở Lao động - Thương binh và xã hội xây dựng đề án đào tạo chuyển đổi nghề, giải quyết việc làm cho người lao động ở các vùng bị ảnh hưởng; chỉ đạo việc thành lập Công ty cổ phần đầu tư phát triển cộng đồng “Hoà Bình” để tổ chức, triển khai thực hiện dự án

Về công tác chỉ đạo, điều hành của UBND tỉnh trong việc thực hiện Nghị định 29/2008/NĐ-CP:

Quy hoạch chung xây dựng KKT Vũng áng đến năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1076/QĐ-TTg ngày 20/8/2007. Trên cơ sở đó UBND tỉnh chỉ đạo Ban quản lý khu kinh tế Vũng áng triển khai lập Quy hoạch chi tiết xây dựng các khu chức năng. Dự kiến cuối năm 2008 sẽ cơ bản hoàn thành các khu chức năng chính trong KKT.      

- Về Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo đã xây dựng xong nhiệm vụ thiết kế quy hoạch chung, đang tiếp tục hoàn chỉnh Đề án để trình Bộ Xây dựng thẩm định, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

- UBND tỉnh đã phê duyệt quy hoạch chi tiết KCN Gia Lách. Qua công tác xúc tiến đầu tư có một số nhà đầu tư đăng ký đầu tư xây dựng, kinh doanh hạ tầng kỹ thuật KCN này. Dự kiến sẽ cấp giấy phép và triển khai đầu tư xây dựng hạ tầng vào đầu năm 2009.

- Chỉ đạo Ban Quản lý Khu kinh tế Vũng áng và Ban quản lý Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo lập danh mục dự án đầu tư phát triển và kế hoạch vốn đầu tư phát triển hàng năm và 5 năm báo cáo Uỷ ban nhân dân tỉnh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực đối với các dự án đầu tư trong các khu vực kinh tế thực hiện theo đúng quy định của ngành, lĩnh vực và theo quy hoạch được duyệt.

- Ban hành quyết định số 16/2007/QĐ-UBND ngày 27/4/2007 quy định một số chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vào KKT Vũng áng và các KCN của tỉnh Hà Tĩnh; Quyết định số 26/2008/QĐ-UBND ngày 22/8/2008 về ban hành một số chính sách ưu đãi hỗ trợ đầu tư tại khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. Tỉnh cũng ban hành một số chính sách ưu đãi và khuyến khích cụ thể phù hợp với các quy định của pháp luật đối với việc ưu tiên tuyển dụng và sử dụng lao động tại chỗ, lao động có chuyên môn cao, tay nghề giỏi; hỗ trợ đào tạo nghề đối với lao động làm việc trong KCN, KKT.

Việc triển khai Quy hoạch đất xây dựng khu tái định cư, khu nhà ở cho công nhân và các công trình dịch vụ và tiện ích công cộng; hỗ trợ đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, khu tái định cư, công trình kết cấu hạ tầng kỹ thuật - xã hội đang được UBND tỉnh chỉ đạo các KKT thực hiện.

Công tác chỉ đạo bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định canh, tái định cư và thực hiện các thủ tục cho thuê hoặc giao đất trong KCN, KKT được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật có liên quan. Tuy vậy, do nguồn ngân sách tỉnh còn khó khăn nên việc hỗ trợ xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch; hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng để đẩy nhanh tốc độ đầu tư và phát triển KCN, KKT vẫn còn hạn chế, các chi phí hỗ trợ bồi thường, giải phóng mặt bằng chủ yếu vẫn do công tác vận động các nhà đầu tư cho ứng trước, sau đó kinh phí trên sẽ được trừ vào các khoản phải nộp ngân sách.

Công tác xây dựng kết cấu hạ tầng trong KCN, KKT: Trên cơ sở nguồn vốn hỗ trợ hằng năm của Trung ương, UBND tỉnh đã giao các ban quản lý KKT xây dựng kế hoạch đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật các KCN, hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật - xã hội của KKT theo quy định của pháp luật về đầu tư và Quy định tại Nghị định số 29/2008/NĐ-CP nhằm đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư và nhu cầu phát triển của các KCN, KKT.

Việc kiểm tra thực hiện quy hoạch, quy định về xây dựng, lao động, bảo vệ môi trường, phòng chống cháy nổ, an ninh trật tự trong khu công nghiệp, khu kinh tế được thực hiện nghiêm túc.

Hà Tĩnh có hai khu kinh tế với chức năng, nhiệm vụ khác nhau nên Uỷ ban nhân dân tỉnh đã thành lập 02 Ban; Ban quản lý khu kinh tế Vũng áng và Ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. Việc bổ nhiệm trưởng ban và các Phó trưởng ban quản lý được thực hiện theo các quy định hiện hành.     

Hằng năm UBND tỉnh cấp kinh phí hoạt động hành chính, sự nghiệp và vốn đầu tư phát triển cho các Ban quản lý theo quy định của pháp luật về ngân sách Nhà nước; phê duyệt kế hoạch và tổ chức xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch để phát triển KCN, KKT. Thường xuyên chỉ đạo các sở, ngành (Thương mại, Tài chính, Hải quan, Ngân hàng, Công an…) và các cơ quan khác bố trí đại diện đủ thẩm quyền để giải quyết công việc liên quan tại KKT.     

- Những khó khăn, vướng mắc: Công tác quản lý nhà nước trong KCN, KKT là một lĩnh vực mới, quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, đòi hỏi người cán bộ phải chuyên sâu về chuyên môn, lĩnh vực công tác, quan hệ đối nội, đối ngoại mềm dẻo, chuẩn mực, đúng quy chế, đúng pháp luật nhưng cán bộ công chức, viên chức của các Ban quản lý phần đông là mới được tuyển dụng, chưa có kinh nghiệm công tác, nên trong công việc gặp nhiều khó khăn; về mặt khách quan: các văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện công tác quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực thuộc KCN, KKT chưa đồng bộ, do vậy trong quá trình thực hiện vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc, như sau:         

+ Bộ Xây dựng chưa ban hành quy định hướng dẫn Ban quản lý thực hiện công tác quản lý nhà nước về xây dựng đối với công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình xây dựng trong KCN, KKT và công tác quản lý và phát triển đô thị trong KKT.       

+ Bộ Công thương chưa xây dựng Quy chế hoạt động của khu phi thuế quan.

+ Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch chưa uỷ quyền cho Ban quản lý cấp, cấp lại, sửa đổi, bổ sung và gia hạn giấy phép thành lập văn phòng đại diện, chi nhánh trong KKT đối với doanh nghiệp du lịch nước ngoài.

+ Bộ Tài nguyên và Môi trường có hướng dẫn việc thu phí bảo vệ môi trường trong KCN, KKT và hướng dẫn Ban quản lý thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường trong KCN, KKT theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

2. Tình hình triển khai các quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục bổ sung quy hoạch, thành lập, mở rộng KCN, KKT

So với quy định trước đây về việc thành lập KCN thì nay thủ tục đơn giản hơn; phù hợp với quy hoạch tổng thể đã được phê duyệt và diện tích các KCN được thành lập đã cho các dự án đầu tư đăng ký thuê đất, thuê lại đất đạt tỷ lệ ít nhất là 60%.

- Thẩm quyền phê duyệt: Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh.

3. Một số nhận xét, đánh giá, kiến nghị: 

Nhận xét, đánh giá:

Nghị định 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phủ có hiệu lực tạo thuận lợi cho việc hình thành, phát triển KCN, KKT, như: 

+ Đơn giản thủ tục về việc thành lập, mở rộng KCN, KKT, nhưng đảm bảo đúng quy hoạch, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế của từng địa phương.

+ Việc phân cấp, uỷ quyền thêm chức năng, nhiệm vụ cho Ban Quản lý KCN, KKT đã tạo điều kiện thuận lợi hơn trong công tác cải cách thủ tục hành chính, cấp chứng nhận đầu tư (thực hiện cơ chế một cửa, một đầu mối), giảm thời gian đăng ký và cấp giấy phép, tạo cơ hội thuận tiện cho việc quản lý hoạt động SXKD của các nhà đầu tư.

+ UBND tỉnh chủ động xây dựng các phương án huy động các nguồn vốn để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội quan trọng, thiết yếu nhất trong khu kinh tế.

+ Quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của các bộ, ngành, UBND tỉnh trong việc quản lý Nhà nước đối với KCN, KCX, KKT.           

Kiến nghị, đề xuất

Chính phủ cần quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra KKT để công tác thanh tra được chủ động, hiệu quả.

Các bộ, ngành liên quan cần có các thông tư hướng dẫn chuyên ngành trên các lĩnh vực cho KKT, KCN theo quy định tại Nghị định 29/2008/NĐ-CP.         

Cần tiếp tục thực hiệc cơ chế uỷ quyền cho các ban quản lý KKT, KCX để có điều kiện xử lý kịp thời các vấn đề trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư, cụ thể như: cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình, cấp giấy phép thầu cho nhà thầu xây dựng nước ngoài hoạt động tại khu kinh tế, KCX; được quyền quyết định nâng bậc lương, bổ nhiệm ngạch công chức từ chuyên viên chính trở xuống, cử cán bộ đi đào tạo, hoạt động công tác ở nước ngoài từ Phó ban trở xuống, chính sách phụ cấp tiền lương v.v…

Đề nghị Nhà nước có chính sách cụ thể hỗ trợ các dự án GPMB - Tái định cư ở những vùng kinh tế - xã hội khó khăn, những nhóm ngành nghề, dự án cần khuyến khích đầu tư (cần có nguồn vốn Trái phiếu Chính phủ bố trí cho lĩnh vực này); tiếp tục rà soát, bổ sung cơ chế chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư vào các lĩnh vực: xây dựng hạ tầng kỹ thuật (giao thông, điện, nước, công nghệ thông tin, đặc biệt xây nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp, phát triển các loại hình dịch vụ, thương mại…).

Cần xác lập rõ mối quan hệ giữa nhiệm vụ và quyền hạn KKT, KCX với các địa phương (tỉnh, huyện, xã) các ngành.

Cần phân loại KKT, KCK để có chính sách hỗ trợ kịp thời, khuyến khích đầu tư nguồn lực cho các KKT, KCX đã thu hút được nhiều dự án đầu tư, ưu tiên vốn xây dựng kết cấu hạ tầng KKT phục vụ kịp thời các dự án đầu tư, phát huy hiệu quả sản xuất kinh doanh.

(Võ Kim Cự - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh)