Năm 2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030, đã và đang được triển khai hiệu quả. Hiện cả nước đã có 41/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã hoặc đang triển khai xây dựng Đề án phát triển đô thị thông minh.

Tọa đàm “Đô thị thông minh - Từ chính sách đến thực thi”

Phát triển đô thị thông minh phải bảo đảm nguyên tắc phù hợp với chủ trương chính sách pháp luật của Nhà nước, với các định hướng, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế- xã hội, phát triển đô thị của quốc gia và địa phương. Cùng với đó, lấy người dân làm trung tâm, hướng tới mục tiêu để mọi thành phần trong xã hội có thể được thụ hưởng lợi ích, tham gia đầu tư xây dựng và giám sát, quản lý đô thị thông minh.

Phát triển đô thị thông minh có rất nhiều vấn đề từ chính sách tổng thể đến cơ chế, vận hành từ văn bản pháp lý đến nguồn lực thực thi. Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức Tọa đàm “Đô thị thông minh – Từ chính sách đến thực thi” mong muốn nhận được các ý kiến chia sẻ của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp… về cơ hội, thách thức của các thành phố tại Việt Nam trong việc triển khai đề án này; cũng như khuyến nghị chính sách để mô hình này phát huy hiệu quả trong nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng hàng đầu khu vực và tận dụng cơ hội chuyển đổi số, kinh tế số.

Khách mời tham gia Tọa đàm có:

- Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội

- Ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng

- Ông Nguyễn Minh Đức, Đại biểu Hội đồng Nhân dân TP Hà Nội; Tổng biên tập báo Kinh tế và Đô thị

- Ông Nguyễn Hoài Bắc, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Phát triển và Đầu tư Đại Sơn

- TS Vũ Tuệ Khanh, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phần Mềm EFFECT

Mô hình đô thị thông minh nào phù hợp với Việt Nam?

Nhà báo, Phó TBT Nguyễn Quốc Thắng:

Thành phố thông minh, khu đô thị thông minh lâu nay chúng ta nghe và bàn luận rất nhiều về khái niệm này nhưng điều chúng ta cần quan tâm là mô hình nào cho Việt Nam? 

Đến nay, trên cả nước đã có 41/63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã hoặc đang triển khai xây dựng đề án phát triển đô thị thông minh dựa trên những điều kiện kinh tế-xã hội riêng biệt của từng tỉnh thành, từng vùng. Vấn đề là làm thế nào để các địa phương chọn được mô hình phù hợp với mình, đồng thời đảm bảo sự đồng bộ, hợp lý, phù hợp với xu thế phát triển hiện đại.

Thưa ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng, Đề án đã được triển khai, song hiện nay vẫn còn những bất cập trong phát triển đô thị. Vậy những thách thức khi triển khai Đề án đô thị thông minh ở Việt Nam là gì?

Ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng:

Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng là cơ quan được giao quản lý nhà nước về công tác phát triển đô thị nói chung. Đề án Phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025, định hướng đến năm 2030 (Đề án 950) cũng được lãnh đạo giao Cục Phát triển đô thị nghiên cứu tham mưu, trong thời gian ngắn chúng tôi đã tập trung nghiên cứu, xây dựng Đề án và đã được ban hành tháng 8.2018.

Chúng tôi cũng tham gia đánh giá quá trình phát triển đô thị Việt Nam và định hướng phát triển đô thị Việt Nam định hướng đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Tính từ sau đổi mới năm 1986 đến nay, 36 năm phát triển đô thị Việt Nam đã có những bước phát triển. Năm 1986, tỷ lệ đô thị hóa đạt từ 20%, đến nay tỷ lệ này đạt 40%. Có thể nhìn thấy tốc độ, tỷ lệ đô thị hóa nhanh, đến nay có 870 đô thị trên toàn quốc.

Trong bối cảnh đô thị phát triển nhanh như vậy, Đảng và Nhà nước đã giao các bộ, ngành, địa phương phải có định hướng, công cụ quản lý phù hợp. Đô thị thông minh chỉ là một trong những phương hướng phát triển đô thị, hướng đến mục tiêu làm sao quản lý, phát triển đô thị tốt hơn. Chúng tôi cũng đề ra mục tiêu đô thị ứng phó với biến đổi khí hậu, đô thị tăng trưởng xanh...

Từ 2018, Đề án 950 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong chỉ đạo định hướng của Đảng cũng có Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27.9.2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; gần đây là Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24.1.2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, khẳng định phát triển đô thị thông minh là một trong những xu hướng tất yếu. Chính phủ cũng có các nghị quyết liên quan đến chính phủ số, văn bản định hướng công tác phát triển đô thị trong thời gian tới.

Là người nghiên cứu đề xuất Đề án 950, tôi cho rằng đô thị thông minh chúng ta nghe nhiều, thế giới cũng nói nhiều, nhưng đây vẫn là vấn đề mới của cả thế giới và Việt Nam. Chúng tôi đã học tập kinh nghiệm về đô thị thông minh của các nước, mỗi nước có cách tiếp cận đô thị thông minh khác nhau. Như Tokyo, New York, London, các thành phố đô thị thông minh của thế giới, đã qua quá trình đô thị hóa, đang ở quá trình tái thiết đô thị, chỉnh trang đô thị, tiềm lực kinh tế, trình độ hạ tầng của họ đã khác. Đó là vì sao chúng tôi đặt ra phát triển đô thị thông minh nhưng phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Với đô thị Việt Nam, theo quy định của Hiến pháp và pháp luật có liên quan, được phân định thành nhiều loại: đô thị là thành phố, thị xã, thị trấn. Phát triển đô thị là 5 thành phố trực thuộc trung ương (Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Hải Phòng) khác với đô thị trực thuộc tỉnh (như Phủ Lý, Hà Nam; TP Bắc Ninh; TP Bắc Giang; Thủ Dầu Một, Bình Dương)... và khác với các đô thị loại nhỏ chiếm trên 70% là các thị trấn - tương đương với cấp xã. Phát triển đô thị hay phát triển đô thị thông minh, tùy từng đô thị, từng cấp độ, mà có định hướng khác nhau.

Bên cạnh đó, cơ bản trên thế giới không có đô thị nào thông minh toàn diện, mà chỉ có đô thị thông minh từng phần, từng đô thị chọn thách thức, giải pháp của họ, làm sao phát triển tiềm năng lợi thế. Các thành phố già cỗi như London, Tokyo muốn tái thiết đô thị thông minh nhằm đối mặt với dân số già, biến đổi khí hậu... Hay như Ấn Độ đặt ra mục tiêu 100 thành phố thông minh, có thành phố chỉ giải quyết 1 vấn đề, có thành phố giải quyết về rác thải, có thành phố xử lý không khí ô nhiễm... Vì vậy chúng ta không thể đặt mục tiêu đô thị thông minh theo hướng tổng hòa tất cả.

Hàn Quốc đặt ra đô thị thông minh, sử dụng công nghệ cảm biến, thu dữ liệu đầu vào để xử lý, tính toán làm sao tối ưu cho các hoạt động trong thành phố, tuy nhiên chi phí đầu tư cho một đô thị như vậy cực kỳ đắt đỏ, họ chỉ làm thí nghiệm, còn đầu tư mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư chưa chắc có hiệu quả.

Có thể thấy, tiếp cận đô thị thông minh Việt Nam có những thách thức. Trong Đề án 950 chúng tôi cũng nhận định đô thị thông minh là vấn đề mới, chúng ta cần xây dựng thể chế, công cụ, dù đã có chủ trương định hướng nhưng chưa có văn bản pháp luật để quy định, hỗ trợ thúc đẩy nhà đầu tư phát triển đô thị thông minh, phát triển đô thị thông minh trên nguyên tắc như thế nào...

Qua theo dõi của chúng tôi, nhiều đô thị của chúng ta đang chạy theo phong trào, các tập đoàn trong và ngoài nước hỗ trợ lập đề án xong, nhưng không biết nguồn lực nào để phát triển, đề án có thể vẽ nhiều bức tranh, nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Với đô thị Việt Nam, chúng ta sẽ lựa chọn vấn đề ưu tiên, ví dụ Phú Quốc chọn du lịch thông minh, Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế cũng làm tốt...

Khó khăn nữa là dữ liệu, nếu đô thị thông minh không có dữ liệu đầu vào để phân tích thì sẽ không có đô thị thông minh. Tuy nhiên, dữ liệu chúng ta thống kê theo hệ thống, theo chu kỳ, báo cáo, bị chậm so với quá trình hoạch định chính sách, thực hiện hỗ trợ ra quyết định... Chúng ta đang bắt đầu triển khai chuyển đổi số để xây dựng dữ liệu, nhưng hiện tại cách thức làm giàu kho dữ liệu đang thiếu hụt.

Cách thức tiếp cận của địa phương có thể không phải đô thị thông minh mà tiếp cận theo điều kiện, trình độ phát triển của họ, có thể địa phương khó khăn phát triển bằng sáng kiến chứ không phải đầu tư về công nghệ. Công nghệ là một trong những công cụ giải quyết vấn đề, nhưng cuối cùng tất cả phải xoay quanh con người thông minh, xã hội thông minh, công nghệ hỗ trợ để giải quyết vấn đề đô thị.

Đô thị thông minh cũng có những lợi ích và cả mặt trái. Chúng ta đầu tư về công nghệ nhưng công nghệ có thể thay đổi, có thể mất nhiều kinh phí nếu lựa chọn sai công nghệ. Thứ hai, dữ liệu liên quan đến an ninh an toàn bảo mật, nếu thu thập dữ liệu đầy đủ nhưng không có cơ chế, biện pháp kiểm soát, để thất thoát lộ lọt cực kỳ nguy hiểm khi phát triển đô thị thông minh...

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế, đô thị thông minh không chỉ là vấn đề quy hoạch, xây dựng mà còn là cơ sở hiện đại số hóa các dịch vụ công, hoạt động trong các lĩnh vực như thương mại, y tế, giao thông…? Theo ông vấn đề này có vai trò quan trọng như thế nào trong xây dựng đô thị thông minh?

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội:

Tôi cho rằng, thách thức lớn nhất là hiểu thế nào cho đúng về đô thị thông minh. Bởi khi hiểu đúng thì chúng ta mới biết đâu là vấn đề quan trọng, cần làm, từ vai trò của doanh nghiệp, người dân, Nhà nước... Nếu không thống nhất được nhận thức vai trò của từng bên thì không thể thực hiện được.

Đô thị thông minh thực chất là khái niệm "động", không có điểm đến, không có mô hình chuẩn áp dụng cho tất cả các thành phố. Nhưng nó có một số đặc điểm chung và cách tiếp cận chung đó là đô thị thông minh, thành phố thông minh sẽ giải quyết các vấn đề về môi trường, giao thông… một cách tốt nhất, phù hợp nhất, mang lại cuộc sống tốt nhất cho người dân, mọi nhu cầu, dịch vụ được tiếp cận dễ dàng. Đô thị thông minh cũng thể hiện nền kinh tế sáng tạo, con người ứng xử văn minh hơn, di chuyển thuận tiện hơn, môi trường (vấn đề về khí thải, chất lượng không khí, ứng phó với biến đổi khí hậu...) tốt hơn, mang lại sự an toàn hơn. Đặc biệt, đô thị thông minh, thành phố thông minh sẽ có đặc điểm chung là hạ tầng, công trình, dịch vụ đều được kết nối thuận tiện hơn cho người dân. Quản trị xã hội cũng sẽ thông minh hơn, các dịch vụ công cộng đáp ứng nhu cầu người dân phải tốt hơn. Ví dụ, như chờ xe buýt, người dân sẽ biết phải chờ trong bao lâu; đi làm dịch vụ công, phải biết được các bước như thế nào, thời gian giải quyết bao lâu…

Vậy phải chăng thành phố thông minh, đô thị thông minh là áp dụng công nghệ, dựa trên nền tảng công nghệ? Thực ra, công nghệ là không thể thiếu nhưng trong bối cảnh này, giải pháp nào là quan trọng nhất? Chúng ta có hạ tầng, có công nghệ, nhưng chúng ta lại không có giải pháp. Tôi cho rằng, bản chất của đô thị thông minh là phải có giải pháp quản trị thông minh để phục vụ người dân được tốt hơn, phải xác định được mục tiêu, cả về mặt tư duy.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Ở góc độ quản lý đô thị ở Thành phố Hà Nội, thưa ông Nguyễn Minh Đức, đại biểu HĐND TP Hà Nội; Tổng biên tập báo Kinh tế và Đô thị, ông nhận định như thế nào?

Ông Nguyễn Minh Đức, Đại biểu Hội đồng Nhân dân TP Hà Nội; Tổng biên tập báo Kinh tế và Đô thị:

Về đô thị thông minh, chúng ta nên đặt vấn đề ở hai cái góc độ. Thứ nhất là góc độ quản trị xã hội, là công cụ công nghệ thông tin để vận hành chính quyền đô thị. Thứ hai là ở góc độ xã hội dân sinh, thì chính công cụ thông minh sẽ tạo ra một đô thị thông minh, trong đó có những công dân thông minh.
Như trước đây, người dân chỉ biết đến chợ truyền thống, còn bây giờ họ có thể ngồi ở nhà đi chợ online và có thể mua sắm đầy đủ không thiếu thứ gì. Giữa hai công cụ: quản trị xã hội và dành cho người dân - doanh nghiệp, chúng ta phải đi bằng cả hai chân, thiên lệch về một bên nào đó đều không ổn.

Những năm vừa qua, nguồn lực xã hội dành cho đầu tư các công cụ phục vụ một công dân đô thị thông minh là tương đối đầy đủ, rõ nét nhất như mua sắm, kinh doanh… Còn tại Hà Nội, những vấn đề cấp bách đều được lãnh đạo chính quyền thành phố nhận diện và giải quyết trên tinh thần chủ động. Ví dụ như để quản lý hệ thống giao thông rộng lớn như hiện nay, thành phố đã thành lập Trung tâm điều hành giao thông thông minh, tích hợp toàn bộ những vấn đề liên quan đến giao thông. Hay như app của Công ty Thoát nước Hà Nội đang giúp công dân Thủ đô biết được sau một trận mưa, chỗ nào ngập ngập lụt, chỗ nào khô ráo để di chuyển. Tương tự, trước áp lực của vấn đề ô nhiễm không khí, thành phố đang bắt đầu triển khai các hệ thống đo chất lượng không khí trên địa bàn và thông báo qua app người dân có thể biết ngày hôm nay, thời điểm này, chất lượng không khí đang như thế nào, có ô nhiễm không?

Để tiến tới một đô thị thông minh tích hợp rất nhiều vấn đề nhưng rõ ràng ở đây, vai trò của Chính phủ để tạo ra hạ tầng về mặt pháp lý. Thứ nữa là cần phải tạo ra một nguồn lực về cả mặt tài chính lẫn con người. Quan trọng nhất là khi tạo ra một công cụ thì công dân có hưởng ứng, sử dụng hay không? Câu chuyện đô thị thông minh là một con đường dài, vì vậy không nên đợi phải hoàn thiện thể chế, đợi đầy đủ tiền, con người, rồi ý thức của công dân thông minh hơn mới triển khai, thì không nên. Tôi tin rằng với một xã hội trẻ và năng động như ở Việt Nam thì triển khai mô hình đô thị thông minh là rất tiềm năng.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa ông Nguyễn Hoài Bắc, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Phát triển và Đầu tư Đại Sơn, ông nhìn nhận thế nào về việc triển khai chính sách xây dựng đô thị thông minh đối với doanh nghiệp liên quan?

Ông Nguyễn Hoài Bắc, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Phát triển và Đầu tư Đại Sơn:

Đô thị thông minh không phải đến hôm nay chúng ta mới nói. Khái niệm đô thị thông minh hay là đô thị xanh đã xuất hiện từ đầu thập kỷ những năm 90 và đến bây giờ thuật ngữ đô thị thông minh bắt đầu được sử dụng, cũng giống như trào lưu về kinh tế tuần hoàn.

Chúng ta cần nhìn nhận về phát triển đô thị thông minh làm sao để tạo thành một phong trào, hay tạo thành một hiện thực của xã hội là một câu hỏi mà doanh nghiệp và nhất là nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam như tôi luôn trăn trở.

Tôi đã đặt chân tới hơn 78 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới và đã tới những đô thị nổi tiếng là thông minh nhưng có phải là thông minh hay không và lấy tiêu chí gì để xác định là thông minh thì cũng là một bài toán mà ngay cả các quốc gia phát triển như Canada, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Singapore vẫn không có lời giải.

Vì vậy, là một doanh nghiệp, tôi hoàn toàn ủng hộ chính sách của Bộ Xây dựng cũng như của Thủ tướng Chính phủ ban hành. Tuy nhiên, tại Việt Nam chúng ta, muốn xây dựng Hà Nội thành một đô thị thông minh không phải chuyện một sớm một chiều. Như các đại biểu đã nói, ngay việc chúng ta hoàn thiện phần mềm để biết là đoạn đường nào đang bị tắc và khu vực nào đang bị ô nhiễm môi trường cũng còn là một bài toán. Ngay cả 5 thành phố lớn của chúng ta cũng còn khó khăn vô cùng chứ chưa nói đến các tỉnh khác.

Để người dân có một cuộc sống tốt hơn thì chúng ta buộc phải bắt đầu làm từ bây giờ, từ cụm dân cư cho đến các khu đô thị mới, chúng ta buộc phải dựng tốt cơ sở hạ tầng rồi mới tính tới phát triển đô thị thông minh. Ví dụ như việc các cột điện ngổn ngang, dây điện lằng nhằng thì đã là không thông minh. Cho nên chúng ta phải hạ ngầm từ đường cáp quang cho đến đường hạ thế, hệ thống Internet... 

Theo quan điểm của tôi, nếu chúng ta chỉ xây dựng chính sách vĩ mô mãi, vậy thì khi nào chúng ta mới thực hiện? Vì vậy, Bộ Xây dựng cần báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hoạch định ra những tiêu điểm để hình thành đô thị mới, đô thị thông minh.

Ví dụ như nói tới đô thị xanh thì chúng ta phải trồng cây chứ không phải là mang cây trên rừng về để lấp vào đô thị đó để nó trở nên “xanh”. Bởi vì như vậy là chúng ta đang hủy hoại môi trường tự nhiên, ở các nước phát triển hoàn toàn nghiêm cấm điều này.

Chúng ta phải bắt đầu tư những điều nhỏ nhất, như tại Canada, khi mới trồng một cái cây thì nó thuộc sở hữu của cá nhân nhưng khi cây này phát triển, lớn hơn thì sẽ trở thành tài sản của xã hội.

Vì vậy khi đưa ra chính sách, với tư cách là doanh nghiệp, tôi mong rằng chính sách này sẽ được đưa vào cụ thể để doanh nghiệp có thể áp dụng được. Và khi doanh nghiệp áp dụng thì doanh nghiệp đó phải có tiềm lực tài chính để loại bỏ bớt các doanh nghiệp ăn theo.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa TS Vũ Tuệ Khanh, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phần Mềm EFFECT, từ góc nhìn doanh nghiệp phần mềm, bà nhìn nhận như thế nào về vai trò thương mại điện tử trong phát triển đô thi thông minh?

TS Vũ Tuệ Khanh, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phần Mềm EFFECT:

Chúng ta đều biết định nghĩa đô thị thông minh là gì? Đô thị thông minh là ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, người dân được phục vụ tốt hơn, tiếp cận với các hàng hoá, sản phẩm hoặc dịch vụ có chất lượng tốt, an toàn. Chúng ta đã có nhiều hoạt động thực, chuyển đổi thành công nghệ số.

Trong đó hoạt động kinh doanh hiện nay được số hoá, mua bán, thanh toán điện tử, thương mại điện tử đóng vai trò quan trọng trong xã hội. Đặc biệt là trong thời gian dịch bệnh Covid-19 vừa qua, chúng ta đã thấy rõ: thương mại điện tử giúp cho người dân hạn chế việc di chuyển, tiết kiệm chi phí cũng như thời gian mà vẫn tiếp cận và được hưởng lợi ích của nhiều dịch vụ, hàng hoá thiết yếu. Các cá nhân, tổ chức kinh doanh có thể tiếp cận gần hơn với nhiều khách hàng hơn và có thể phát triển tăng doanh số nhưng lại tiết kiệm chi phí.

Nền tảng đô thị thông minh và những trở ngại về tiêu chuẩn, quy chuẩn, kết nối thống nhất

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Có thể thấy chuyển hướng đô thị thông minh là một xu hướng tất yếu của thế giới. Tuy nhiên, để xây dựng được đô thị thông minh cũng còn nhiều khó khăn. Trong đó, các vấn đề giao thông, thách thức về ô nhiễm môi trường, về y tế giáo dục, văn hoá xã hội… và những vấn đề về hạ tầng, sự thiếu đồng bộ, thói quen của người dân là những thách thức lớn nhất.

Nhận thức cộng đồng là rất quan trọng, khi dự án tác động được đến nhận thức cộng đồng thì việc thực hiện sẽ dễ dàng hơn. Để xây dựng được thành phố thông minh thì trước tiên cần phải có những con người thông minh, có thể sử dụng được các ứng dụng, công nghệ để giải quyết công việc tốt hơn, hiệu quả hơn.

Thưa ông Lê Hoàng Trung, được biết Bộ Xây dựng đang xây dựng các tiêu chí cơ bản của đô thị thông minh cũng như nền tảng pháp lý và các quy chuẩn, tiêu chuẩn cho đô thị thông minh. Việc này đã triển khai đến đâu và có gặp khó khăn gì không thưa ông?

Ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng:

Có vài nội dung chúng tôi rất trăn trở: Khi đặt vấn đề về đô thị thông minh, tiêu chí nào đo đếm? Đô thị thông minh theo cấp độ nào để tránh trường hợp nhầm lẫn, có đô thị chỉ đưa 1 giải pháp về khóa cửa thông minh cũng cho là đô thị thông minh. Chính vì vậy, Đề án 950 đề ra cách tiếp cận, nhận diện, có những trụ cột. Chúng tôi đề ra các trụ cột: Đầu tiên, đô thị thông minh bắt đầu từ công tác quy hoạch thông minh. Chúng tôi đang nghiên cứu công cụ hỗ trợ ra quyết định với người có thẩm quyền, để làm sao lựa chọn địa điểm phù hợp làm quy hoạch, họ đưa ra kịch bản, có thể thông qua phần mềm, công cụ tính toán để lựa chọn, để thấy đây là một trung tâm hành chính, hay trung tâm thương mại thì tốt hơn; hay khi phát triển nóng, nếu lựa chọn sẽ đạt mục tiêu ở giai đoạn ngắn hạn, còn dài hạn như thế nào? Thứ hai, công tác quy hoạch liên quan dữ liệu đầu vào. Dữ liệu đô thị thông minh phải có sự liên thông, mỗi bộ ngành quản lý theo một lĩnh vực, nhưng đô thị là đa ngành, đa lĩnh vực. Thứ ba, liên quan đến đầu tư và quản lý đô thị thông minh, có đô thị hiện hữu và đô thị mới.

Bộ tiêu chí đô thị thông minh đánh giá như thế nào liên quan nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. Ví dụ, ngành xây dựng có thể xây dựng liên quan quy hoạch đô thị thông minh, nhưng liên quan đầu tư, các lĩnh vực như y tế thông minh, chiếu sáng, quản lý tài nguyên thông minh thì phải có sự tham gia của các bên. Chúng tôi thống nhất với các bộ, ngành phải có một khung, để từ đó từng đô thị lựa chọn theo nhu cầu của họ, muốn phát triển như thế nào. Chúng tôi cũng đã nghiên cứu, trong thời gian sớm sẽ nghiên cứu ban hành trước tiên là sổ tay hướng dẫn. Chúng ta không quá cầu toàn đưa hết vấn đề xã hội, mà đưa ra khung, chọn một vài tiêu chí dễ triển khai, phổ quát nhất, và đón nhận phản hồi.

Đô thị vẫn phát triển, tồn tại và có thách thức. Trong quá trình đó, chúng tôi sẽ hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, từng bước kiện toàn dần theo thời gian, theo trình độ kinh tế phát triển đô thị, trình độ kinh tế, xã hội, trình độ tích tụ hạ tầng... để các địa phương, đô thị lựa chọn giải quyết vấn đề của họ.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội:

Tôi xin trao đổi, bổ sung thêm một chút ý kiến của ông Lê Hoàng Trung. Liên quan đến các bộ tiêu chí, tôi cho rằng nên thay đổi. Các bộ tiêu chuẩn của chúng ta hiện nay không còn phù hợp. Nên từ phía nhà đầu tư, cũng phải thay đổi, vì thông minh phải là sáng tạo, đổi mới. Các tiêu chuẩn không phải là miêu tả, bộ tiêu chuẩn phải chống sốc, an toàn, sao cho sử dụng được tốt nhất.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Phát triển đô thị thông minh yêu cầu phải có nguồn lực đầu tư lớn, trong khi nguồn ngân sách còn hạn hẹp và phải chia sẻ cho nhiều lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội khác nhau.

Thưa ông Phan Đức Hiếu, theo ông chúng ta có nên áp dụng thử nghiệm mô hình hợp tác công tư (PPP) nhằm khắc phục vấn đề thiếu hụt nguồn lực đầu tư từ Nhà nước như nhiều nước trên thế giới đã thực hiện?

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội:

Chúng ta có mâu thuẫn không khi nói về đô thị thông minh, thành phố thông minh mà không xác định được mô hình nào chuẩn? Đúng là hiện nay chúng ta không có một mô hình nào chuẩn, tuy nhiên khi xây dựng đô thị thông minh, chúng ta phải có một bộ tiêu chí tối thiểu. Bộ tiêu chí phải đáp ứng được một phần nào đó, phải xây dựng mang tính định hướng, để các bên liên quan nhìn vào định hướng nên xây dựng cái gì, giải quyết vấn đề gì.

Đô thị thông minh xây dựng sẽ gắn liền với app về nước, về hóa đơn, về cây xanh… Nhưng thực tế hiện nay chúng ta có tới 12-13 app mà thực ra không có kết quả, rõ ràng đó là vấn đề về kết nối. Nó có thể tạo ra sự xung đột, đóng băng, an toàn về mặt kỹ thuật, và quan niệm trên thực tế, tiêu chuẩn kỹ thuật là cần thiết đề bảo đảm hài hòa, tối ưu. Như vậy rõ ràng khi nói đến đô thị thông minh chúng ta nên có tiêu chuẩn và khung pháp lý. Thành phố thông minh, đô thị thông minh nói rất nhiều về sáng tạo, vậy tạo thể chế thế nào để thúc đẩy sự sáng tạo, tạo điều kiện cho các cá thể phát triển? Tôi cho rằng vấn đề này rất quan trọng.

Còn về mặt nguồn lực, đô thị thông minh thì tư duy cũng phải thông minh. Thực tế chúng ta hay dùng từ xã hội hóa các dịch vụ công - những thứ mà tư nhân hoàn toàn có thể thực hiện. Tôi nhấn mạnh về quản trị nhà nước, vấn đề nào Nhà nước thực hiện, vấn đề nào cộng đồng có thể thực hiện thì trao quyền cho họ. Khi có giải pháp thì mọi nguồn lực sẽ được tận dụng tốt hơn.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa ông Nguyễn Minh Đức, Đại biểu HĐND TP Hà Nội; Tổng biên tập báo Kinh tế và Đô thị, đô thị thông minh gắn bó chặt chẽ với quá trình chuyển đổi số từ thương mại, dịch vụ, văn hoá, giáo dục, y tế xã hội. Vậy ý kiến của ông về vấn đề này thế nào?

Ông Nguyễn Minh Đức, Đại biểu Hội đồng Nhân dân TP Hà Nội; Tổng biên tập báo Kinh tế và Đô thị:

Từ góc độ của thành phố Hà Nội, chúng tôi thấy cần thiết xây dựng những công cụ để quản lý một thành phố thông minh, để quản lý các lĩnh vực như giao thông, môi trường, vấn đề nước, về quy hoạch hay quản lý trật tự xây dựng…

Thứ nhất, ở Hà Nội, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng tràn lan, khiến cán bộ cấp phường, xã bị kỷ luật rất nhiều. Vậy thì công cụ, phần mềm nào có thể quản lý được từng địa bàn hay không? Hay tình trạng xe dù, bến cóc… vẫn rất nhức nhối, chỗ nào có camera thì xử lý được, chỗ nào không có thì đành chịu. Có một thực tế là nhiều thành phố trên thế giới, sau khi triển khai đề án đô thị thông minh, câu chuyện vi phạm luật giao thông giảm hẳn.

Thứ hai, trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa và ứng dụng công nghệ thông tin mạnh mẽ thì quy chuẩn kỹ thuật rất quan trọng. Còn nhớ cuối những năm 90, khi bắt đầu phát triển thẻ ATM, mỗi ngân hàng đặt một cây, mỗi người sử dụng có 1 thẻ, dẫn đến tình trạng lãng phí nguồn lực xã hội, chưa kể tốn rất nhiều diện tích của đô thị. Đến khi Ngân hàng Nhà nước thành lập một đơn vị để tích hợp toàn bộ hệ thống ngân hàng thương mại đã giải quyết được rất nhiều vấn đề. Hay câu chuyện cột viễn thông, trên một tòa nhà có đến 3-4 cột viễn thông, chưa tích hợp với nhau.

Thứ ba, là việc phân cấp, phân quyền. Liên quan đến các vấn đề giao thông, y tế, giáo dục… thì cấp nào được quyết định vấn đề này, các bộ, ngành thuộc Chính phủ hay UBND thành phố Hà Nội? Rất mong trong hoạch định chính sách, trong các quyết định của Chính phủ, cơ quan ban hành phải lường trước được những phát sinh trong quá trình vận hành để đi trước một bước và có quy trình, quy chuẩn cụ thể nhằm tiết kiệm tối đa nguồn lực.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa ông Nguyễn Hoài Bắc, từ thực tiễn hoạt động của mình, ông nhìn nhận thế nào vài trò của doanh nghiệp trong xây dựng và phát triển đô thị thông minh?

Ông Nguyễn Hoài Bắc, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Phát triển và Đầu tư Đại Sơn:

Nếu đặt ra bộ tiêu chí cho đô thị thông minh thì hoàn toàn có thể, nhưng nếu đưa thành các nội quy bắt buộc, trở thành quy định pháp luật thì chúng ta sẽ chạy theo nó và dẫn tới hỗn loạn thị trường xây dựng ở Việt Nam. Vì vậy, chúng ta cần phải cẩn trọng trong vấn đề này.

Bộ Xây dựng đã có những quy chuẩn để phê duyệt các dự án khu đô thị mới. Trong các quy chuẩn này đã có những biểu hiện một phần của đô thị thông minh theo cách nhìn mới. Nhưng để tích hợp vào trong đô thị thông minh, chúng ta phải cân nhắc đến tiềm lực của doanh nghiệp, vì tiềm lực của doanh nghiệp sẽ kết thúc được tất cả những trăn trở của người dân.

Những người dân được sống trong khu đô thị thông minh, hay chính là môi trường thông minh hơn thì người dân cũng sẽ “thông minh” hơn, làm cho chất lượng cuộc sống tốt hơn. Vì vậy, nhà đầu tư có tiềm lực phải làm đúng các tiêu chí được phê duyệt của Bộ Xây dựng hoặc các cơ quan có thẩm quyền cấp trong thời gian tới. Chúng ta cần phải giản lược bớt các thông tư, nghị định hướng dẫn và đưa ra bộ tiêu chí về đô thị thông minh là không bắt buộc để hướng tới các giá trị tốt hơn, vì không có tiêu chí nào để đánh giá đô thị có thông minh hay không.

Một điều nhà đầu tư chân chính luôn mong muốn là khu đô thị của mình xây dựng lên để phục vụ cộng đồng tốt nhất và hướng tới lợi ích của người dân tốt nhất. Phải nhìn nhận vấn đề để phân định, tạo một xã hội tốt hơn, một cuộc sống ổn định hơn và đạt được mục tiêu cuối cùng của Đảng và Nhà nước là hướng tới cuộc sống của nhân dân ấm no, hạnh phúc.

Vì vậy, tôi cũng mong muốn các đại biểu Quốc hội, các nhà quản lý có thể tham mưu cho Chính phủ, báo cáo với Quốc hội để dẫn dắt hình thành các cụm dân cư thông minh, tiến tới hình thành đô thị thông minh. Chúng ta thông minh từ những vấn đề đơn giản nhất để phục vụ cho cộng đồng, ví dụ như không vứt rác ra ngoài đường, trồng cây xanh...Và nhà đầu tư là người chịu trách nhiệm quan trọng nhất trong vấn đề này. Tôi nghĩ rằng bộ tiêu chí kỹ thuật, quy chuẩn về đô thị thông minh phải áp dụng cho nhà đầu tư, và nhà đầu tư phải có đủ năng lực để có thể thực hiện, còn nếu như không áp dụng được thì dù đấu thầu đất hay các hình thức khác cũng phải bị loại ra.

Ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng:

Hiện tại, Bộ Thông tin Truyền thông giao Cục Tin học hóa ban hành khung tham chiếu về ICT cho đô thị thông minh. Gọi là khung tham chiếu chứ không phải quy định cứng, đó là lý do vì sao văn bản pháp luật phải có điều khoản chuyển tiếp. ICT đã có, nhưng làm sao có thể kết nối với nhau thì phải có trung gian và giao thức kết nối.

Có hai vấn đề liên quan đến phát triển đô thị, đó là hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng công nghệ, về hạ tầng kỹ thuật với Bộ Xây dựng là quy chuẩn – là điều kiện bắt buộc phải làm, còn là điều kiện tốt hơn là những tiêu chí đô thị thông minh. Quy chuẩn thì không thể thay đổi, nếu quy định cứng thì các đô thị sẽ bị gò ép, không thể là đô thị thông minh, vì thông minh là sáng tạo, đổi mới. Chính vì thế, chúng tôi nhận thức vấn đề và xây dựng theo hướng ấy. Làm sao có quy định có cứng, có mở, có quy định làm sao đo đếm được, và có quy định để nhận diện, tham chiếu...

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa bà Vũ Tuệ Khanh, doanh nghiệp phát triển cơ sở hạ tầng thông tin sẽ gặp khó khăn gì khi tiếp cận chính sách của nhà nước về phát triển đô thị thông minh? Và làm thế nào kết nối các sản phẩm doanh nghiệp trên hệ thống đồng bộ?

TS Vũ Tuệ Khanh, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phần Mềm EFFECT:

Công ty CP Phần Mềm EFFECT đã làm phần mền kế toán 25 năm, thường xuyên cập nhật những quy định cũng như chính sách mới của nhà nước, trong xu thế phát triển đô thị thông minh của Chính phủ. Công ty dựa trên nền tảng kinh nghiệm chuyên môn, chọn mục tiêu mới để ra mắt sản phẩm mới, góp phần xây dựng nhiều đô thị thông minh trên toàn quốc. Nhiệm vụ của công ty sản xuất và kinh doanh phần mềm là dựa vào các quy định, biểu mẫu, quy trình, quản lý… của các hoạt động trong thực tế, cùng với các chuyên gia trong các lĩnh vực đưa ra giải pháp tổng thể, và khâu cuối cùng là viết phần mềm, tạo dựng nền tảng giải pháp đơn giản nhất, dễ dàng nhất và tiết kiệm tối đa về chi phí cho khách hàng.

Nguồn lực tài chính và con người là yếu tố trọng tâm xây dựng  đô thị thông minh

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:
Mặc dù nền tảng công nghệ thông tin và truyền thông có thể thúc đẩy nhanh quá trình phát triển đô thị thông minh nhưng nó chỉ là một phần của đô thị thông minh. Đô thị thông minh ứng dụng các công nghệ để giải quyết các vấn đề đô thị một cách hiệu quả dựa trên các nguồn lực mà chúng ta đang có. Mục tiêu cuối cùng vẫn là chất lượng cuộc sống của con người, phải đặt con người là nhân tố trung tâm.

Chúng ta đã bàn luận nhiều về quy mô, cách thức triển khai các khu đô thị thông minh. Vậy thưa ông Phan Đức Hiếu, triết lý quan trọng nhất của một khu đô thị thông minh và đáng sống là gì? Làm thế nào để hướng tới mục tiêu các thành phần trong xã hội có thể thụ hưởng lợi ích từ đô thị thông minh?

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội:

Đúng là chúng ta đã bàn rất nhiều về quy mô, cách thức triển khai đô thị thông minh, thành phố thông minh. Thành phố thông minh là thành phố đáng sống, thành phố thông minh mang lại chất lượng cuộc sống, chất lượng không khí, chất lượng môi trường cho người dân ở mức cao nhất, đáp ứng được nhu cầu cao nhất cho người dân.

Nói về yếu tố tài chính, con người - làm thế nào để có một thành phố thông minh? Tôi cho rằng có lẽ đó là vấn đề thể chế. Thể chế phải thúc đẩy sự sáng tạo, thúc đẩy đổi mới sáng tạo của người dân, cung cấp dịch vụ công, quản trị... Bên cạnh đó, tư duy phải thay đổi. Ví dụ điển hình về tư duy thay đổi, thành phố thông minh là chúng ta phải thiết kế dựa trên nền tảng công nghệ, chứ không phải số hóa mà cái chúng ta đang có. Ví dụ như số hóa về giấy phép lái xe, có một cái app thay vì mang rất nhiều giấy tờ lên điện tử.

Về vấn đề con người, bản chất con người là thông minh. Do đó chúng ta phải tạo ra môi trường thông minh thì con người mới thông minh. Theo tôi vấn đề quan trọng vẫn là thể chế.

Liên quan đến chính sách để thúc đẩy đầu tư, quan trọng vẫn là thể chế. Đơn cử như vấn đề về huy động nguồn lực từ đất đai, tại sao chúng ta lại chọn đấu giá đất- có nguy cơ tạo ra hệ lụy xấu thì tại sao chúng ta không đấu thầu, chọn nhà đầu tư tốt nhất? Nói thế để thấy thể chế, và tư duy thể chế rất quan trọng. Tôi thì đặt vấn đề khi có môi trường thông minh thì con người chắc chắn sẽ thông minh.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Đô thị thông minh gắn bó chặt chẽ với quá trình chuyển đổi số. Hà Nội cũng có phần mềm Smart tích hợp các dịch vụ của thành phố. Vậy thưa ông Nguyễn Minh Đức, các bước tiến hành chuyển đổi số xây dựng đô thị thông minh ở Hà Nội như thế nào ?

Ông Nguyễn Minh Đức, Đại biểu Hội đồng Nhân dân TP Hà Nội; Tổng biên tập báo Kinh tế và Đô thị:

Để tiến tới một đô thị thông minh thì có ba trụ cột: Một là thể chế, hai là hạ tầng công nghệ thông tin và thứ ba là con người - đây cũng là yếu tố quan trọng nhất.

Đầu tiên, tôi muốn đề cập là nhân sự hoạch định chính sách, những người xây dựng chính sách và có ý chí chính trị để tiến tới nâng đỡ mô hình đô thị thông minh. Thứ hai là những người tham gia để sử dụng các công cụ này ó nhiệt tình hay không? Để thay đổi tư duy từ truyền thống sang hiện đại, cụ thể là những công cụ trong đô thị thông minh không hề dễ dàng. Ví dụ người dân sử dụng app để mua sắm, sử dụng app để phục vụ cho giáo dục, y tế… và phải áp dụng cho cả học sinh từ cấp một, cấp hai.... Trong lĩnh vực giáo dục, tất cả giờ từ học, kiểm tra điểm, quản lý, tương tác giữa nhà trường với phụ huynh, với cơ quan quản lý nhà nước... đều thực hiện trên điện thoại thông minh. Để thực hiện dịch vụ công, thành phố khuyến khích con cái hỗ trợ bố mẹ thực hiện các thao tác để giúp mỗi công dân tự mình quen dần.

Nhưng để đổi mới, bắt buộc công chức, viên chức phải đổi mới trước tiên. Hiện tại, lãnh đạo thành phố Hà Nội luôn mang theo máy tính bảng để vừa họp vừa xử lý công việc, mọi chỉ đạo, phúc đáp, tương tác… đều trên môi trường internet. Thành phố hạn chế chuyển công văn, giấy tờ. Nói vậy để thấy rằng là chúng ta còn rất nhiều tiềm năng để tiến tới một đô thị thông minh. Vấn đề còn lại là ý chí chính trị thống nhất cần phải cao hơn. Khi thay đổi phương thức thì khó tránh khỏi va chạm, chỗ này được hưởng lợi, chỗ khác bị thiệt thòi. Do đó tôi muốn nhấn mạnh, cùng với thể chế, chính trị, thì thay đổi cả tư duy, từ người quản lý cho đến công dân là vấn đề rất quan trọng.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Một số địa phương, khu vực đã bước đầu thí điểm áp dụng các giải pháp phát triển đô thị thông minh và từng bước nhân rộng như: Bình Dương, Phú Quốc, Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế… Thưa ông Lê Hoàng Trung, ông có đề xuất gì để việc phát triển đô thị thông minh tại địa phương được thuận lợi và hiệu quả?

Ông Lê Hoàng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển đô thị, Bộ Xây dựng:

Trên quan điểm chính trị, ngày 24.1.2022, lần đầu tiên Bộ Chính trị ban hành một Nghị quyết chuyên đề về đô thị, nhấn mạnh mô hình tăng trưởng đô thị, chủ động tiếp cận công nghiệp 4.0, làm sao đổi mới mô hình tăng trưởng đô thị. Chúng ta phát triển đô thị nóng, phát triển nhanh, tuy nhiên so với các nước thì chúng ta còn kém rất nhiều. Chính vì vậy, Nghị quyết của Bộ Chính trị nêu quan điểm, mục tiêu là kim chỉ nam trong công tác phát triển đô thị, trong đó có câu “Đây là một nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị và được thực hiện thường xuyên, liên tục”.

Vì vậy, việc đầu tiên trong giải pháp là thể chế. Đánh giá quá trình phát triển, những điều đạt được và bất cập của đô thị Việt Nam, Nghị quyết cũng đặt mục tiêu là hoàn thiện thể chế, giao nhiệm vụ cho các đơn vị liên quan: Quốc hội xây dựng luật, các bộ ngành của Chính phủ xây dựng cơ chế chính sách, chính quyền địa phương thực thi và xây dựng kế hoạch hành động để Nghị quyết đi vào cuộc sống. Chúng tôi cũng được giao nhiệm vụ hoàn thiện thể chế là xây dựng văn bản pháp luật, làm sao điều tiết những vấn đề mới. Từ đó, chính quyền đô thị lựa chọn đường hướng tốt nhất phát triển đô thị, nhà đầu tư lựa chọn đô thị phát triển có tâm, có tầm, đạt lợi nhuận... để đạt được mục tiêu của họ

Liên quan một số đô thị đã đi trước cả Đề án 950, chẳng hạn Đà Nẵng, Bình Dương từ lâu đã quan tâm xây dựng, và có giải pháp thông minh, ví dụ có giải pháp liên quan đến trật tự giao thông, trật tự xây dựng... có giải pháp không quá cầu kỳ. Chúng tôi cho rằng Đề án 950 được Chính phủ ban hành, nhưng tới giai đoạn phát triển nóng, Đề án có chỗ không phù hợp, chúng tôi sẵn sàng tham mưu đề xuất sửa đổi, có những mục tiêu, nội dung làm theo kiểu khung vì mỗi đô thị có hướng phát triển khác nhau.

Với đô thị đã và đang triển khai như Phú Quốc chọn phát triển du lịch, họ có trung tâm điều hành cung cấp cho khách du lịch các dịch vụ khách sạn nhà hàng, khu giải trí, có camera để giám sát an ninh an toàn cho khách du lịch; Thủ Dầu Một lựa chọn quản lý đô thị trên nền tảng GIS, sử dụng công nghệ viễn thám để giám sát thực hiện quy hoạch xây dựng, để xử lý xử phạt hiệu quả... Chúng tôi quan niệm với mỗi địa phương phải có cách tiếp cận tổng thể khi phát triển đô thị thông minh, vì đô thị có nhiều vấn đề. Giống như thư viện, chúng ta đang có 100 đầu sách, nhưng thiết kế sẵn 1.000 ô trống, chuẩn bị trước. Xây dựng nền tảng công nghệ, các nước cũng xây dựng khung kiến trúc, khi có dữ liệu đầu vào có thể liên thông được với nhau. Chúng tôi mong muốn chính quyền đô thị phải quan tâm thực sự về xây dựng dữ liệu, chuyển đổi số có thể hô hào, nhưng bước đầu phải tích lũy dữ liệu, dù có nhiều sáng kiến nhưng không có dữ liệu thì không thể phân tích được.

Cuối cùng địa phương khi xây dựng bài toán tổng thể, nhưng khi lựa chọn, phải lựa chọn ưu tiên chứ không thể dàn hàng ngang. Nhiều địa phương xây dựng đề án, đến nguồn lực bị phân bổ, không biết bắt đầu từ đâu, làm đến đâu.

Liên quan đào tạo và tuyên truyền, môi trường thông minh, con người phải thông minh, chính quyền đô thị phải được đào tạo để vận hành đô thị thông minh, người dân phải được tiếp cận sử dụng dịch vụ thông minh. Đó là lý do trong Đề án chúng tôi tính đến người yếm thế, khó có cơ hội tiếp cận.

Với phát triển đô thị Việt Nam hiện nay và nói đến phát triển đô thị thông minh, chúng ta phải học hỏi lẫn nhau. Bởi nhiều đô thị thông minh trên thế giới cũng có nơi chúng tôi đến bị cướp giật, báo cảnh sát cũng không giải quyết được... Chúng tôi cũng tổ chức các cuộc tọa đàm trao đổi, ví dụ Bình Dương phát triển GIS viễn thám tốt, chúng tôi cũng mời đô thị quan tâm để chia sẻ kinh nghiệm.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng

Thưa ông Nguyễn Hoài Bắc, đô thị thông minh và công dân thông minh gắn bó chặt chẽ với nhau. Vậy doanh nghiệp ông đã làm gì để phục vụ mục tiêu này?

Ông Nguyễn Hoài Bắc, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Phát triển và Đầu tư Đại Sơn:

Chúng ta đã nói đến thể chế và ý chí chính trị. Đến lúc này chúng ta đã có ý chính trị nhưng thể chế của chúng ta đã làm tốt hay chưa, nhà đầu tư như chúng tôi chỉ biết chấp hành những văn bản pháp quy của các cơ quan, của cấp có thẩm quyền.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhiều lần nhấn mạnh rằng, phải tiếp tục cải cách thể chế để tạo đột phá trong phát triển. Tuy nhiên, một vấn đề rất đơn giản như các cơ sở hạ tầng, cây xanh, công viên trong khu đô thị mới, khu đô thị thông minh phải bàn giao lại cho chính quyền địa phương quản lý, cụ thể là cơ quan cấp phường. Nhưng các cơ quan chính quyền địa phương phải thực hiện rất nhiều việc, họ rất khó để có thể quản lý tốt được việc này, trong khi chính các nhà đầu tư hoàn toàn có thể quản lý rất tốt và họ có trách nhiệm với công dân sinh sống trong khu đô thị do họ đầu tư. Đôi khi chủ đầu tư khu đô thị ký kết với một đơn vị nào đó để quản lý công viên cây xanh nhưng vì thể chế đang quy định là do phường quản lý.

Với doanh nghiệp chúng tôi, sẽ làm hết sức mình để thực hiện tốt các phê duyệt của cấp có thẩm quyền để xây dựng một khu đô thị đẹp. Tuy nhiên, nhiều vấn đề cũng không hề dễ dàng vì chưa có quy định, chưa có cơ chế động viên những người làm tốt, hoàn thành vượt mức dự kiến. Đây là điều khiến tôi còn trăn trở.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa bà Vũ Tuệ Khanh, doanh nghiệp của bà có sản phẩm gì  phục vụ người dân? Và làm thế nào người dân tiếp cận sử dụng nó trong tiến trình xây dựng đô thi thông minh?

TS Vũ Tuệ Khanh, Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phần Mềm EFFECT:

Công ty Phần mềm EFFECT của chúng tôi đã ra mắt dothithongminh1.vn là nền tảng kinh doanh cấu thành từ mạng lưới hokinhdoanh.online, là nền tảng gồm 36 loại ngành kinh doanh của hộ kinh doanh, hàng ăn, bán thực phẩm, nông sản, tạp hoá, thuốc, phòng khám tư nhân, dịch vụ vận chuyển… Bản chất là 36 loại phần mềm, phù hợp với quy mô, nhu cầu và nhân sự của các hộ kinh doanh trong thời đại công nghệ thông tin phát triển. Với quy mô siêu nhỏ, hộ kinh doanh là những cơ sở kinh doanh rất năng động và nhiều mặt hàng phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân, do đó họ không chỉ bán hàng tại cửa hàng mà còn giao dịch điện tử, cần tạo hoá đơn điện tử theo quy định của chính phủ. Nền tảng này có tích hợp các nghiệp vụ kế toán theo Thông tư 78/2021/TT-BTC về hoá đơn điện tử, Thông tư 88/2021/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, Thông tư 40/2021/TT-BTC hướng dẫn về thuế GTGT, thuế TNCN và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh...

Lợi ích với người dân, cộng đồng là khi truy cập vào ứng dụng, người dân có thể giao tiếp mua bán trực tiếp điện tử với người bán hàng, có độ tin cậy cao, có đầy đủ thông tin của người bán hàng, gần nhất trong bán kính 4 km với vị trí của người mua.

Các hộ kinh doanh ứng dụng nền tảng phần mềm quản lý bán hàng sẽ đăng ký nộp phí theo năm. Nếu đăng ký sử dụng phần mềm qua đại lý, các hộ sẽ được hưởng mức giá ưu đãi nhỏ hơn 4.500 đồng/ngày, nếu đăng ký trên hệ thống web của công ty sẽ là 6.000 đồng/ngày. Người bán hàng hay người kinh doanh khi đăng kí sử dụng nền tảng này không mất phí trung gian hoặc bất kỳ loại phí nào.

Nhà báo Nguyễn Quốc Thắng:

Thưa quý vị và các bạn!

Có thể nói rằng, để phát triển thành công các mô hình đô thị thông minh tại Việt Nam, chính quyền phải giữ vai trò "bà đỡ", định hướng phát triển đô thị thông minh thông qua công tác quy hoạch phát triển đô thị, cấu trúc đô thị, phát triển hệ thống hạ tầng đô thị…

Trong phát triển đô thị thông minh cần phải có sự đồng thuận của 3 nhân tố: Nhà nước - thị trường - xã hội. Trong đó, Nhà nước là người kiến tạo, cầm lái. Thị trường là động lực vận hành. Xã hội là những người giám sát thực hiện. Nói khác là phải có chính quyền mạnh, doanh nghiệp tốt, xã hội đồng thuận. Ngoài ra còn cần có công nghệ và nguồn vốn. Nhà nước phải có chính sách, cơ chế tạo điều kiện để phát huy tối đa nguồn lực tri thức, vốn, năng lực của khu vực tư nhân tham gia tích cực vào quá trình hình thành đô thị thông minh.

Một lần nữa, trân trọng cảm ơn các vị khách quý đã tham gia Tọa đàm ngày hôm nay và mong được gặp lại trong lần đối thoại lần sau.

Xin trân trọng cảm ơn!

ĐBND

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/dang-dien-ra-toa-dam-%E2%80%9Cdo-thi-thong-minh-tu-chinh-sach-den-thuc-thi%E2%80%9D

Xem thêm bài viết: Đô thị thông minh - Cộng đồng trước, Công nghệ sau