Thông tin chung:
Công trình: Thành phố cổ Dubrovnik (Old City of Dubrovnik)
Địa điểm: Dubrovnik-Neretva, Croatia (N42 39 2.016 E18 5 29.004)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 96,7 ha; diện tích vùng đệm 1.188,6 ha
Năm thực hiện:
Giá trị: Di sản thế giới (1979, sửa đổi ranh giới nhỏ năm 2018; hạng mục i, iii, iv)
Croatia là một quốc gia nằm ở ngã tư của Trung và Đông Nam Âu trên biển Adriatic. Croatia giáp với Sloveniavề phía tây bắc, Hungary ở phía đông bắc, Serbia ở phía đông, Bosnia và Herzegovina, Montenegro về phía đông nam; có chung biên giới trên biển với Ý.
Croatia có diện tích 56.594 km2 và dân số 4,06 triệu người (năm 2020). Thủ đô và thành phố lớn nhất là Zagreb..
Người Croatia đến khu vực này vào thế kỷ thứ 6 và tổ chức lãnh thổ thành Công quốc (Duchy of Croatia) vào thế kỷ thứ 7.
Croatia lần đầu tiên được quốc tế công nhận là một quốc gia độc lập vào năm 879 dưới sự lãnh đạo của Công tước Branimir (trị vì năm 879- 892).
Tomislav (trị vì năm 925 – 928) trở thành vị vua đầu tiên vào năm 925, nâng Croatia lên vị thế của một vương quốc (Kingdom of Croatia, tồn tại năm 925–1102).
Năm 1102, Croatia tham gia vào một liên minh với Hungary.
Năm 1527, do phải đối mặt với cuộc chinh phạt của Đế chế Ottoman Thổ Nhĩ Kỳ (Ottoman Empire, tồn tại năm 1299–1922, Vương quốc Croatia trở thành một phần của Đế chế Habsburg (Habsburg Monarchy gắn với Đế chế La Mã Thần thánh – Holy Roman Emperor). Quốc hội Croatia bầu Hoàng đế Ferdinand I của Áo (Hoàng đế La Mã Thần thánh, trị vì năm 1556 – 1564) lên ngôi vua Croatia.
Năm 1918, Nhà nước Slovenes, Croatia và Serbia tuyên bố độc lập từ Áo-Hungary (Austria-Hungary, tồn tại năm 1867–1918) và sáp nhập thành Vương quốc Nam Tư (Kingdom of Yugoslavia, tồn tại năm 1918–1941).
Năm 1941, phần lớn lãnh thổ Croatia được hợp nhất thành một nhà nước, phụ thuộc vào chính quyền Đức Quốc xã. Sau Thế chiến thứ 2, Croatia nằm trong Liên bang Nam Tư.
Năm 1991, Croatia tuyên bố độc lập.
Ngày nay, Croatia chia thành 20 hạt (tỉnh) và thủ đô Zagreb.
Bản đồ Croatia và vị trí của Dubrovnik-Neretva
Dubrovnik-Neretva là một hạt (County) nằm tại phần cực nam của Croatia, bên bờ biển Dalmatian; có diện tích 1781km2, dân số khoảng 122 ngàn người (năm 2011), thủ phủ là thành phố Dubrovnik.
Thành phố Dubrovnik có diện tích 21,35km2, dân số 42,6 ngàn người (năm 2011). Vị thánh đỡ đầu thành phố là Saint Blaise.
Lịch sử của thành phố Dubrovnik có lẽ bắt đầu từ thế kỷ thứ 7 với tên gọi là Ragusa, được thành lập bởi những người tị nạn đến từ Epidaurum (phía nam của Dubrovnik).
Thành phố nằm dưới sự bảo hộ của Đế chế Byzantine (Byzantine Empire, còn gọi là Đế chế Đông La Mã, tồn tại năm 395–1453) và sau đó là Cộng hòa Venice (Republic of Venice, tồn tại năm 697–1797).
Trong thế kỷ 14 - 19, Dubrovnik là thủ phủ của Cộng hòa Ragusa (Republic of Ragusa, tồn tại năm 1358–1808). Thị quốc này tự cai trị như một quốc gia tự do và giữ được chủ quyền qua việc cân bằng lợi ích giữa 2 quốc gia lớn lân cận là Cộng hòa Venice và Đế chế Ottoman Thổ Nhĩ Kỳ trong nhiều thế kỷ.
Dubrovnik liên kết với thành phố cảng Ancona, vùng Marche, Ý, tạo thành tuyến đường thương mại trên biển Adriatic (Adriatic Sea, các quốc gia liên quan: Albania, Bosnia và Herzegovina, Croatia, Ý, Montenegro và Slovenia).
Thành phố có một hạm đội tàu buôn lớn (Argosy) đi khắp nơi trên thế giới. Từ những chuyến đi này, họ đã thành lập một số khu định cư, từ Ấn Độ đến Châu Mỹ và mang theo những phần văn hóa và hệ thực vật của vùng đất mới về nhà. Một trong những chìa khóa thành công không phải là chinh phục, mà là giao dịch với các con tàu dưới lá cờ trắng có dòng chữ Latinh - Libertas (Tự do).
Nhờ thương mại hàng hải, Thành phố trở nên thịnh vượng và từ đó có đủ nguồn lực để xây dựng một thành phố được đánh giá là “Hòn ngọc Adriatic” (Pearl of the Adriatic) và một “Thiên đường trên bờ biển Dalmatian”.
Cộng hòa Ragusa đạt đến trình độ phát triển cao vào thế kỷ 15 - 16, số dân của nó sánh ngang với Cộng hòa Venice và các nước cộng hòa hàng hải khác của Ý; trở thành địa điểm nổi tiếng bởi sự giàu có, ngoại giao khéo léo và cái nôi văn hóa của Croatia.
Nền Cộng hòa dần bị suy tàn do khủng hoảng hàng hải Địa Trung Hải và trận động đất thảm khốc năm 1667 khiến hơn 5.000 người bị thiệt mạng, san bằng hầu hết các tòa nhà.
Trong Chiến tranh Napoléon (Napoleonic Wars, năm 1803- 1815, Dubrovnik bị quân đội Đế chế Pháp chiếm đóng. Cộng hòa Ragusa bị sáp nhập vào Vương quốc Napoléon của Ý (Kingdom of Italy Napoleonic) và sau đó trở thành tỉnh Illyrian, một tỉnh tự trị của Pháp.
Năm 1815, Đế chế Habsburg sát nhập tỉnh này Áo.
Với sự sụp đổ của Áo-Hungary năm 1918, Dubrovnik cũng như Croatia được hợp nhất vào Vương quốc Nam Tư. Sau Thế chiến thứ 2, Croatia nằm trong Liên bang Nam Tư.
Năm 1991, Thành phố Dubrovnik chịu thiệt hại nặng nề trong chiến tranh giành độc lập từ sự tan rã của Nam Tư.
Các cuộc khai quật vào năm 2007 tại Dubrovnik đã phát hiện ra một vương cung thánh đường Byzantine và tàn tích các bức tường thành từ thế kỷ 8. Kích thước của vương cung thánh đường cổ cho thấy sự hiện diện của một khu định cư khá lớn vào thời điểm đó.
Sau trận hỏa hoạn thiêu rụi phần lớn thành phố vào năm 1296, một chính quyền đô thị và một quy hoạch đô thị mới đã được thực hiện.
Ngay từ năm 1272, ngoài các quy định của Đế chế Byzantine, Cộng hòa Ragusa cũng như Thành phố Dubrovnik đã sớm đưa ra các quy chế riêng về quy hoạch, quản lý đô thị và kiểm soát dịch bệnh.
Tại đây đã sớm áp dụng những gì ngày nay được coi là hệ thống hạ tầng hiện đại: Một dịch vụ y tế được hình thành vào năm 1301 với hiệu thuốc đầu tiên tại Địa Trung Hải được mở vào năm 1317, vẫn hoạt động cho đến ngày nay; Nhà tế bần được mở vào năm 1347; Bệnh viện cách ly đầu tiên (Lazarete) được thành lập vào năm 1377; Việc buôn bán nô lệ bị bãi bỏ vào năm 1418 và một trại trẻ mồ côi được mở vào năm 1432; Hệ thống cấp nước sinh hoạt dài 20 km được xây dựng vào năm 1438.
Thành phố được cai trị bởi tầng lớp quý tộc địa phương, 2 Hội đồng thành phố và duy trì một hệ thống kỷ cương xã hội nghiêm ngặt. Ngoài bãi bỏ buôn bán nô lệ, quyền tự do công dân tại đây rất được coi trọng.
Dubrovnik là mảnh đất thu hút những người tài từ trong và ngoài nước, một trong số đó là Ivan Rabljanin (kỹ sư người Croatia, năm 1470 – 1540), người đúc chuông và súng thần công nổi tiếng nhất đương thời.
Mặc dù bị hư hại nghiêm trọng bởi trận động đất năm 1667 và trong cuộc chiến tranh giành độc lập vào năm 1991, Dubrovnik ngày nay vẫn bảo tồn và tôn tạo được những nhà thờ, tu viện, cung điện và đài phun nước tuyệt đẹp theo phong cách Gothic, Phục hưng và Baroque, trở thành một trong những điểm du lịch hàng đầu của Địa Trung Hải và là nơi quay phim nổi tiếng.
Bản đồ nước Cộng hòa Ragusa (1358–1808) và vị trí thành phố thủ phủ Dubrovnik
Thành phố Dubrovnik, Croatia nhìn từ biển
Thành phố Dubrovnik, Croatia nhìn từ đất liền
Thành phố cổ Dubrovnik, Dubrovnik-Neretva, Croatia được được UNESCO công nhận là Di sản thế giới (năm 1979; sửa đổi ranh giới nhỏ vào năm 2018) với tiêu chí:
Tiêu chí (i): Với tổng chiều dài gần 2 km và có đoạn cao đến 25m, các bức tường thành đá vôi, được xây dựng vào thế kỷ 7 – 14, còn nguyên vẹn đến ngày nay là điểm thu hút chính ở Thành phố cổ Dubrovnik. Cùng với các pháo đài, tháp canh, hệ thống công sự vĩ đại thời Trung cổ này tạo nên một tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người.
Tiêu chí (iii): Thành phố cổ Dubrovnik là một quần thể thành phố dạng pháo đài vô song với những bức tường thành, cổng thành, tháp canh, pháo đài, nhà thờ, tu viện, dinh thự, đài phun nước và các con phố tuyệt đẹp theo phong cách Gothic, Phục hưng và Baroque, liên tục được bảo tồn và tôn tạo theo thăng trầm của lịch sử; Là bằng chứng độc đáo về một truyền thống văn hoá tôn trọng quyền tự do công dân và ngoại giao khéo léo của Cộng hòa Ragusa; Là một trong những ví dụ đầu tiên về hệ thống hạ tầng đô thị hiện đại tại khu vực Địa Trung Hải.
Tiêu chí (iv): Thành phố cổ Dubrovnik là một ví dụ nổi bật về một một quần thể kiến trúc cảnh quan đô thị ven biển, minh hoạ cho giai đoạn lịch sử hình thành, phòng thủ và giao thương trên biển của các quốc gia vùng Địa Trung Hải giai đoạn thế kỷ 12 – 17.
Phạm vi Di sản Thành phố cổ Dubrovnik, Dubrovnik-Neretva, Croatia
Di sản Thành phố cổ Dubrovnik, Dubrovnik-Neretva, Croatia gồm 2 khu vực: Thành phố cổ của Dubrovnik và Đảo Lokrum.
.
Thành phố cổ Dubrovnik
Thành phố cổ Dubrovnik (Old City of Dubrovnik) (N42 38 29,1 E18 06 31,9), diện tích Di sản 24,7ha; diện tích vùng đệm 1.188,6 ha.
Sơ đồ vị trí các hạng mục công trình chính tại Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Các hạng mục công trình chính trong Di sản gồm:
Tường thành Dubrovnik
Tường thành Dubrovnik (Walls of Dubrovnik) được xây dựng trong suốt thế kỷ 7 – 14, là niềm tự hào của người dân Dubrovnik.
Tường thành Dubrovnik là các bức tường đá phòng thủ xung quanh thành phố Dubrovnik. Với nhiều bổ sung và sửa đổi trong suốt lịch sử, Tường thành Dubrovnik được coi là một trong những hệ thống công sự vĩ đại của thời Trung cổ, vì chưa bao giờ bị thất thủ, bảo vệ cho sự tự do và an toàn cho Cộng hòa Ragusa trong suốt 5 thế kỷ.
Hệ thống tường ban đầu có khả năng là những hàng rào bằng gỗ.
Những bức tường thành đá vôi còn nguyên vẹn ngày nay, được hình thành từ thế kỷ 12 - 17, phần lớn được xây dựng trong thế kỷ 14 và 15; chạy liên tục với chiều dài khoảng 1.940m, bao quanh phần lớn thành phố. Tường thành tại đây phân thành 2 loại: Tường thành xây dựng trên mặt đất và tường thành xây dựng trên vách đá ven biển.
Tường thành xây dựng trên mặt đất trải dài từ Pháo đài Bokar (Tower Bokar, hình vẽ ký hiệu 7) ở phía tây, qua Pháo đài Minceta (Minceta Tower, hình vẽ ký hiệu 1) tại phía tây bắc, đến Pháo đài Revelin (Tower Revelin, hình vẽ ký hiệu 14) ở phía đông bắc. Tường thành dày 4- 6m, tại một số vị trí nhất định cao tới 25m, được hỗ trợ bởi các bức tường nghiêng và hào cạn để chống lại các cuộc tấn công từ bên ngoài.
Tường thành xây dựng trên vách đá ven biển tại phía nam và đông, trải dài từ Pháo đài Bokar ở phía tây đến Pháo đài Revelin ở phía đông bắc. Những bức tường này do được bảo vệ bởi các vách đá cao nên có chiều dày nhỏ hơn nhiều so với tường thành xây dựng trên đất liền, chỉ dày từ 1,5 – 5m, tùy thuộc vào vị trí.
Các bức tường thành được gắn liền với các tháp canh và pháo đài.
Đoạn tường thành và hào cạn xây dựng trên mặt đất, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Một đoạn tường thành xây dựng trên vách đá trên biển, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Cổng thành
Thành phố cổ nhiều cổng, ngoài cổng chính là Cổng Pile (Gate of Pile) và Cổng Ploče (Gate of Ploče) dạng tháp cổng (cổng pháo đài với các cầu kéo), tại đây còn có một số cổng nhỏ được mở xuyên qua các bức tường thành.
- Cổng Pile (Gate of Pile, trong hình vẽ ký hiệu 4): nằm tại phía tây Thành phố cổ, là một phức hợp kiên cố được bảo vệ bởi Pháo đài Bokar (Tower Bokar, hình vẽ ký hiệu 7) và con hào chạy bên ngoài của các bức tường thành. Cổng được kết nối với bên ngoài bởi một cầu bằng gỗ có thể kéo lên và một cây cầu đá 2 vòm bắc qua một con hào bảo vệ. Cổng được xây dựng bởi Paskoje Miličević (kỹ sư xây dựng người Croatia, năm 1449 – 1516) vào năm 1471. Trên vòm cổng có một bức tượng của Thánh bảo trợ thành phố Blaise (Sveti Vlaho). Sau Cổng là tuyến phố chính Stradun.
Mặt trước Tháp cổng Pile với cầu kéo phía trước, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Cổng Ploče (Gate of Ploče, hình vẽ ký hiệu 4): nằm tại phía đông bắc Thành phố cổ, được bảo vệ bởi Pháo đài Revelin (Tower Revelin, hình vẽ ký hiệu 14), kết nối với bên ngoài bởi một cầu gỗ có thể kéo lên và một cây cầu đá 2 nhịp bắc qua một hào cạn. Cổng Ploče được thiết kế và xây dựng bởi Mihajlo Hranjac (kỹ sư xây dựng người Croatia) vào năm 1628. Cây cầu đá dẫn đến Pháo đài Revelin được xây dựng vào thế kỷ 15 bởi kỹ sư Paskoje Miličević (cũng là người thiết kế cầu Cổng cọc). Phía trên cây cầu, cũng giống như Cổng Cọc, có bức tượng của Thánh bảo trợ Blaise.
Tháp cổng Ploče phía ngoài với cầu cạn nối với Pháo đài Revelin, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Tháp cổng Ploče phía trong với cầu kéo, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Tại đây còn một số cổng nhỏ xuyên qua tường thành (City Wall Entrance) tại phía đông: Cổng Peskarija (Peskarija Gate) – Cổng chợ cá; tại phía bắc là Cổng Buža (Gate of Buža)….
Cổng Buža - Cổng nhỏ xuyên qua tường, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Tháp canh và pháo đài
Từ kinh nghiệm phòng thủ của các quốc gia láng giềng, vào thế kỷ 15, chính quyền Dubrovnik đã tập trung nguồn lực để nâng cấp hệ thống phòng thủ của thành phố.
- Tháp Minčeta (Minčeta Tower, trong hình vẽ ký hiệu 1) nằm tại phía tây bắc của Thành phố cổ. Công trình được xây dựng bởi kỹ sư xây dựng địa phương Nicifor Ranjina và các kỹ sư người Ý do Giáo hoàng Pius II (trị vì năm 1458 – 1464) cử đến vào năm 1463, lúc cao điểm của mối đe dọa từ Thổ Nhĩ Kỳ.
Tháp có mặt 3 phần: Phần phần bệ tháp, phần thân tháp và phần đỉnh tháp.
Phần bệ tháp hình tứ giác. Trên phần bệ tháp, phù hợp với kỹ thuật chiến tranh mới, Michelozzo di Bartolomeo Michelozzi (kiến trúc sư, nhà điêu khắc người Ý, năm 1369 – 1472, được coi là một trong những nhà tiên phong lớn của kiến trúc thời Phục Hưng) đã xây dựng một tháp tròn và hệ thống tường thành mới (Counterscarp, là hệ thống hào cạn dọc tường thành, bên trong tường hào có những đường hầm với lỗ châu mai chĩa vào hào). Toàn bộ các bức tường dày 6m của tòa tháp tròn mới có một loạt lỗ châu mai. Phần đỉnh tháp là một tháp hình tròn nhỏ hơn thân tháp, được xây dựng bởi Giorgio da Sebenico (kiến trúc sư, nhà điêu khắc người Ý, năm 1410 – 1473) vào năm 1464.
Tháp Minčeta hiện trở thành một trong những biểu tượng của Thành phố Dubrovnik. Bên trong Tháp trở thành một viện bảo tàng.
Phối cảnh tổng thể Tháp Minčeta, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Tháp tròn phía trên đỉnh Tháp Minčeta, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Bên trong Tháp Minčeta, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Pháo đài Bokar (Fort Bokar/Tower Bokar/ Lapidarij, hình vẽ ký hiệu 7) thường được gọi là "Zvjezdan", là một pháo đài nằm tại phía tây của Thành phố cổ; được xây dựng bởi kiến trúc sư Michelozzo di Bartolomeo từ năm 1461- 1463. Công trình 2 tầng hình bán nguyệt này nằm trên một vách đá dựng đứng. Pháo đài cùng với Tháp Minčeta là điểm then chốt trong trong việc phòng thủ Cổng Pila, lối vào phía tây thành phố.
Phối cảnh Pháo đài Bokar, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Pháo đài Revelin (Revelin Fortress, hình vẽ ký hiệu 14) là một pháo đài nằm tại phía đông, tách rời khỏi Thành phố cổ, nhằm bổ sung việc bảo vệ đường tiếp cận đất liền tới Cổng Ploče. Tên Revelin bắt nguồn từ rivelino (ravelin), một thuật ngữ trong kiến trúc quân sự chỉ công trình được xây dựng đối diện với cổng thành để tăng cường khả năng phòng thủ.
Pháo đài được xây dựng vào năm 1462 bởi Antonio Ferramolino (kiến trúc sư và kỹ sư quân sự người Ý, năm ? -1550). Phải mất 11 năm để xây dựng và nhiều năm sau để hoàn thiện. Trong thời gian đó, mọi công việc xây dựng khác trong thành phố đã dừng lại để có thể hoàn thành pháo đài này càng sớm càng tốt. (Người ta còn kể rằng, trong thời gian xây dựng, mỗi du khách khi vào Thành cổ phải mang theo một viên đá để xây dựng Pháo đài). Sau khi hoàn thiện, Pháo đài Revelin trở thành pháo đài mạnh nhất trong số các pháo đài của Thành phố Dubrovnik.
Pháo đài có hình dạng một tứ giác không đều, ba mặt là hào cạn và mặt kia là biển. Từ Pháo đài có một cây cầu bắc qua hào cạn nối với Cổng Ploče; một cây cầu khác nối với vùng đất phía đông, bên ngoài Thành.
Công việc xây dựng được thực hiện hoàn hảo đến nỗi trận động đất kinh hoàng năm 1667 không làm Pháo đài bị hư hại. Bên trong Pháo đài là các không gian lớn được liên kết với nhau bằng các mái vòm, trở thành một trong những trung tâm hành chính của nước Cộng hòa Ragusa.
Ở phía trước của Pháo đài Revelin có một sân thượng quay mặt ra cảng. Ngày nay được sử dụng như một sân cho các lễ hội mùa hè của Dubrovnik.
Phối cảnh Pháo đài Revelin Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Phối cảnh góc phía tây Pháo đài Revelin với cầu cạn sang Tháp cổng Ploče, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Pháo đài St. John (St. John Fortress/Sveti Ivan, hinh vẽ ký hiệu 23), thường được gọi là Tháp Mulo, là một tòa nhà hoành tráng ở phía đông nam của cảng. Phía trước Pháo đài là đê chắn sóng Porporela). Pháo đài có vai trò kiểm soát lối vào cảng của Thành phố và Kho vũ khí (Great Arsenal). Pháo đài đầu tiên được xây dựng vào giữa thế kỷ 14, nhưng đã được sửa đổi nhiều lần trong suốt thế kỷ 15 và 16. Ngày nay, Pháo đài 3 tầng này trở thành một bảo tàng dân tộc học và hàng hải.
Phối cảnh Pháo đài St. John cùng với các đê chắn sóng, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Pháo đài St. Lawrence (St. Lawrence Fortress/Lovrijenac, hình vẽ ký hiệu 29), thường được gọi là Gibraltar (đảo đá) của Dubrovnik, nằm bên ngoài phía tây các Bức tường Thành phố cổ, đối diện với Pháo đài Bokar (hình vẽ ký hiệu 7); có vai trò trấn giữ phía biển, hỗ trợ cho Pháo đài Bokar.
Pháo đài được hoàn thành vào năm 1301, nằm trên một vách đá cao 37m trên mực nước biển, có mặt bằng hình tứ giác. Các khối nhà bố cục xung quanh một sân trong, có chiều cao khác nhau, dật cấp tạo thành 3 bậc, thấp dần ra hướng biển.
Pháo đài được phòng thủ với 10 khẩu pháo lớn, khẩu lớn nhất và nổi tiếng nhất được gọi là "Lizard" (Gušter). Các bức tường pháo đài có chiều dày khác nhau; phía biển dày 12m, phía đất liền dày khoảng 0,6m.
Hai cầu rút dẫn đến pháo đài, có dòng chữ "Non Bene Pro Toto Libertas Venditur Auro" (Không bán Tự do dù trả bằng tất cả kho vàng trên đời) phía trên cổng. Để đảm bảo lòng trung thành, quân trong Pháo đài St. Lawrence được luân chuyển 30 ngày một lần.
Công trình được xây dựng chỉ trong ba tháng và liên tục được bổ sung, hoàn thiện.
Ngày nay, nội thất bên trong Pháo đài là một trong những sân khấu trang nghiêm nhất ở châu Âu, và là nơi biểu diễn vở kịch Hamlet của William Shakespeare.
Phối cảnh Pháo đài St. Lawrence; bên ngoài Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Pháo đài St. Lawrence với hệ thống phía trên dật thành tầng bậc; bên ngoài Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Tuyến phố chính Stradun
Tuyến phố chính Stradun (Stradun Street) là tuyến đi bộ lát đá vôi, chạy dài khoảng 300m theo hướng đông tây.
Đầu phía tây là Đài phun nước Onofrijeva (Fountain Onofrijeva, hình vẽ ký hiệu 5) gần Cổng Cọc (Gate of Pile).
Đầu phía đông là Đài phun nước Small Onofri (Small Onofri Fountain, hình vẽ ký hiệu 17), nối với tuyến đường dẫn tới Cổng Ploče (Gate of Ploče) tại phía đông bắc của Thành phố cổ và lối vào qua tường thành ra bến tàu và cảng cá (City Wall Eintrance). Từ tuyến phố chính này tỏa ra các tuyến phố khác của Thành phố cổ.
Stradun trở thành con đường chính của thành phố vào thế kỷ 13.
Diện mạo hiện tại của các ngôi nhà dọc phố phần lớn được tạo ra sau trận động đất kinh hoàng năm 1667. Các ngôi nhà đều được quy định xây dựng theo một khuôn mẫu: Nhà cao 3 tầng; Tầng trệt là cửa hàng với cửa ra vào và cửa sổ trong một khung duy nhất dạng vòm hình bán nguyệt, kho chứa hàng ở phía sau với lối vào từ hẻm; Tầng 1 được dành cho sinh hoạt; Tầng 2 có nhiều phòng khác nhau; Nhà bếp luôn được đặt ở tầng áp mái để ngăn chặn sự lây lan của hỏa hoạn.
Ngày nay, tại Dubrovnik, Stradun là tuyến phố dạo chơi phổ biến cho khách du lịch; nơi tổ chức đám rước trong Lễ Thánh Blaise vào ngày 3 tháng Hai hàng năm, tổ chức hòa nhạc và là địa điểm chính tổ chức lễ đón giao thừa.
Tuyến phố chính Stradun, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Các tòa nhà cửa hàng và ở theo một mẫu thống nhất dọc theo Tuyến phố chính Stradun, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Đài phun nước
Thành phố cổ Dubrovnik có 2 đài phun nước:
- Đài phun nước Onofrijeva (Fountain Onofrijeva, hình vẽ ký hiệu 5) nằm tại phía tây Thành cổ, gần Cổng Cọc (Gate of Pile), một đầu của tuyến phố chính Stradun (chạy theo hướng đông – tây). Công trình được xây dựng vào năm 1438, còn được sử dụng đến cuối thế kỷ 19.
Đài phun nước đặt theo tên của kiến trúc sư người Ý Onofrio di Giordano della Cava, là người thiết kế đài phun nước, cũng như hệ thống cấp nước sinh hoạt cho thành phố dài gần 20km, dẫn nước từ suối Knežica, sông Šumet ở Rijeka Dubrovacka đến Thành phố cổ.
Đài phun nước là một cấu trúc đa giác tròn lớn với một mái vòm và 16 vòi nước; được tô điểm bởi 16 mặt nạ chạm khắc bằng đá (maskeron ). Đài phun nước bị hư hại nặng do trận động đất năm 1667 và được xây dựng lại.
Đài phun nước Onofrijeva, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Đài phun nước Small Onofri (Small Onofri Fountain, hình vẽ ký hiệu 17) nằm tại phía đông Thành cổ, đầu bên kia của của tuyến phố chính Stradun, trên Quảng trường Luža, cạnh Tháp chuông Dubrovnik (Dubrovnik Bell Tower, hình vẽ ký hiệu 16). Đài phun nước nhỏ này cũng do kiến trúc sư người Ý Onofrio di Giordano della Cava thực hiện; có mặt bằng hình bát giác, được tô điểm bởi các bức phù điêu hình người, cá heo và vỏ sò, được thực hiện bởi nghệ sĩ người Ý Pietro di Martino (ông cũng là người thực hiện các điêu khắc trang trí tại Dinh Thủ tướng).
Quảng trường Luža với Đài phun nước Small Onofri và cột gắn tượng Orlando, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Đài phun nước Small Onofri, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Nhà thờ và Tu viện
Bên trong Thành phố cổ Dubrovnik có rất nhiều nhà thờ và tu viện.
- Nhà thờ và Tu viện Franciscan (Franciscan Church and Monastery, hình vẽ ký hiệu 2) nằm tại phía tây Thành phố cổ, gần Cổng Cọc (Gate of Pile, hình vẽ ký hiệu 4). Mặt tiền Nhà thờ trải rộng theo phía nam, dọc tuyến phố chính Stradun. Tu viện nằm về phía bắc của Nhà thờ.
Dòng Franciscan đến Dubrovnik vào khoảng năm 1234. Tu viện của dòng Franciscan sớm nhất được xây dựng vào thế kỷ 13 ở bên ngoài Thành cổ. Nhà thờ và Tu viện Franciscan bên trong Thành cổ được xây dựng vào năm 1317 và hoàn thiện sau đó mất hàng thế kỷ.
Nhà thờ Phanxicô là một trong những nhà thờ giàu có nhất ở Dubrovnik vào thời bấy giờ. Công trình bị phá hủy trong trận động đất năm 1667 và được trùng tu sau đó theo phong cách Baroque.
Phần của công trình còn lại duy nhất sau động đất là mảng tường cổng nhìn ra phố Stradun. Cổng được thực hiện vào năm 1498 theo phong cách Gothic, là một trong những cổng có trang trí đẹp nhất ở Dubrovnik và được chạm khắc trong xưởng địa phương. Trên cổng có bức tượng Đức Trinh Nữ (Pietà) với kích thước gần như người thật đặt chính giữa, hai bên là tượng của Thánh Jerome (tay giữ mô hình của nhà thờ trước trận động đất) và Thánh John the Baptist. Trên cùng là tượng Thiên Chúa Cha (Father Creator).
Tháp chuông của Nhà thờ là một trong những điểm nhấn của Thành phố cổ.
Nội thất của Nhà thờ ngày nay theo phong cách Baroque với một gian giữa duy nhất. Bục giảng bằng đá cẩm thạch còn lại sau trận động đất năm 1667. Bàn thờ chính với tượng Chúa Kitô phục sinh đặt giữa bốn cột đá cẩm thạch xoắn, được dựng vào năm 1713. 5 bàn thờ phụ được điêu khắc bởi Giuseppe Sardi (kiến trúc sư Ý, năm 1680 – 1768). Các đồ trang trí trên bàn thờ Thánh Phanxicô được vẽ vào năm 1888 bởi Celestin Medovic (họa sĩ người Croatia, năm 1657- 1920). Nhà thơ nổi tiếng của nước Cộng hòa Ragusa Ivan Gundulić (năm 1589 – 1638) được chôn cất trong hầm mộ của Nhà thờ.
Tu viện dòng Phanxicô là một trong những công trình kiến trúc Romanesque có giá trị nhất trên bờ Adriatic của Croatia; được xây dựng vào năm 1360.
Công trình cao 2 tầng, bao quanh một sân trong. Tầng trên được xây dựng theo phong cách Phục hưng. Tầng dưới được xây dựng theo phong cách Romanesque-Gothic.
Hàng hiên bao quanh sân trong có 120 cột đôi mảnh với tiết diện 6 cạnh và 12 cột trụ chính tiết diện chữ thập. Đầu cột đỡ vòm được trang trí khác nhau với các dạng hình học, thực vật, người và động vật.
Cũng vào năm 1317, tại Tu viện thành lập nhà thuốc Friars Minor (Friars Minor pharmacy), tuân theo quy tắc của dòng Phanxicô là chăm sóc các tín đồ bị bệnh. Tuy nhiên, hiệu thuốc này được thiết kế và sử dụng như một hiệu thuốc công cộng. Ngày nay, Hiệu thuốc Friars Minor vẫn còn hoạt động, là một trong những hiệu thuốc lâu đời nhất trên thế giới.
Tu viện sở hữu một trong những thư viện cổ phong phú nhất ở Croatia. Thư viện được thành lập vào thế kỷ 17, có chứa hơn 70000 cuốn sách, 1200 trong số đó là những bản viết tay cũ có giá trị và tầm quan trọng đặc biệt. Tại đây có hơn 200 bức tượng cổ được làm từ thế kỷ 15 đến 17; bộ sưu tập các đồ gia dụng thời Phục hưng, các hàng hóa cũ của Hiệu thuốc Phanxicô, các bức tranh của các bậc thầy và các mẫu vật bằng vàng quý hiếm…
Mặt trước của Nhà thờ Franciscan với mảng tường thế kỷ 15 có cổng nhìn ra phố Stradun và tháp chuông Nhà thờ (bên phải ảnh là Đài phun nước Onofrijeva), Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Bức tượng Đức Trinh Nữ trang trí trên cổng của bức tường thế kỷ 15, Nhà thờ Franciscan,
Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Bên trong Nhà thờ Franciscan, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Phối cảnh Tu viện Franciscan với sân trong; phía sau là Tháp chuông Nhà thờ Franciscan, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Hàng cột đôi với đầu cột trang trí phong phú dọc theo hàng hiên bao quanh sân trong Tu viện Franciscan, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Gian trưng bày nội thất Hiệu thuốc cũ, Tu viện Franciscan, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Tu viện Sveta Klara (Sveta Klara – Convent/St. Klarisa Monastery, hình vẽ ký hiệu 6) nằm tại phía tây Thành phố cổ, gần Đài phun nước Onofrijeva (hình vẽ ký hiệu 5) nằm tại phía tây Thành cổ, gần Cổng Cọc (hình vẽ ký hiệu 4). Tu viện Sveta Klara là tu viện nữ, được xây dựng vào cuối thế kỷ 13. Một phần của Tu viện dành cho trại trẻ mồ côi, bắt đầu hoạt động vào năm 1290, là một trong những trại trẻ mồ côi đầu tiên trên thế giới.
Tu viện là các khối nhà cao 2 tầng bao quanh một sân trong.
Hình ảnh bên ngoài của Tu viện Sveta Klara, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Phối cảnh Tu viện Sveta Klara với sân trong, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Tu viện Dominican (Dominican Monastery, hình vẽ ký hiệu 12) nằm tại phía đông bắc Thành cổ, trên đường ra Pháo đài Revelin (Revelin Fortress, hình vẽ ký hiệu 14).
Những người theo dòng tu Dominican (Dominican Orderm, dòng tu hành khất thực của Giáo hội Công giáo) đã thành lập Tu viện vào năm 1225. Song việc xây dựng Tu viện cao 3 tầng như hiện tại chỉ được hoàn thành vào thế kỷ 14. Tu viện Dominica có hình thức bên ngoài giống như một pháo đài.
Mặt tiền Tu viện được hoàn thành vào năm 1458, bởi Paskoje Miličević Mihov (kỹ sư xây dựng người Croatia, năm 1440- 1516, cũng chính là người thiết kế Dinh thự Sponza, Dubrovnik). Lối vào chính Tu viện qua một bệ bậc cao hình bán nguyệt.
Tháp chuông của Tu viện được khởi công từ thế kỷ 16, nhưng đến thế kỷ 18 mới hoàn thành.
Sân trong của Tu viện có một hàng hiên bao quanh, được xây dựng vào năm 1456 – 1483 bởi những thợ xây dựng địa phương. Hàng hiên phía sân trong có hàng trụ lớn đỡ vòm tường; giữa hai trụ được trang trí bằng 2 cột vòm nhỏ.
Giữa sân có một giếng nước cổ vẫn còn sử dụng cho đến ngày nay. Trong thời gian chiến tranh năm 1991, đây là một trong những nguồn cung cấp nước sạch chính cho người dân trong Thành phố cổ. Bên trong Tu viện có một nhà thờ nhỏ (Dominican Church) theo phong cách Gothic-Romanesque. Nội thất của Nhà thờ được trang trí phong phú. Tuy nhiên, tác phẩm đáng chú ý nhất là cây Thánh giá bằng vàng lớn ở vòm trung tâm phía trên bàn thờ chính, là một tác phẩm của Paolo Veneziano (họa sĩ người Ý, năm ?- 1358).
Trong Tu viện có hầm lưu giữ mộ của gia đình quý tộc Dubrovnik và một số nhà thơ người Croatia (Ragusa) nổi tiếng đương thời như Dinko Ranjina (năm 1536 – 1607) và Junije Palmotić (năm 1606- 1657).
Trong Tu viện có một thư viện với 216 cuốn sách in trước năm 1501 (incunabula) và một kho lưu trữ phong phú với các bản thảo, tài liệu quý giá và một bộ sưu tập nghệ thuật phong phú.
Phối cảnh Tu viện Dominican, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Lối vào chính Tu viện Dominican, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Nội thất Tu viện Dominican với Thánh giá bằng vàng lớn tại vòm trung tâm ban thờ, Tu viện Dominican, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Sân trong với giếng cổ, Tu viện Dominican, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Nhà thờ St Blaise (Saint Blaise's Church/Church Sv.Vlaho, hình vẽ ký hiệu 19) nằm tại phía đông Thành phố cổ, trên Quảng trường Luža; được xây dựng để vinh danh vị thánh bảo trợ thành phố Saint Blaise.
Nhà thờ ban đầu được xây dựng vào thế kỷ 14, theo phong cách Romanesque rất phổ biến trong kiến trúc địa phương thời kỳ đó. Trận động đất lớn năm 1667 đã làm hư hại toàn bộ tòa nhà. Năm 1706, một trận hỏa hoạn đã phá hủy hoàn toàn công trình.
Nhà thờ được xây dựng lại theo phong cách Baroque vào năm 1715 bởi Marino Gropelli (kiến trúc sư và nhà điêu khắc người Venice, năm 1662-1728).
Nhà thờ nằm trên một bệ nền cao với 11 bậc; có mặt bằng hình vuông, mặt bằng mái dạng chữ thập. Giao của khối mái chữ thập là một tháp mái tròn.
Mặt tiền được chia bởi bốn cột Corinthian. Cửa vào gian giữa được nhấn mạnh bởi 2 cột Corinthian nhỏ, phía trên trang trí 3 tượng thiên thần có cánh.
Trên đỉnh mái của mặt tiền là một đầu hồi hình bán nguyệt và một lan can với 3 tượng thánh, trong đó tượng Thánh Blaise đứng ở chính giữa.
Gian giữa, hợp xướng và hậu điện có trần dạng vòm, phân chia bởi các cột Corinthian, được trang trí theo phong cách Baroque.
Bàn thờ chính là sự kết hợp giữa đá cẩm thạch trắng và đá cẩm thạch đa sắc. Trong hốc cao của ban thờ có một bức tượng nhỏ Thánh Blaise bằng bạc mạ vàng, được chế tác vào thế kỷ 15, còn sót lại sau trận hỏa hoạn năm 1706. Trên tay trái của Thánh giữ một mô hình nhà thờ Romanesque đã bị phá hủy bởi trận động đất năm 1667.
Nhà thờ còn lưu giữ các Thánh tích của Thánh Blaise và các đồ trang trí cổ bằng bạc.
Đối diện với Nhà thờ là cột gắn tượng Orlando (Orlando Statue, hình vẽ ký hiệu 20). Theo truyền thuyết, vào thế kỷ thứ 8, Orlando là người đã giúp Thành phố Dubrovnik tự vệ trước các cuộc tấn công của cướp biển. Chiều dài từ cổ tay đến khuỷu tay của bức tượng là thước đo tiêu chuẩn cho chiều dài tại Cộng hòa Ragusa.
Phối cảnh mặt đứng Nhà thờ St Blaise; phía trước là cột gắn tượng Orlando, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Nội thất không gian Hợp xướng và Hậu điện Nhà thờ St Blaise, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Trang trí ban thờ tại Hậu điện, Nhà thờ St Blaise, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
- Nhà thờ và Kho bạc Dubrovnik (Dubrovnik Cathedral/Assumption Cathedral and Treasury, hình vẽ ký hiệu 22) nằm tại trung tâm Thành cổ. Đây là nhà thờ Công giáo La Mã, nơi đặt trụ sở của Giáo phận Dubrovnik.
Nhà thờ được xây dựng vào thế kỷ 12 theo phong cách Romanesque, trên địa điểm của một nhà thờ cũ, bao gồm các tòa nhà từ thế kỷ 7, 10 và 11. Chí phí xây dựng Nhà thờ được đóng góp một phần bởi Richard I (Richard the Lion Heart, vua nước Anh, trị vì năm 1189 – 1199), cúng tiến cho những người đã sống sót sau một vụ đắm tàu gần đảo Lokrum (Lokrum Island, Dubrovnik) vào năm 1192 khi trở về từ cuộc Thập tự chinh thứ ba (Crusade, là một loạt các cuộc chiến tranh tôn giáo được khởi xướng từ Giáo hội Công giáo La Mã thời Trung cổ).
Nhà thờ đã bị phá hủy phần lớn trong trận động đất năm 1667.
Nhà thờ mới theo phong cách Baroque được xây dựng bắt đầu vào năm 1673, hoàn thành năm 1713 bởi Ilija Katičić (kiến trúc sư địa phương, năm 1647-1728).
Tòa nhà đã bị hư hại bởi trận động đất năm 1979, phải sửa chữa trong vài năm sau đó.
Nhà thờ đặt theo hướng đông – tây, lối vào chính từ hướng đông. Gian giữa có 5 gian, gồm 3 gian trung tâm với 2 hàng 3 cột tại gian giữa và 2 gian hai bên là các phòng cầu nguyện.
Không gian giao của Gian giữa với 2 Cánh bắc và nam tạo thành khối nhà hình chữ thập với tháp mái tròn ở phía trên.
Mặt tiền của Nhà thờ được bao bọc bởi bốn cột Corinthian. Trên đỉnh của phần trung tâm là một cửa sổ Baroque lớn với đầu hồi hình tam giác và lan can với các bức tượng của các vị thánh. Các hốc sâu trong mặt tiền có các bức tượng của Thánh bảo trợ Blaise và Thánh Joseph.
Các mặt bên của nhà thờ khá đơn giản, được kết nối bởi các cột trụ và cửa sổ hình bán nguyệt.
Tại ban thờ chính có một bức tranh ghép (Polyptych) mang tên Triptych of "Ascension of Mary" của Titian (Tiziano Vecelli/Vecellio, một họa sĩ Ý thời kỳ Phục hưng, được coi là thành viên quan trọng nhất của trường phái Venice thế kỷ 16, năm 1488/1490 – 1576).
Kho bạc Nhà thờ (Riznica Katedrale) là nơi lưu giữ 182 thánh tích liên quan đến Thánh bảo trợ Blaise và cổ vật như tranh, trang trí đá quý, huy chương… từ thế kỷ 11.
Phối cảnh Nhà thờ Dubrovnik, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Sơ đồ mặt bằng Nhà thờ Dubrovnik, thể hiện các giai đoạn xây dựng chồng lên nhau theo tiến trình lịch sử. Đây cũng là dạng thức phổ biến tại Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Nội thất gian giữa Nhà thờ Dubrovnik, Thành phố cổ Dubrovnik, Croatia
Một bức tranh ghép mang tên Triptych of "Ascension of Mary" bên trong |
.jpg)