BMKTCN - ĐHXD - Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua, Izabal, Guatemala

Hỏi:

Em cảm thấy vô hướng quá

Em chào thầy ạ, em là 1 sinh viên đang theo học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội và cũng đang học trong lớp Kiến trúc Công nghiệp của thầy ạ. Em có 1 số vấn đề nội tâm rất mong muốn được thầy giúp đỡ và mách bảo ạ.
Vấn đề chính em đang gặp phải là em cảm thấy rất vô hướng như trong tiêu đề ạ. Em thấy bản thân mình không có tý năng lực nào để mai sau có thể hành nghề kiến trúc sư. Hiện tại em bị nản chí và cũng lo sợ nữa. Em vào trường cũng vì ước mơ có thể xây ngôi nhà do chính mình thiết kế và hành nghề. Nhưng em cảm thấy mình không đủ năng lực để có thể hành nghề, kiến thức trên trường là vô cùng lớn mà dù e đã học rồi nhưng lại bị quên lãng chỉ sau 1 học kỳ. Em cũng không giỏi vẽ và vẽ rất xấu nếu vẽ tay thì nhìn rất trẻ con và thiếu chuyên nghiệp, nhìn các bạn khác em cảm thấy rất tự ti, Em cũng không biết mình còn có thể đủ trình độ để đi thực tập không nữa. Chuyên môn của em em tự đánh giá là khá tệ, em rất suy sụp và cố gắng học những gì có thể mà chuyên ngành cần. Thầy có thể cho em xin ý kiến và liệu có giải pháp khắc phục không ạ, em rất sợ rằng nếu hành nghề thì bản thân không giỏi giang thì kinh tế làm ra sẽ bị thấp, không đủ sống. Vậy em phải làm sao ạ.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư.

Năng lực tự thân thời điểm này là kết quả của năng lực tự rèn luyện giai đoạn trước. Như em nêu trong thư, năng lực tự thân yếu, trước hết thể hiện:
i) Kiến thức chuyên môn còn nhiều khoảng trống và ngày càng rộng ra, do việc học không chăm chỉ;
ii) Trình bày bản vẽ kiến trúc xấu, do không cẩn thận khi thiết kế;
iii) Mất niềm tin vào chính mình, nản chí và dẫn đến lo sợ cho tương lai.
Phải thấy đó là điều không tốt đẹp do chính em gây ra, để có trách nhiệm mà sửa mình.
Được gia đình hỗ trợ, có sức khỏe và năng lực để học đến năm thứ 3, là may mắn lắm, khi so sánh với rất nhiều thanh niên người Việt khác.

Một số việc phải làm ngay:
i) Thay đổi ngay nhận thức cũ: Ta phải trở thành người tài với cả kỹ năng cứng và mềm phù hợp để cạnh tranh và hợp tác, không chỉ trong kiến trúc mà cả lĩnh vực liên quan khác mà xã hội đang cần và tạo ra giá trị gia tăng;
ii) Sử dụng thời gian hợp lý: Một ngày ngủ đủ 6- 7 tiếng để tái tạo sức lao động. Thời gian còn lại dành cho: Học ngoại ngữ và chuyển đổi số; Đi học đầy đủ và lắng nghe bài giảng; Đọc sách và tài liệu bổ sung kiến thức; Chủ động trao đổi chuyên môn với giảng viên và bạn bè;
iii) Chăm chỉ tự học tập: Lời chê ghê gớm nhất là Kẻ lười nhác. Từ Kẻ lười nhác đến Kẻ hèn hạ và vô dụng rất gần nhau. Không phải lúc nào cũng có người bên cạnh mà học hỏi, mà phải có kế hoạch tự học, từ trong sách vở đến mạng xã hội và thực tế;
iv) Mở ra với thế giới bên ngoài: Tìm người có đức, có tài mà chơi để học kiến thức và sự đồng thuận; Ra với môi trường tự nhiên mà hòa vào trong đó. Sẵn sàng trải nghiệm làm những điều tốt đẹp;
v) Còn 2 năm nữa mới ra trường. Phải học để tốt nghiệp đại học, điểm khởi đầu sự nghiệp của một người tri thức. Đây là thời gian đủ để em tìm lại sự cân bằng cảm xúc và tận tâm thay đổi chính mình.

Nếu có vấn đề gì về việc học tập có thể trao đổi với thày. Thày sẵn sàng đồng hành.

Ngày 4/11/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em kính chào thầy ạ.
Em đang đọc lần 2 quyển sách Nghĩ giàu làm giàu, xuất bản lần đầu năm 1937. Quyển sách được viết từ 90 năm trước nhưng nó vẫn đang phản ánh nhiều thực tế.
Em đã đọc được rằng "các cơ sở giáo dục cần có trách nhiệm hơn nữa trong việc định hướng nghề nghiệp cho sinh viên".
Em nghĩ đó là việc các thầy đang làm không ngừng.
Em viết mail này để cảm ơn công việc của thầy ạ.

Em cảm ơn thầy đã đọc ạ.
Sinh viên 60KD3

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Rất cám ơn về những dòng chia sẻ, động viên.
Định hướng nghề nghiệp cho sinh viên không chỉ liên quan đến việc đào tạo kỹ năng cứng mà còn phải là kỹ năng mềm, liên quan trước hết đến năng lực đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
Cuốn sách "Nghĩ giàu, làm giàu" chỉ là một trong những nội dung mà thế hệ trẻ quan tâm.
Điều lớn lao hơn là họ phải có năng lực tự thân và năng lực tự rèn luyện để hình thành sự nghiệp và trở thành người tốt cho gia đình, cộng đồng và xã hội, phù hợp với chuẩn mực chung của loài người trong thế kỷ 21.
Sinh viên là tương lai của thày.
Thày cùng các thày cô giáo khác đang nỗ lực hết sức để biến tương lai tốt đẹp đó thành hiện thực.
Thày đang viết một cuốn sách với tiêu đề: 'Nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho sinh viên (và cựu sinh viên) trong lĩnh vực xây dựng'. Dự kiến tháng 5/2023 xuất bản.
Chúc mọi điều tốt lành.
Ngày 8/3/2023; Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Thưa thầy, em xin gửi kết quả bigfive mới của bản thân, qua đây em cũng xin cảm ơn thầy vì thông qua bài khảo sát bigfive và những lời thầy nói, em đã cố gắng khắc phục những yếu điểm của bản thân và cũng như trau dồi thêm kiến thức để khai phá bản thân, và thực tế đã có những chuyển biến tích cực trong cuộc sống và công việc của em, tuy vậy bản thân em cũng vẫn còn những thiếu sót, những điều em chưa thay đổi đc, em mong thầy thông cảm và trân thành cảm ơn thầy đã lắng nghe em.

Sinh viên Khóa 53KD, Khoa Kiến trúc Quy hoạch, ĐHXD Hà Nội

Trả lời:

Đã nhận được kết quả Big Five. Nên ghép thêm kết quả của những sinh viên khác, người khác để có thể so sánh và rút ra được nhận xét ta là ai và từ đó tự sửa mình.

Kết quả cho thấy: Tính cách (hay kỹ năng mềm) thuộc loại trung bình. Yếu về tính hướng ngoại.

Từng bước, từng bước mà cố gắng hơn.

Ngày 3/2/2023, thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi: Em gửi thầy kết quả Big Five ạ.

Trả lời: Thày đã nhận được kết quả đánh giá Big Five của em.

Sau một năm tự nhìn nhận mình là ai và đã có những thay đổi .

Tính cách Tận tâm và Hướng ngoại được cải thiện so với trước.

Tính cách Cân bằng cảm xúc vẫn yếu như cũ. Theo các nghiên cứu mà thày được biết, tính cách Cân bằng cảm xúc là cốt lõi. Mọi năng lực hoạt động chuyên môn, xã hội của một con người đều dựa vào đây mà ra cả.

Ta có mặt trên đời này đều có nguyên cớ tốt đẹp nào đó. Phải tự tin hơn nữa vào chính mình, trước hết là từ công việc chuyên môn, nay chính là đồ án tốt nghiệp.

Thày sẽ hỗ trợ chuyên môn để em có kết quả tốt nhất trong việc thực hiện học phần Đồ án tốt nghiệp.

Ngày 10/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: E chào thầy ạ! E là Thắng ,sinh vien nhận đồ án tốt nghiệp nhóm thầy, nhóm mình có nhóm zalo riêng hay thế nào để trao đổi về đồ án k ạ ? Em tìm sđt thầy để add Zalo nhưng không được ạ! Em cảm ơn thầy.
Trả lời: Trao đổi trực tiếp với thày qua mail.

Một số nội dung chính thực hiện trong 4 tuần đầu tiên: :

1) Đọc kỹ các yêu cầu về nội dung Học phần đồ án tốt nghiệp của Khoa và Bộ môn KTCN; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành ngay trong tuần thứ 1)

2) Báo cáo về tên đề tài tốt nghiệp, vị trí cụ thể khu đất dự kiến theo tỷ lệ 1/500 (hoàn thành trong tuần thứ 1)

3) Chuản bị các quy định, tiêu chuẩn thiết kế có liên quan đến đề tài; in thành một bộ hồ sơ, khi đi thông qua mang theo (hoàn thành trong tuần thứ 2)

4) Tìm 5 ví dụ trên thế giới về các công trình tương tự với loại hình dự kiến trong đề tài tốt nghiệp; nhận xét và đánh giá, kết luận rút ra để có thể ứng dụng cho đề tài (4 tuần phải hoàn thành);

5) Đọc lại các nguyên lý thiết kế kiến trúc đã được học (phải làm ngay và liên tục cho đến khi bảo vệ đề tài);

6) Nên tự đánh giá Ta là ai. Đánh giá theo phần mềm Big Five- tính cách sinh viên, để thày biết rõ hơn về sinh viên.

Phần mềm đánh giá: http://talaai.com.vn/ (talaai.com.vn)

Sau đó gửi ngay kết quả đánh giá tính cách cho thày, để có thể hỗ trợ.

Gặp nhau 2 tuần/lần. Mỗi lần gặp cần chuẩn bị sẵn câu hỏi để có thể trao đổi tối đa những vấn đề liên quan đến đề tài tốt nghiệp mà không tự trả lời được.

Địa điểm gặp: Chiều thứ tư hàng tuần, từ 16h - 17h30 tại Văn phòng Bộ môn KTCN.

Đồ án tốt nghiệp là một sự kiện quan trọng của đời người lao động trí óc.

Phải nỗ lực hết sức và dành tất cả thời gian, nguồn lực cho đồ án. Từ đây mới có kết quả tốt nhất, để trải nghiệm, hình thành năng lực cần thiết chuẩn bị cho việc ra trường và làm việc với vô số những người tài khác trong xã hội.

2/6/2022. Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi: Em chào bộ môn ạ, em là Hoàng Đức Dương lớp 66XD8 msv-0013966 đang làm bài tiểu luận về công trình dân dụng ạ em thấy bộ môn có đăng bài về công trình galaxy soho ở Trung Quốc vậy em muốn xin bộ môn cho em bài đăng đó được không ạ, em xin cảm ơn bộ môn,em chào bộ môn ạ.

Trả lời: Trang WEB bmktcn.com được thành lập với mục tiêu chính là phục vụ sinh viên. Đương nhiên là em được đăng lại các bài viết trên trang WEB này.

Chủ biên: TS. Phạm ĐÌnh Tuyển

Hỏi:

Em gửi thày bài Trắc nghiệm tính cách – Big Five (talaai.com.vn)

Trả lời:

Thày đã nhận được biểu tượng Big Five của em. Đây là Big Five rất điển hình của sinh viên. Em còn là người mạnh về Hướng ngoại, một tính cách rất được coi trọng trong Thời đại liên kết và hội nhập.
Do còn trong giai đoạn là sinh viên gắn với Học hỏi, Học tập là chính và chưa có Học hành, nên tính cách Tận tâm của em còn thiếu mạnh mẽ so với tính cách khác.
Khi làm việc trong doanh nghiệp hay tổ chức nào đó, người sử dụng lao động đánh giá trước hết tính cách Tận tâm và là kỹ năng mềm cơ bản của mỗi nhân viên.
Không đợi đến lúc ra trường, ngay từ bây giờ em dành quan tâm hơn cho tính cách này. Nếu làm được như vậy, sẽ thuận lợi hơn khi thử việc và nhiều cơ hội hơn trong sự nghiệp.
Khi trắc nghiệm Big Five, Tận tâm cũng là tính cách nổi trội của thày. Trong công việc, thày luôn có thiện cảm với những người Tận tâm.
Chúc em sớm trở thành con người thật sự Tận tâm.

Ngày 24/4/2021, Thày Phạm Đình Tuyển.

Hỏi:

Em thưa thầy, thầy có thể cho em hỏi làm sao mình có thể kết nối làm quen với những người giỏi hơn mình ạ, em cảm ơn thầy.

Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em.
Đối với một đất nước: Hiền tài như nguyên khí quốc gia. Mạnh hay yếu từ đó mà ra cả.
Đối với một cá nhân: Suốt cả đời gắn với việc học: Học cái gì và học thày nào. Và sự học luôn đi cùng với sự sang trọng và thịnh vượng.
Những người giỏi hay người hiền tài có thể thức tỉnh cho ta học cái gì một cách hiệu quả và qua đó họ cũng trở thành thày của ta.
Người tài giỏi là người làm những việc mang lại giá trị gia tăng cao mà người thường không làm được. Người hiền tài là người mang tài của mình ra giúp xã hội.
Vị thế xã hội cấp độ nào thì có người tài, người hiền tài cấp độ đó, ví như người tài giỏi trong lớp, trong trường, trong ngành, trong vùng, trong quốc gia và thế giới.
Mỗi người thường tìm và chơi với người giỏi phù hợp với vị thế của họ. Khi tiến bộ, sang một vị thế mới cao hơn, lại tìm thày giỏi tương xứng ở vị thế đó mà học.
Khi đã tài giỏi trong một vị thế, chính ta lại trở thành người thày để dẫn dắt những người khác chưa có điều kiện giỏi bằng ta. Từ đây ta cũng có được phẩm cách của người chủ và người lãnh đạo.
Khi đã hiểu được sự cần thiết của việc tìm người giỏi hay người hiền tài để học và hành, thì tất yếu ta sẽ tự thay đổi để tìm được cách kết nối với họ.
Những hiền tài luôn mong muốn làm những điều tốt đẹp. Vậy hãy thể hiện cho họ thấy tính cách của ta cũng luôn mạnh mẽ hướng về điều đó.
Là sinh viên, trước hết hãy tìm thày hay người giỏi trong lớp, khoa, trường; trong gia đình và dòng họ để học.
Thày chúc em sớm thành công.

Ngày 19/4/2021. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em thưa thầy (cô). Trong quá trình làm đồ án thì trong lớp có nhóm không hoà đồng được và bạn trong nhóm xin sang nhóm khác. Vậy bạn đó đề xuất chuyển nhóm với thầy trong buổi thông tới luôn được không ạ? Em cảm ơn ạ!

Trả lời:

Bộ môn đã nhận được thư của em.
Học kỹ năng mềm phối hợp với các thành viên có liên quan trong hoạt động tư vấn là một trong những mục tiêu của việc Làm đồ án theo nhóm.
Ai cũng phải nỗ lực tự học điều này để đình hình được nhận thức: Sức mạnh và vị thế của một tổ chức chủ yếu được xây dựng trên nền tảng của việc "Cùng nghĩ,Cùng làm".Từ đó mới mong công việc đạt được hiệu quả cao nhất.
23/4/2019. Thày Phạm Đình Tuyển

Hỏi:

Em chào thầy, các câu trả lời của thầy khiến em thấy rất hữu ích. Em muốn hỏi thầy khi thầy gặp những bế tắc hay thất bại trong cuộc sống thầy đã tự khắc phục như thế nào, có khi nào thầy cảm thấy mệt mỏi với công việc của mình không. Hiện tại có những lúc em cảm thấy kém cỏi so với người khác, xin thầy cho em lời khuyên được không ạ?

Em cảm ơn thầy rất nhiều.
Trả lời:

Thày đã nhận được thư của em
Chắc chắn trong cuộc đời không có ai chỉ toàn thành công cả.
Trong hoạt động chính trị, thất bại là gắn với tính mạng.
Trong hoạt động kinh tế, thất bại là gắn với thiệt hại về kinh tế và thời gian.
Trong hoạt động xã hội, thất bại là mất niềm tin và vị thế…

Trong thời đại hội nhập ngày nay, con người phải cạnh tranh với những đối thủ rất mạnh mà trong nhiều trường hợp ta còn chưa biết nhiều về họ; giống như đi thi Olimpic mà không biết sẽ phải thi môn gì; đến đó mới rõ.
Chính vì vậy, xã hội bây giờ cần những người: i) Tư tưởng tiến bộ; ii) Yêu tự do; iii) Hoạt động đa năng và biết liên kết với nhiều người để làm nhiều việc; trong đó đặc biệt với em là nhân tố thứ ba.

Nếu một người chỉ chăm chăm làm một việc; việc đó thất bại có nghĩa là mất tất cả.
Nếu một người làm ba việc; một việc thành công, hai việc thất bại, điều đó cũng chấp nhận được.
Nếu một người làm năm việc; ba việc thành công, hai việc thất bại, điều đó được coi như đã thành công.

Đã đi học được đến bậc đại học, chắc chắn em có cơ hội hơn rất nhiều người không có điều kiện đi học ngoài xã hội kia (thậm chí nhiều người còn khuyết tật).
Hãy học và rèn luyện trở thành người đa năng, nghĩa là tập làm nhiều việc một lúc (ưu tiên là việc theo chuyên môn giỏi nhất của mình, tiếp đến là việc mà xã hội đang cần và cuối cùng là việc mà mình yêu thích). Cũng chính từ đây em sẽ tìm được những mặt mạnh của mình.
Đối với những người tri thức, trong tâm thức của họ không có chỗ cho từ “bế tắc” và “mệt mỏi”, chỉ có từ “khó khăn” và “sáng tạo” để vượt qua mà thôi. (Tất nhiên, trong cuộc sống ai cũng phải chịu những nỗi đau buồn, ví như sự mất mát của người thân, bạn bè, đồng loại).
Một điều nữa em cũng cần biết: Sức mạnh để làm những điều khác biệt và sẽ thành công, không phải chỉ xuất phát từ bản thân em, từ thế giới thực tại này, mà còn được khởi nguồn từ sức mạnh tinh thần của tiền nhân, tổ tiên và dòng họ gia đình em. Vì vậy, phải tìm hiểu, học để phát huy cho được sức mạnh tinh thần này, thậm chí biến thành niềm tin cốt lõi của mình.

Chúc em trở thành con người đa năng và thành công.

Ngày 4/12/2018. Thày Phạm Đình Tuyển

Lịch sử Kiến trúc

Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua, Izabal, Guatemala

01/01/2018

Thông tin chung:
Công trình: Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua (Archaeological Park and Ruins of Quirigua)
Địa điểm: Izabal, Guatemala (N15 16 14,24 W89 2 24,9)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 34ha
Năm hình thành: 426 sau Công nguyên
Giá trị: Di sản thế giới (1981; hạng mục i, ii, iv)

Guatemala là quốc gia tại khu vực Trung Mỹ, giáp Thái Bình Dương về phía Tây Nam, Belize về phía Đông Bắc, Honduras về phía Đông và El Salvador về phía Đông Nam.
Guatemala có diện tích 108.889 km2, dân số khoảng 16,2 triệu người (năm 2014), là quốc gia đông dân nhất tại Trung Mỹ. Guatemala được phân thành 22 bang với khoảng 335 đô thị. Thủ đô và thành phố lớn nhất là Guatemala.

Quiriguá nằm cách thành phố Guatemala hơn 200 km về phía Đông Bắc và thuộc thành phố Los Amates, bang Izabal.
Quiriguá là một đô thị cổ xưa của người Maya. Đây là một dải đất rộng khoảng 3km2 dọc theo sông Motagua, nằm bên rìa phía Nam của khu vực Mesoamerica (là một khu vực và vùng văn hóa châu Mỹ, kéo dài từ miền Trung Mexico qua Belize, Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua và phía Bắc Costa Rica), trong đó nổi bật là nền văn minh của người Maya, Toltec, Olmec, Teotihuacan, Aztec …
Khu vực Mesoamerica là nơi tập trung những đặc điểm điển hình của các nền văn minh thời bấy giờ: Phát triển đô thị, phân tầng xã hội, hệ thống truyền thông và tri thức (ví dụ như chữ viết, lịch, thiên văn, toán học, nghệ thuật…), sự độc lập và hòa nhập môi trường tự nhiên. Cùng với đó là các đặc điểm về kinh tế và xã hội: Tập trung con người và hình thành các khu định cư, chuyên môn hóa lao động, xuất hiện các tư tưởng và tôn giáo, kiến trúc hoành tráng, thuế, xã hội nông nghiệp, chủ nghĩa bành trướng kiểm soát con người và lãnh thổ...

Trong thời kỳ Cổ điển Maya (Classic, 200 – 1000 sau Công nguyên), Quiriguá nằm ở điểm kết nối của một số tuyến thương mại quan trọng. Sông Motagua chảy từ cao nguyên Guatemala qua Quirigua, biến nơi đây trở thành địa điểm lý tưởng cho việc kiểm soát buôn bán ngọc bích, là loại ngọc tìm thấy ở giữa thung lũng lưu vực sông Motagua, cũng như kiểm soát sự lưu thông của các mặt hàng quan trọng như cacao, ngô và công cụ, đồ trang sức bằng đá núi lửa Obsidian.

Thời kỳ tiền Columbian, tại Quiriguá có nhiều dân tộc sinh sống, người Maya là thiểu số song có vai trò nổi bật. Những người Maya tại đây cũng như tại Copán được cho là đến từ thành phố cổ Tikal, là thủ phủ của một trong những vương quốc hùng mạnh nhất của Maya thời Cổ đại (Công viên Quốc gia Tikal, Guatemala cũng là Di sản thế giới, năm 1979).

Vị trí Quiriguá tại Guatemala và khu vực Maya thời Cổ điển

Vị trí của Quiriguá trên sông Motagua, liên quan đến các nguồn ngọc bích

Trong quá trình tồn tại, Quiriguá luôn là một trung tâm nhỏ. Số dân tăng lên nhanh chóng sau cuộc nổi dậy thành công chống lại quốc gia láng giềng Copan (Địa điểm khảo cổ Copan,
ngày nay thuộc Honduras, cũng là Di sản thế giới) hùng mạnh vào năm 738, song không vượt quá 2000 người. Tại đây cũng không có các đền thờ dạng kim tự tháp, một công trình to lớn, thường có tại các đô thị quan trọng của người Maya.
Vào đầu thế kỷ thứ 7, đã có một trận lụt lớn tàn phá thung lũng sông Motagua và chôn vùi phần lớn bề mặt Quiriguá dưới một lớp bùn sâu. Chỉ có các tòa nhà xây dựng trên các đỉnh đồi là còn tồn tại. Sau đó Quiriguá được hồi sinh.
Sự mở rộng nhanh chóng của Quiriguá vào thế kỷ 8 gắn liền với chiến thắng quân sự của vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat vào năm 738 trước vị vua của Copán có tên là Uaxaclajuun Ub'aah K'iwil hoặc "18-Rabbit".
Quiriguá dường như vẫn giữ được độc lập từ Copán và tiếp tục phát triển cho đến đầu thế kỷ thứ 9. Quiriguá dần mất vị thế cùng với sự suy tàn của nền văn minh Maya. Trong thế kỷ thứ 9, số dân cư suy giảm và thành phố bị bỏ rơi.

Bảng thống kê các triều đại vua cai trị Quirigua

Tên hoặc biệt danh	Thời gian	Ghi chú
" Tok Casper "	426-?
Tutuum Yohl K'inich	c . 455
"Ruler 3" ("Turtle Shell")	c . 480
"Ruler 4" ("Basket Skull")	? -?
Mih Toh	493-
K'awiil Yopaat ("Ruler 5")	c . 653
K'ak 'Tiliw Chan Yopaat ("Cauac Sky" hoặc "Kawak Sky")	724-785
" Sky Xul "	785 - c . 795
" Jade Sky "	c . 800 - c . 810

Năm 1881 các nhà khảo cổ học đã đến đây. Công trình khảo cổ đầu tiên tại Quiriguá được thực hiện từ năm 1910 đến 1914 và tiếp tục được nghiên cứu trong những năm sau này. Năm 1974 Quiriguá trở thành Công viên khảo cổ và Tàn tích của Quirigua, Di tích Quốc gia của Guatemala.

Công viên Khảo cổ và Tàn tích của Quirigua, có diện tích 34 ha, là đất dành riêng cho việc bảo tồn kiến trúc và các di tích điêu khắc đá thời Cổ điển Maya Quirigua.
Công viên nằm bên bờ Bắc của đoạn sông Motaqua, tại thung lũng của vùng đồng bằng ngập lũ theo chu kỳ, có cao độ 75m so với mực nước biển.
Quirigua là nơi có tới 200 công trình xây dựng trên một quần thể. Các công trình bắt đầu xây dựng vào năm 550 và bùng nổ xây dựng lớn vào thế kỷ thứ 8. Việc xây dựng đã bị ngừng lại vào năm 850.
Quiriguá chia sẻ phong cách kiến trúc và điêu khắc với vương quốc láng giềng Copan.
Người dân sử dụng các loại đá của địa phương là đá sa thạch màu đỏ để xây dựng các công trình. Đá này vừa đủ cứng để xây dựng và đủ mềm để các nhà điêu khắc tạo nên các tượng đài bằng đá cao nhất ở Châu Mỹ.
Thành phố tại vùng này thường bị thiệt hại bởi các trận động đất, song nguyên nhân của việc Quirigua suy tàn hiện vẫn còn tiếp tục khám phá.

Quirigua là một trong những minh chứng nổi bật của nền văn minh Maya.
Trung tâm của Quirigua là Quảng trường lớn (Great Plaza), không gian công cộng lớn nhất được biết đến trong toàn bộ khu vực Maya.
Xung quanh Quảng trường lớn là các quần thể công trình như: Pallcourt Plaza, Acropolis tại phía Nam, nhóm các công trình tại phía Bắc và phía Đông, còn lại mặt phía Tây là sông.
Nằm xen với các công trình là các di tích, bao gồm cột đá (Stelae), bàn thờ đá (Altar) và các khối đá (Zoomorphic). Các di tích đều được chạm khắc, miêu tả hình ảnh các nhà cai trị lồng với hình tượng linh thú, đi kèm văn bản chữ tượng hình với những mốc thời gian cụ thể đến ngày, tháng cũng như các sự kiện thần thoại, lịch sử và chính trị. Các văn bản chữ tượng hình tại đây không chỉ giúp hiểu rõ hơn về quá trình phát triển của Quirigua, trong khoảng thời gian năm 426 – 810 sau Công nguyên, mà còn có thể góp phần tái tạo lại các giai đoạn lịch sử của nền văn minh Maya. Trên các cột đá thường ghi dấu ấn đánh giá sự kết thúc của mỗi giai đoạn 5 năm.

Một thanh niên Guatemala bên cạnh khối đá điêu khắc đầu linh vật (Zoomorphic) tại Quirigua, Izabal, Guatemala

Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới với các tiêu chí:

Tiêu chí (i) : Các di tích của Công viên Khảo cổ và Tàn tích của Quirigua là một ví dụ điển hình và là bộ sưu tập lớn nhất các tác phẩm nghệ thuật Maya. Đây là một biểu hiện về kỹ năng nghệ thuật vượt trội của các nghệ nhân điêu khắc. Ý nghĩa và vẻ đẹp của các cấu trúc điêu khắc tại đây đã vượt qua phạm vi của nền văn minh Maya, trở thành những tuyệt tác về tài năng sáng tạo của con người.

Tiêu chí (ii):  Các di tích của Công viên Khảo cổ và Tàn tích của Quirigua được thực hiện trong giai đoạn Cổ điển Maya. Từ năm 700 - đến 850 sau Công nguyên, tại đây phát triển một phong cách nghệ thuật được gọi là " Trường học của Motagua " ("The school of Motagua"). Phong cách này thể hiện trong các công trình điêu khắc tại Quirigua và từ đó có ảnh hưởng mạnh mẽ đến phong cách nghệ thuật trong toàn khu vực Maya, trước hết tại thành phố Copán (Honduras) và quốc gia Belize lân cận.

Tiêu chí (iv):  Công viên Khảo cổ và Tàn tích của Quirigua chứa một số di tích nổi bật tại thế kỷ 8 với một loạt các cột đá, bàn thờ đá và khối linh vật đá. Những tàn tích và di tích điêu khắc ấn tượng này, hiện được giải mã một phần, trở thành một nguồn tư liệu đáng kể và độc đáo về lịch sử các sự kiện xã hội, chính trị và kinh tế của nền văn minh Maya. Các tác phẩm điêu khắc Zoomorphic (khối linh vật đá) tại đây thuộc một trong những tác phẩm nghệ thuật hấp dẫn nhất của thời kỳ Tiền Columbia tại châu Mỹ.

Sơ đồ phạm vi khu vực Di sản thế giới Công viên Khảo cổ học và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Sơ đồ vị trí các hạng mục công trình và cấu trúc chính tại Khu vự Di sản

Công viên Khảo cổ học và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala có các nhóm hạng mục nổi bật sau:

Khu vực Quảng trường lớn
Khu vực Quảng trường lớn (Great Plaza) được xây dựng bởi vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat (trị vì trong giai đoạn năm 724 – 785), rộng 325 m từ Bắc xuống Nam và là quảng trường lớn nhất trong toàn bộ khu vực Maya.
Khu vực Quảng trường lớn gồm Cụm công trình phía Bắc và Cụm công trình phía Đông Quảng trường lớn.

Cụm công trình phía Bắc, gồm các công trình ký hiệu 1A -1 đến 1A-3. Xen kẽ với các công trình là các cột đá (Stelae), ký hiệu St. A; C; D; E: F; khối linh vật đá (Zoomorphic), ký hiệu Zoo. B, G.

Công trình ký hiệu 1A-1: là một bệ nền khổng lồ hình thành tại phía Bắc của Great Plaza, kích thước 100m x 85m, cao 0,5m so với cao độ Quảng trường. Công trình được xây dựng bởi vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat trong vòng khoảng 20 năm, được làm bằng đá cuội sông và được lát bởi đá tấm. Xung quanh công trình có các cột đá (Stelae) ký hiệu A, C, D, E và F và khối linh vật đá Zoomorph ký hiệu B.

Công trình ký hiệu 1A-3 : như là một hòn đảo lớn đánh dấu mốc phía Bắc của Great Plaza, có kích thước 82,5m x 20m và cao 7m. Lên mặt bệ là một cầu thang rộng 63 m, từ phía quảng trường. Công trình này sau đó được mở rộng về phía Bắc, song dường như chưa kết thúc.

Cụm công trình phía Đông : gồm nhóm các công trình ký hiệu 1A - 4 đến 1A-14. Các công trình có quy mô nhỏ, hầu hết quay mặt theo hướng Đông – Tây.

Khu vực Quảng trường lớn (Great Plaza) nhìn từ Khu vực Acropolis

Khu vực Quảng trường sân bóng
Khu vực Quảng trường sân bóng (Ballcourt Plaza) nằm tại phía Nam của Khu vực Quảng trường lớn. Đây là nơi diễn ra trò chơi bóng phổ biến tại khu vực Mesoamerica. Phía Tây của Ballcourt Plaza có lẽ là nơi neo đậu thuyền tại sông Motagua.
Khu Quảng trường sân bóng gồm:

Sân bóng (Ballcourt, ký hiệu 1B-7 và 1B – 17): được xây dựng bởi vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat để thay thế sân bóng bị vùi lấp do mở rộng Acropolis. Sân bóng có hướng Đông – Tây, không bình thường ở khu vực Maya với các sân bóng chủ yếu theo hướng Bắc – Nam.

Các cấu trúc: Cột đá (Stelae, ký hiệu St.H; I; J; K) nằm xen kẽ với các công trình; khối linh vật đá (Zoomorphic, ký hiệu Zoo. O; P); bàn thờ đá (Altar) ký hiệu Alt.M; L; O; P.

Quảng trường sân bóng (Ballcourt Plaza), phía trước là Khu vực Acropolis

Khu vực Acropolis
Khu vực Acropolis là phức hợp kiến trúc lớn nhất ở Quiriguá, nằm tại phía Nam Khu vực Di sản. Tổ hợp được xây dựng vào năm 550 và tiếp tục được bổ sung tới năm 810.
Theo kết quả của các cuộc khai quật, Acropolis bao gồm các công trình chính ký hiệu 1B-1, 1B-2, 1B-3, 1B-4, 1B-5 và 1B-6, bố trí xung quanh một sân trong. Các công trình này được xây dựng bởi ba vị vua cuối cùng của Quiriguá và đặc biệt là vua Jade Sky.
Tổ hợp công trình có thể là một cung điện hoặc là một đền thờ để tôn vinh vua Jade Sky, hoặc là một pháo đài phòng thủ với một lối ra vào tại hướng Đông Bắc. Các hạng mục công trình chính trong quần thể gồm:

Công trình ký hiệu 1B-1 :Nằm tại phía Nam của Acropolis, được cho là cung điện của vua Jade Sky. Công trình có một cầu thang rộng tại mặt Bắc dẫn xuống sân trong.

Công trình ký hiệu 1B-2: Nằm tại phía Nam của sân trong, nhỏ hơn cấu trúc 1B-1. Đây là một ngôi nhà nhỏ với các bức tường được trang trí công phu, được cho là cung điện của vua Cauac Sky.

Công trình ký hiệu 1B-3 và 1B-4: Nằm tại phía Tây của sân trong, được cho là các công trình giám sát lưu thông và nơi thu thuế hàng hóa vận chuyển trên sông Motagua. Tại đây có một bức tường chạm trổ với hình tượng thần mặt trời và vua Tutuum Yohl K'inich, hiện chỉ còn lại tàn tích.

Công trình ký hiệu 1B-5: Nằm ở phía Bắc của sân trong, là một trong những tòa nhà lớn nhất tại Quiriguá, được xây dựng dưới thời vua Jade Sky. Các bức tường của công trình hiện vẫn tồn tại.

Công trình ký hiệu 1B-6: Nằm tại phía Đông của sân trong, là một tòa nhà nhỏ, được cho là một đền thờ với hài cốt chôn phía dưới.

Khu vực phía Đông
Khu vực phía Đông (East Group) gồm 3 công trình quy mô nhỏ ký hiệu 1B – 14, 15, 16, có bố cục tạo thành sân trong.

Khu vực phía Nam
Khu vực phía Nam (South Group) có bố cục tạo thành 3 nhóm công trình:
Công trình ký hiệu 1B – 8 đứng độc lập, mặt quay hướng chếch Đông – Tây;
Nhóm 2 công trình ký hiệu 1B – 9,10, có dạng như một đền thờ;
Nhóm 3 công trình ký hiệu 1B – 11,12, 13 có bố cục hình chữ U, quay về hướng Đông.

Cột đá (Stela)
Tại khu vực Di sản có nhiều cột đá cao lớn khác thường, tạo thành từ các khối đa sa thạch núi lửa, được khai thác từ mỏ đá cách xa 5km. Đá sa thạch cho phép các nhà điêu khắc địa phương với kỹ năng cực kỳ khéo léo tạo ra các tác phẩm điêu khắc không gian 3 chiều, khác với các tác phẩm phù điêu 2 chiều tại các công trình trong đô thị của các quốc gia láng giềng. Giống như tất cả các cột đá (Stelae) của người Maya, cột đá tại Quiriguá được mã hóa thông tin trên từng cm2 bằng các chi tiết chạm khắc.
Trong khu vực Di sản, các cấu trúc cột đá (Stela) chỉ tập trung tại Cụm công trình phía Bắc Quảng trường lớn và tại Cụm công trình phía Nam Quảng trường lớn, khu vực Ballcourt Plaza. Một số cột đá chính gồm:

Stela A và Stela C: Hai cột đá tạo thành một cặp, đứng tại mặt Nam của công trình 1A-3, phía Bắc của Great Plaza, được xây dựng vào ngày 29/12/775 bởi vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat. Chữ tượng hình trên cột còn ghi các sự kiện vào năm 455 và liên quan đến vị vua Tutuum Yohl K'inich.

Cột đá - Stela A, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Cột đá - Stela C, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Stela D : Cột đá đứng tại mặt Nam của công trình 1A-3, phía Bắc của Great Plaza, được xây dựng vào ngày 17/2/766, trong thời trị vì của vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat hay Cauac Sky. Cột cao khoảng 6m, nổi bật bởi các chữ tượng hình của người Maya tại các cạnh của cột.
Vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat là nhà cai trị mạnh mẽ nhất trong lịch sử Quiriguá. Tương tự như hình tượng vị vua tại cột đá ký hiệu Stela K, vua Cauac Sky mang một áo giáp trước ngực trang trí hai đầu rắn độc, có hình tượng như rễ và thân cây thần linh trên trời. Vua đội mũ có 3 tầng, tầng mũ trên cùng là một hộp sọ.
Giống như tại cột đá Stela K, vua có có lỗ tai tròn, với bốn chấm trên đó tượng trưng cho mặt trời và vũ trụ. Trên ngực mang biểu tượng của lửa, mưa, sấm và chúa trời. Tay trái vua giữ một đồ vật mang tên Manikin Scepters, là biểu tượng cho sức mạnh và uy quyền của các nhà cai trị Maya. Đồ vật này thường làm từ đất sét hoặc bằng đá có chạm khắc phức tạp, phổ biến với khuôn mặt của một vị thần mang tên K'iwil. Chân của nhà vua trang trí hai cái đầu nhìn chằm chằm vào nhau.

Cột đá - Stela D, mặt phía Bắc và mặt phía Tây , Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Stela E : Cột đá đứng tại phía Bắc của Great Plaza, được xây dựng vào ngày 24/1/771 bởi vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat. Cột đá cao 10,6m và 3m phần đế chôn dưới đất. Đây là cột đá khổng lồ nặng đến 5 tấn, làm từ một hòn đá nguyên khối lớn nhất từng được khai quật tại khu vực của người Maya cổ đại, thậm chí có thể là lớn nhất tại khu vực Mesoamerica. Năm 1917, cột đá này bị nghiêng do mưa. Năm 1934, trong quá trình nâng lại cột, dây cáp nâng bị đứt, cột đá rơi và vỡ thành hai mảnh, sau đó được gắn lại bằng bê tông. Cột đá mang chân dung của vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat ở mặt trước và sau bia. Có thể Stela E được xây dựng với quy mô cao lớn này để đảm bảo rằng bất cứ ai đi thuyền dọc theo sông đều có thể nhìn thấy cột.

Cột đá - Stela E, mặt phía Bắc, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Stela F : Cột đá nằm cạnh và chỉ thấp hơn cột đá Stela E, là một khối đá lớn 7,3m, thể hiện biểu tượng vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat ở mặt Bắc và mặt Nam của cột. Các chữ tượng hình khắc tại mặt phía Đông và Tây.

Stela H: Cột đá đứng tại phía Nam của Great Plaza, được xây dựng vào ngày 13/7/751 bởi vua Cauac Sky. Các hình tượng (glyphs) trên cột bắt nguồn từ quốc gia Copán. Cột được cho là dấu hiệu cho thấy niềm tin ngày càng tăng của vua Cauac Sky, rằng: Ông là một nhà cai trị vĩ đại.

Cột đá - Stela H với các chữ tượng hình, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Stela I: Cột đá đứng tại phía Nam của Great Plaza, được xây dựng bởi vị vua cuối cùng của vương quốc là Jade Sky. Bia trang trí rất trang nhã và khác biệt đáng kể so với các bia khác. Trên bia, vua Jade Sky được miêu tả ngồi trên ngai vàng.

Cột đá - Stela I, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Stela J: Cột đá đứng tại phía Nam của Great Plaza, cao 5m, được xây dựng bởi K'ak 'Tiliw Chan Yopaat vào năm 756 và được khắc với các biểu tượng dạng quấn xung quanh cột.

Stela K : Cột đá đứng tại phía Nam của Great Plaza, được xây dựng vào ngày 22/7/805, miêu tả người cai trị cuối cùng của Quiriguá, Jade Sky. Vua có cặp tai tròn to đeo ngọc bích, mặc một chiếc áo giáp choàng trước ngực…Chiếc áo giáp chứa các thông tin quan trọng về quyền lực của vị vua. Vua đội một cái mũ có 3 tầng, tầng trên cùng có một hộp sọ. Trên các mặt cột đá khắc các hình tượng miêu tả các con linh thú như rắn, chim, báo đốm, các số liệu về thời gian…

Cột đá - Stela K, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Stela S : Cột đá là đài tưởng niệm còn sót lại sớm nhất của vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat, được xây dựng vào năm 746. Ban đầu, cột nằm tại phía Bắc của Great Plaza nhưng đã được di chuyển đến vị trí hiện tại. Cột điêu khắc hình tượng của vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat tại mặt trước, ba mặt còn lại khắc văn bản chữ tượng hình. Do xói mòn, nên hầu hết các văn bản hiện không thể đọc được. Cột cao 2,8m (không kể phần chôn trong lòng đất), phần chân đế cao khoảng 1,6m.

Stela T: Cột đá được xây dựng vào năm 692 và bị ăn mòn nên không thể đọc được các văn bản tượng hình.

Stela U: Cột đá được xây dựng vào ngày 18/4/480, bị vỡ thành hai mảnh. Chiều cao ban đầu của cột đá khoảng 2,7m.

Khối linh vật đá (Zoomorph)
Quirigua nổi tiếng với 2 đặc trưng: Các cột đá Stela cao lớn và các khối linh vật đá Zoomorph kỳ lạ.
Các khối linh vật đá (Zoomorph) trang trí nghệ thuật và sự tích tôn giáo có thể thấy khắp nơi trên trái đất. Song tại Quiriguá các khối đá Zoomorph không giống bất cứ nơi nào, do được tạo thành bởi những người thợ thủ công có tay nghề cao, khắc vào các khối đá lớn các hình tượng người kết hợp động vật một cách kỳ lạ. Chúng tạo thành các tác phẩm nghệ thuật đẹp nhất của nền văn minh Maya.
Trong khu vực Di sản các cấu trúc Zoomorph chỉ tập trung tại Cụm công trình phía Bắc Quảng trường lớn và tại Cụm công trình phía Nam Quảng trường lớn, khu vực Ballcourt Plaza.
Một số Zoomorph chính gồm:

Zoomorph B: Khối linh vật đá nằm tại mặt Nam của công trình 1A-3, phía Bắc của Great Plaza, được hoàn thành vào năm 780, dành cho vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat. Đây là một khối đá cao 4m, điêu khắc thành hình con thú nửa cá sấu và trên bề mặt khắc các chữ tượng hình. Zoomorph B được đánh giá là khối đá điêu khắc quan trọng nhất tại khu vực Di sản Quiriguá. Khối đá được hoàn thành vào ngày 30/11/780 sau Công nguyên. Trên mặt khối đá trang trí hình tượng đầu vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat (Cauac Sky), nằm lẫn vào trong các hình tượng miêu tả linh thú rắn, cá sấu, beo, rùa.

Khối linh vật đá - Zoomorph B, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Khối linh vật đá - Zoomorph B; vệt màu làm rõ hình tượng vua nằm trong hình tượng linh thú - con beo, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Khối linh vật đá - Zoomorph B; vệt màu làm rõ hình tượng vua nằm trong hình tượng linh thú - cá sấu, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Zoomorph G: Khối linh vật đá nằm tại phía Bắc của Great Plaza, là khối đá lớn thứ hai tại đây, được hoàn thành vào ngày 4/11/785 sau Công nguyên. Khối đá là bia tưởng niệm vua K'ak 'Tiliw Chan Yopaat, do vị vua kế tiếp xây dựng để tưởng nhớ vua cha. Trên bề mặt khối đá tròn điêu khắc khuôn mặt của vị vua nổi lên từ má của một con báo đốm hoặc là cá sấu khổng lồ. Các chữ tượng hình trên mặt đá mô tả cái chết và lễ tang chôn cất một trong những vị vua vĩ đại nhất của Quiriguá.

Khối linh vật đá - Zoomorph G, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Zoomorph M : Cấu trúc linh vật đá này (còn gọi là Altar M) có vai trò quan trọng đối với lịch sử của Quiriguá, vì có một văn bản chữ tượng hình hấp dẫn ở phía mặt sau của khối đá. Văn bản viết vào ngày 15/7/734 liên quan đến vua Lord K'ak 'Tiliw Chan Yopaat (Cauac Sky) và cuộc chiến giành độc lập khỏi bị lệ thuộc vào quốc gia lân cận Copán. Đây là thời điểm trước cuộc chiến dành độc lập của Quirigua. Do vậy Zoomorph M có quy mô không lớn, trang trí chưa đủ công phu. Khối đá có hình dạng beo từ phía trước và dạng cá sấu nhìn từ mặt bên.

Khối linh vật đá - Zoomorph M, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Zoomorph N : Khối linh vật đá nằm kề liền cấu trúc Altar P, có kiểu dáng rất giống Zoomorph M về kích thước, hình dạng, vật liệu từ đá sa thạch núi lửa và cùng thời điểm xây dựng. Khối đá miêu tả hình tượng người, được cho là của vị thần canh giữ bầu trời.

Khối linh vật đá - Zoomorph N, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Zoomorph O : Khối linh vật đá nằm tại phía Nam Quảng trường sân bóng (Ballcourt Plaza), được xây dựng vào ngày 7/10/790. Một phần của khối đã bị hư hại, song phần còn lại vẫn cho thấy khối đá có hình tượng cá sấu. Khối đá được xây dựng bởi vua Sky Xul. Các chữ tượng hình điêu khắc trên khối đá nói về sự lên ngôi của vua Sky Xul và cái chết của vị vua vĩ đất nhất triều đại Quiriguá là Cauac Sky.

Khối linh vật đá - Zoomorph O, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Zoomorph P : Khối linh vật đá nằm tại phía Nam Quảng trường sân bóng (Ballcourt Plaza). Khối đá nặng 20 tấn, cao 2m, dài 3,5m, rộng 3m, có diện tích bề mặt khoảng 40m2, được phủ kín bằng các hình điêu khắc. Đây là khối đá điêu khắc lớn nhất tại Quirigua và là bia tưởng niệm tốt nhất trong vùng Mesoamerica. Khối đá được dành để miêu tả cuộc đời vua Sky Xul, vị vua kế tục vua Cauac Sky, được xây dựng vào ngày 13/9/795. Trang trí điêu khắc tại Zoomorph P thể hiện rõ 2 nguyên tắc cơ bản của các Zoomorph tại Quirigua: i) Hình tượng nhà vua nằm trong miệng một con thú thần thoại; ii) Tay vua giữ một đồ vật mang tên Manikin Scepters, biểu tượng cho sức mạnh, uy quyền và một khiên chắn. Nguyên tắc này cũng được thể hiện trên nhiều cột đá Stelae tại Quirigua. Khối linh vật đá có hình dáng giống với Zoomorph B, song hình tượng đầu vua không nằm lẫn trong hình tượng linh thú cá sấu, beo mà là rắn. Dấu vết của sắc tố đỏ đã được phát hiện cho thấy khối đá được sơn đỏ.

Khối lihh vật đá - Zoomorph P, Công viên Khảo cổ học và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Khối linh vật đá - Zoomorph P; vệt màu làm rõ hình tượng vua nằm trong hình tượng linh thú - rắn

Bàn thờ đá (Altar)
Trong khu vực Di sản các cấu trúc bàn thờ đá (Altar) chỉ tập trung tại Cụm công trình phía Nam Quảng trường lớn, khu vực Ballcourt Plaza. Một số bàn thờ đá chính gồm:

Altar O : Phía trước một số khối linh vật đá Zoomorphs là bàn thờ đá. Bàn thờ Altar O liên quan đến khối linh vật đá Zoomorph O, nằm tại phần dưới của bậc thang dẫn lên mặt Bắc của Acropolis. Bề mặt ban thờ Altar O có khắc các văn bản và chạm khắc một nhân vật đang nhảy múa.

Bàn thờ đá - Altar O, Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Altar P : Cấu trúc bàn thờ đá Altar P nằm kề liền khối linh vật đá Zoomorph P. Trên bề mặt bàn điêu khắc một hình tượng người nằm lộn ngược xuống dưới, xen lẫn với các trang trí hình tượng rắn. Hiện chưa khám phá rõ nhân vật này là ai.

Bàn thờ đá - Altar P, Công viên Khảo cổ học và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala

Altar L : Cấu trúc bàn thờ Altar L khá thô ráp, có niên đại từ năm 653. Tại đây khắc các văn bản mang tên vua K'awiil Yopaat và cũng đề cập " Smoke Imix ", vị vua thứ 12 của quốc gia láng giềng Copán. Bàn thờ có đường kính 1m, dày 0,25m.

Di sản Công viên Khảo cổ và Tàn tích Quirigua tại Izabal, Guatemala, đặc biệt là di tích cột đá (stelae), bàn thờ đá (altar) và khối linh vật đá (zoomorphic), giống như một cuốn sách ba chiều lưu giữ các thông tin về người cai trị, quyền lực, chiến công và văn hóa của quốc gia Quirigua cổ xưa, trở thành một nguồn tư liệu độc đáo về lịch sử nền văn minh Maya.

Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn:
http://whc.unesco.org/en/list/149
https://en.wikipedia.org/wiki/Guatemala
https://en.wikipedia.org/wiki/Quiriguá
http://users.stlcc.edu/mfuller/quirigua.html
http://rogue42.net/cruise2008/quirigua.html
http://www.the-silk-route.co.uk/guatemalaChichiQuirigua.htm
https://uncoveredhistory.com/guatemala/quirigua/the-stelae-of-quirigua/