Thông tin chung:
Công trình: Cảng, pháo đài và nhóm di tích, Cartagena (Port, Fortresses and Group of Monuments, Cartagena)
Địa điểm: Cartagena, Colombia (N10 25 0 W75 31 60)
Thiết kế kiến trúc:
Quy mô: Diện tích khu vực Di sản 192,32ha; diện tích vùng đệm 304,09 ha
Năm hình thành: 1533
Giá trị: Di sản thế giới (1984; hạng mục iv, vi)
Colombia là một quốc gia nằm tại Nam Mỹ, phía Tây Bắc giáp Panama, phía Đông giáp Venezuela và Brazil, phía Nam giáp với Ecuador và Peru. Colombia chia sẻ biên giới biển với Costa Rica, Nicaragua, Honduras, Jamaica, Haiti và Dominican.
Colombia là nơi sinh sống của các dân tộc bản địa từ ít nhất 12.000 trước Công nguyên, bao gồm Muisca, Quimbaya và Tairona.
Người Tây Ban Nha đến chinh phục và chiếm đóng nơi đây vào năm 1499.
Năm 1819, Colombia dành được độc lập. Năm 1886 quốc gia này đã đổi thành tên như ngày nay - Colombia (lấy theo tên của nhà thám hiểm vĩ đại người Ý Christopher Columbus, 1451 – 20/5/1506).
Colombia có diện tích 1.141.748 km2, dân số khoảng 49 triệu người (2016). Thủ đô là Bogotá, ngôn ngữ chính thức là Tây Ban Nha.
Colombia được phân thành 32 vùng lãnh thổ và thành phố thủ đô Bogotá
Bản đồ Colombia và vị trí của thành phố Cartagena tại phía Bắc Colombia
Cartagena (Cartagena de Indias) là thành phố cảng nằm tại phía Bắc Colombia, ở vùng bờ biển Caribê, là thủ phủ của vùng Bolívar, diện tích 572 km2, dân số khoảng 0,97 triệu người (năm 2016).
Thành phố nằm bên bờ vịnh Cartagena. Vịnh này tách ra khỏi vùng biển Caribê bởi đảo Tierra Bomba, tạo thành hai kênh nối vịnh với đại dương: kênh Bocagrande, nằm ở phía Bắc và kênh Bocachica về phía Nam. Do cửa vào kênh Bocagrande nông, nên các tàu thuyền lớn chủ yếu ra vào qua kênh phía Nam Bocachica.
Thành phố được thành lập vào năm 1533 bởi Pedro de Heredia (nhà thực dân Tây Ban Nha, 1484 – 27/1/1554).
Trong thời kỳ thuộc địa Tây Ban Nha, Cartagena đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng đế chế Tây Ban Nha.
Cartagena là nơi có một trong những hệ thống quân sự phong phú nhất ở Nam Mỹ vào thế kỷ 16,17,18 do vị trí chiến lược của thành phố, là một trong 3 hải cảng quan trọng nhất của vùng biển Caribê (cùng với Havana, Cuba và San Juan, Puerto Rico). Dòng chảy kho báu Tây Ban Nha (vàng, bạc) từ các mỏ tại New Granada (ngày nay bao gồm Colombia, Panama và một phần của Ecuador, Venezuela) và Peru đều đi qua thành phố. Cartagena cũng là một trong cảng chính buôn bán nô lệ châu Phi.
Sơ đồ Dòng chảy kho báu Tây Ban Nha. Tuyến đường thuyền buồm Tây Ban Nha (màu trắng) xuyên Đại Tây Dương bắt đầu vào năm 1492, xuyên Thái Bình Dương bắt đầu từ năm 1565. (Tuyến đường thuyền buồm Bồ Đào Nha - màu xanh, hoạt động 1498-1640), Cartagena là một trong những điểm chính trên tuyến
Sơ đồ một cuộc tấn công từ bên ngoài vào vịnh qua đảo Tierrabomba và vị trí các pháo đài
Cartagena là tiền đồn tranh chấp giữa giữa các cường quốc châu Âu trong cuộc đua giành quyền kiểm soát Tân Thế giới. Tại đây, các công trình phòng thủ được xây dựng bởi người Tây Ban Nha từ năm 1586, bị phá hủy do chiến tranh năm 1697, được củng cố và mở rộng như hiện tại vào thế kỷ 18. Hệ thống phòng thủ nơi đây dựa vào lợi thế của hệ thống kênh, đầm, được củng cố bởi các thành lũy và pháo đài:
- San Luis và San José, San Fernando, San Rafael và Santa Bárbara tại kênh Bocachica, phía Nam vịnh Cartagena;
- Santa Cruz, San Juan de Manzanillo và San Sebastián de Pastelillo bên trong vịnh Cartagena;
- Castillo San Felipe de Barajas đặt trên các ngọn núi đá chiếm lĩnh độ cao của thành phố về phía Đông, bảo vệ cho việc tiếp cận các eo đất Cabrero.
Thành phố Cartagena là một trung tâm chính trị và kinh tế do sự hiện diện của các tầng lớp quý tộc và thương gia giàu có. Ngày nay, trên những con phố hẹp của thành phố xây dựng từ thời thuộc địa có thể thấy các tượng đài, công trình tôn giáo và nhà ở thời bấy giờ.
Trung tâm lịch sử được bao quanh bởi 11 km tường phòng thủ. Các bức tường được xây dựng bắt đầu vào năm 1586, được tiếp tục bổ sung theo nhiều giai đoạn khác nhau. Trung tâm lịch sử gồm ba khu phố:
- Centro, nơi có các công trình kiến trúc nổi bật: nhà thờ Cartagena, nhà thờ San Pedro Claver, tòa án Inquisition, tòa nhà chính phủ và nhiều nhà ở của tầng lớp giàu có;
- San Diego (hay Santo Toribio), nơi các thương gia và thợ thủ công tầng lớp trung lưu sống;
- Getsemani, khu phố ngoại ô, nơi ở của người lao động và những người nô lệ phục vụ cho các hoạt động kinh tế của thành phố.
Đường phố, quảng trường và các tòa nhà tại khu vực trung tâm lịch sử, văn hóa của thành phố Cartagena, Colombia
Đường phố tại khu San Diego, nơi tầng lớp trung lưu sinh sống, thành phố Cartagena, Colombia
Đường phố tại khu Getsemani, nơi ở của người lao động, thành phố Cartagena, Colombia
Cảng, pháo đài và nhóm di tích tại Cartagena Colombia được UNESCO tôn vinh là Di sản thế giới (năm 1984) với các tiêu chí:
Tiêu chí (iv) : Cartagena là một ví dụ nổi bật về kiến trúc quân sự của thế kỷ 16, 17 và 18, phong phú nhất của khu vực Tân Thế giới và là một trong những công trình hoàn thiện nhất.
Tiêu chí (vi) : Cartagena, cùng với Havana, Cuba; San Juan, Puerto Rico (cũng là Di sản Thế giới), là những địa điểm quan trọng trong tuyến đường xuyên Đại Tây Dương, Thái Bình Dương, là minh chứng tiêu biểu cho một giai đoạn khám phá thế giới và hình thành các tuyến hàng hải thương mại lớn.
Một số hạng mục công trình tiêu biểu trong khu Di sản gồm:
Khu vực cảng, pháo đài
Pháo đài San Luis de Bocachica
Pháo đài San Luis de Bocachica (Castillo de San Luis de Bocachica) nằm tại phía Nam đảo Tierrabomba (Isla de Tierrabomba) kiểm soát tuyến kênh Bocachica dẫn vào vịnh Cartagena (Bahia de Cartagena).
Công trình được xây dựng từ năm 1646.
Vào năm 1753, trên đống đổ nát của pháo đài San Luis de Bocachica, một lâu đài mang tên San Fernando de Bocachica được xây dựng.
Lâu đài San Fernando de Bocachica xây dựng trên vị trí pháo đài San Luis de Bocachica,
Cartagena, Colombia
Pháo đài San José de Bocachica
Pháo đài San José de Bocachica (Castillo de San José de Bocachica) được xây dựng vào năm 1714- 1725, nằm trên một hòn đảo nhỏ, phía Nam của đảo Tierrabomba (Isla de Tierrabomba), phối hợp với pháo đài San Fernando de Bocachica, nằm tại mỏm ngoài cùng phía Nam của đảo, bảo vệ kênh dẫn vào vịnh.
Tàn tích pháo đài San José de Bocachica, Cartagena, Colombia
Pháo đài Cruz Grande và pháo đài Manzanillo
Pháo đài Cruz Grande (Fuerte Cruz Grande) và pháo đài Manzanillo (Fuerte Manzanillo) nằm ngay lối vào bên trong vịnh.
Tàn tích pháo đài Cruz Grande, Cartagena, Colombia
Pháo đài Manzanillo, Cartagena, Colombia
Pháo đài Pastelillo
Pháo đài Pastelillo (Fuerte Pastelillo) nằm ở phía Tây của đảo Manga, được xây dựng vào giữa thế kỷ 16, là một trong những hệ thống phòng thủ đầu tiên của thành phố. Ngày nay, pháo đài trở thành bến tàu, thuyền.
Pháo đài Pastelillo, Cartagena, Colombia; hiện trở thành bến tàu, thuyền
Pháo đài San Felipe de Barajas
Pháo đài San Felipe de Barajas (Castillo de San Felipe de Barajas) nằm trên đồi San Lázaro, tại phía Đông bên ngoài thành cổ, ở vị trí chiến lược, khống chế tiếp cận thành phố bằng đường biển và đường bộ.
Công trình được xây dựng vào năm 1536, được mở rộng vào năm 1657.
Trong pháo đài có các tháp canh, khu dân cư, đường hầm dưới lòng đất có thể chứa được đến 300 người và được trang bị 63 súng đại bác. Với quy mô xây dựng bằng đá, cấu trúc hùng vĩ, và trang bị vũ khí mạnh, pháo đài được coi là một trong những tác phẩm quân sự vĩ đại nhất được xây dựng tại châu Mỹ thời bấy giờ. Ngay ở phía trước của lâu đài là một bức tượng của Đô đốc Tây Ban Nha Blas de Lezo, chỉ huy quân sự và hậu cần của thành phố Cartagena trong những năm 1700 .
Hiện tại, trong pháo đài trang bị một hệ thống công nghệ dẫn đường mang tên TGS (Tour Guide Systems). Với hệ thống này, tất cả các khách du lịch, cả trong nước và quốc tế, có thể biết một cách chi tiết lịch sử của Di sản và cách thăm quan. Hướng dẫn thể hiện bằng sáu ngôn ngữ: Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Ý, Đức và Bồ Đào Nha. Hệ thống này đã được sử dụng trong các di tích khác của thành phố.
Pháo đài San Felipe de Barajas, Cartagena, Colombia
Tượng của Đô đốc Tây Ban Nha Blas de Lezo, tại chân của pháo đài San Felipe de Barajas, Cartagena, Colombia
Một số hạng mục công trình di tích chính tại khu phố Centro
Khu phố Centro là một trong ba khu vực thuộc trung tâm lịch sử Cartagena, nằm tại góc phía Tây và Bắc, sát biển Caribe.
Vị trí một số công trình di tích lịch sử chính tại Khu phố Centro, thành phố Cartagena, Colombia
Cổng Reloj
Cổng Reloj (Puerta del Reloj – trên sơ đồ, vị trí ký hiệu 1) nằm tại phía Tây Nam khu phố Centro, là một trong những lối chính vào trung tâm khu phố. Hai bên cổng vẫn còn các đoạn tường thành cổ.
Trước đây khu vực cổng còn được sử dụng làm nhà nguyện và kho vũ khí.
Tòa tháp với một chiếc đồng hồ 4 mặt được xây dựng thêm vào năm 1888.
Cổng Reloj và tàn tích một đoạn tường thành, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Quảng trường Coches
Quảng trường Coches (Plaza de los Coches – ký hiệu 2) nằm phía sau cổng Reloj. Trước kia là chợ buôn nô lệ. Giữa quảng trường là tượng Pedro de Heredia – người thành lập thành phố. Xung quanh quảng trường là các tòa nhà thương mại, dịch vụ
Quảng trường Coches, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Quảng trường Aduana
Quảng trường Aduana (Plaza de la Aduana – ký hiệu 3) nằm cạnh tường thành, phía Nam quảng trường Coches. Đây là quảng trường lớn nhất thành phố Cartagena. Ban đầu, dự kiến là quảng trường hành chính. Đây cũng là nơi xây dựng dinh thự của Pedro de Heredia và nơi đặt tượng vinh danh Christopher Columbus.
Quảng trường Aduana và tượng đài Christopher Columbus, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Nhà thờ San Pedro Claver
Nhà thờ San Pedro Claver (Convent of San Pedro Claver – ký hiệu 4) được xây dựng vào năm 1580- 1654, là một tổ hợp các công trình Công giáo La Mã và và bảo tàng khảo cổ học. Công trình được cải tạo lại vào năm 1888 với hình thức kiến trúc thuộc địa Tây Ban Nha (Spanish Colonial).
Mặt trước và mặt bên nhà thờ San Pedro Claver, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Nội thất nhà thờ San Pedro Claver, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Công viên Bolivar
Công viên Bolivar (Parque Bolivar – ký hiệu 5) là không gian tiêu biểu của thành phố với đầy đủ các biểu tượng lịch sử và văn hóa. Ban đầu được gọi là quảng trường nhà thờ. Năm 1896, tại đây đặt bức tượng nhà cách mạng Simón Bolívar (người Venezuela, 24/7/1783 – 17/12/1830, được mệnh danh là Người Giải phóng. Các cuộc chiến đấu do ông lãnh đạo đầu thế kỷ 19 đã lật đổ sự thống trị của Tây Ban Nha, giành độc lập cho 6 quốc gia ngày nay: Venezuela, Colombia, Panama, Ecuador, Peru, và Bolivia).
Xung quanh công viên là các ô phố với các công trình nhà ở, thương mại và dịch vụ, trong đó nổi bật là nhà thờ Cartagena, tòa thị chính, ngân hàng và bảo tàng vàng Zenu.
Công viên Bolivar và tượng nhà cách mạng Simón Bolívar, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Bảo tàng Oro Zenu
Bảo tàng Oro Zenu (Museo del Oro Zenu – ký hiệu 6) nằm bên cạnh quảng trường Bolivar. Đây là nơi lưu giữ bộ sưu tập gồm đồ trang sức, đồ gốm, mảnh đá, mảnh vỏ và xương của nền văn hóa Zenú (nền văn hóa của cư dân bản địa châu Mỹ thời tiền Colombia tại vùng Caribê).
Bảo tàng Oro Zenu, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Bên trong bảo tàng Oro Zenu, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Nhà thờ Cathedral
Nhà thờ Cathedral (Cathedral of Cartagena – ký hiệu 7) được xây dựng vào năm 1577, thay thế một nhà thờ nhỏ bán kiên cố trước đó. Công trình hoàn thành vào năm 1612, theo phong cách kiến trúc kiểu Herreriano, tương ứng với giai đoạn thứ 3 và cuối cùng của thời kỳ Phục hưng Tây Ban Nha: i) Plateresco; ii) Purismo và iii) Herrerian. Nhà thờ có nội thất trang trí đơn giản với một bàn thờ mạ vàng thực hiện vào thế kỷ 18.
Nhà thờ Cartagena, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Nội thất nhà thờ Cartagena, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Trường Đại học Cartagena
Trường Đại học Cartagena (Universidad Cartagena – ký hiệu 8) là trường đại học tổng hợp dạng công lập, thành lập vào năm 1827. Đây là một trong những trường đại học lâu đời nhất tại Colombia.
Công trình là một tổ hợp cao 3 tầng bao quanh các sân trong. Góc của trường là một tòa tháp cao 6 tầng, biểu tượng của trường.
Trường đại học tổng hợp Cartagena, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Sân trong của Trường đại học tổng hợp Cartagena, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Quảng trường Fernandez Madrid
Quảng trường Fernandez Madrid (Plaza Fernandez Madrid – ký hiệu 9) được tổ chức như một vườn hoa, giữa đặt tượng Fernandez de Madrid (Jose Fernandez de Madrid, 19/2/1789 – 28/6/1830), là chính khách, bác sĩ, nhà khoa học và nhà văn nổi tiếng tại New Granada (ngày nay bao gồm Colombia, Panama và một phần của Ecuador, Venezuela).
Quảng trường Fernandez Madrid, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Công trình Bovedas
Công trình Bovedas (Las Bovedas – ký hiệu 10 là các dãy nhà 23 gian, gắn với tường thành dày 15m bảo vệ thành phố. Đây được cho là một trong những công trình có quy mô xây dựng lớn nhất thời kỳ thuộc địa, được xây dựng vào năm 1792- 1796. Bên trong là các mái vòm phục vụ cho mục đích quân sự, làm kho chứa thuốc nổ, sau đó là nơi giam giữ tù binh.
Ngày nay, các công trình được sử dụng cho mục đích du lịch, thương mại.
Công trình Bovedas, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Bên trong công trình Bovedas; ngày nay thành cửa hàng bán đồ lưu niệm
Tu viện Santo Domingo
Tu viện Santo Domingo (Convento de Santo Domingo) là một nhà thờ được hình thành vào năm 1551, xây dựng bằng vật liệu bán kiến cố, sau đó bị hỏa hoạn và được xây dựng lại như hiện tại vào năm 1588. Đến thế kỷ 19, công trình trở thành tu viện. Phía trước của công trình là quảng trường (Plaza de Santo Domingo).
Tu viện Santo Domingo và quảng trường phía trước tu viện, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Bên trong tu viện Santo Domingo, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Tòa nhà Inquisition
Tòa nhà Inquisition (Palace of the Inquisition) là văn phòng của Tòa án tối cao tại Cartagena. Công trình hoàn thành vào năm 1770, theo kiến trúc Baroque. Cổng ra vào được làm bằng đá, công trình xây dựng bằng gạch vữa, kết cấu chịu lực bằng gỗ. Hiện tại, tòa nhà được sử dụng làm Bảo tàng lịch sử, nơi trưng bày tiền xu, bản đồ, vũ khí, đồ đạc, chuông nhà thờ, tư liệu về các nhân vật lịch sử, thiết bi tra tấn tù nhân…
Tòa nhà Inquisition, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Bên trong Bảo tàng lịch sử, tại gian trưng bày các dụng cụ tra tấn tù nhân, Khu phố Centro, Cartagena, Colombia
Di sản Cảng, pháo đài và nhóm di tích, Cartagena, Colombia là một ví điển hình về kiến trúc quân sự Tây Ban Nha trong các thế kỷ 16, 17 và 18 và là minh chứng tiêu biểu cho một giai đoạn khám phá thế giới, phát triển các tuyến hàng hải thương mại lớn, xâm chiếm thuộc địa và quá trình đấu tranh giành độc lập của các dân tộc, quốc gia tại khu vực vùng biển Caribê, Nam Mỹ.
Đặng Tú, Bộ môn KTCN, ĐHXD
Nguồn :
http://whc.unesco.org/en/list/285/
https://en.wikipedia.org/wiki/Cartagena,_Colombia
https://es.wikipedia.org/wiki/Cartagena_de_Indias
https://es.wikipedia.org/wiki/Castillo_de_San_Luis_de_Bocachica
https://es.wikipedia.org/wiki/Parque_de_Bol%C3%ADvar_(Cartagena_de_Indias)
https://en.wikipedia.org/wiki/Cartagena_Cathedral,_Colombia
https://es.wikipedia.org/wiki/Universidad_de_Cartagena
https://es.wikipedia.org/wiki/Iglesia_de_San_Pedro_Claver_(Cartagena)
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Á và châu Đại Dương
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Âu
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Mỹ
Danh sách và bài viết về Di sản thế giới tại châu Phi
|